Mga Reperensiya Para sa Workbook sa Pagtiripon na Pamumuhay Asin Ministeryo
NOBYEMBRE 5-11
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | JUAN 20-21
“Mas Namumutan Mo Ako Kisa sa mga Ini?”
(Juan 21:1-3) Pagkatapos kaini, nagpahiling giraray si Jesus sa mga disipulo, sa may Dagat nin Tiberias. Nagpahiling siya sa arog kaining paagi. 2 Magkairibanan si Simon Pedro, si Tomas (na inaapod Kambal), si Natanael na taga Cana sa Galilea, an mga aking lalaki ni Zebedeo, asin duwa pa sa saiyang mga disipulo. 3 Sinabi ni Simon Pedro sa sainda: “Maninira ako.” Sinabi ninda sa saiya: “Maiba kami sa saimo.” Nagharali sinda asin naglunad sa sakayan, alagad dai sindang nadakop kan bangging idto.
(Juan 21:4-14) Alagad kan mag-aagahon na, nakatindog si Jesus sa baybayon, pero dai namidbid kan mga disipulo na si Jesus palan idto. 5 Dangan nagsabi si Jesus sa sainda: “Mga aki, igwa na lamang kamong makakakan diyan?” Nagsimbag sinda: “Mayo lamang!” 6 Sinabi niya sa sainda: “Iitsa nindo an hikot sa tuong parte kan sakayan asin makakadakop kamo.” Kaya initsa ninda iyan, alagad dai ninda iyan mabutong huli sa kadakulan nin sira. 7 Dangan an disipulong namumutan ni Jesus nagsabi ki Pedro: “An Kagurangnan iyan!” Pagkadangog ni Simon Pedro na iyo idto an Kagurangnan, isinulot niya an saiyang pang-ibabaw na bado, huli ta nakahuba siya, asin luminukso siya sa dagat. 8 Alagad an ibang mga disipulo nagsunod na nakalunad sa sadit na sakayan asin guyod-guyod ninda an hikot na pano nin sira, huli ta harani lang sinda sa baybayon, mga 90 metros sana an distansiya. 9 Pag-abot ninda sa baybayon, nahiling ninda na igwa duman nin nagbabagang mga uring na may sirang nakasugba asin igwa man nin tinapay. 10 Sinabi ni Jesus sa sainda: “Darahon nindo digdi an nagkapirang sira na nadakop pa sana nindo.” 11 Kaya naglunad si Simon Pedro sa sakayan asin binutong niya pasiring sa baybayon an hikot na pano nin darakulang sira, bali 153 gabos. Asin maski dakulon iyan, dai nagisi an hikot. 12 Sinabi ni Jesus sa sainda: “Madya, pamahaw na kamo.” Mayo ni saro sa mga disipulo an nagkusog-buot na haputon siya: “Siisay ka?” huli ta aram ninda na iyo idto an Kagurangnan. 13 Kinua ni Jesus an tinapay asin tinawan sinda, asin iyo man an ginibo niya sa sira. 14 Ini na an ikatulong beses na nagpahiling si Jesus sa mga disipulo pagkatapos siyang ibangon hali sa mga gadan.
(Juan 21:15-19) Pakapamahaw ninda, sinabi ni Jesus ki Simon Pedro: “Simon na aki ni Juan, mas namumutan mo ako kisa sa mga ini?” Suminimbag siya sa saiya: “Iyo Kagurangnan, aram mong may pagkamuot ako sa saimo.” Sinabi niya ki Pedro: “Pakakana an sakuyang mga kordero.” 16 Sa giraray sinabi niya sa saiya sa ikaduwang beses: “Simon na aki ni Juan, namumutan mo ako?” Suminimbag siya: “Iyo Kagurangnan, aram mong may pagkamuot ako sa saimo.” Sinabi niya ki Pedro: “Pasturan mo an sakuyang saradit na karnero.” 17 Sinabi niya sa saiya sa ikatulong beses: “Simon na aki ni Juan, may pagkamuot ka sa sako?” Namundo si Pedro na hinapot siya ni Jesus sa ikatulong beses: “May pagkamuot ka sa sako?” Kaya sinabi niya sa saiya: “Kagurangnan, aram mo an gabos na bagay; aram mong may pagkamuot ako sa saimo.” Sinabi ni Jesus sa saiya: “Pakakana an sakuyang saradit na karnero. 18 Sinisigurado ko nanggad sa saimo, kan hoben ka pa, ika an minabado sa sadiri mo asin minapasiring ka kun sain mo gusto. Alagad paggurang mo, uunaton mo an saimong mga kamot asin ibang tawo an mabado sa saimo saka madara sa saimo sa lugar na habo mong dumanan.” 19 Sinabi niya ini tanganing iparisa kun sa anong klase nin kagadanan papamurawayon ni Pedro an Diyos. Pagkasabi kaini, sinabi pa niya sa saiya: “Padagos kang sumunod sa sako.”
nwtsty study notes sa Ju 21:15, 17
sinabi ni Jesus ki Simon Pedro: An pag-uulay na ini ni Jesus asin ni Pedro nangyari dai pa sana nahahaloy pakatapos na nigaran ni Pedro si Jesus nin tulong beses. Tulong mapagsiyasat na hapot an ihinapot ni Jesus ki Pedro tanganing maaraman an namamatian kaini sa saiya, sagkod sa punto na ‘ikinamundo iyan ni Pedro.’ (Ju 21:17) Sa salaysay ni Juan na nakarekord sa Ju 21:15-17, naggamit siya nin duwang magkalain na Griegong pandiwa (verb): a·ga·paʹo, na trinadusir na namumutan, asin phi·leʹo, na trinadusir na may pagkamuot. Duwang beses na hinapot ni Jesus si Pedro: “Namumutan mo ako?” Sa duwang pagkakataon na iyan, bilog na pusong sinabi ni Pedro na “may pagkamuot” siya para ki Jesus. Sa ikatulong pagkakataon, hinapot giraray siya ni Jesus: “May pagkamuot ka sa sako?” Sinabi giraray ni Pedro na may pagkamuot siya ki Jesus. Sa tulong beses na pagkumpirmar ni Pedro kan saiyang pagkamuot, idinuon ni Jesus na an pagkamuot na ini dapat na magpahiro ki Pedro na pakakanon asin “pasturan” sa espirituwal an mga disipulo ni Jesus, na digdi nanunungod sa saiyang mga kordero, o “saradit na karnero.” (Ju 21:16, 17; 1Pe 5:1-3) Tulong beses na tinawan ni Jesus nin pagkakataon si Pedro na kumpirmaron kaini an saiyang pagkamuot dangan ipinagkatiwala sa saiya an responsabilidad na atamanon an mga karnero. Paagi kaini, nahali ni Jesus an ano man na pagduda na pinatawad na niya si Pedro sa pagnigar kaini sa saiya nin tulong beses.
mas namumutan mo ako kisa sa mga ini?: Sa gramatika, an fraseng “kisa sa mga ini” puwedeng magkaigwa nin dakul na kahulugan. Sinasabi nin nagkapirang iskolar na an kahulugan kaiyan iyo na “mas namumutan mo ako kisa sa ibang mga disipulong ini?” o “mas namumutan mo ako kisa sa pagkamuot sako kan mga disipulong ini?” Alagad, an posibleng kahulugan kaiyan iyo na “mas namumutan mo ako kisa sa mga bagay na ini?” buot sabihon, an mga nadakop nindang sira o an mga bagay na konektado sa saindang hanapbuhay na paninira. Kaya masasabing an kahulugan kan bersikulong ini sa pangkagabsan iyo na, ‘Mas namumutan mo ako kisa sa materyal na mga bagay? Kun iyo, pakakana an sakuyang mga kordero.’ Angay nanggad an hapot na iyan huli sa ginibo kaidto ni Pedro. Maski ngani saro si Pedro sa inot na mga disipulo ni Jesus (Ju 1:35-42), dai tulos siya nagsunod ki Jesus nin bilog na panahon. Imbes, nagbalik siya sa paninira. Pakalihis nin pirang bulan, inapod ni Jesus si Pedro tanganing bayaan an dakulang negosyo para magin “parasira nin tawo.” (Mat 4:18-20; Lu 5:1-11) Dai nahaloy pagkagadan ni Jesus, ipinaisi ni Pedro na mabalik siya giraray sa paninira, asin nag-iba man saiya an ibang mga apostol. (Ju 21:2, 3) Kaya posibleng marhay na gustong ipasabot digdi ni Jesus ki Pedro na kaipuhan kaining gumibo nin masarig na desisyon: Iinuton daw niya sa saiyang buhay an saiyang negosyong paninira, arog kan tambak nin sira na yaon sa atubangan ninda, o mas tatawan niya nin priyoridad an gibuhon na espirituwal na pagpapakakan sa kordero ni Jesus, o mga parasunod niya?—Ju 21:4-8.
sa ikatulong beses: Pignigaran ni Pedro an saiyang Kagurangnan nin tulong beses; ngunyan tinawan siya ni Jesus nin oportunidad na kumpirmaron an saiyang pagkamuot nin tulong beses. Sa pagpahayag na iyan ni Pedro, sinabi saiya ni Jesus na ipahiling an pagkamuot na iyan paagi sa pag-inot kan sagradong paglilingkod kisa sa gabos na bagay. Kaiba kan ibang responsableng mga tugang, papakakanon, papakusugon, asin papasturan ni Pedro an maimbod na mga parasunod sa aripumpon ni Cristo. Mga linahidan sinda pero kaipuhan pa man giraray na pakakanon sa espirituwal.—Lu 22:32.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
(Juan 20:17) Sinabi ni Jesus sa saiya: “Dai mo ako pagpugulon, huli ta dai pa ako nakakasakat sa Ama. Alagad magduman ka sa sakuyang mga tugang asin sabihon mo sa sainda, ‘Masakat ako sa sakuyang Ama asin saindong Ama, sa sakuyang Diyos asin saindong Diyos.’”
nwtsty study note sa Ju 20:17
Dai mo ako pagpugulon: An Griegong pandiwa na haʹpto·mai puwedeng mangahulugan na “dutan” o “kaputan; pugulon.” Sa ibang mga traduksiyon trinadusir an mga tataramon ni Jesus na: “Dai mo ako pagdutan.” Pero, bako man an pagkapot ni Maria Magdalena an sinasayumahan ni Jesus, huling dai niya man sinayumahan an ibang mga babayi na nakahiling saiya pakatapos siyang buhayon na ‘kaputan an saiyang bitis.’ (Mat 28:9) Minalataw na natakot si Maria Magdalena na tibaad magsakat na si Jesus sa langit. Huli sa makusog na pagmawot na makaibanan an saiyang Kagurangnan, nakapugol siya ki Jesus asin habo nang butasan. Tanganing siguraduhon saiya na dai pa siya mahali, sinabihan ni Jesus si Maria na dai siya pagpugulon, imbes, magduman ini sa saiyang mga disipulo asin ibareta an saiyang pagkabuhay.
(Juan 20:28) Bilang simbag sinabi ni Tomas sa saiya: “Kagurangnan ko asin Diyos ko!”
nwtsty study note sa Ju 20:28
Kagurangnan ko asin Diyos ko!: Sa literal, “An sakong Kagurangnan asin an sakong Diyos [ho the·osʹ]!” Iniisip nin nagkapirang iskolar na an mga tataramon na ini sarong ekspresyon nin pagkabigla na sinabi ki Jesus, pero an totoo para talaga iyan sa Diyos, na saiyang Ama. Hinihingako man kan iba na an orihinal na Griegong mga tataramon na iyan dapat na mansayon na direktang nagpapanungod ki Jesus. Dawa pa totoo iyan, an kahulugan kan mga tataramon na “Kagurangnan ko asin Diyos ko” pinakamarahay na sabuton paagi sa konteksto kan iba pang kabtang kan ipinasabong na Kasuratan. Ipinapahiling kan salaysay na patiinot nang ipinaabot ni Jesus sa saiyang mga disipulo an mensahe na, “Masakat ako sa sakuyang Ama asin saindong Ama, sa sakuyang Diyos asin saindong Diyos,” kaya siguradong dai inisip ni Tomas na si Jesus iyo an Diyos na makakamhan sa gabos. (Hilingon an study note sa Ju 20:17.) Nadangog na kaidto ni Tomas si Jesus na namimibi sa saiyang “Ama,” na inapod ini na “an iyo sanang tunay na Diyos.” (Ju 17:1-3) Kaya tibaad inapod ni Tomas si Jesus na “Diyos ko” huli sa minasunod na mga rason: Ibinilang niya si Jesus na “sarong diyos” pero bako an Diyos na makakamhan sa gabos. (Hilingon an study note sa Ju 1:1.) O tibaad an pag-apod niya ki Jesus kapareho kan paagi nin pag-apod kan mga lingkod nin Diyos sa mensaherong mga anghel ni Jehova, arog kan nakarekord sa Hebreong Kasuratan. Puwedeng pamilyar si Tomas sa mga salaysay sa Bibliya na kun sain may mga indibidwal, o kun minsan an kagsurat kan istoryang iyan, na nakipag-ulay sa sarong mensaherong anghel na garo baga an Diyos na Jehova an kaulay ninda. (Ikumparar an Ge 16:7-11, 13; 18:1-5, 22-33; 32:24-30; Ho 6:11-15; 13:20-22.) Kaya posibleng inapod ni Tomas si Jesus na “Diyos ko” sa arog kaining paagi, na minimidbid si Jesus bilang an representante asin tagapagtaram kan tunay na Diyos.
Ipinapangatanusan man kan iba na an paggamit kan Griegong definite article bago kan mga tataramon na “kagurangnan” asin “diyos” nagpaparisa na nanunungod an mga iyan sa Diyos na makakamhan sa gabos. Pero, an paggamit kan definite article sa kontekstong ini tibaad pagsunod sana sa gramatika sa lengguwaheng Griego. Sa Griego, pag an sarong pangngaran (noun) may definite article, nagpapanungod iyan sa sarong partikular na tawo asin puwede iyan itradusir nin literal, arog halimbawa kan Lu 12:32 (sa literal, “an sadit na aripumpon”) asin Col 3:18–4:1 (sa literal, “an mga agom na babayi”; “an mga agom na lalaki”; “an mga aki”; “an mga ama”; “an mga uripon”; “an mga kagurangnan”). Sa kaparehong paagi, arog kaini an literal na traduksiyon kan 1Pe 3:7: “An mga agom na lalaki.” Kaya an paggamit kan definite article digdi tibaad bako man mahalaga para maaraman kun ano an nasa isip ni Tomas kan sabihon niya an mga tataramon na ini.
Pagbasa sa Bibliya
(Juan 20:1-18) Kan inot na aldaw kan semana, si Maria Magdalena amay na nagduman sa lulubngan, miyentras na madiklom pa, asin nahiling niya na nahali na an gapong nakasara sa lulubngan. 2 Kaya duminalagan siya pasiring duman ki Simon Pedro saka sa disipulong namumutan ni Jesus, asin sinabi niya sa sainda: “Kinua ninda sa lulubngan an Kagurangnan, asin dai mi aram kun sain ninda siya ibinugtak.” 3 Sa siring, si Pedro asin idtong saro pang disipulo puminasiring sa lulubngan. 4 Sabay na duminalagan an duwa, alagad mas marikas ki Pedro idtong kaiba niyang disipulo asin inot ining nakaabot sa lulubngan. 5 Kan magduko siya saka magsirip, nahiling niyang nakalatag duman an mga telang lino, alagad dai siya naglaog. 6 Dangan nag-abot man si Simon Pedro na kasunod niya, asin naglaog ini sa lulubngan. Asin nahiling niya an mga telang lino na nakalatag duman. 7 An telang ipinantaklob sa payo ni Jesus dai nakalatag kaibanan kan ibang mga telang ipinampatos sa saiya kundi suway ini asin nakalukot. 8 Dangan an disipulong inot na nakaabot sa lulubngan naglaog man, asin base sa nahiling niya, naniwala siya sa sinabi sa sainda. 9 Dai pa kaya ninda nasasabutan an sinabi sa Kasuratan na kaipuhan siyang magbangon hali sa mga gadan. 10 Sa siring nagbalik an mga disipulo sa mga harong ninda. 11 Alagad, si Maria nagdanay na nakatindog sa luwas harani sa lulubngan asin naghihibi. Dangan nagduko siya tanganing magsirip sa lulubngan, 12 asin nakahiling siya nin duwang anghel na nakaputi, na nakatukaw sa dating namumugtakan kan hawak ni Jesus, an saro sa may pamayuhan asin an saro sa may pamitisan. 13 Sinabi ninda sa saiya: “Babayi, taano ta naghihibi ka?” Sinabi niya sa sainda: “Kinua ninda an sakuyang Kagurangnan, asin dai ko aram kun sain ninda siya ibinugtak.” 14 Pagkasabi kaini, nagsalingoy siya asin nahiling niya si Jesus na nakatindog duman, pero dai niya namidbid na si Jesus palan idto. 15 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Babayi, taano ta naghihibi ka? Siisay an pighahanap mo?” Huling pig-iisip niyang iyo idto an hardinero, sinabi niya sa saiya: “Ginoo, kun kinua mo siya, sabihon mo sa sako kun sain mo siya ibinugtak, asin kukuanon ko siya.” 16 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Maria!” Nag-atubang si Maria dangan nagsabi sa saiya sa Hebreo: “Rabboni!” (na nangangahulugan “Paratukdo!”) 17 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Dai mo ako pagpugulon, huli ta dai pa ako nakakasakat sa Ama. Alagad magduman ka sa sakuyang mga tugang asin sabihon mo sa sainda, ‘Masakat ako sa sakuyang Ama asin saindong Ama, sa sakuyang Diyos asin saindong Diyos.’” 18 Nagduman si Maria Magdalena sa mga disipulo dara an bareta: “Nahiling ko an Kagurangnan!” Asin isinaysay niya sa sainda an mga sinabi ni Jesus sa saiya.
NOBYEMBRE 12-18
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | GIBO 1-3
“Ibinubo an Banal na Espiritu sa Kristiyanong Kongregasyon”
(Gibo 2:1-8) Ngunyan mantang nagpapadagos an selebrasyon kan aldaw kan Kapiyestahan nin Pentecostes, magkairibanan sinda gabos sa sarong lugar. 2 Bigla na sanang nagkaigwa nin makusog na tanog hali sa langit, siring sa siwit nin makusog na duros, asin napano kaiyan an bilog na harong kun sain sinda nakaturukaw. 3 Asin may nahiling sindang garo mga dila nin kalayo, asin nagsuruway-suway an mga ini saka nagtugdon sa lambang saro sa sainda, 4 asin sinda gabos napano nin banal na espiritu saka nagpuon na magtaram sa lain-lain na lengguwahe, siring sa pinangyari kan espiritu na itaram ninda. 5 Kan panahon na iyan, yaon sa Jerusalem an mga maki-Diyos na Judio hali sa gabos na nasyon sa kinaban. 6 Kaya kan madangog kan mga tawo an tanog, nagtiripon sinda na nagngangaralas, huli ta nadadangog kan lambang saro an sadiri niyang lengguwahe na itinataram kan mga disipulo. 7 Sa katunayan, dai nanggad sinda makapaniwala, asin sinabi ninda: “Hilinga, bakong mga taga Galilea an gabos na nagtatararam na ini? 8 Paano nangyaring nadadangog niyato sa sainda an sadiri tang mga lengguwahe?
(Gibo 2:14) Alagad tuminindog si Pedro kaiba an Onse asin nagtaram sa sainda sa makusog na boses: “Mga taga Judea asin kamong mga nakaistar sa Jerusalem, sabuton nindo ini asin magdangog kamong marhay sa mga sasabihon ko.
(Gibo 2:37, 38) Kan madangog ninda ini, garo man sana sinaksak an saindang mga puso, asin sinabi ninda ki Pedro saka sa iba pang mga apostol: “Mga tugang, ano an gigibuhon mi?” 38 Sinabi ni Pedro sa sainda: “Magsurulsol kamo, asin magpabawtismo an lambang saro sa saindo sa ngaran ni Jesu-Cristo para sa kapatawadan kan saindong mga kasalan, asin mag-aako kamo kan banal na espiritu na libreng itinatao nin Diyos.
(Gibo 2:41) Kaya binawtismuhan idtong mga maugmang nag-ako kan saiyang tataramon, asin kan aldaw na iyan mga 3,000 katawo an nakadagdag sa mga disipulo.
(Gibo 2:42-47) Asin nagpadagos sinda sa paghimati sa itinutukdo kan mga apostol, sa pakikipagtipon sa lambang saro, sa pagkarakan na magkairibanan, saka sa pagpamibi. 43 Sa katunayan, huli sa dakul na mga ngangalásan asin tanda na ginibo kan mga apostol, an lambang saro nagpuon na makamati nin takot. 44 An gabos na nagturubod nagkatiripon asin pinagsararo ninda an ano man na igwa sinda, 45 asin ipinapabakal ninda an saindang mga propyedad saka pagsadiri dangan ihinihiras sa gabos an kabaklan, sigun sa pangangaipo kan lambang saro. 46 Aroaldaw sindang pirming nasa templo na may pagkasararo, asin iriba sindang nagkakarakan sa manlain-lain na harong saka may dakulang kaugmahan asin gikan sa buot nindang ihinihiras an saindang kakanon 47 mantang inuumaw an Diyos. Siring man, nagigin marahay an buot sa sainda kan gabos na tawo. Kasabay kaiyan, padagos na idinadagdag sa sainda ni Jehova aroaldaw idtong mga tawong iliniligtas niya.
Mga Kontribusyon na Nakakapaugma sa Puso
Kan inot na aldaw na naestablisar an Kristiyanong kongregasyon kan 33 C.E., an 3,000 na bagong nabawtismuhan ‘nakikipagtipon sa lambang saro, nagkakarakan na magkairibanan, saka namimibi.’ Sa anong dahilan? Tanganing mapakusog an bago pa sana nindang pagtubod paagi sa ‘padagos na paghimati sa itinutukdo kan mga apostol.’—Gibo 2:41, 42.
An mga Judio saka mga proselitong nagduman sa Jerusalem plano sanang magdanay diyan sagkod na matapos an Kapiyestahan nin Pentecostes. Pero idtong mga nagin Kristiyano gustong magdanay nin huruhalawig pa tanganing makanuod nin urog asin mapakusog an saindang bagong pagtubod. Huli kaiyan, nagkaigwa nin biglaan na pangangaipo sa kakanon asin madadagusan. An nagkapira sa mga bisita mayo nin darang supisyenteng kuwarta, mantang an iba igwa nin sobra. Kaya temporaryong nagkaigwa nin arambagan asin pagdistribwir nin mga pangangaipo kan lambang saro.—Gibo 2:43-47.
An pagpabakal nin mga pagsadiri saka paghiras kan gabos na bagay sigun sa pangangaipo kan lambang saro talagang boluntaryo. Dai inobligar an siisay man na magpabakal o magdonar, ni bako man ining pag-engganyar na magin tios sinda. Dai buot sabihon kaini na ipinabakal kan mga mayaman an gabos nindang pagsadiri tanganing magtios man sinda. Imbes, huli sa pagmalasakit sa mga kapagtubod na nadidipisilan kan panahon na idto, ipinabakal ninda an saindang mga pagsadiri asin an kabaklan kaiyan idinonar ninda para sa pagpapahiwas sa intereses kan Kahadian.—Ikumparar an 2 Corinto 8:12-15.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
(Gibo 3:15) pero an Panginot na Instrumento nin buhay ginadan nindo. Alagad ibinangon siya nin Diyos hali sa mga gadan, asin kami mga saksi kaiyan.
it-2 61 ¶1
Jesu-Cristo
“Panginot na Instrumento nin buhay.” Bilang kapahayagan kan daing kapantay na kabuutan kan saiyang Ama, itinao ni Jesus bilang atang an saiyang perpektong buhay bilang tawo. Pinagin posible kaini na makaibanan ni Cristo an saiyang mga pinili na maghadi sa langit asin pinagin posible man kaini an sarong areglo para sa mga magigin sakop kan pamamahala kan saiyang Kahadian sa daga. (Mat 6:10; Ju 3:16; Efe 1:7; Heb 2:5; hilingon an PANTUBOS.) Kaya siya nagin “an Panginot na Instrumento [“Prinsipe,” KJ; JB] nin buhay” para sa katawuhan. (Gi 3:15) An prinsipal na kahulugan kan Griegong termino para digdi iyo an “panginot na lider,” na aplikado man ki Moises (Gi 7:27, 35) bilang “tagapamahala” sa Israel.
(Gibo 3:19) “Kaya magsurulsol kamo asin magbakli tanganing mapara an saindong mga kasalan, na sa siring an mga panahon nin kaginhawahan mag-abot hali ki Jehova mismo
Sarong Dios na “Andam na Magpatawad”
14 An pagpatawad ni Jehova ilinaladawan pa sa Gibo 3:19: “Magsorolsol kamo, kun siring, asin magbakle tanganing an saindong mga kasalan mapara.” An huring fraseng iyan tinatradusir an berbong Griego na puedeng mangahulogan “pahidon, . . . kanselaron o haleon.” Segun sa nagkapirang intelektuwal, an ladawan na ipinahahayag iyo an pagpara sa surat. Paano ini posible? An tinta na usong gamiton kan suanoy na mga panahon gibo sa meskla na may kaibang karbon, pulot, asin tubig. Pakasurat tolos na gamit an siring na tinta, an saro puedeng kumua nin basang espongha asin paraon an isinurat. Yaon dian an magayon na paglaladawan sa pagkaherak ni Jehova. Kun ipinatatawad nia an satong mga kasalan, garo baga minakua sia nin espongha asin pinapara iyan.
Pagbasa sa Bibliya
(Gibo 2:1-21) Ngunyan mantang nagpapadagos an selebrasyon kan aldaw kan Kapiyestahan nin Pentecostes, magkairibanan sinda gabos sa sarong lugar. 2 Bigla na sanang nagkaigwa nin makusog na tanog hali sa langit, siring sa siwit nin makusog na duros, asin napano kaiyan an bilog na harong kun sain sinda nakaturukaw. 3 Asin may nahiling sindang garo mga dila nin kalayo, asin nagsuruway-suway an mga ini saka nagtugdon sa lambang saro sa sainda, 4 asin sinda gabos napano nin banal na espiritu saka nagpuon na magtaram sa lain-lain na lengguwahe, siring sa pinangyari kan espiritu na itaram ninda. 5 Kan panahon na iyan, yaon sa Jerusalem an mga maki-Diyos na Judio hali sa gabos na nasyon sa kinaban. 6 Kaya kan madangog kan mga tawo an tanog, nagtiripon sinda na nagngangaralas, huli ta nadadangog kan lambang saro an sadiri niyang lengguwahe na itinataram kan mga disipulo. 7 Sa katunayan, dai nanggad sinda makapaniwala, asin sinabi ninda: “Hilinga, bakong mga taga Galilea an gabos na nagtatararam na ini? 8 Paano nangyaring nadadangog niyato sa sainda an sadiri tang mga lengguwahe? 9 Kita, na mga taga Partia, mga Medo, asin mga Elamita; mga taga Mesopotamia, mga taga Judea asin Capadocia, mga taga Ponto asin probinsiya nin Asia, 10 mga taga Frigia asin Pamfilia, mga taga Ehipto asin mga hali sa mga rehiyon nin Libya harani sa Cirene; mga nagbibisita hali sa Roma, mga Judio pati mga nakumbertir; 11 mga taga Creta; asin mga Arabe—nadadangog ta sindang nagtataram sa sadiri tang mga lengguwahe manungod sa makangangalas na mga bagay nin Diyos.” 12 Iyo, sinda gabos nagngangaralas asin dai makapaniwala, na nagsasarabi sa lambang saro: “Ano an kahulugan kaini?” 13 Alagad, an iba nagturuya-tuya sa sainda asin nagsabi: “Bururat an mga iyan sa arak.” 14 Alagad tuminindog si Pedro kaiba an Onse asin nagtaram sa sainda sa makusog na boses: “Mga taga Judea asin kamong mga nakaistar sa Jerusalem, sabuton nindo ini asin magdangog kamong marhay sa mga sasabihon ko. 15 An totoo, bako burat an mga tawong ini siring kan pighuhuna nindo, huli ta ikatulong oras ngunyan kan aldaw. 16 Imbes, iyo ini idtong itinaram paagi ki propeta Joel: 17 ‘“Asin sa huring mga aldaw,” an sabi nin Diyos, “ibububo ko an sakuyang espiritu sa gabos na klase nin tawo, asin an saindong mga aking lalaki saka mga aking babayi mapropesiya asin an mga hoben na lalaki diyan sa saindo makakahiling nin mga bisyon asin an mga gurang na lalaki diyan sa saindo magkakaigwa nin mga pangaturugan, 18 asin pati na sa sakong mga uripon na lalaki saka mga uripon na babayi ibububo ko an sakuyang espiritu sa mga aldaw na idto, asin mapropesiya sinda. 19 Magibo ako nin mga ngangalásan sa langit asin mga tanda sa daga—dugo asin kalayo asin mahibog na aso. 20 An aldaw magdidiklom asin an bulan magigin siring sa dugo bago dumatong an dakula asin mamuraway na aldaw ni Jehova. 21 Asin an gabos na nag-aapod sa ngaran ni Jehova maliligtas.”’
NOBYEMBRE 19-25
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | GIBO 4-5
“Padagos Sindang Nagtaram kan Tataramon nin Diyos na May Kusog nin Buot”
(Gibo 4:5-13) Kan sunod na aldaw, nagtiripon sa Jerusalem an mga tagapamahala kan mga Judio asin an saindang kamagurangan saka mga eskriba. 6 Kaiba diyan si Annas na panginot na saserdote, si Caifas, Juan, Alejandro, asin an gabos na iba pang kapamilya kan panginot na saserdote. 7 Pinatindog ninda si Pedro asin Juan sa tahaw ninda asin pinunan na haputon an mga ini: “Paagi sa anong kapangyarihan o sa ngaran niisay ginibo nindo ini?” 8 Dangan si Pedro, pano nin banal na espiritu, nagsabi sa sainda: “Mga tagapamahala kan banwaan asin kamagurangan, 9 kun sinisiyasat nindo kami ngunyan manungod sa marahay na ginibo mi sa sarong lalaking pilay, asin buot nindong maisihan kun siisay an nagparahay sa lalaking ini, 10 kaipuhan na maaraman nindo gabos asin kan bilog na banwaan nin Israel na sa ngaran ni Jesu-Cristo na Nazareno, na saindong pinadusahan nin kagadanan sa harigi alagad ibinangon nin Diyos hali sa mga gadan, paagi sa saiya kun kaya an lalaking ini yaon digding nakatindog sa atubangan nindo asin rahay na. 11 Iyo ini ‘an gapo, na para sa saindong mga paratugdok daing halaga, na nagin mayor na gapong panganto.’ 12 Dugang pa, mayo nin kaligtasan paagi sa kiisay pa man, huli ta daing ibang ngaran sa sirong nin langit na itinao sa mga tawo na paagi kaiyan kita maliligtas.” 13 Ngunyan kan mahiling ninda an pagkaprangka ni Pedro asin Juan, saka kan mapag-isip-isip ninda na an mga ini daing inadalan asin mga ordinaryong tawo, napangalas sinda. Asin narealisar ninda na an mga ini nagin kaiba-iba ni Jesus.
w08 9/1 15, kahon
Mga Itinaram na Tataramon na Nagin Sagradong Kasuratan—An Pagsurat Asin an Inot na mga Kristiyano
An mga Apostol Daw Daing Inadalan?
Kan mahiling kan mga tagapamahala asin kamagurangan sa Jerusalem “an pagkaprangka ni Pedro asin Juan, saka kan mapag-isip-isip ninda na an mga ini daing inadalan asin mga ordinaryong tawo, napangalas sinda.” (Gibo 4:13) Talaga daw na an mga apostol daing inadalan? Mapadapit digdi, sinabi kan The New Interpreter’s Bible: “Dai dapat sabuton sa literal an mga terminong ini na garo baga dai nakapag-adal sa eskuwelahan si Pedro [asin Juan] asin na dai tataong magsurat o magbasa. Ipinapahiling lang kaini an dakulang pagkakalain kan kamugtakan sa sosyedad kan mga nakatukaw bilang hukom asin kan mga apostol.”
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Gibo
4:13—Si Pedro asin Juan daw mangmang o bakong edukado? Bako. Inapod sindang “daing inadalan asin ordinaryo” huli ta dai sinda nag-eskuela sa rabinikong mga paadalan para sa relihiosong pagsasanay.
(Gibo 4:18-20) Sa siring ipinaapod ninda an mga ini asin pinagbutan na dai na nanggad magtaram nin ano man o magtukdo manungod sa ngaran ni Jesus. 19 Alagad bilang simbag sinabi ni Pedro asin Juan sa sainda: “Kun baga tama sa paghiling nin Diyos na magdangog sa saindo imbes na sa Diyos, kamo mismo an maghusgar. 20 Pero para sa samo, dai kami puwedeng magpundo sa pagtaram manungod sa mga bagay na samuyang nahiling asin nadangog.”
(Gibo 4:23-31) Pagkatapos na mapalibre, nagduman sinda sa mga kairiba ninda asin sinabi sa mga ini an itinaram sa sainda kan mga panginot na saserdote asin kan kamagurangan. 24 Pagkadangog kaini, sararo sindang nag-arang sa Diyos sa makusog na boses asin nagsabi: “Kahuruhalangkawing Kagurangnan, ika an naggibo kan langit asin kan daga saka kan dagat pati kan gabos na bagay na yaon diyan, 25 asin ika an nagsabi paagi sa banal na espiritu na nagpasabong sa apuon ming si David na saimong lingkod: ‘Ano ta nagkakariribok an mga nasyon asin nag-iirisip an mga banwaan nin mga bagay na basang? 26 An mga hadi sa daga andam na makilaban asin an mga tagapamahala nagtiripon nin sararo tumang ki Jehova asin tumang sa saiyang linahidan.’ 27 Huling sa katunayan, si Herodes saka si Poncio Pilato kaiba an mga tawo kan mga nasyon pati an mga banwaan sa Israel nagkatiripon nin sararo sa siyudad na ini tumang sa saimong banal na lingkod na si Jesus, na saimong linahidan, 28 tanganing gibuhon an itinalaga nang mangyari kan saimong kapangyarihan asin kabutan. 29 Asin ngunyan Jehova, hilinga an saindang mga patakot, asin tabangan mo an saimong mga uripon na padagos na ipahayag an saimong tataramon na may kusog nin buot, 30 asin padagos mong gamiton an saimong kapangyarihan tanganing magpaumay saka gumibo nin mga tanda asin ngangalásan paagi sa ngaran kan saimong banal na lingkod na si Jesus.” 31 Pakapamibi ninda na may pagngayo-ngayo, an lugar na pinagtitiripunan ninda natanyog, asin sinda gabos napano kan banal na espiritu asin nagpuon na magpahayag kan tataramon nin Diyos na may kusog nin buot.
it-1 128 ¶3
Apostol
An Gibuhon Ninda sa Kristiyanong Kongregasyon. Napakusog na marhay an mga apostol kan ibubo sa sainda an banal na espiritu nin Diyos kan Pentecostes. Pinapatunayan kan inot na limang kapitulo kan Mga Gibo kan mga Apostol an pambihirang kusog nin buot kan mga apostol sa pagpapahayag ninda kan maugmang bareta asin kan pagkabuhay ni Jesus sa ibong na sinda ipinipreso, kinukulgan, asin may mga huma nin kagadanan hali sa mga tagapamahala. Dai nahaloy pakatapos kan Pentecostes, an maigot na panginginot kan mga apostol, sa tabang kan banal na espiritu, nagresulta sa makangangalas na pag-uswag kan Kristiyanong kongregasyon. (Gi 2:41; 4:4) An saindang ministeryo nagkonsentrar nguna sa Jerusalem, dangan sa Samaria, asin sa bandang huri sa pinakaharayong parte kan daga.—Gi 5:42; 6:7; 8:5-17, 25; 1:8.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
(Gibo 4:11) Iyo ini ‘an gapo, na para sa saindong mga paratugdok daing halaga, na nagin mayor na gapong panganto.’
it-1 514 ¶4
Gapong Panganto
Sinasabi kan Salmo 118:22 na an gapong isisikwal kan paratugdok magigin an ‘pamayuhan nin anggulo’ (sa Hebreo, roʼsh pin·nahʹ). Kinotar asin inaplikar ni Jesus an propesiyang ini sa saiyang sadiri bilang an “mayor na gapong panganto” (sa Griego, ke·pha·leʹ go·niʹas, pamayuhan nin anggulo). (Mat 21:42; Mar 12:10, 11; Lu 20:17) Kun paanong risang marhay an gapo na yaon sa pinakahalangkaw na parte kan sarong edipisyo, sa kaagid na paagi si Jesu-Cristo iyo an pinakapanginot na gapo kan Kristiyanong kongregasyon nin mga linahidan, na iinagid sa sarong espirituwal na templo. Iinaplikar man ni Pedro an Salmo 118:22 ki Cristo, na nagpapahiling na siya “an gapo” na hinabuan nin mga tawo alagad pinili nin Diyos na magin ‘pamayuhan nin anggulo.’—Gi 4:8-12; hilingon man an 1Pe 2:4-7.
(Gibo 5:1) Alagad, saro man na lalaki na an pangaran Ananias, kaiba an saiyang agom na si Safira, an nagpabakal nin daga.
Si Pedro Asin Ananias Nagputik—Anong Leksiyon an Manunudan Niyato?
Ipinabakal ni Ananias asin Safira an pira sa pagsadiri ninda tanganing magkakuwarta, para makatabang sa bagong mga nabawtismuhan. Kan darahon ni Ananias sa mga apostol an kuwarta, sinabi niyang idto an bilog na kabaklan. Nagputik siya! Itinago niya an ibang kuwarta para sa sadiri niya! Sinabi ini nin Diyos ki Pedro, kaya sinabi ni Pedro ki Ananias: ‘Dai ka nagputik sa mga tawo, kundi sa Diyos.’ Pagkatapos, bigla na sanang nagadan si Ananias! Pakalihis nin mga tulong oras, naglaog si Safira. Dai niya aram an nangyari sa agom niya. Nagputik man siya asin nagadan.
Pagbasa sa Bibliya
(Gibo 5:27-42) Kaya dinara ninda sinda asin pinatindog sa atubangan kan Sanhedrin. Dangan hinapot sinda kan halangkaw na saserdote 28 asin sinabi kaini: “Istrikto mi kamong pinagbutan na dai na magparatukdo manungod sa ngaran na ini, pero uni! pinano nindo an Jerusalem kan saindong mga ipinagtutukdo, asin gusto nanggad nindo na kami an basulon kan gabos sa dugo kan tawong ini.” 29 Bilang simbag, sinabi ni Pedro asin kan iba pang mga apostol: “An Diyos an dapat niyamong sunudon bilang tagapamahala imbes na an mga tawo. 30 An Diyos kan satuyang mga apuon ibinangon si Jesus, na saindong ginadan paagi sa pagbitay sa saiya sa harigi. 31 Ilinangkaw siya nin Diyos sa tuo Niya bilang Panginot na Instrumento asin Paraligtas, tanganing makapagsulsol an Israel asin mapatawad an saindang mga kasalan. 32 Kami mga saksi kan mga bagay na ini, asin siring man an banal na espiritu, na itinatao nin Diyos sa mga nagsusunod sa saiya bilang tagapamahala.” 33 Kan madangog ninda ini, grabe an saindang pagkaanggot asin gusto nindang gadanon an mga apostol. 34 Alagad tuminindog sa Sanhedrin an sarong Fariseo na an pangaran Gamaliel; saro siyang paratukdo kan Katugunan asin irinerespeto kan gabos na tawo, asin nagsabi siya na iluwas nguna nin madali an mga apostol. 35 Dangan sinabi niya sa sainda: “Mga ginagalangan na lalaki nin Israel, mag-ingat kamo sa iniisip nindong gibuhon sa mga tawong ini. 36 Kaidtong mga nakaagi, may sarong Teudas na nagrebelde asin nagsabi na matibay daa siya, asin mga 400 katawo an nag-iba sa grupo niya. Alagad ginadan siya, dangan an gabos na parasunod niya nagkasuruway-suway asin daing nangyari sa mga plano ninda. 37 Pagkatapos niya, nagrebelde si Judas na taga Galilea kan panahon kan pagparehistro, asin may mga nakumbinsir siyang magsunod sa saiya. An tawong idto nagadan man, dangan kun sain-sain na napaduman an gabos na parasunod niya. 38 Kaya sa sitwasyon ngunyan, sinasabi ko sa saindo, dai nindo pagpakiaraman an mga tawong ini, kundi pabayaan nindo sinda. Ta kun an planong ini o an gibong ini hali sa mga tawo, mabagsak iyan; 39 pero kun hali ini sa Diyos, dai nindo iyan maibabagsak. Imbes, tibaad an kaluwasan lugod kaini, kinakalaban na nindo an Diyos.” 40 Sa siring nagdangog sinda sa saiyang sadol, asin ipinaapod ninda an mga apostol, ipinahampak an mga ini saka pinagbutan na pumundo na sa pagtaram manungod sa ngaran ni Jesus, dangan tinugutan nindang makahali an mga ini. 41 Kaya nagluwas sinda sa Sanhedrin na nag-uugma, dahil para sa sainda sarong pribilehiyo an mag-agi nin kasusupgan alang-alang sa ngaran ni Jesus. 42 Asin aroaldaw sa templo saka sa harong-harong, nagpadagos sindang daing pundo sa pagtutukdo asin pagpahayag kan maugmang bareta manungod sa Cristo, si Jesus.
NOBYEMBRE 26–DISYEMBRE 2
KAYAMANAN NA YAON SA TATARAMON NIN DIYOS | GIBO 6-8
“Nabalo an Bagong Kristiyanong Kongregasyon”
(Gibo 6:1) Kan mga aldaw na idto miyentras na nagdadakul an mga disipulo, nagreklamo an mga Judiong nagtataram nin Griego laban sa mga Judiong nagtataram nin Hebreo, huli ta igwa kaidto nin areglong pagdistribwir sa aroaldaw pero an saindang mga babaying balo dai natatawan kan para sa sainda.
bt 41 ¶17
“An Diyos an Dapat Niyamong Sunudon Bilang Tagapamahala”
17 Napapaatubang ngunyan an bagong kongregasyon sa sarong daing gayo risa na peligro na yaon mismo sa laog kan kongregasyon. Ano iyan? An kadaklan sa mga disipulo na nabawtismuhan mga bisita sa Jerusalem asin gusto pang makanuod nin urog bago magbalik sa saindang lugar. An mga disipulo na nakaistar sa Jerusalem andam na magdonar para sa pondo tanganing mapaniguan an pangangaipo sa kakanon asin iba pang suplay. (Gibo 2:44-46; 4:34-37) Kan panahon na iyan, sarong masakit na sitwasyon an naglataw. ‘Sa aroaldaw na pagdistribwir’ nin kakanon, an mga babaying balo na nagtataram nin Griego “dai natatawan” kan para sa sainda. (Gibo 6:1) Pero, an mga babaying balo na nagtataram nin Hebreo, pirming natatawan. Minalataw na igwa nin nangyayaring diskriminasyon. Sarong isyu na puwedeng magin dahilan nin pagkabaranga.
(Gibo 6:2-7) Kaya tiniripon kan Dose an gabos na disipulo asin sinabi: “Bakong tama na pabayaan mi an tataramon nin Diyos para lang magdistribwir nin kakanon. 3 Kaya mga tugang, magpili kamo diyan sa saindo nin pitong lalaking may marahay na reputasyon, pano nin espiritu asin kadunungan, tanganing manombrahan niyamo sinda sa importanteng trabahong ini; 4 alagad ta kami mapokus sa pagpamibi asin pagtutukdo kan tataramon nin Diyos.” 5 Nagustuhan kan gabos na disipulo an sinabi ninda, asin pinili kan mga disipulo si Esteban, sarong lalaking may hararom na pagtubod asin pano nin banal na espiritu, siring man si Felipe, Procoro, Nicanor, Timon, Parmenas, asin Nicolas, sarong nakumbertir na taga Antioquia. 6 Iinatubang ninda an mga lalaking ini sa mga apostol, asin pakapamibi, ipinatong kan mga apostol an saindang mga kamot sa mga lalaking idto. 7 Nin huli kaini, an tataramon nin Diyos nagpadagos sa paglakop, asin an bilang kan mga disipulo padagos na nagdadakul nin marikas sa Jerusalem; asin dakulang bilang nin mga saserdote an nagturubod.
bt 42 ¶18
“An Diyos an Dapat Niyamong Sunudon Bilang Tagapamahala”
18 Bilang an namamahalang grupo kan nagdadakulang kongregasyon, inisip kan mga apostol na bakong madunong na desisyon kun “pabayaan [ninda] an tataramon nin Diyos para lang magdistribwir nin kakanon.” (Gibo 6:2) Tanganing maresolberan iyan, pinagbutan ninda an mga disipulo na maghanap nin pitong lalaki na “pano nin espiritu asin kadunungan” na puwedeng nombrahan kan mga apostol sa “importanteng trabahong ini.” (Gibo 6:3) Kaipuhan digdi an kuwalipikadong mga lalaki huling bako sanang pagpakakan an kalabot digdi kundi pati man an pagkapot nin kuwarta, pagbakal nin mga suplay, asin pag-iingat nin mga rekord. An gabos na napiling lalaki igwa nin pangaran sa Griego, na tibaad ikinaugma kan nakulgan na mga babaying balo. Pagkatapos nin udok na pamimibi sa mga rekomendasyon, ninombrahan kan mga apostol an pitong lalaki tanganing asikasuhon an “importanteng trabahong ini.”
(Gibo 7:58–8:1) Ginuyod ninda siya paluwas sa siyudad asin pinunan na gapuon. Ilinaag kan mga testigo an saindang pang-ibabaw na mga bado sa may pamitisan nin sarong hoben na lalaki na an pangaran Saulo. 59 Mantang piggagarapo ninda si Esteban, nakimahirak siya ki Jesus: “Kagurangnan kong Jesus, nasa kamot mo na an sakuyang espiritu.” 60 Dangan nagluhod siya asin nagkurahaw nin makusog: “Jehova, dai mo sinda pagsingilon sa kasalan na ini.” Asin pagkasabi kaini, nagturog siya sa kagadanan.
8 Sa parte ni Saulo, uyon siya na ginadan si Esteban. Kan aldaw na iyan, nagpuon an grabeng persekusyon laban sa kongregasyon na yaon sa Jerusalem; gabos sinda, apuwera sa mga apostol, nagkasuruway-suway asin napaduman sa bilog na rehiyon nin Judea asin nin Samaria.
Maghanap nin Espirituwal na Kayamanan
(Gibo 6:15) Miyentras na pinagmamasdan siya kan gabos na nakatukaw sa Sanhedrin, nahiling ninda na an saiyang lalawgon garo lalawgon nin anghel.
bt 45 ¶2
Si Esteban—‘Igwa nin Lubos na Pag-uyon Asin Kapangyarihan’
2 May sarong bagay na risang-risa sa lalawgon ni Esteban sa pagkakataon na ini. Pinagmamasdan siya kan mga hukom asin nahiling ninda na an saiyang lalawgon nagin “garo lalawgon nin anghel.” (Gibo 6:15) Mga mensahe hali sa Diyos na Jehova an dara kan mga anghel kaya dai sinda natatakot, matuninong sinda, asin kalmado. Arog man kaiyan an namatian ni Esteban—nahiling iyan dawa kan angguton na mga hukom. Paano siya nagin kalmadong marhay?
(Gibo 8:26-30) Alagad, an anghel ni Jehova nagtaram ki Felipe, na sinasabi: “Magduman ka sa timog sa tinampong pababa hali sa Jerusalem pasiring sa Gaza.” (Saro ining tinampo sa disyerto.) 27 Kaya nagpasiring siya duman, asin uya! may sarong taga Etiopia na opisyal nin palasyo na may katungdan sa irarom ni Candace na reyna kan Etiopia, asin ini an namamahala kan gabos na kayamanan kan reyna. Nagduman an opisyal sa Jerusalem tanganing sumamba, 28 asin pabalik na siya ngunyan, nakatukaw sa saiyang karwahe mantang binabasa nin makusog an libro ni propeta Isaias. 29 Kaya sinabi kan espiritu ki Felipe: “Ranihan mo an karwaheng ini.” 30 Duminalagan si Felipe na sinasabayan an karwahe asin nadangog niya an opisyal na binabasa nin makusog an libro ni Isaias na propeta, dangan sinabi niya: “Nasasabutan mo daw an binabasa mo?”
bt 58 ¶16
Ipahayag an “Maugmang Bareta Manungod ki Jesus”
16 An mga Kristiyano ngunyan igwa nin pribilehiyo na makikabtang sa gibuhon na arog kan ginibo ni Felipe. Sa parati, naipapakipag-ulay ninda sa iba an mensahe kan Kahadian sa impormal na paagi, halimbawa kun nagbibiyahe sinda. Sa dakul na pagkakataon, minalataw na dai masasabing nagkanurungod sana an pakanumpong ninda sa mga tawong interesado. Linalauman ta ini huling malinaw na sinasabi kan Bibliya na ginigiyahan kan mga anghel an gibuhon na paghuhulit tanganing makaabot an mensahe “sa gabos na nasyon asin tribo asin lengguwahe saka banwaan.” (Kap 14:6) Ihinula mismo ni Jesus na gigiyahan kan mga anghel an gibuhon na paghuhulit. Sa saiyang ilustrasyon dapit sa trigo asin mga duot, sinabi ni Jesus na sa panahon nin pag-ani—an pagtatapos kan sistema nin mga bagay—“an mga paragapas mga anghel.” Idinugang pa niya na “hahalion ninda sa saiyang Kahadian an gabos na bagay na nagigin dahilan na magkasala an iba saka hahalion man ninda diyan an mga tawong naggigibo nin karatan.” (Mat 13:37-41) Kasabay kaiyan, titipunon kan mga anghel an mga magigin tagapamahala kan Kahadian sa langit—dangan an “sarong dakulang kadaklan” nin “ibang mga karnero”—an mga gustong irani ni Jehova sa saiyang organisasyon.—Kap 7:9; Ju 6:44, 65; 10:16.
Pagbasa sa Bibliya
(Gibo 6:1-15) Kan mga aldaw na idto miyentras na nagdadakul an mga disipulo, nagreklamo an mga Judiong nagtataram nin Griego laban sa mga Judiong nagtataram nin Hebreo, huli ta igwa kaidto nin areglong pagdistribwir sa aroaldaw pero an saindang mga babaying balo dai natatawan kan para sa sainda. 2 Kaya tiniripon kan Dose an gabos na disipulo asin sinabi: “Bakong tama na pabayaan mi an tataramon nin Diyos para lang magdistribwir nin kakanon. 3 Kaya mga tugang, magpili kamo diyan sa saindo nin pitong lalaking may marahay na reputasyon, pano nin espiritu asin kadunungan, tanganing manombrahan niyamo sinda sa importanteng trabahong ini; 4 alagad ta kami mapokus sa pagpamibi asin pagtutukdo kan tataramon nin Diyos.” 5 Nagustuhan kan gabos na disipulo an sinabi ninda, asin pinili kan mga disipulo si Esteban, sarong lalaking may hararom na pagtubod asin pano nin banal na espiritu, siring man si Felipe, Procoro, Nicanor, Timon, Parmenas, asin Nicolas, sarong nakumbertir na taga Antioquia. 6 Iinatubang ninda an mga lalaking ini sa mga apostol, asin pakapamibi, ipinatong kan mga apostol an saindang mga kamot sa mga lalaking idto. 7 Nin huli kaini, an tataramon nin Diyos nagpadagos sa paglakop, asin an bilang kan mga disipulo padagos na nagdadakul nin marikas sa Jerusalem; asin dakulang bilang nin mga saserdote an nagturubod. 8 Ngunyan si Esteban, igwa kan lubos na pag-uyon nin Diyos asin pano kan Saiyang kapangyarihan, naggigibo nin darakulang ngangalásan asin tanda sa atubangan kan mga tawo. 9 Alagad may nagraning mga lalaki na kabilang sa inaapod na Sinagoga kan mga Pinatalingkas, kaiba an nagkapirang taga Cirene asin taga Alejandria saka nagkapirang taga Cilicia asin Asia, tanganing makidiskutiran ki Esteban. 10 Pero dai ninda kayang kontrahon an saiyang kadunungan asin an espiritung naggigiya sa saiya na magtaram. 11 Dangan sekreto nindang kinumbinsir an nagkapirang lalaki na magsabi: “Nadangog mi siyang nagtataram nin mga paglanghad tumang ki Moises asin sa Diyos.” 12 Asin sinutsutan ninda an mga tawo, an kamagurangan, saka an mga eskriba, dangan bigla sindang duminaguso sa saiya saka puwersahan siyang kinua asin dinara sa Sanhedrin. 13 Asin nag-atubang sinda nin mga putikon na testigo, na nagsarabi: “Dai nagpupundo an tawong ini sa katataram nin mga bagay tumang sa banal na lugar na ini asin tumang sa Katugunan. 14 Halimbawa, nadangog ming sinabi niya na gagabaon daa kaining Jesus na Nazareno an lugar na ini asin babaguhon an mga kaugalian niyato na hali pa ki Moises.” 15 Miyentras na pinagmamasdan siya kan gabos na nakatukaw sa Sanhedrin, nahiling ninda na an saiyang lalawgon garo lalawgon nin anghel.