Lukala Milandu

1 Amashiwi ya kwa kalonganika,+ mwana Davidi, imfumu ya mu Yerusalemu.+ 2 “Fya fye!”+ e fyasosa kalonganika, “fya fye! Fyonse fye fya fye!”+ 3 Cinshi umuntu asangamo mu kubombesha kwakwe konse uko abombesha+ mwi samba lya kasuba?+ 4 Inkulo imo ilepita,+ ne nkulo imbi ileisa;+ lelo isonde lyaikalilila fye umuyayaya.+ 5 Akasuba na ko kalatula no kuwa kalawa,+ kabili kalabutuka ukuya uko katulila.+

6 Umwela uya ku kapinda ka ku kulyo, kabili ushingulukila ku kapinda ka ku kuso.+ Uya uleshingulukashinguluka,+ kabili ubwelela apo utendekela ukushinguluka.+

7 Imimana+ yonse iya kuli bemba,+ lelo bemba tesula.+ Uko imimana ifuma, e ko ibwelela.+ 8 Ifintu fyonse filanasha;+ takuli uwingafilondolola. Ilinso talitendwa ukumona,+ no kutwi takunaka ukumfwa.+ 9 Icabapo, e cikabapo;+ kabili icacitwa, e cikacitwa; e ico tamwaba icipya nangu cimo mwi samba lya kasuba.+ 10 Bushe kwaba ico umuntu engatila: “Moneni ici; cipya”? Na kale e ko cali ku nshita sha muyayaya;+ icabapo e ko cali ilyo tushilabako.+ 11 Takwaba ukwibukisha aba ku kale, nangu abakakonkapo.+ Takwakabe ukwibukisha nangu fye ni balya abakabakonkapo.+

12 Ine ne kalonganika nali imfumu pali Israele mu Yerusalemu.+ 13 Kabili nabikile umutima wandi ku kufwaya no kusanga amano+ muli fyonse ificitwa mwi samba lya muulu—umulimo wa kucululusha uo Lesa apeela abana ba bantu ukubomba.+ 14 Namwene imilimo yonse iyacitilwe mwi samba lya kasuba,+ kabili, moneni! fyonse fya fye kabili kuuma fye umwela.+

15 Icapondama te kuti cololoke,+ ne cishilipo te kuti cipendwe. 16 Ine natile mu mutima wandi:+ “Mona! ine nalikwata sana amano ukucila onse uwantangilile mu Yerusalemu,+ kabili umutima wandi wamwene ifingi ifya mano no kwishiba ifingi.”+ 17 Kabili nabikile umutima wandi pa kwishiba ifyo amano yapusana no bushilu,+ kabili naishileishiba ukuti ubuwelewele,+ na bo bwine kuuma fye umwela.+ 18 Pantu ukukwatisha amano kulenga amasakamika ukufula,+ kabili uulundako ukwishiba alundako amacushi.+

2 Na ine mu mutima+ wandi natile: “Ale isa nomba, tumone nga nalakusekesha.+ Awe, usamwe.”+ Kabili, moneni! ici na co ca fye. 2 Inseko na sho nashimwene ukuti: “Bushilu!”+ no kusansamuka,+ na ko natile: “Kwa nshi?”

3 Ine napangile ukulenga umubili wandi ukusangalala ku mwangashi,+ pamo no kutwala umutima wandi ku mano,+ no kufwailikisha pa buwelewele ukufikila namona icisuma ku bana ba bantu ico bacitile mwi samba lya muulu inshiku shonse isha bumi bwabo.+ 4 Nabombele imilimo iikalamba nga nshi.+ Naikuulile amayanda;+ nailimine amabala ya myangashi.+ 5 Nailimine amabala no kupanga amaparka,+ no kulimbamo imiti ya misango yonse iya fisabo. 6 Naimbile ifishiba fya menshi,+ ifya kutapilila umutengo, umwamenene imiti.+ 7 Nanonkele ababomfi abaume na babomfi abanakashi,+ kabili nali na babomfi abafyalilwe mu ng’anda yandi.+ Kabili nakwete ing’ombe ne mpaanga ishingi nga nshi ukucila bonse abantangilile mu Yerusalemu.+ 8 Kabili nailonganikile silfere na golde,+ ne fyuma ifyaibela ifya shamfumu ne fya mu fitungu fya bulashi.+ Naifwaile aba kwimba abaume na banakashi.+ Nalikwete abanakashi+ abengi, e kuti ifya kuilemena+ fya bana ba bantu. 9 E fyo nacindeme ukucila bonse abantangilile mu Yerusalemu.+ Kabili nali ncili na mano yandi.+

10 Kabili conse ico amenso yandi yalombele nshayatanine.+ Nshaleseshe umutima wandi ukusansamuka konse, pantu umutima wandi walisekelele pa kubombesha+ kwandi konse, kabili ico e cali icilambu candi pa kubombesha kwandi konse.+ 11 Awe ine, naloleshe imilimo yandi yonse iyo nabombele ku minwe yandi na ku kubombesha konse uko nabombeshe,+ kabili moneni! fyonse fya fye kabili kuuma fye umwela,+ kabili takwali ica kwafwa mwi samba lya kasuba.+

12 Kabili ine nayalukile ku kumona amano+ no bushilu no buwelewele;+ pantu cinshi umuntunse uwakonkapo pa mfumu engacita? Ni cilya ico abantu baacita kale. 13 Kabili namwene ukuti amano yaliwama ukucila ubuwelewele,+ filya ulubuuto lwawama ukucila imfifi.+

14 Uwa mano onse, amenso yakwe yaba mu mutwe wakwe;+ lelo umuwelewele ena enda mu mfifi.+ Kabili naishibe no kuti kwaba fye cimo iciponena bonse babili.+ 15 E ico mu mutima+ wandi natile: “Iciponena umuwelewele,+ e cikamponena na ine wine.”+ Nga kanshi cinshi nakwatile amano, na yo ayengi nga nshi+ pali ilya nshita? Kabili nalandile mu mutima wandi, nati: “Ici na co ca fye.” 16 Pantu ifyo caba ku muwelewele e fyo caba na ku wa mano, takuba kubebukisha umuyayaya.+ Mu nshiku ishileisa, bonse babili bakalabwa bwangu; nga uwa mano ena akafwa shani? Pamo fye ngo muwelewele.+

17 Awe napatile umweo,+ pantu ine namwene ukuti ifyacitwa mwi samba lya kasuba fyali ifibi,+ pantu fyonse fya fye kabili kuuma fye umwela.+ 18 Kabili napatile ukubombesha konse uko nalebombesha mwi samba lya kasuba,+ pantu nali no kushiila umuntu uwali no kunkonkapo.+ 19 Kabili nani uwaishiba nga akaba uwa mano nangu umuwelewele?+ Awe akala-angalila fyonse ifyo naculiile ne fyo nanonkele ku mano yandi mwi samba lya kasuba.+ Ici na co ca fye. 20 Na ine na-alukile ku kulenga umutima wandi ukupelelwa+ pa kubombesha konse uko nabombeshe mwi samba lya kasuba. 21 Pantu kwaba umuntu uubombesha ukubomfya amano, ukwishiba no kucenjela,+ lelo icuma cakwe cikapeelwa ku muntu uushacibombele.+ Ici na co ca fye kabili bubi ubukalamba.+

22 Pantu cinshi umuntu esa mu kupokelela mu kubombesha kwakwe konse na mu kupilikita kwa mutima wakwe uko alebombeshamo mwi samba lya kasuba?+ 23 Pantu inshiku shakwe shonse, umulimo wakwe kucululuka no kukalipwa,+ na mu bushiku na mo umutima wakwe tautuusha.+ Ici na co ca fye.

24 Ku muntu takwaba icisuma icacila pa kulya no kunwa no kusekelamo mu kubombesha kwakwe.+ Ici na co nalimona, ukuti cafuma mu kuboko kwa kwa Lesa wa cine.+ 25 Pantu nani uulya+ bwino kabili nani uunwa bwino ukuncila?+

26 Umuntu umusuma,+ Lesa alamupeela amano no kwishiba no kusansamuka,+ lelo umubembu amupeela umulimo wa kulonganika no kutuntumika ifyuma fya kupeela uo Lesa wa cine amona ukuti musuma.+ Ici na co ca fye kabili kuuma fye umwela.+

3 Icintu conse calikwata inshita ya ciko,+ kwaba ne nshita ku mulandu onse mwi samba lya muulu: 2 kwaliba inshita ya kufyalwa+ ne nshita ya kufwa;+ inshita ya kulimba ne nshita ya kunukula icalimbilwe;+ 3 inshita ya kwipaya,+ ne nshita ya kuundapa;+ inshita ya kubongolola ne nshita ya kukuula;+ 4 inshita ya kulila+ ne nshita ya kuseka;+ inshita ya kuloosha+ ne nshita ya kusansamuka;+ 5 inshita ya kupoosaika amabwe+ ne nshita ya kulonganika amabwe;+ inshita ya kufukatila+ ne nshita ya kukanafukatila;+ 6 inshita ya kufwaya+ ne nshita ya kulabako ku cilubile; inshita ya kusunga ne nshita ya kupoosa;+ 7 inshita ya kulepula+ ne nshita ya kubila;+ inshita ya kwikala tondolo+ ne nshita ya kusosa;+ 8 inshita ya kutemwa ne nshita ya kupata;+ inshita ya nkondo+ ne nshita ya mutende.+ 9 Nga kanshi busuma nshi ubo umuntu engasanga mu kubombesha kwakwe?+

10 Nalimona umulimo uo Lesa apeela abana ba bantu ukubomba.+ 11 Fyonse ifyo acita fyaliyemba kabili aficitile pa nshita yalinga.+ Abika ne nshita ya muyayaya mu mitima+ yabo, pa kuti umuntu eiluka umulimo uo Lesa wa cine aabomba ukutula pa kutendeka no kufika ku mpela.+ 12 Ninjishiba ukuti takuli icawama kuli bena kano ukusekelela no kucita ifisuma mu nshita ya bumi bwabo;+ 13 kabili ninjishiba ukuti umuntu onse alingile ukulya no kunwa, no kusekelamo mu kubombesha kwakwe konse.+ Ubu e bupe bwa kwa Lesa.+

14 Ninjishiba ukuti conse ico Lesa wa cine acita cikabapo umuyayaya.+ Takuli ukulundako kabili takuli ukufumyako;+ awe Lesa wa cine acita ifi+ pa kuti abantu babe no mwenso ku cinso cakwe.+

15 Icabapo, na kale e ko cali, ne cikesabapo na nomba e po cili;+ kabili Lesa wa cine+ alamona abalecushiwa.+

16 Na kabili nalimona ukuti mwi samba lya kasuba apafwile ukuba umulinganya no bulungami e pali ukucita ifyabipa.+ 17 Mu mutima+ wandi natile: “Lesa wa cine akapingula umulungami no mubifi,+ pantu kwaliba inshita ya kupingula umulandu onse no mulimo onse.”+

18 Mu mutima wandi naletontonkanya pa bana ba bantu nati, Lesa wa cine ali no kubesha, pa kuti beshibe ukuti ni nama fye.+ 19 Pantu iciponena abana ba bantu e ciponena ne nama, awe cimo cine e ciponena fyonse fibili.+ Ifyaba imfwa ya muntu, e fyaba ne mfwa ya nama,+ kabili fyonse fibili fyakwata umupashi umo wine,+ kabili umuntu tacila inama, pantu fyonse fibili fya fye. 20 Fyonse fibili fileya kumo kwine.+ Fyonse fibili fyafumine ku lukungu,+ na fyonse fibili fibwelela ku lukungu.+ 21 Nani aishiba ukuti umupashi wa bana ba bantu ulanina ukuya mu muulu; e lyo umupashi wa nama, ukuti wena utentemukila mu mushili?+ 22 Kabili namwene ukuti ku muntu takwaba icawama ukucila ukusansamukila mu kubombesha kwakwe,+ pantu ici e cilambu cakwe; na kuba nani uwingamulenga ukwishiba ifikamucitikila ku ntanshi?+

4 Kabili nabwekeshepo ukumona ifya mutitikisha+ fyonse ificitwa mwi samba lya kasuba, kabili, moneni! ifilamba fya batitikishiwa,+ lelo tabakwete uwa kubasansamusha,+ kabili abalebatitikisha balikwatishe amaka, ica kuti tabakwete wa kubasansamusha. 2 Awe natashishe abafwa, ukucila aba mweo abacilipo.+ 3 Lelo uushabapo,+ uushatala amona ifibi ifyacitwa mwi samba lya kasuba,+ awama ukucila aba bonse babili.

4 Kabili namwene ukuti ukubombesha konse e lyo no kucenjela mu milimo yonse,+ filenga fye abantu ukucimfyanya;+ ici na co ca fye kabili kuuma fye umwela.

5 Umuwelewele tafungulula amaboko+ yakwe kabili afyenga umubili wakwe.+

6 Ukutuusha panono kwawama ukucila ukucishamo ukubombesha no kuuma fye umwela.+

7 Nabwekeshepo ukumona ica fye icicitika mwi samba lya kasuba: 8 Kwaba umuntu uwaba fye eka, uwabula umunankwe;+ kabili takwata nangu mwana nelyo ni munyina,+ lelo takwaba impela ku kubombesha kwakwe konse. Amenso yakwe na yo tayekuta ifyuma.+ Kabili epusha ati: “Nga kanshi nani uo ine ndebombela no kuleka umweo wandi ukupusulwa ifisuma?”+ Ici na co ca fye, kabili mulimo uwabipa.+

9 Ukuba babili kwawama ukucila ukuba weka,+ pantu bena balalambulwa icisuma pa kubombesha kwabo.+ 10 Pantu umo nga awa, umunankwe kuti amwimya.+ Lelo kuti caba shani ku uli eka uwawa apashili uwa kumwimya?+

11 Kabili, babili nga balaala pamo, kuti bakaba; lelo uuli eka kuti akaba shani?+ 12 Kabili nga umo ayansha uuli eka, babili kuti bamucimfya.+ No mwando uwapyatwa ne ntambo shitatu te kuti uputuke bwangu.

13 Umwana umupiina uwa mano+ awama ukucila imfumu+ iikote iishaba na mano iyaleka ukupandwa amano.+ 14 Pantu mu cifungo e mo afuma ku kuyaba imfumu,+ nangu ca kutila afyelwe umupiina mu bufumu bwa iyi mfumu.+ 15 Nalimona bonse aba mweo abenda mwi samba lya kasuba, ne fyo ciba ku mwana, inkonkani, uwapyana imfumu.+ 16 Akaba intungulushi ya bantu abengi nga nshi;+ kabili abakakonkapo tabakamutemwe,+ pantu ici na co ca fye kabili kuuma fye umwela.+

5 Sakamana amakasa+ yobe lyonse ilyo waya ku ng’anda ya kwa Lesa wa cine; kabili ulebika amano ku kumfwa,+ ukucila ku kupeela ilambo nga filya ficita abawelewele,+ pantu bena tabeshiba ukuti balelufyanya.+

2 Wiba uwa bwangukanwa; no mutima+ obe wila-angufyanya ukulanda amashiwi ku cinso ca kwa Lesa wa cine.+ Pantu Lesa wa cine ali mu muulu+ lelo iwe uli pano isonde. E co amashiwi yabo yafwile ukubela ayanono.+ 3 Pantu icilenga umuntu ukulota matontonkanyo nga yafula,+ ne cilenga umuwelewele ukulanda ifyabipa kufusha amashiwi.+ 4 Ilyo walaya icilayo kuli Lesa, wishimba ukucifisha;+ pantu tatemwa abawelewele.+ Ico walaya, fisha.+ 5 Cawama ukukanalaya,+ ukucila ukulaya no kukanafikilisha.+ 6 Wisuminisha akanwa kobe ukulenga umubili obe ubembuke,+ kabili ku cinso ca kwa malaika+ witila nalubile fye.+ Cinshi ico ulelengela Lesa wa cine ukukalipa pa mulandu we shiwi lyobe no kufulunganya umulimo wa minwe yobe?+ 7 Pantu icilenga umuntu ukulota matontonkanyo nga yafula,+ kabili kwaba ifya fye ifingi na mashiwi ayengi. Lelo iwe uletiina Lesa wa cine.+

8 Wilapapa+ nga wamona aba cuma baletitikisha umupiina no kumufyenga+ mu milandu no kukanacita ubulungami kuli ena mu citungu ca bulashi, pantu uwacila uwasansabala+ alemona,+ kabili kuli na bambi abasansabala ukubacila.

9 Kabili ifyaba pe sonde fyabelapo bonse;+ pantu ku fya mwi bala batangata imfumu.+

10 Uwatemwa silfere tatila yafula, no watemwa ifyuma tatila fyafula.+ Ici na co ca fye.+

11 Ifisuma nga fyafula, na ba kufilya balafula.+ Kabili cinshi umwine asangamo, ukucila pa kulafitamba fye na menso yakwe?+

12 Utulo+ twa mubomfi twalilowa, nangu alya utunono napamo ifingi; lelo ifingi ifyakwata uwa cuma tafimuleka ukulaala utulo.

13 Kwaliba icabipisha ico namona mwi samba lya kasuba: ifyuma ifyo umuntu anonka e lyo pa numa fyamuletelela.+ 14 Kabili ifyo fyuma filaloba+ pa mulandu wa milimo ya kucululusha, kabili afyala umwana mwaume ilyo mu minwe yakwe tamuli nangu cimo.+

15 Ifyo umuntu afumine ubwamba mwi fumo lya kwa nyina, e fyo akabwelelamo,+ filya fine aishile; kabili takuli nangu cimo ica mu kubombesha kwakwe, ico engasenda+ mu minwe yakwe.

16 Icabipisha na cimbi ca kuti filya fine umuntu aishile, e fyo no kuya akaya; kabili busuma nshi bwaba mu kubombela fye ibusha?+ 17 Kabili, inshiku shonse alya ifya kulya mu mfifi, na mu kukalifiwa+ ukukalamba no kulwala ne cikonko.

18 Moneni! Ico ine namona ukuti e cisuma, kabili e calinga, ca kuti umuntu alelya no kunwa no kumona icisuma mu kubombesha+ kwakwe konse uko abombesha mwi samba lya kasuba pa nshiku shonse isha bumi bwakwe isho Lesa wa cine amupeela, pantu e cilambu cakwe. 19 Kabili umuntu onse uo Lesa wa cine apeela ifyuma no bukankaala,+ alimupeela na maka ya kulyako+ no kubomfya ifyuma fyakwe no kusekelela mu kubombesha kwakwe.+ Ici e ca bupe ca kwa Lesa.+ 20 Te lyonse akalaibukisha fyonse ifyamucitikile kale, pantu Lesa wa cine alemulenga ukulabikilwa mu nsansa sha mu mutima wakwe.+

6 Kwaliba icibi ico namona mwi samba lya kasuba, kabili caliseeka mu bantunse: 2 umuntu uo Lesa wa cine apeela ifyuma no bukankaala no bukata+ kabili uo, umweo wakwe, taubulwa nangu cimo ico akumbwa,+ nomba Lesa wa cine tamulenga ukulyako,+ pantu umuntu umbi umbi fye+ e wingalya. Ici ca fye kabili bulwele ububi. 3 Umuntu nga afyala abana umwanda umo (100),+ kabili aikala imyaka iingi, ica kuti ne nshiku sha myaka yakwe shafula,+ nomba umweo wakwe nga tausekelele ku fisuma+ ica kuti abulilwa kumo ne nshiishi,+ ndetila akapoopo kawamapo ukumucila.+ 4 Pantu akapoopo kafyalilwa fye ibusha kabili kapitilila fye kaya mu mfifi, ne shina lya kako lilalabwa.+ 5 Kabili takamona nangu kwishiba akasuba.+ Aka kalatuusha ukucila ulya.+ 6 Nelyo ena engekala imyaka ikana limo (1,000) imiku ibili no kumona ifisuma iyo,+ bushe te kumo kwine bonse baleya?+

7 Abantu nangu babombeshe shani, babombela fye ukulya,+ lelo nangu caba ifi umweo wabo tawikuta. 8 Bushe uwa mano awamina pi ukucila umuwelewele?+ Cinshi umulanda uwaishiba imikalile ya pano calo asangamo? 9 Cisuma ukulasekela mu fyo tulemona na menso yesu ukucila ukulakonkelela fye ifyo umweo ulefwaya.+ Ici na co ca fye kabili kuuma fye umwela.+

10 Conse icabapo, calikwata ishina lya ciko, no muntu wine alishibikwa ifyo aba;+ awe te kuti alubulule no umucilile amaka.+

11 Apo ifintu ifingi fya fye fye,+ kwafwa nshi umuntunse engasanga? 12 Bushe nani uwaishiba icawama ku muntu mu mpendwa ya nshiku sha bumi+ bwakwe ubwaba fye mupu, ubupita nge cinshingwa?+ Nani uwingeba umuntu icikamucitikila mwi samba lya kasuba?+

7 Ishina ilisuma lyawama ukucila amafuta+ ayasuma, no bushiku bwa mfwa bwawama ukucila ubushiku bwa kufyalwa.+ 2 Cawama ukuya ku ng’anda ya kuloosha ukucila ukuya ku ng’anda ya mutebeto,+ pantu imfwa e mpela ya bantu bonse; kabili uwa mweo afwile ukutontonkanyapo sana. 3 Ukukalipwa kwa mutima kwawama ukucila inseko,+ pantu mu bulanda bwa cinso e muwama umutima.+ 4 Imitima ya ba mano ili mu ng’anda ya kuloosha,+ lelo imitima ya bawelewele ili mu ng’anda ya musamwe.+

5 Cawama ukumfwa ukukalipila kwa wa mano+ ukucila ukumfwa ulwimbo lwa bawelewele.+ 6 Pantu ifyo imyunga ipolopoka mwi samba lya mpoto, e fyaba ukuseka kwa muwelewele;+ ne ci na co ca fye. 7 Umutitikisha kuti walenga uwa mano ukucita ifintu ngo wapena,+ ne ca bupe+ kuti caonaula umutima.+

8 Impela ya mulandu yawama ukucila ukutendeka kwa uko.+ Uwatekanya awama ukucila uwa matutumuko.+ 9 Wilakalipa bwangu,+ pantu ubukali bwaba mu fifuba fya bawelewele.+

10 Witila: “Cinshi ico inshiku sha kale shawamine ukucila shino?”+ pantu te ca mano+ ukwipusha ifyo.

11 Amano pamo ne fya bupyani fisuma kabili fyaba ifya kwafwa ku ba mweo.+ 12 Pantu amano yalacingilila+ filya fine indalama shicingilila;+ lelo ubusuma bwa mano bwa kuti yalapususha ubumi bwa bayakwata.+

13 Moneni umulimo+ wa kwa Lesa wa cine, bushe nani uwingolola ico Lesa apondamika?+ 14 Ubushiku ifintu fiweme, iwe ube fye bwino,+ no bushiku ifintu fibipile wishibe ukuti Lesa wa cine alilinganya ubushiku bumo ku bunankwe,+ pa kuti abantu beiluka nangu cimo icikesabaponena.+

15 Ifintu fyonse ifyo namona mu nshiku shandi fya fye.+ Umulungami alobela mu bulungami bwakwe,+ no mubifi atantalisha inshiku mu bubifi bwakwe.+

16 Wicilamo ukuba umulungami,+ nangu ukucilamo ukuicita uwa mano.+ Cinshi uleyonawila?+ 17 Wicilamo ukuba umubifi,+ nangu ukuba uwatumpa.+ Cinshi ulefwila ilyo inshita yobe tailafika?+ 18 Cawama ukukanacilamo ukuba umulungami, nangu ukucilamo ukuicita uwa mano, kabili cawama ukukanacilamo ukuba umubifi, nangu ukuba uwatumpa;+ pantu uubela Lesa akatiina alataluka kuli ifi fyonse.+

19 Amano yalacingilila uwa mano ukucila abaume ikumi (10) intungulushi abali mu musumba.+ 20 Pantu pano isonde tapaba umuntu umulungami uucita icisuma lyonse kabili uushibembuka.+

21 Kabili, wibika umutima obe ku mashiwi yonse ayo abantu bengasosa,+ epali waumfwa uko umubomfi obe alelanda ifibi pali iwe.+ 22 Pantu umutima obe walishiba ukuti imiku iingi, na iwe walilanda ifibi pali bambi.+

23 Conse ici nalyesha na mano yonse. Natile: “Nkaba uwa mano.” Lelo amano yalintalwike.+ 24 Ifyabapo fyalyansha ukwiluka umo fyalola kabili tafya-anguka ukumfwa. Nani uwingafiiluka?+ 25 Nabikile umutima+ wandi ku kusambilila no kufwaya amano+ no kufwaya ukwishiba umulandu ifintu fimo ficitikila,+ no kwishiba ukubipa kwa buwelewele no kutumpa kwa bushilu;+ 26 kabili nasangile ukuti: Icikali icacila imfwa+ ico nasangile mwanakashi uwaba nga masumbu ya kusowelamo no mutima wakwe mikwau ne minwe yakwe makusu.+ Umuntu nga apusuka kuli ena ninshi uyo muntu musuma ku cinso ca kwa Lesa wa cine, lelo nga aikatwa kuli ena ninshi mubembu.+

27 Kalonganika+ atila: “Moneni! Ifi e fyo nasanga, pa kubebeta icintu cimo cimo, pa kuti njishibe umo calola,+ 28 ico umweo wandi ucili ulefwayafwaya, no kucisanga nakalya. Ninsanga umwaume umo mwi kana limo (1,000),+ lelo nshisangile umwanakashi muli aba bonse.+ 29 Moneni! Ici ceka e co nsangile, ica kuti Lesa wa cine apangile abantu abatambalala,+ lelo abene nabafwaya ukucita ifintu ifingi.”+

8 Nani uwingalingana no wa mano?+ Kabili nani uwaishiba umo ifintu fyalola?+ Amano ya muntu yalenga icinso cakwe ukusansamuka, no bulanda bwa cinso cakwe bulafumapo.+

2 Ndeti: “Konka icipope ca mfumu,+ pa mulandu wa mulapo obe kuli Lesa.+ 3 Wiyangufyanya ukufuma pa cinso ca iko.+ Wikoselela fye mu cabipa.+ Pantu icita conse ico itemenwe,+ 4 pantu icebo ca mfumu calikwata sana amaka;+ kabili nani uwingasosa kuli yena ati: ‘Cinshi ulecita?’”

5 Uukonka amafunde takaponenwe no bubi,+ kabili umutima wa mano ukeshiba ukuti kwaliba inshita no bupingushi.+ 6 Pantu ku fintu fyonse kwaliba inshita yalinga ne nshita ya kupingula imilandu yonse,+ pantu ubucushi bwa bantu bwalifula pali bena.+ 7 Takwaba uwaishiba ifikacitika ku ntanshi,+ kabili nani uwingamweba ifyo cikaba?

8 Takwaba umuntu uwakwata amaka pa mupashi ku kulama umupashi;+ kabili takwaba uwakwata amaka pa bushiku bwa mfwa yakwe;+ kabili takwaba uwingafulumuka inkondo.+ No lubembu talwakapusushe abalucita.+

9 Conse ici nalimona, kabili nabikile umutima wandi pa mulimo onse uwacitwa mwi samba lya kasuba, mu nshita iyo umuntu atekela umuntu munankwe ku kumucusha.+ 10 Kwena, nangu caba ifi, nalimona ababifi baleshiikwa,+ ifyo baaleingila no kufuma mu ncende ya mushilo+ no kulabwa mu musumba umo balecita ifi fintu.+ Ici na co ca fye.

11 Pa mulandu wa kuti takuba ukupingula bwangu umulimo wabipa,+ e co umutima wa bana ba bantu waiswilamo ukucita ububi.+ 12 Nelyo umubembu engacita ububi+ imiku umwanda umo (100) no kulacita ukulingana no kufwaya kwakwe pa nshita iitali, ine nalishiba bwino ukuti abatiina Lesa+ wa cine cikabawamina, pa mulandu wa kuba na katiina kuli ena.+ 13 Lelo umubifi+ tacakamuwamine nangu panono, kabili takatantalishe inshiku shakwe ishaba fye nge cinshingwa,+ pantu taba na katiina kuli Lesa.+

14 Kuli icintu ica fye icicitwa pano isonde, ica kuti kwaba abalungami abo ifintu ficitikila kwati nalimo bacitile umulimo wa babifi,+ kabili kwaba na babifi abo ifintu ficitikila kwati nalimo bacitile umulimo wa balungami.+ Natile ici na co ca fye.

15 Awe ine natashishe ukusansamuka,+ pantu takuli icisuma ku bantu mwi samba lya kasuba kano ukulya no kunwa no kusekelela, kabili ukuti basekelele na mu kubombesha kwabo inshiku sha bumi bwabo,+ isho Lesa wa cine abapeela mwi samba lya kasuba.+ 16 E mulandu wine nabikile umutima+ wandi ku kwishiba amano no kumona umulimo uubombwa pano isonde,+ pantu kwaliba abantu abashimona utulo, akasuba nangu ubushiku.+

17 Kabili namwene umulimo onse uwa kwa Lesa wa cine,+ ukuti abantu balifilwa ukwiluka umulimo uwacitwa mwi samba lya kasuba;+ te mulandu ne fyo abantu babombesha ku kufwaya ukuwishiba, te kuti bawiluke.+ Kabili nangu bengatila baliba na mano ya kwishiba,+ kuti bafilwa ukuwiluka.+

9 Kabili nalitontonkenye nga nshi pali ici conse mu mutima wandi, no kufwailishapo,+ no kusanga ukuti abalungami na ba mano pamo ne milimo yabo fili mu kuboko kwa kwa Lesa wa cine.+ Abantu tabaishiba ukutemwa nelyo ulupato ifyabatangilile.+ 2 Bonse baba fye cimo cine muli fyonse.+ Iciponena+ umulungami+ e ciponena no mubifi wine,+ umusuma no wasanguluka no wakowela, no upeela amalambo no ushipeela amalambo. Ifyaba umusuma e fyaba no mubembu;+ uulapa aba ngo utiina umulapo.+ 3 Ici e cibi icili muli conse icacitwa mwi samba lya kasuba, ica kuti, apo iciponena bonse cimo cine,+ umutima wa bana ba bantu na o waisulamo ububi;+ kabili ubushilu+ buli mu mitima yabo mu nshita ya bumi bwabo, na pa numa—baya ku bafwa!+

4 Pantu abantu bonse abacili no mweo baba ne subilo, awe imbwa+ ya mweo yena yawama ukucila inkalamo iyafwa.+ 5 Pantu aba mweo balishiba ukuti bakafwa;+ lelo abafwa, tabaishiba akantu nangu kamo,+ kabili te kuti balambulwe; pantu icibukisho cabo calilabwa.+ 6 Kabili, ukutemwa kwabo no kupata kwabo no bufuba bwabo bafwila kumo na fyo,+ tabakwata icilambu na kabili umuyayaya muli conse icicitwa mwi samba lya kasuba.+

7 Akuya ulelya ifya kulya fyobe no kusekelela kabili ulenwa umwangashi obe no mutima wabuuta tuutu,+ pa kuti Lesa wa cine alisuminisha kale imilimo yobe.+ 8 Inshita yonse leka ifya kufwala fyobe fibe ifyabuuta,+ na mafuta pa mutwe obe yelabulapo.+ 9 Ipakishe ubumi pamo no mukashi uo watemwa+ inshiku shonse isha mweo obe uwa fye uo Lesa akupeela mwi samba lya kasuba, inshiku shonse isha fye, pantu ici e cilambu cobe mu nshita ya mweo+ obe na mu kubombesha kobe uko ubombesha mwi samba lya kasuba. 10 Umulimo onse uo iminwe yobe yasanga ubombe na maka yobe yonse,+ pantu ku Nshiishi,*+ uko uleya+ takwaba umulimo wa kubomba nangu kwelenganya nangu kwishiba+ nangu mano.+

11 Na kabili nalitontonkenye no kusanga ukuti pano pe samba lya kasuba te lyonse ababutukisha bacimfya muli nakatango wa lubilo,+ kabili te lyonse aba maka bacimfya mu bulwi,+ aba mano na bo te lyonse bakwata ifya kulya,+ abacenjela na bo te lyonse bakwata ifyuma,+ kabili abasalapuka na bo bene te lyonse bashuka;+ pantu inshita ya macushi ne nshita ya fintu fyabula ukwenekela ifikila fye umuntu uuli onse.+ 12 Pantu no muntu+ taishiba inshita yakwe.+ Filya isabi likatwa mwi sumbu ilikali,+ kabili filya ifyuni fikatwa mu lukose,+ e fyo na bana ba bantu bekatwa ku bucushi,+ ilyo bwabapumikisha fye.+

13 Ici na co nalimwene icacitile uwa mano mwi samba lya kasuba—kabili calimpeseshe amano:14 Kwali umusumba unono, na bantu abalimo ba mpendwa fye; kabili kwaishile ne mfumu ya maka, na yo yashingulwike umusumba no kukuulako ifya ku-ulwisha ku mbali.+ 15 Kabili mwasangilwe no muntu, umupiina lelo uwa mano, kabili ulya e wapuswishe umusumba ku mano yakwe.+ Lelo takwali umuntu uwaibukishe ulya muntu umupiina.+ 16 Na ine natile: “Amano yawama ukucila amaka;+ lelo amano ya mupiina yalasuulwa, ne fyo alanda takuba uufyumfwa.”+

17 Amashiwi ayalandwa mu kantepentepe aya ba mano yalomfwika+ ukucila ukubilikisha kwa wateka abawelewele!+

18 Amano yawama ukucila ifyanso fya bulwi, kabili umubembu umo fye kuti aonaula ubusuma ubwingi.+

10 Balunshi abafwa e balenga amafuta ya wenga+ ukununka no konaika. E fyo no buwelewele bunono bonaula ishina lya muntu uwacindikwa pa mulandu wa mano no bukata bwakwe.+

2 Umutima wa wa mano umulosha ku kwa kulyo,+ lelo umutima wa muwelewele umulosha ku kwa kuso.+ 3 Na kabili konse uko umuwelewele enda,+ umutima wakwe uba uwabulwa amano, kabili eba onse ukuti muwelewele.+

4 Kateka nga akufulilwa, wifumapo,+ pantu ukutekanya kupwisha imembu ishikalamba.+

5 Kuli icibi ico namona mwi samba lya kasuba, icaba nge cilubo+ ico bakateka bacita:+ 6 Abawelewele abengi balibikwa pa fifulo ifyacindama,+ nomba abakankaala bekala fye apasaaluka.

7 Nalimona ababomfi bale-endela pali bakabalwe e lyo bacilolo bena bale-enda pa nshi nga babomfi.+

8 Uwimba ubucinga no kuwa e uwilamo;+ no muntu uutula icibumba, insoka ilamusuma.+

9 Uutoba amabwe akacenwa ku mabwe yene ayo. Uulepula ifimuti afwile ukucenjela sana.+

10 Icela nga nacifuupa no muntu tacinoonene,+ ninshi ali no kubikako sana amaka pa kubomba. E ico ukutunguluka kwashintilila pa kubomfya bwino amano.+

11 Insoka nga yasuma ilyo bashilaishilika,+ ninshi uwaishiba ukushilikila tapali ifyo engacita.

12 Amashiwi ya mu kanwa ka wa mano yamulenga ukutemwikwa,+ lelo imilomo ya watumpa ilamonaula.+ 13 Akanwa ka muwelewele kapupumina ukulanda ifya buwelewele,+ na pa kulekelesha alanda fye ifya bushilu. 14 Awe umuwelewele afusha ifya kulanda.+

Umuntu taishiba icikamucitikila ku ntanshi; kabili nani engamweba icikamuponena?+

15 Ukubombesha kwa bawelewele kubalenga ukufunshika,+ pantu takuli nangu umo uwaishiba ifyo engaya ku musumba.+

16 Cikaba shani kuli iwe, we calo, ilyo imfumu yobe yaba nga kalume+ na bacilolo bobe babika fye amano ku kulya mu nshita ya lucelo? 17 Walipaalwa, we calo, ilyo imfumu yobe mwana wa bakankaala na bacilolo bobe balya mu nshita iyalinga pa kuti babe na maka, te kunwena fye umusamwe.+

18 Ubunang’ani bulenga imyalo ukubwantila, no kutompoka kwa maboko kulenga ing’anda ukuloka.+

19 Ifya kulya filenga ababomfi ukusekaseka,+ no mwangashi ulenga abantu ukusekelela; lelo indalama e shifwaikwa muli ifi fyonse.+

20 Wilanda ifibi pa mfumu ilyo uli mu muputule obe uwa kusendamamo,+ kabili ilyo uli weka mu muputule obe umo usendama wilanda ifibi pa mukankaala;+ pantu icipupuka mu lwelele kuti catwala amashiwi ne ca mapindo kuti cashimika umulandu.+

11 Poosa ifya kulya+ fyobe pa menshi,+ pantu ilyo papita inshiku ishingi ukafisanga na kabili.+ 2 Akanyako ifyo ukwete abantu cinelubali (7) nelyo abantu cinekonsekonse (8),+ pantu tawishibe icibi icingesa pano isonde.+

3 Amakumbi nga yaisulamo amenshi, yapongolwela imfula pano isonde;+ kabili umuti nga wawila ku kapinda ka ku kulyo napamo ku kapinda ka ku kuso, uko kwine umuti+ wawila e ko ukaba.

4 Uulolekesha imikuukile ya mwela takatande; no umona imyendele ya makumbi takaseepe.+

5 Kwati fye fintu ushaishiba imibombele ya mupashi ifyo ukusha amafupa ya mwana mwi fumo lya kwa nyina,+ e fyo ushingeshiba ne milimo ya kwa Lesa wa cine, uucita fyonse.+

6 Ulucelo tanda imbuto shobe ukufika icungulo wileka ukuboko kobe kutuushe;+ pantu tawishibe ishikamena,+ ishi napamo shilya, nangu nga shonse shikaba ishisuma.

7 Ulubuuto na lo lwaliwama, kabili cisuma ku menso ukumona akasuba;+ 8 pantu umuntu nga aikala imyaka iingi, asekelele muli yonse.+ Kabili ebukishe inshiku sha mfifi,+ nangu shingaba inshiku ishingi; shonse sha fye.+

9 Sekelela+ we mulumendo ilyo ucili umulumendo, no mutima obe usamwe mu nshiku sha bulumendo bobe, wende na mu mibele ya mutima obe no kucita ifyo amenso yobe yalefwaya.+ Lelo wishibe ukuti pali conse ici Lesa wa cine akakupingwilapo.+ 10 E ico fumya ukukalipwa ku mutima obe, no kutalusha ububi ku mubili obe;+ pantu ubulumendo no bwaice fya fye.+

12 Lelo ibukisha Kabumba obe Lesa Mukulu+ mu nshiku sha bulumendo bobe,+ ilyo inshiku sha bubi tashilaisa,+ nelyo ilyo imyaka tailafika ilyo ukatila: “Nshilesangamo insansa”;+ 2 ilyo akasuba no lubuuto no mweshi ne ntanda fishilafiita,+ kabili ilyo amakumbi yashilabwela, na pa numa ni mfula; 3 mu bushiku ilyo abalinda ing’anda+ batutuma, na baume ba maka bainama,+ na banakashi abapela+ baleka ukubomba pantu nabacepa, na bakashana abalengela mu mawindo+ baba na kafifi; 4 ne fiibi fya mu musebo fyaisalwa,+ ilyo icongo ca kupela caba akashiminishi,+ kabili umuntu ashibuka pa kumfwa fye ukulila kwa cuni, na bana banakashi ba lwimbo baba akashiminishi.+ 5 Kabili, batiina apasanseme, na mu nshila muli ifya kutiinya. Umuti wa mualmonde wabalula,+ ne cipaso cileikula fye, no tutwalo twa karpa* twalepuka, pantu umuntu aleya ku ng’anda+ yakwe iya muyayaya na baloosha bale-endauka mu musebo;+ 6 ilyo umwando wa silfere ushilaputuka, ne mbale yafonka iya golde ishilatobeka,+ kabili ilyo umutondo pa kamfukumfuku ushilatobaulwa, no mupeto wa ku cishima ushilaonaika. 7 Ilyo ulukungu+ talulati lubwelele ku mushili ifyo lwali no mupashi+ taulabwelela kuli Lesa+ wa cine uwaupeele.+

8 “Fya fye!” e fyasosa kalonganika,+ “Fyonse fye fya fye.”+

9 Ukulunda pa kuba na mano,+ kalonganika alesambilisha abantu amano,+ kabili aletontonkanya sana no kufwailisha+ sana, pa kuti engalemba bwino amapinda ayengi.+ 10 Kalonganika alefwaya amashiwi+ ayasuma no kulemba amashiwi ayalungama aya cine.+

11 Amashiwi ya ba mano yaba nge fya kusonkwelako,+ kabili nge misomali iyapampaminwa+ bwino e fyaba abalonganika ifyebo; ififuma kuli kacema umo.+ 12 Cimbi na co, we mwana wandi, cenjela: Ukulemba amabuuku ayengi takupwa nakalya, no kuipeelesha kuli yena kulanasha nga nshi umubili.+

13 Apo fyonse nafyumfwika, amashiwi ya kulekelesha ni aya: Tiina Lesa+ wa cine no kusunga amafunde yakwe.+ Pantu ici e cifwaikwa ku bantu bonse. 14 Kabili Lesa wa cine akapingula umulimo onse pali conse icafiswa, nampo nga cisuma nelyo cibi.+