Makapanggagana an mga Pamilyang Nagsosolo an Magurang!

1-3. Ano an dahelan kan pagdakol nin mga pamilyang nagsosolo an magurang, asin paano naaapektaran an mga kalabot?

AN MGA pamilyang sasaro an magurang inaapod na “an pinakamarikas an pagdakol na estilo nin pamilya” sa Estados Unidos. Kapareho an situwasyon sa dakol na iba pang kadagaan. An pinakahalangkaw na bilang nin mga diborsio, pag-abandonar, pagbulag, asin mga aki sa luwas nagbunga nin naghahaloy na mga resulta para sa minilyon na magurang asin aki.

² “Ako sarong 28 anyos na balo na may duwang aki,” an isinurat nin sarong nagsosolong ina. “Labi-labi an sakong kamondoan huli ta habo kong padakulaon an sakong mga aki na mayo nin ama. Garo baga mayo man lamang nin nagmamakolog sa sako. Parate akong naheheling kan sakong mga aki na naghihibi asin nakaaapektar iyan sa sainda.” Apuera sa pakipaglaban sa mga pagmate na arog baga nin kaanggotan, kasalan, asin kapungawan, an kadaklan na nagsosolong magurang napaaatubang sa angat kapwa nin pagtrabaho sa luwas asin paggibo nin mga obligasyon sa harong. An saro nagsabi: “An pagigin nagsosolong magurang garo pagigin parakawat nin pagpaulanto asin pagsalo nin nagkapirang bagay. Pakalihis nin anom na bulan na pagpraktis, sa katapustapusi durungan na nindong napauulanto asin nasasalo an apat na bola. Alagad oras na kaya na nindong gibohon iyan, may madaklag sa saindo nin sarong bagong bola!”

³ An mga aki sa mga pamilyang nagsosolo an magurang parateng nasasakitan man. Tibaad kaipuhan nindang labanan an makosog na mga emosyon bilang resulta kan biglang paghale o pagkagadan nin sarong magurang. Para sa dakol na hoben garo igwa nin dakulaon na negatibong epekto kun mayo an sarong magurang.

4. Paano niato naaaraman na si Jehova may pagmakolog sa mga pamilyang nagsosolo an magurang?

⁴ Igwa na nin mga pamilyang sasaro an magurang kaidtong mga panahon kan Biblia. Paorootrong nasasambitan kan Kasuratan an “mga aking lalaki na daing ama” asin “babaeng balo.” (Exodo 22:22; Deuteronomio 24:19-21; Job 31:16-22) Si Jehova Dios bakong indiperente sa saindang kamugtakan. An salmista inapod an Dios na “ama nin mga aking lalaki na daing ama asin hokom nin mga babaeng balo.” (Salmo 68:5) Sierto nanggad, siring man kaiyan an pagmakolog ni Jehova sa mga pamilyang sasaro an magurang ngonyan! Tunay nanggad, an saiyang Tataramon nagtatao nin mga prinsipyo na makatatabang sa sainda na makapanggana.

PAGIGIN EKSPERTO SA MGA RUTINA SA HARONG

5. Anong problema an kaipuhan na atubangon nin nagsosolong mga magurang sa primero?

⁵ Horophoropa an trabaho nin pagmaneho sa harong. “Dakol an okasyon na gusto nindo na igwa kutana nin lalaki sa harong,” an pag-admitir nin sarong diborsiada, “arog kun may nagkakaragkadag sa saimong kotse asin dai mo aram kun ano an causa kaiyan.” An mga lalaki na bago pa sanang makidiborsio o mabalo tibaad mataranta man sa kadakoldakol na trabaho sa harong na dapat na gibohon ninda ngonyan. Para sa mga aki, an kadaihan nin kahusayan sa harong nagpapagrabe sa pakamate nin kadaihan nin karigonan asin kadaihan nin seguridad.

6, 7. (a) Anong marahay na halimbawa an itinao kan “maabilidad na agom na babae” sa Talinhaga? (b) Paano an pagigin mahigos sa mga responsibilidad sa harong nakatatabang sa mga harong na nagsosolo an magurang?

⁶ Ano an puedeng makatabang? Mangnoha an halimbawa na itinao kan “maabilidad na agom na babae” na ilinadawan sa Talinhaga 31:10-31. Pambihira an saiyang mga nahaman​—pamamakal, pagpabakal, pagtahi, pagluto, pangangapital sa daga asin harong, pag-oma, asin pagpadalagan nin sarong negosyo. An saiyang sekreto? Sia mahigos, na nagtatrabaho sagkod sa banggi asin minabangon nin amay tanganing ponan an saiyang mga aktibidad. Asin sia organisadong marhay, na idinedelegar an ibang trabaho asin ginagamit an saiya mismong mga kamot sa pag-asikaso sa iba. Bakong makangangalas na sia nagkamit nin kaomawan!

⁷ Kun kamo nagsosolong magurang, magin maatom sa saindong mga responsibilidad sa harong. Makanompong nin satispaksion sa siring na trabaho, ta dakula an ikinakokontribwir kaini sa kaogmahan kan saindong mga aki. Minsan siring, kaipuhan an tamang pagplano asin pag-organisar. An Biblia nagsasabi: “An mga plano kan mahigos siertong pasiring sa pakinabang.” (Talinhaga 21:5) An sarong nagsosolong ama nag-admitir: “May tendensia akong dai isipon an manongod sa mga pagkakan sagkod na ako magutom.” Alagad an plinanong mga pagkakan parateng mas masustansia asin masiram kisa sa mga biglaan na sanang linuluto. Tibaad kaipuhan man nindong pag-adalan na gamiton an saindong mga kamot sa bagong mga paagi. Paagi sa pagkonsulta sa may kabatidan na mga katood, mga librong nagtatao nin praktikal na kaaraman, asin matinabang na mga propesyonal, an ibang nagsosolong ina nakahimong magpinta, magtubero, asin gumibo nin simpleng paghirahay sa auto.

8. Paano makatatabang sa harong an mga aki nin nagsosolong mga magurang?

⁸ Tama man daw na patabangon an mga aki? An sarong nagsosolong ina nagrason: “Gusto mong mabayadan an pagkawara kan saro pang magurang paagi sa pagpagian sa mga aki.” Iyan masasabotan alagad posibleng bakong perming sa pinakaikararahay kan aki. An matatakton sa Dios na mga hoben kaidtong mga panahon kan Biblia inasignaran nin angay na mga gibohon. (Genesis 37:2; Awit ni Salomon 1:6) Kaya, minsan ngani nag-iingat na dai pagpasobrahan nin trabaho an saindong mga aki, magigin madonong kamo na asignaran sinda nin mga trabaho arog baga kan paghugas sa mga kinakanan asin pagpadanay kan saindang kuarto na malinig. Taano ta dai iribang gibohon an nagkapirang trabaho? Ini puedeng magin nakaoogmang marhay.

AN ANGAT NIN PAGHANAP-BUHAY

9. Taano an nagsosolong mga ina ta parateng napaaatubang sa mga kasakitan sa pinansial?

⁹ An kadaklan na nagsosolong magurang nasasakitan na mapanigoan an saindang pinansial na mga pangangaipo, asin an hoben pang mga ina na daing agom parateng talagang nasasakitan.a Sa kadagaan na may makukuang tabang hale sa gobyerno, tibaad madonong na gamiton ninda iyan, kisuerra sagkod na makakua sinda nin trabaho. An Biblia nagtotogot sa mga Kristiano na gamiton an siring na mga probisyon kun kinakaipuhan. (Roma 13:1, 6) An mga babaeng balo asin diborsiada napaaatubang sa kaparehong mga angat. An dakol, na napiritan na magtrabaho giraray pakalihis nin dakol na taon na pagtrabaho sa harong, trabaho sanang hababa an sueldo an nakukua. An iba nakahimong mapakarhay an saindang kamugtakan sa buhay paagi sa paglaog sa mga programa nin pagsasanay sa trabaho o halipot sanang mga kurso sa eskuelahan.

10. Paano ikapaliliwanag nin nagsosolong ina sa saiyang mga aki kun taano ta kaipuhan siang maghanap nin sekular na trabaho?

¹⁰ Dai kamo mabigla kun an saindong mga aki bakong maogma kun kamo naghahanap nin trabaho, asin dai kamo makamate nin sala. Imbes, ipaliwanag nindo sa sainda kun taano ta dapat kamong magtrabaho, asin tabangan sindang makasabot na hinahagad sa saindo ni Jehova na sustentohan sinda. (1 Timoteo 5:8) Pag-abot nin panahon, an kadaklan na aki nakakapakibagay. Minsan siring, hingoahon na tumao nin panahon na makaibaiba sinda sagkod na itinotogot kan saindong sibot na iskedyul. An siring na mamomoton na atension makatatabang man na mainaan an epekto nin ano man na pinansial na mga limitasyon na tibaad agihan kan pamilya.​—Talinhaga 15:16, 17.

SIISAY AN NAG-AASIKASO?

11, 12. Anong mga sagkodan an dapat na papagdanayon nin nagsosolong mga magurang, asin paano ninda iyan magigibo?

¹¹ Natural sana para sa nagsosolong mga magurang na magin espesyalmenteng dayupot sa saindang mga aki, pero dapat na ingatan na dai mawaran nin saysay an itinao nin Dios na mga sagkodan sa pag-oltanan nin mga magurang asin mga aki. Halimbawa, puedeng lumataw an magabat na mga problema kun linalaoman nin nagsosolong ina an saiyang aking lalaki na iyo an magsaabaga kan mga responsibilidad kan payo kan pamilya o tinatrato an aki niang babae na tugaan nin sekreto, na pinagagabatan an aking babae nin pribadong mga problema. An paggibo kaiyan bakong angay, nagtataong tension, asin posibleng nakapariribaraw sa aki.

¹² Aseguraron an saindong mga aki na kamo, bilang magurang, aatamanon sinda​—bakong an kabaliktaran. (Ikomparar an 2 Corinto 12:14.) May mga panahon na tibaad kaipuhan nindo nin hatol o pagsuportar. Hagadon iyan sa Kristianong kamagurangan o tibaad sa maygurang na mga Kristiana, bakong sa saindong minor de edad na mga aki.​—Tito 2:3.

PAGPADANAY NIN DISIPLINA

13. Anong problema mapadapit sa pagdisiplina an tibaad atubangon nin nagsosolong ina?

¹³ Tibaad bakong gayong problema nin sarong lalaki na talagang ibilang na paradisiplina, alagad an sarong babae tibaad magkaproblema sa bagay na ini. Sabi nin sarong nagsosolong ina: “An mga aki kong lalaki lalaking-lalaki an hawak asin boses. Kun beses depisil na ako dai magin garo bakong desidido o maluya kun ikokomparar.” Dugang pa, tibaad ipinagmomondo pa nindo an pagkagadan nin namomotan na agom, o tibaad nakamamate pa kamo nin kasalan o kaanggotan huli sa pagbulag nindo mag-agom. Kun pareho kamo may poder sa saindong mga aki, tibaad natatakot kamo na mas gusto kan saindong aki sa kaibahan kan saindong dating agom. An siring na mga situwasyon puedeng magpadepisil sa pagtao nin timbang na disiplina.

14. Paano makapadadanay nin timbang na pagmansay sa disiplina an nagsosolong mga magurang?

¹⁴ An Biblia nagsasabi na “an aki na pinababayaan sana magdadara nin kasopganan sa saiyang ina.” (Talinhaga 29:15) Yaon sa saindo an pagsuportar ni Jehova Dios sa paggibo asin pagpaotob nin mga susundon sa pamilya, kaya dai kamo padara sa pakamate nin sala, pagbasol, o takot. (Talinhaga 1:8) Dai noarin man ikompromiso an mga prinsipyo sa Biblia. (Talinhaga 13:24) Hingoahon na magin rasonable, dai nagliliwatliwat, asin marigon. Pag-abot nin panahon, an kadaklan na aki maghihimate. Pero, bobooton nindong konsideraron an mga saboot kan saindong mga aki. Sabi nin sarong nagsosolong ama: “An sakong disiplina kaipuhan na timbangan nin pagsabot huli sa pagkabigla ninda sa pagkawara kan saindang ina. Kinakaolay ko sinda sa lambang oportunidad. Nagkakaigwa kami nin mga panahon para sa pribadong orolay kun kami nagluluto nin pamanggihan. Iyan an panahon na talagang nagsasabi sinda sa sako kan nasa boot ninda.”

15. Ano an maninigong likayan nin diborsiadong magurang kun nagtataram dapit sa dating agom?

¹⁵ Kun kamo diborsiado, daing marahay na magigibo na paluyahon an paggalang sa saindong dating agom. An pagparadiskutiran nin mga magurang makolog para sa mga aki asin sa katapustapusi mapaluya kan saindang paggalang sa saindong duwa. Huli kaini, likayan an nakakokolog na mga komento na arog nin: “Pareho sana kamo kan ama mo!” Ano man an kolog na tibaad dinara sa saindo kan saindong dating agom, sia pa man giraray an magurang kan saindong aki, na nangangaipo kan pagkamoot, atension, asin disiplina nin duwang magurang.b

16. Anong espirituwal na mga areglo an maninigong magin regular na kabtang nin disiplina sa sarong harong na nagsosolo an magurang?

¹⁶ Siring kan ipinaliwanag sa naenot na mga kapitulo, kalabot sa disiplina an pagpatood asin pagtotokdo, bako sanang pagpadusa. Dakol na problema an puedeng maebitaran paagi sa marahay na programa nin espirituwal na pagpatood. (Filipos 3:16) Kaipuhan an regular na pag-atender sa Kristianong mga pagtiripon. (Hebreo 10:24, 25) Siring man an pagkaigwa nin semanal na pampamilyang pag-adal sa Biblia. Totoo, bakong pasil na papagdanayon na regular an siring na pag-adal. “Pakatapos nin sarong aldaw na trabaho, talagang gusto mo nang magpahingalo,” sabi nin sarong maatom na ina. “Alagad inaandam ko an sakong isip na mag-adal kaiba an sakong aking babae, sa pakaaram na iyan sarong bagay na kaipuhan na gibohon. Talagang naoogma sia sa samong pampamilyang pag-adal!”

17. Ano an satong manonodan sa marahay na pagkapadakula sa kaiba ni Pablo na si Timoteo?

¹⁷ An kaiba ni apostol Pablo na si Timoteo malinaw na tinawan nin pagpatood sa mga prinsipyo kan Biblia kan saiyang ina asin kan saiyang lola​—alagad minalataw na bakong kan saiyang ama. Pero, nagin nanggad sarong marahayon na Kristiano si Timoteo! (Gibo 16:1, 2; 2 Timoteo 1:5; 3:14, 15) Makalalaom man kamo nin marahay na mga resulta mantang pinagmamaigotan nindong padakulaon an saindong mga aki “sa disiplina asin pagtatanos nin isip ni Jehova.”​—Efeso 6:4.

PANGGAGANA SA PAKIKILABAN TUMANG SA KAPUNGAWAN

18, 19. (a) Paano nahahayag an kapungawan para sa nagsosolong magurang? (b) Anong hatol an itinao sa pagtabang na makontrol an mga horot nin laman?

¹⁸ An sarong nagsosolong magurang nag-agrangay: “Pagpuli ko sa harong asin an naheheling ko sana apat na lanob, asin nangorogna kun tororog na an mga aki, talagang pinangingibabawan ako nin kapungawan.” Iyo, an kapungawan an parateng pinakadakulang problema na inaatubang nin nagsosolong magurang. Natural sana na himuyawoton an mainit na pag-ibaiba asin mga kadayupotan nin mag-agom. Alagad maninigo daw na hingoahon nin saro na resolberan an problemang ini ano man an mangyari? Kan kaaldawan ni apostol Pablo, an nagkapirang hoben pang babaeng balo tinogotan ‘an saindang horot sa sekso na mamugtak sa pag-oltanan ninda asin kan Cristo.’ (1 Timoteo 5:11, 12) Makadadanyar an pagtogot sa mga horot nin laman na makatahob sa espirituwal na intereses.​—1 Timoteo 5:6.

¹⁹ An sarong Kristianong lalaki nagsabi: “Makosogon an seksuwal na mga pagmawot, alagad puede nindong kontrolon iyan. Kun may maglaog sa isip nindo, dai nindo dapat na pagparaisipon iyan. Dapat na haleon nindo iyan. Nakatatabang man na isipon an saindong aki.” An Tataramon nin Dios naghahatol: ‘Gadanon nindo an mga kabtang kan saindong hawak kun dapit sa seksuwal na horot.’ (Colosas 3:5) Kun naghihingoa kamong gadanon an saindong apetito sa pagkakan, magbabasa daw kamo nin mga magasin na nagtatampok nin mga retrato nin masisiram na pagkakan, o makiaasosyar daw kamo sa mga tawo na perming pagkakan an pinag-oorolayan? Dai nanggad! Totoo man iyan mapadapit sa mga horot nin laman.

20. (a) Anong peligro an naghahalat sa mga nakiiilusyon sa daing pagtubod? (b) Paano linabanan nin mga daing agom kapwa kan enot na siglo asin ngonyan an kapungawan?

²⁰ May mga Kristiano na nakiilusyon sa daing pagtubod. (1 Corinto 7:39) Naresolberan daw kaiyan an saindang problema? Dai. An sarong diborsiadang Kristiana nagpatanid: “May sarong bagay na orog pa karaot sa pagigin daing agom. Iyan an pagpaagom sa tawong bakong tama saimo!” An mga balong Kristiana kan enot na siglo daing duwa-duwa na napungaw man, alagad an mga madonong nagdanay na sibot sa ‘pag-istimar sa mga estranyo, paghanaw sa mga bitis nin mga banal, pagpaginhawa sa mga nagsasakit.’ (1 Timoteo 5:10) An fiel na mga Kristiano ngonyan na dakol na taon nang naghahalat na makakua nin matatakton sa Dios na agom nagdanay man na sibot. An sarong 68 anyos na Kristianang balo nagpoon na dumalaw sa iba pang balong babae kun sia napupungaw. Sia nagsabi: “Nanompongan ko na paagi sa mga pagdalaw na ini, paggibo kan sakong mga trabaho sa harong asin pag-asikaso sa sakong espirituwalidad mayo na akong panahon na mapungaw.” An pagtokdo sa iba manongod sa Kahadean nin Dios sarong espesyalmenteng kapakipakinabang na marahay na gibohon.​—Mateo 28:19, 20.

21. Sa anong paagi makatatabang an pamibi asin marahay na pakiaasosyar na madaog an kapungawan?

²¹ Totoo, mayo nin milagrong bolong sa kapungawan. Alagad puedeng tagalan iyan paagi sa kosog gikan ki Jehova. An siring na kosog minaabot kun an sarong Kristiano “nagpapadagos sa mga pagngayongayo asin pamibi banggi asin aldaw.” (1 Timoteo 5:5) An mga pagngayongayo odok na pakiolay, iyo, pakimaherak para sa tabang, na tibaad may makosog na mga kurahaw asin luha. (Ikomparar an Hebreo 5:7.) An pagpahayag ki Jehova kan nasa saindong puso “banggi asin aldaw” talagang makatatabang. Dugang pa, an kapakipakinabang na pakiaasosyar dakula an magigibo na mahale an kapungawan. Paagi sa marahay na pakiaasosyar, makakamtan nin saro an “marahay na tataramon” nin pagparigon sa boot na ilinaladawan sa Talinhaga 12:25.

22. Anong mga bagay an matabang kun lumataw an mga pakamate nin kapungawan paminsanminsan?

²² Kun lumataw an mga pakamate nin kapungawan paminsanminsan​—na posibleng mangyari—​girumdomon na mayo ni saro na igwa nin sangkap na kamugtakan sa buhay. Iyo nanggad, an “bilog na kasararoan nin saindong mga tugang” nagsasakit sa laen-laen na paagi. (1 Pedro 5:9) Likayan na pagparaisipon an nakaagi. (Eclesiastes 7:10) Repasohon an mga bentaha na saindong nakakamtan. Orog sa gabos, magin determinado na papagdanayon an saindong integridad asin paogmahon an puso ni Jehova.​—Talinhaga 27:11.

KUN PAANO MAKATATABANG AN IBA

23. Ano an responsibilidad nin mga kapwa Kristiano sa nagsosolong mga magurang sa kongregasyon?

²³ An pagsuportar asin tabang nin mga kapwa Kristiano mahalagang marhay. An Santiago 1:27 nagsasabi: “An porma nin pagsamba na malinig asin daing digta sa pagheling kan satong Dios asin Ama iyo ini: an pag-ataman sa mga ilo asin babaeng balo sa saindang kasakitan.” Iyo, an mga Kristiano obligadong tumabang sa mga pamilyang nagsosolo an magurang. Ano an pirang praktikal na paagi na ini puedeng gibohon?

24. Sa anong mga paagi matatabangan an nangangaipong mga pamilya na nagsosolo an magurang?

²⁴ Puedeng itao an materyal na tabang. An Biblia nagsasabi: “An siisay man na igwa nin pansustento sa buhay kan kinaban na ini asin naheheling an saiyang tugang na nasa pangangaipo alagad minapinto kan saiyang mamomoton na pagdamay sa saiya, paano an pag-erok kan pagkamoot nin Dios sa saiya?” (1 Juan 3:17) An orihinal na termino sa Griego para sa “naheheling” nangangahulogan, bako sanang nin pagsalimbad, kundi nin tuyong pagtorohok. Ipinaririsa kaini na an sarong maboot na Kristiano tibaad magin pamilyar nguna sa mga kamugtakan asin pangangaipo nin sarong pamilya. Tibaad nangangaipo sinda nin kuarta. An iba tibaad nangangaipo nin tabang sa mga hihirahayon sa harong. O tibaad apresyaron ninda na maimbitaran sana sa pagkakan o sosyal na pagtiripon.

25. Paano an mga kapwa Kristiano makapaheheling nin pagdamay sa nagsosolong mga magurang?

²⁵ Dugang pa, an 1 Pedro 3:8 nagsasabi: “Kamo gabos magin saro an pag-isip, nagpapaheling nin pakikipagkapwa, may kapadangatan sa tugang, madinamayon sa mamomoton na paagi.” Sabi nin sarong nagsosolong magurang na anom an aki: “Masakit asin kun beses nagagabatan ako. Minsan siring, paminsanminsan an saro sa mga tugang na lalaki o babae masabi sa sako: ‘Joan, marahay an ginigibo mo. Bawi an magigin resulta kaiyan.’ An maaraman sana na an iba ginigirumdom ka asin na sinda may pagmakolog nakatatabang nang marhay.” An mas maedad nang mga Kristiana tibaad nangorognang epektibo sa pagtabang sa hoben pang mga babae na nagsosolong magurang, na hinihinanyog sinda kun sinda may mga problema na tibaad bakong angay na ipakipag-olay ninda sa lalaki.

26. Paano matatabangan nin maygurang na Kristianong mga lalaki an mga aking daing ama?

²⁶ An Kristianong mga lalaki makatatabang man sa ibang paagi. An matanos na tawong si Job nagsabi: “Ililigtas ko . . . an aking lalaki na daing ama patin an siisay man na mayo nin parasorog.” (Job 29:12) An ibang Kristianong lalaki ngonyan igwa man nin kapakipakinabang na interes sa mga aking daing ama asin nagpapaheling nin tunay na “pagkamoot na gikan sa malinig na puso,” na mayo nin natatagong mga motibo. (1 Timoteo 1:5) Dai pinababayaan an saindang sadiring pamilya, sa panapanahon tibaad ibanan ninda an siring na mga hoben sa Kristianong ministeryo asin tibaad imbitaran man sinda na makisale sa pampamilyang pag-adal o sa pag-aling-aling. An siring na kabootan puede nanggad na ikaligtas sa sumbikalan na dalan an sarong aki na daing ama.

27. Sa anong pagsuportar makaseseguro an nagsosolong mga magurang?

²⁷ Sa katapustapusi, siempre, an nagsosolong mga magurang kaipuhan na ‘magpasan kan saindang sadiring pasan’ na paninimbagan. (Galacia 6:5) Minsan siring, puede nindang kamtan an pagkamoot nin Kristianong mga tugang na lalaki asin babae patin ni Jehova Dios mismo. An Biblia nagsasabi dapit sa saiya: “An aking lalaki na daing ama asin an babaeng balo saiyang tinatabangan.” (Salmo 146:9) Paagi sa Saiyang mamomoton na pagsuportar, makapanggagana an mga pamilyang nagsosolo an magurang!