KAPITULO SAIS
“Kuyoga Tabi an Tingog ni Jehova”
1, 2. Ano an parateng kaisipan kan mga naglalakaw sa “dalan nin kadaklan,” asin taano ta maninigo kamong mapalaen sa sainda?
AN PAGKUYOG bakong uso sa kinaban ngonyan. Dakol an dai man lamang ibinabasar an saindang mga desisyon sa sarong pangkagabsan na giya, arog baga nin ‘Gibohon mo an tama.’ Imbes, sa halipot na pagtaram, an saindang kaisipan iyo na ‘Gibohon mo an gusto mo’ o ‘Gibohon mo an kaya mong lusotan.’ Maheheling nindo ini sa dai pagsunod nin mga drayber sa mga ley sa trapiko, pagbalga nin mga negosyante sa mga ley sa pangangapital, asin paglapas nin haralangkaw na opisyal sa mga ley na tibaad katabang sinda sa paggibo. An siring na paglakaw sa “dalan nin kadaklan,” dawa ngani sala asin nakakadanyar, ordinaryo na man kan panahon ni Jeremias.—Jer. 8:6.
2 Aram nindo na an mga gustong magkamit kan pabor kan Makakamhan sa Gabos na Dios dapat na dai basta maglakaw sa “dalan nin kadaklan.” Makahulogan nanggad, ipinaheling ni Jeremias an pagkakalaen kan mga ‘dai nagkuyog sa tingog ni Jehova’ asin kan mga gustong magkuyog sa Saiya. (Jer. 3:25; 7:28; 26:13; 38:20; 43:4, 7) Bilang indibiduwal, maninigo niatong analisaron kun saen kita sa duwang ladong iyan. Taano? An mga pag-atake ni Satanas sa integridad kan tunay na mga parasamba nagin nanggad peligroso. Sia siring sa halas na silensiong nag-aabang sa bibiktimahon asin bigla na sanang nangangagat na puedeng makagadan. An satong determinasyon na kuyogon an tingog ni Jehova nakakatabang sa sato na dai makagat kan halas na iyan. Alagad paano niato mapapakosog an satong determinasyon na kuyogon si Jehova? Makakatabang sa sato an mga isinurat ni Jeremias.
AN SARO NA MANINIGO NIATONG KUYOGON
3. Taano ta maninigo niatong kuyogon si Jehova?
3 Taano ta maninigo na estrikto niatong kuyogon si Jehova? Ihinayag ni Jeremias an sarong dahelan paagi sa pag-apod sa Saiya na “an Kaggibo kan daga paagi sa saiyang kapangyarihan, an Saro na nagpasarig kan mabungang daga paagi sa saiyang kadonongan.” (Jer. 10:12) Si Jehova an Soberano kan uniberso. Maninigo kitang matakot sa saiya nin orog kisa sa gabos na iba pang namamahala. Igwa sia nin lubos na deretso na hagadon sa sato na sunodon an saiyang madonong na mga pagboot, na talagang para sa satong danay na pinakaikakarahay.—Jer. 10:6, 7.
An pag-inom kan “tubig na buhay” gikan ki Jehova nakakapakosog sa saimo na magkuyog
4, 5. (a) Anong katotoohan an nanodan kan mga Judio sa mga panahon nin tigmara? (b) Paano sinayang kan mga taga Juda an “tubig na buhay” gikan ki Jehova? (c) Paano kamo makakainom kan “tubig na buhay” na itinatao nin Dios?
4 Minsan siring, apuera sa pagigin Unibersal na Namamahala, si Jehova an Parasustenir sa buhay—sa satong buhay. Sa pambihirang paagi, ini lininaw sa mga Judio kan panahon ni Jeremias. An daga nin Egipto nakadependeng marhay sa katubigan nin salog, an Nilo, alagad laen an situwasyon sa Dagang Panuga. An banwaan nin Dios nakadependeng marhay sa tig-oran, na sa parate nagtitipon kan minabolos na tubig-oran sa mga kalot sa irarom nin daga. (Deut. 11:13-17) Si Jehova sana an makakatao nin oran tanganing basaon an daga asin mamunga iyan. Sa ibong na lado, puede man niang pugolan an kinakaipuhan na oran. Huli kaini, an masumbikal na mga Judio kan panahon ni Jeremias nakaeksperyensia nin sunod-sunod na grabeng tigmara kaya naalang an saindang mga oma asin ubasan, patin nagmara an saindang mga bubon saka kalot na tiponan nin tubig.—Jer. 3:3; 5:24; 12:4; 14:1-4, 22; 23:10.
5 Minsan ngani nagpahalaga an mga Judiong idto sa literal na tubig, sinayumahan ninda an “tubig na buhay” na abundang itinatao sa sainda ni Jehova. Ginibo ninda ini paagi sa tuyong dai pagkuyog sa Ley nin Dios asin pagsarig sa kaalyansang mga nasyon sa palibot. Siring sa mga tawo na, sa panahon na kulang an tubig, ipinapalis iyan sa kalot na may gaak asin dai natitiponan nin tubig, an mga Judio nagdusa huli sa ginibo ninda. (Basahon an Jeremias 2:13; 17:13.) Huli kaiyan, habo nanggad niatong mangyari sa sato an grabeng kapahamakan dahel sa paggibo nin arog kaiyan. Si Jehova padagos na nagtatao sa sato nin kadakol na paggiya basado sa saiyang ipinasabong na Tataramon. Malinaw nanggad, makikinabang sana kita sa “tubig na buhay” kun regular niatong pinag-aadalan iyan asin nagmamaigot kitang mamuhay kaoyon kaiyan.
6. (a) Iladawan an saboot ni Hadeng Zedequias dapit sa pagkuyog ki Jehova. (b) Sa paghona nindo, taano ta bakong madonong an hade?
6 Mantang nagdadangadang an aldaw nin pakipagkuenta nin Dios sa Juda, paorog nang paorog na nagin mahalaga an pagkuyog. Tanganing makamtan kan indibiduwal na mga Judio an pabor asin proteksion ni Jehova, kinaipuhan nindang magsolsol saka magpoon na kuyogon sia. Napaatubang si Hadeng Zedequias sa isyung ini. Bako siang marigon sa paggibo kan tama. Kan an mga nasasakopan nia magsabi sa saiya na gusto nindang gadanon si Jeremias, mayo siang kosog nin boot na kontrahon sinda. Siring kan naaraman niato sa sinundan na kapitulo, an propeta tinabangan ni Ebed-melec na makaligtas sa pagprobar na gadanon sia asin kan huri sinadol si Zedequias: “Kuyoga tabi an tingog ni Jehova.” (Basahon an Jeremias 38:4-6, 20.) Para sa ikakarahay mismo kan hade, malinaw nanggad na kaipuhan niang magdesisyon: Kukuyogon daw nia an Dios?
Taano ta tama na paorootrong sadolon ni Jeremias an mga Judio na kuyogon an Dios?
IMPORTANTE AN PAGKUYOG KI JEHOVA
7. Sa anong nagkapirang situwasyon tibaad mabalo an saindong pagkuyog?
7 Mahalaga an pagkuyog ngonyan siring kan panahon ni Jeremias. Gurano kakosog kan saindong determinasyon na kuyogon si Jehova? Kun dai tinutuyong nabuksan nindo an sarong pornograpikong Web site sa Internet, padagos daw kamong magheheling dian, o lalabanan nindo an ano man na sugot asin isesera iyan? Paano kun sa trabaho o eskuelahan agdahon kamong mag-date nin sarong bakong kapagtubod? Kamo daw may kosog nin boot na magsayuma? Kamo daw maaakit o mababalde sa apostatang mga babasahon o site sa Internet? Sa mga situwasyon na ini asin sa iba pa, girumdomon an mga tataramon sa Jeremias 38:20.
8, 9. (a) Taano ta madonong na maghinanyog kun pinagmamaigotan kan kamagurangan na tabangan kamo? (b) Paano nindo maninigong mansayon an paorootrong hatol kan kamagurangan?
8 Parateng isinusugo ni Jehova si Jeremias sa Saiyang banwaan na magtao nin mga sadol, arog nin: “Tumalikod tabi kamo, an lambang saro hale sa saiyang maraot na dalan, asin pakarhayon an saindong mga dalan asin an saindong mga ginigibo.” (Jer. 7:3; 18:11; 25:5; basahon an Jeremias 35:15.) Kaagid kaiyan, ginigibo kan Kristianong kamagurangan ngonyan an saindang pinakamakakaya na tabangan an mga kapagtubod na nasa espirituwal na peligro. Enkaso hatolan kamo kan mga magurang sa kongregasyon na likayan an bakong madonong o salang gibo, maghinanyog kamo sa sainda. An katuyohan ninda arog kan ki Jeremias.
9 Tibaad ipagirumdom sa saindo kan kamagurangan an sono sa Kasuratan na mga prinsipyo na ipinabasa na ninda sa saindo. Aramon nindo na nungkang pasil an pag-otro nin hatol, alagad nagigin mas depisil nanggad iyan kun an saro na nangangaipo nin tabang nagpapaheling nin kaisipan na arog kan sa dakol na Judio na nakadangog ki Jeremias. Pagmaigotan na mansayon bilang kapahayagan kan pagkamoot ni Jehova an paorootrong paghihingoa kan kamagurangan na tabangan kamo. Mangnohon man na dai kutana kinaipuhan na otrohon ni Jeremias an saiyang mga patanid kun naghimate sinda. Iyo, tanganing dai kamo hatolan nin paorootro, kaipuhan na iaplikar tolos nindo an hatol.
Kun nagmamaigot an mga magurang sa kongregasyon na tabangan ka, maghinanyog ka
AN PAGPAPATAWAD NI JEHOVA—LUBOS ALAGAD BAKONG AUTOMATIKO
10. Taano ta dai automatikong pinapatawad ni Jehova an mga kasalan?
10 Dai niato sangkap na makukuyog si Jehova sa sistemang ini nin mga bagay, gurano man an satong pagmamaigot. Kaya nagpapasalamat kita sa saiya na andam niang patawadon an satong mga pagkukulang. Pero, dai nia automatikong pinapatawad an mga kasalan. Taano ta dai? Huli ta an kasalan ikinakaongis ni Jehova. (Isa. 59:2) Kun siring, gusto niang masierto na kita angay na patawadon nia.
11. Taano ta imposibleng malusotan an itinatagong mga kasalan?
11 Siring kan naaraman na niato, ugale na nin dakol na Judio kan panahon ni Jeremias na sumuway sa Dios asin huli kaini inabuso ninda an saiyang pasensia saka pagkaherak. Posible daw na magkaigwa nin arog kaiyan na tendensia an saro sa mga lingkod nin Dios ngonyan? Iyo, kun babaliwalaon nia an mga pagirumdom ni Jehova asin gumibo na nin kasalan. Sa nagkapirang kamugtakan, ini hayag na nangyayari, siring baga kun sinuwayan nin saro an saiyang agom na bakong sono sa Kasuratan an dahelan asin nag-agom giraray. Alagad dawa kun an kasalan dai naheheling nin ibang tawo, namemeligro an saro na nagsusuway ki Jehova. An saro na doble an pamumuhay tibaad mag-isip, ‘Mayo man nin makakaaram.’ Pero, an totoo iyo na an Dios nagheheling sa laog nin isip asin puso saka naheheling nia an nangyayari dawa nakatago. (Basahon an Jeremias 32:19.) Ano an maninigong gibohon kun, sa katunayan, an saro talagang nagsusuway sa Dios?
12. Ano kun beses an dapat na gibohon kan kamagurangan tanganing protehiran an kongregasyon?
12 Ikinasuya nin dakol na Judio an tabang na paorootrong itinao ni Jehova paagi ki Jeremias. Kaagid kaiyan, an saro na may magabat na kasalan ngonyan tibaad dai nagsosolsol, na sinasayumahan an tabang kan kamagurangan. Sa kamugtakan na iyan, dapat na sunodon kan kamagurangan an sono sa Kasuratan na instruksion na protehiran an kongregasyon paagi sa pagtiwalag sa nagkasala. (1 Cor. 5:11-13; helingon an kahon na “Pamumuhay na Mayo nin Ley,” sa pahina 73.) Alagad iyan daw nangangahulogan na sia dai nang paglaom sagkod lamang, na nungkang makakabalik sa pabor ni Jehova? Dai. An mga Israelita haloy nang rebelde; pero sinabi nin Dios: “Magbalik kamo, rebeldeng mga aki. Papaomayan ko an saindong pagigin rebelde.” (Jer. 3:22)a Inaagda ni Jehova an mga nagkasala na bumalik sa saiya. Iyo, sinasabihan nia sinda na gibohon iyan.
Taano ta madonong na hagadon an kapatawadan nin Dios kun kita magkasala?
KUYOGON SI JEHOVA PAAGI SA PAGBALIK SA SAIYA
13. Kun gusto nin saro na bumalik ki Jehova, ano an dapat niang admitiron?
13 Tanganing makabalik sa Dios, arog kan sinabi ni Jeremias, kaipuhan na hapoton nin saro an saiyang sadiri, ‘Ano ining ginibo ko?’ Dangan, paagi sa liwanag kan sono sa Kasuratan na mga pamantayan, maninigo niang admitiron an sadiosan na simbag. An hapot na iyan tuyong linikayan kan dai nagsosolsol na mga Judio kan panahon ni Jeremias. Dai ninda inadmitir an gabat kan saindang mga kasalan, kaya sinda dai pinatawad—asin dai puedeng patawadon—ni Jehova. (Basahon an Jeremias 8:6.) Sa kabaliktaran, inaadmitir nin nagsosolsol na nagkasala na huli sa pagsuway ki Jehova, nagtao sia nin katuyawan sa ngaran nin Dios asin sa Kristianong kongregasyon. An saro na tunay na nagsosolsol namomondo man na gayo huli sa danyos na tibaad nagibo nia sa mga tawong daing sala. Maninigo niang masabotan na magkakaigwa sana nin halaga ki Jehova an paghagad nin kapatawadan kun aadmitiron nia an bilog na epekto kan saiyang maraot na ginibo. Pero, orog pa an kalabot sa pagbalik sa pabor nin Dios.
14. Paano an saro ‘minabalik nanggad ki Jehova’? (Iiba an kahon na “Ano an Pagsolsol?”)
14 Sinisiyasat nin tunay na nagsosolsol an saiyang mga motibo, pagmawot, asin ugale. (Basahon an Lamentacion 3:40, 41.) Sisiyasaton nia an mga aspekto kan saiyang buhay na dian sia may kaluyahan, arog baga nin pakikikatood sa bakong kasekso, pag-inom nin inomon na de alkohol o pananabako, paggamit kan Internet, o pakipagnegosyo. Kun paanong pignunusnos nin sarong ina nin pamilya pati an mga sulok-sulok kan saiyang kusina tanganing papagdanayon na malinig asin ligtas sa mikrobyo an saindang harong, maninigong magmaigot nanggad an sarong nagsosolsol na linigon an saiyang kaisipan asin mga gibo na dai naheheling nin iba. Dapat siang ‘magbalik nanggad ki Jehova’ paagi sa paggibo kan mga kahagadan nin Dios asin pagsunod sa Saiyang mga pamantayan. An nagkapirang Judio kan panahon ni Jeremias ‘sagin-sagin’ na nagbalik ki Jehova. Nagsagin sindang nagbabasol alagad nungkang binago an saindang puso o buhay. (Jer. 3:10) Bakong arog ninda, an saro na tunay na naghahagad nin kapatawadan dai nagpoprobar na dayaon si Jehova asin an Saiyang kongregasyon. Imbes na gusto sanang makalikay sa kasusupgan o makaasosyar giraray an mga paryente o iba pa na nasa katotoohan, gusto niang lubos na talikdan an mga sala na nagibo nia asin magin angay na mag-ako kan kapatawadan asin pabor nin Dios.
15. Anong klaseng mga pamibi an ipinapahayag sa Dios nin sarong tunay na nagsosolsol?
15 An pamibi mahalagang marhay na kabtang nin pagsolsol. Kan suanoy na mga panahon, ordinaryo na sanang iitaas nin mga tawo an saindang mga kamot kun namimibi. Ngonyan, kun namimibi an sarong tunay na nagsosolsol, ‘iiniitaas nia sa Dios an saiyang puso kaibanan kan saiyang mga kamot,’ arog kan pagkasabi ni Jeremias. (Lam. 3:41, 42) An pakamate nin pagbasol nagmomotibar sa nagsosolsol na nagkasala na gumawe oyon sa saiyang paghagad nin kapatawadan. Sinsero an saiyang mga pamibi, na gikan sa saiya mismong puso.
‘Taano ta dai ako naghinanyog?’
16. Taano ta tama sanang bumalik sa Dios?
16 Daing duda na aram nindo na an sarong nagkasala na tunay na nag-aadmitir kan saiyang mga sala tibaad kaipuhan na labanan an sobrang pagpahalaga sa sadiri. Alagad ini an mahalagang marhay na katunayan: Gusto ni Jehova na bumalik sa saiya an mga nagkasala. Kun naheheling ni Jehova an tunay na pagbasol sa puso nin saro, napapahiro an saiya mismong puso. Garo baga ‘nariribok an saiyang bituka’ dahel sa kapadangatan huling gusto niang patawadon an gabos na nagsosolsol sa saindang mga kasalan, arog ngani kan ginibo nia sa mga Israelita na nagbalik hale sa pagkadistiero. (Jer. 31:20) Nakakapakosog nanggad sa boot na maaraman na an Dios nagtatao nin katoninongan asin paglaom sa mga nagkukuyog sa saiya! (Jer. 29:11-14) Mapapabilang giraray sinda sa debotong mga lingkod nin Dios.
AN PAGKUYOG PUEDENG MAGPROTEHIR SA SAINDO
17, 18. (a) Sairisay an mga Recabita? (b) Siring kan maheheling sa pahina 77, sa anong bagay sinda midbid?
17 An estriktong pagkuyog ki Jehova iyo an ligtas na dapat gibohon. Maheheling niato iyan sa halimbawa kan mga Recabita kan panahon ni Jeremias. Labing duwang siglo bago kaiyan, an saindang Quenitang apoon na si Jonadab, na maimbod na kuminampi ki Jehu, nagtao sa sainda nin dakol na pagbabawal. An saro iyo an dai pag-inom nin arak. Haloy nang gadan si Jonadab, alagad padagos na nagkuyog sa saiya an mga Recabita. Tanganing baloon, dinara sinda ni Jeremias sa sarong kuartong kakanan sa templo asin pinuestohan nin arak, na dinadagka sindang uminom. Sinda nagsabi sa saiya: “Dai kami mainom nin arak.”—Jer. 35:1-10.
18 Para sa mga Recabita, mahalaga an pagkuyog sa saindang apoon na haloy nang gadan. An tunay na mga nagsasamba maninigo na magkuyog, na may orog pa nganing kaigotan, sa mga pagboot kan buhay na Dios. Hanga si Jehova sa determinasyon kan mga Recabita na magkuyog, asin iyan biyong kabaliktaran kan pagsuway kan mga Judio. An Dios nanuga sa mga Recabita na poprotehiran nia sinda sa maabot na kapahamakan. Bilang pag-aplikar kan leksion na iyan ngonyan, bako daw rasonable sana na an mga estriktong nagkukuyog ki Jehova makakasierto sa saiyang proteksion durante kan dakulang kahorasaan?—Basahon an Jeremias 35:19.
Taano an pagsolsol sa magabat na kasalan ta mahalagang aspekto nin pagkuyog? Paano an pagkuyog makakatabang sa saro na malikayan an pangangaipo na magsolsol?
DAI NAGSOSOLO AN MGA NAGKUKUYOG KI JEHOVA
19. Anong proteksion an puedeng itao sa saindo nin Dios kun sia kinukuyog nindo?
19 Dai maninigong isipon na kan nakaagi sanang panahon mapagprotehir na inasikaso nin Dios an saiyang banwaan. Dawa ngonyan, an mga makinuyog pinoprotehiran ni Jehova sa espirituwal na peligro. Kun paanong an halangkaw na lanob nakaprotehir sa suanoy na mga siudad kun may pagsalakay, an ley nin Dios nakakaprotehir man sa mga nag-aadal asin danay na nag-aaplikar kaiyan. Magdadanay daw kamo sa laog kan arog sa nagpoprotehir na lanob na mga regulasyon nin Dios dapit sa moral? Makakasierto kamo na mapaparahay kamo kun gigibohon nindo iyan. (Jer. 7:23) Dakol na eksperyensia an nagpapatotoo sa bagay na iyan.—Helingon an kahon na “Proteksion an Pagkuyog ki Jehova.”
20, 21. (a) Sa ano kamo makakasierto mantang kamo naglilingkod ki Jehova? (b) Ano an reaksion ni Hadeng Joaquim sa mensahe nin Dios paagi ki Jeremias?
20 Baga man an mga nagtutumang kapamilya, katrabaho o kaeskuela nindo, o mga autoridad sa lugar nindo, dahel sa sainda nagigin depisil an paglilingkod sa Dios. Pero, makakasierto kamo na kun estrikto nindong kinukuyog si Jehova sa gabos na kamugtakan, tatabangan nia kamo dawa sa pinakadepisil na mga situwasyon. Dai paglingawan—nanuga an Dios na tatabangan nia si Jeremias sa maringis na pagtumang na aatubangon nia, asin iyan nanggad an ginibo ni Jehova. (Basahon an Jeremias 1:17-19.) An saro sa mga panahon na nagin risang-risa an tabang nin Dios iyo kaidtong panahon ni Hadeng Joaquim.
21 Pira sanang namahala sa Israel an arog ni Joaquim na may kabangisan na nagtumang sa mga representante nin Dios sa pagtaram. Maheheling niato ini sa nangyari ki propeta Urias na katemporanyo ni Jeremias. Gusto kan maraot na si Hadeng Joaquim na sia ipalapag sa ibang nasyon. Kan ibalik an propeta ni Jehova na si Urias, ipinagadan sia kan hade. (Jer. 26:20-23) Kan ikaapat na taon kan paghade ni Joaquim, pinagbotan ni Jehova si Jeremias na isurat an gabos na tataramon na sinabi Nia sagkod kan panahon na idto dangan basahon iyan nin makosog sa templo. Kinua ni Joaquim an rolyo ni Jeremias asin sinabihan nia an sarong opisyal sa palasyo na basahon iyan sa saiya. Mantang nagpapadagos an pagbasa, sinisi kan hade an dokumentong iyan asin saro-sarong iinapon sa kalayo an mga pidaso, minsan ngani sinabihan sia kan nagkapira sa mga prinsipe na dai paggibohon iyan. Dangan nagsugo sia nin mga lalaki tanganing arestaron si Jeremias asin Baruc. Ano an nangyari? “Pinagdanay sinda ni Jehova na nakatago.” (Jer. 36:1-6; basahon an Jeremias 36:21-26.) Dai itinogot ni Jehova na kolgan ni Joaquim an duwang maimbod na lalaking iyan.
22, 23. Kun dapit sa tabang nin Dios, ano an ipinapaheling sa saindo kan eksperyensia nin sarong Saksi sa sentral na Asia?
22 Kun naheheling ni Jehova na angay, puede man niang itago sa peligro an saiyang mga lingkod sa presenteng panahon. Alagad mas parate, tinatawan nia sinda nin kosog nin boot asin kadonongan na kuyogon sia asin padagos na maghulit kan maogmang bareta. Sarong nagsosolong ina na aapodon niatong Gulistan an may apat na aki. Nag-ako sia nin tabang ni Jehova. May panahon kaidto na sia sana an Saksi sa sarong mahiwas na lugar sa sentral na Asia na duman kontra an mga autoridad sa paghuhulit kan Kahadean. An pinakaharaning kongregasyon may distansia na labing 400 kilometros, kaya bihirang nakakaibanan ni Gulistan an maygurang na mga Kristiano. Sa ibong nin pagtumang asin iba pang problema, sia naghaharongharong asin nakakanompong nin dakol na interesado. Segun sa dai pa sana nahahaloy na report, sagkod sa 20 katawo an tinotokdoan nia sa Biblia asin sia an nag-aasikaso sa sarong nagdadakulang grupo nin mga karnero ni Jehova.
23 Kun paanong tinabangan nin Dios si Jeremias asin an mga Saksi na arog ni Gulistan, andam man siang tabangan kamo asin an iba pang makinuyog na mga lingkod nia. Magin determinadong kuyogon sia bilang Namamahala imbes na mga tawo. Sa siring, dai makakapugol sa saindo an pagtumang asin iba pang olang na hayagan na omawon an solamenteng tunay na Dios sa mga nasa teritoryo nindo.—Jer. 15:20, 21.
24. Anong mga pakinabang an nakakamtan nindo ngonyan huli sa pagkuyog?
24 Dai niato makakamtan an tunay na kagayagayahan asin pagkakontento sa buhay kun kita namumuhay nin independiente sa satong Kaglalang. (Jer. 10:23) Pagkatapos na pag-adalan an sinurat ni Jeremias manongod sa pagkuyog, may naheheling daw kamong mga paagi na puede nindong mas lubos na pagiyahan ki Jehova an saindong mga lakad? An saiyang mga pagboot an solamenteng giya para sa pamumuhay na nagbubunga nin lubos na kaogmahan asin kapangganahan. “Kuyoga nindo an sakong tingog,” an sadol ni Jehova, “tanganing mapakarhay kamo.”—Jer. 7:23.
Sa saimong relasyon sa Dios, paano mo ikakaaplikar an mga leksion manongod sa pagkuyog na yaon sa libro nin Jeremias?
a An kaolay digdi ni Jehova iyo an kahadean nin Israel sa amihanan. An mga kabilang sa sampulong tribong kahadean na iyan mga 100 na taon nang desterado kan ipahayag ni Jeremias an mensaheng ini. Inadmitir nia na sagkod sa panahon nia, dai pa nagsolsol an nasyon na iyan. (2 Ha. 17:16-18, 24, 34, 35) Minsan siring, an mga indibiduwal na Israelita puedeng bumalik sa pabor nin Dios asin makakabalik pa ngani hale sa pagkadistiero.