May

Abena Kristu ba kubalilapo nabo bene icipowe cali baponene ilyo kwali icipowe icikalamba “mu fyalo fyonse pano isonde.” Ukwabula no kutwishika imitwe ya ndupwa balisakamene uko bali no kulafumya ifya kulya ifyo bali no kulapeela indupwa shabo. Kabili bushe cali shani ku balumendo na bakashana abalefwaya ukulabombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma? Bushe nalimo baletontonkanya ukuti tabali no kulabombesha mu mulimo wa kubila imbila nsuma mpaka icipowe cikapwe? Ilyo kwali icipowe Abena Kristu balyalwike. Balitwalilile ukubila imbila nsuma mu nshila iyo balekumanisha. Kabili baleakana ifyo balekwata na Bena Kristu bali nabo mu Yudea. (Imil. 11:​29, 30) Abapokelele ifyo babapeele balimwene ukuti Yehova alebatungilila. (Mat. 6:​31-33) Bafwile balimwene ukuti aba bwananyina ababapeele ifyo balekabila bafwile balibatemenwe. Kabili abalepeela e lyo na baletwala ifya bupe bali sana ne nsansa isho tuba nasho nga tulepeela.—Imil. 20:35. w23.04 ibu. 16 amapara. 12-13

Inshita shimo Yehova alaasuka amapepo ya babomfi bakwe ukubomfya abantu abashimupepa, ukwafwilisha abantu bakwe. Ku ca kumwenako, alibomfeshe Imfumu Artakishashete ukusuminisha Nehemia ukuyakuula cipya cipya ifibumba fya musumba wa Yerusalemu. (Nehe. 2:​3-6) Na muno nshiku mwine, Yehova kuti abomfya abantu abashimupepa ukutwafwilisha. Amapepo yesu tayasukwa mu cisungusho. Nomba ifyo Yehova asuka amapepo, e fyo tukabila pa kuba aba cishinka kuli Shifwe wa ku muulu. Kanshi mulebika amano ku fyo Yehova asuka amapepo yenu. Cila nshita tulakabila ukulamona ifyo Yehova aleasuka amapepo yesu. (Amalu. 66:​19, 20) Kuti twalanga ukuti twalikwata icitetekelo ilyo tulepepa kuli Yehova, na lintu twasumina ifyo Yehova aasuka amapepo yesu te mulandu ne nshila aasukilamo.—Heb. 11:6. w23.05 ibu. 11 para. 13; ibu. 12 amapara. 15-16

Ilyo twaipeele kuli Yehova, twalimwebele ukuti tukalamupepa e lyo no kulacita ifyo afwaya. Tufwile ukucita ifyo twalaile. Ukufikilisha ifyo twalaile te cisendo. Na kuba, Yehova atubumbile ukuti tulecita ukufwaya kwakwe. (Ukus. 4:11) Atubumbile mu nshila ya kuti tulefwaya ukumwishiba e lyo no kumupepa. Na kabili twapangilwe mu cipasho cakwe. Ne ci calilenga tulepalama sana kuli ena, kabili tulesekelela ilyo tulemubombela. Nga tulecita ifyo Lesa afwaya, kabili tulepashanya Umwana wakwe, ‘tulasanga ukutuusha.’ (Mat. 11:​28-30) Mulekosha bucibusa mwakwata na Yehova nga muletontonkanya pa fisuma fyonse ifyo amucitila, e lyo na mapaalo amukwatila ku ntanshi. Nga mwatemwa sana Yehova, cikamwangukila ukumumfwila. (1 Yoh. 5:3) Yesu alikumanishe ukubombela Lesa, pantu alelomba kuli Lesa ukuti alemwafwa kabili alibikile na mano ku fyo ali no kumulambula ku ntanshi. (Heb. 5:7; 12:2) Nga filya Yesu alecita, mulepepa kuli Yehova ukuti alemukosha. Na kabili mulebika amano kwi subilo mwakwata ilya kuti ku ntanshi mukekala umuyayaya. w23.08 amabu. 27-28 amapara. 4-5

Bonse tulatemwa ukuba na bantu abatekanya. Mulandu nshi? Pantu tulatemwa ukuba na bashifulwa bwangu nga ca kuti ifyo balelolela taficitike. Tulatasha sana abantu nga baletutekanishisha ilyo twalufyanya. Kabili tulatasha sana abaletusambilisha Baibo ifi batutekanishishe ilyo baletusambilisha. Ne cacilapo ukucindama, tulatasha sana ifi Yehova atutekanishisha. Nangu ca kuti twalitemwa abantu abatekanya, limo ifwe bene kuti catukosela ukuba abatekanya. Ku ca kumwenako, kuti twafilwa ukuba abatekanya nga ca kuti tuli mu mulongo ku cipatala e lyo natucelwa tulefwaya ukuya kumo. Kuti twafulwa bamo nga batukalifya. Kabili inshita shimo kuti catukosela ukulolela icalo cipya ico Yehova atulaya. Na lyo line, muli ifi fyonse twalandapo tulingile ukuba sana abatekanya. w23.08 ibu. 20 amapara. 1-2

Yehova alyebele Gideone ukucefya sana impendwa ya bashilika bakwe. Nalimo aletontonkanya ukuti: ‘Bushe mfwile ukucefya impendwa ya bashilika? Bushe nga nacefya, tuli no kucimfya ubulwi?’ Na lyo line, Gideone alicitile ifyo bamwebele. Baeluda muno nshiku balapashanya ifyo Gideone alecita nga balekonka ifyo babeba ukucita nga kwaba ukwaluka mu cilonganino ca kwa Lesa. (Heb. 13:17) Gideone alyumfwilile Yehova te mulandu no kuti aletiina kabili umulimo bamupeele wali no kumubika mu kapoosa mweo. (Abapi. 9:17) Ilyo aishibe ukuti Yehova ali nankwe, Gideone alicetekele sana ukuti Lesa ali no kumutungilila filya alefwaya ukucingilila abantu bakwe. Baeluda abekala mu fyalo umo babinda umulimo wesu, balapashanya sana Gideone. Balaba pa ntanshi mu kulongana na mu kubila imbila nsuma nangu ca kutila kuti babekata, ukubepukishisha, ukubatamfya incito nelyo ukuboma. Ilyo kukaba ubucushi bukalamba, baeluda bakalakabila ukuba abashipa pa kuti bakaleumfwila ifyo bakalabeba ukucita nangu ca kuti limo ifyo bakalabeba ukucita kuti fyababika mu kapoosa mweo. w23.06 amabu. 5-6 amapara. 12-13

Yehova alilengele ukuti ilyashi lya kwa Shimapepo Yehoyada lilembwe mu Baibo pa kuti tulesambililako. (Rom. 15:4) Na kabili ilyo Yehoyada afwile balimucindike, “bamushiikile mu Musumba wa kwa Davidi uko baleshiika imfumu, pantu alicitiile abena Israele na Lesa wa cine ifisuma kabili aliwemye ne ng’anda ya kwa Lesa.” (2 Imila. 24:​15, 16) Ilyashi lya kwa Yehoyada lilalenga bonse twasambilila ukuba na katiina kuli Yehova. Baeluda kuti bapashanya Yehoyada nga ca kuti lyonse balebombesha ukucingilila icilonganino ca kwa Lesa. (Imil. 20:28) Abakoloci nabo kuti basambililako kuli Yehoyada ukuti nga bali na katiina kuli Yehova kabili bali aba cishinka, Yehova kuti ababomfya ukufikilisha ifyo alefwaya ukucita, tabalekelesha. Abaice kuti basambililako kuli filya Yehova acindike Yehoyada. Kabili kuti bapashanya Yehova nga ca kuti balecindika bamunyinefwe na bankashi abakoloci, maka maka ababombela Yehova ne cishinka pa myaka iingi. (Amapi. 16:31) Kanshi natuleumfwila abatutungulula. Nga tulecita ifi tukalalanga ukuti tulabatungilila.—Heb. 13:17. w23.06 ibu. 17 amapara. 14-15

Ilyo muli pa kulongana muleiluka pa kuti muleishiba imiku mwingasukapo. Nga tuleimya libili libili ukuboko, uuletungulula kuti alatusonta fye nangu ca kuti kuli bambi abemishe ukuboko abashaswikepo. Ici kuti calenga bambi ukuleka ukwimya amaboko. (Luk. Mil. 3:7) Nga ca kuti bakasabankanya abengi baleimya amaboko ukuti basukepo, nalimo te kuti bamusonte imiku iingi iyo mulefwaya ukwasukapo. Inshita shimo uuletungulula nalimo te kuti atusonte no kutusonta. Nalimo teti tumfwe bwino nga tabatusontele, lelo tatufwile ukufulilwa uwacilatungulula ukuti tatusontele. (Luk. Mil. 7:9) Nga ca kuti tamwaswikepo ukulingana ne fyo mwacilafwaya, kuti cawama mulekutikisha ilyo bambi baleasukapo kabili pa numa ya kulongana, kuti mwabatasha pa fyasuko ifisuma ifyo bacasuka. Nga ca kuti mwatasha aba bwananyina pa fyo bacasuka, mukabakoselesha sana nga filya fine mwingabakoselesha ilyo mwa-asukapo pa kulongana. w23.04 amabu. 23-24 amapara. 14-16

Mulebelenga Icebo ca kwa Lesa kabili muletontonkanya na pa fyo mulebelenga. Icimuti kuti catwalilila ukuba icakosa nga ca kuti imishila yaliya sana pa nshi. Na ifwe nga natucetekela sana Yehova, kuti twatwalila ukuba abashangila. Ilyo icimuti cile cilekula, imishila ilailako pa nshi kabili ilasalangana. Nga tulebelenga Icebo ca kwa Lesa no kutontonkanya pa fyo tulebelenga, icitetekelo cesu cilakosa kabili tulacetekela sana ukuti ifyo Lesa atweba ukucita fisuma. (Kol. 2:​6, 7) Muletontonkanya pa fyo ifyo Yehova alesambilisha, aletungulula, no kucingilila ababomfi bakwe ku kale, fyalebafwa. Ku ca kumwenako, Esekiele alibikileko amano ilyo malaika alepima itempele ilyo Esekiele amwene mu cimonwa. Ici cimonwa calikoseshe sana Esekiele, kabili cilalenga na ifwe twasambililako amasambililo yacindama ayalenga twatwalila ukutungilila ukupepa kwa kwa Yehova ukwasanguluka. (Esek. 40:​1-4; 43:​10-12) Na kabili tulanonkelamo nga tulesangako inshita ya kusambilila no kutontonkanya pa fyashika ifyaba mu Cebo ca kwa Lesa. Kuti twaba ne cishinka no kucetekela Yehova.—Amalu. 112:7. w23.07 ibu. 18 amapara. 15-16

Mu Baibo mwaliba abantu abengi abo abalumendo bengapashanya. Aba baume ba ku kale balitemenwe sana Lesa kabili balibombele imilimo iingi ilyo balesakamana abantu bakwe. Mu lupwa lwenu e lyo na mu cilonganino namo mwaliba abaume Abena Kristu abo mwingapashanya. (Heb. 13:7) Kabili kuti mwapashanya na Yesu Kristu. (1 Pet. 2:21) Ilyo mulesambilila pali aba baume, mulemona imibele iisuma iyo bakwete iyo mwingatemwa ukupashanya. (Heb. 12:​1, 2) Lyena mulemona ne fyo mwingacita pa kubapashanya. Umwaume uulingulula alatontonkanya sana pa fyo alefwaya ukucita ilyo talasalapo ifya kucita. Kanshi mufwile ukulabombesha pa kuti mulelingulula. Mulesambilila amashinte ya mafunde ya mu Baibo no kumona ico yacindamina. Lyena mulebomfya ayo mashinte ilyo mulesalapo ifya kucita ifingalenga Yehova alasekelela. (Amalu. 119:9) Nga mwacita ifi ninshi namutendeka ukucita fimo ifingalenga mwaba abaume Abena Kristu abakalamba mu fya kwa Lesa.—Amapi. 2:​11, 12; Heb. 5:14. w23.12 amabu. 24-25 amapara. 4-5

Abafyashi kuti basambilisha abana babo ifyo bengasuka no mutima uwafuuka nga babepusha pa fyo basuminamo. (Yako. 3:13) Abafyashi bamo nga bali pa mapepo ya lupwa, balesha na bana babo ifyo bengasuka nga babepusha pa fyo basuminamo. Balalanda pa mepusho yamo ayo abana bengabepusha ilyo bali pa sukulu, balalanshanya no kulangilila ifyo abana bengasuka, kabili balabasambilisha ifyo bengasuka mu nshila iyafuuka, iingalenga abo balelanda nabo bafwaya ukukutika. Nga ca kuti abafyashi balekwatako inshita ya kusambilisha abana babo ifyo bengasuka nga babepusha pa fyo basuminamo, abana babo bakeshiba ifishinka pa fyo basuminamo. Na kabili abene bakalailondolwela ifyo basuminamo abantu nga babepusha. Mu cipande citila “Abacaice Bepusha Ukuti” icaba pa jw.org, mwaliba apatila apo imisepela ingalemba. Ico kwabela ifi fipande kulenga ukuti abacaice bashininkishe ukuti ifyo basuminamo fya cine, e lyo no kulenga balelemba ifyebo ifyo bengasuka abengabepusha pa fyo basuminamo mu mashiwi yabo. Nga mulelanshanya ifi fipande no lupwa, bonse kuti mwasambilila ifyo mwingalanda pa fyo mwasuminamo no mutima uwafuuka, kabili kuti mwafilanda mu nshila ya kuti uo mulelandako afwaya ukumfwa. w23.09 ibu. 17 para10; ibu. 18 amapara. 15-16

Bushe kwaliba ifyo mwapanga ukucita mu mulimo wa kwa Lesa ifyamwafya ukucita? Ifi nga e fyo caba, te imwe mweka. Ku ca kumwenako, ba Philip balefwaya ukuwamyako amapepo yabo e lyo ne miku balepepa, lelo calebakosela ukusanga inshita ya kupepa. Ba Erika balefwaya ukulafika bwangu mu kulongana e lyo na mu kukumana kwa kuya mu kubila imbila nsuma. Na lyo line, lyonse balecelwa. Nga kwaliba fimo ifyo mwapanga ifyo mushilakumanisha ukucita, mwilafuupuka. Mulakabila ukubombesha no kukwata inshita ya kuti mucite ifyo mwapanga nangu fye finono. Apo mucili mulafwaya ukufishapo ifyo mwapanga ukucita, cilelangilila fye ukuti mumona bucibusa mwakwata na Yehova ukuti bwalicindama kabili mulefwaisha ukumubombela apapela amaka yenu. Yehova alamona ukuti ifyo mumubombela fyalicindama. Na kuba, Yehova tenekela imwe ukucita ifyo mushingakumanisha. (Amalu. 103:14; Mika 6:8) Kanshi mulepanga ukucita ifyo mwingakumanisha. w23.05 ibu. 26 amapara. 1-2

Inshita shimo na bantu abashipa kuti baumfwa umwenso, lelo tabaleka umwenso walenga bafilwa ukucita icalungama. Daniele ali uwashipa nga nshi. Daniele aleisambilisha ifyo bakasesema ba kwa Lesa balembele, ukubikako fye no busesemo bwa kwa Yeremia. Pa mulandu ne fyo aleisambilisha, Daniele aishileiluka ukuti abaYuda bali no kulubuka muli bunkole mu Babiloni. (Dan. 9:2) Ukwabula no kutwishika, ukumona uko amasesemo yalefikilishiwa kwalilengele Daniele acetekela sana Yehova. Kabili kuti kwalenga na bacetekela Lesa ukuba abashipa nga nshi. (Linganyeniko Abena Roma 8:​32, 37-39.) Ne cacindamisha ca kuti Daniele alepepa kuli Wishi wa ku muulu Yehova. (Dan. 6:10) Aleyebelela imembu shonse kuli Yehova kabili alemweba ne fyo aleumfwa. Na kabili Daniele alelomba Yehova ukuti alemwafwa. (Dan. 9:​4, 5, 19) Ali muntu nga ifwe, kanshi tafyelwe uwashipa. Lelo asambilile ukuba uwashipa ukupitila mu kubelenga, ukupepa, no kucetekela Yehova. w23.08 ibu. 3 para. 4; ibu. 4 para. 7

Nga tuleumfwila ubuteko tulanonkelamo, kabili na bantu bambi nabo balanonkelamo. Tunonkelamo shani? Tatukwata amafya ayo abashumfwila ubuteko bakwata. (Rom. 13:​1, 4) Nga tuleumfwila ubuteko, abalashi babuteko balamona ukuti Inte sha kwa Yehova bantu abasuma. Ku ca kumwenako, imyaka imo ku numa mu Nigeria, abashilika balingile mu Ng’anda ya Bufumu ninshi aba bwananyina balelongana, baile mu kufwaya abalekaana ukulipila imisonko. Nomba umukalamba wa bashilika aebele abashilika ukuti baleya, atile: “Inte sha kwa Yehova tabakaana ukulipila imisonko.” Lyonse ilyo twaumfwila ifunde, tulawamishako ishina ilyo twapanga ilya kuti Inte sha kwa Yehova bantu abasuma. Kabili ili ishina ilisuma ilyo twapanga, kasuba kamo kuti lyacingilila aba bwananyina. w23.10 ibu. 9 para. 13

Ababomfi ba kwa Yehova bamo, kale batendeka ukulolela ukuti icalo cabipa cikapwe. Abantu bamo bamona kwati Yehova alakokola ukonaula cino calo cabipa. Nomba Yehova aleshiba ifyo ababomfi bakwe bomfwa e calengele ebe kasesema Habakuki ukuti: “icimonwa ca nshita ya ku ntanshi, lelo cilebutukisha ukulola ku mpela, kabili tacakabepe ubufi. Nangu fye nga cashingashinga, ulecilolela! pantu ukwisa cikesa. Tacakacelwe!” (Haba. 2:3) Bushe aya mashiwi Lesa alandile yakoseshe fye Habakuki, nelyo kuti yatukoselesha na ifwe muno nshiku? Yehova alengele umutumwa Paulo ukulembela aya amashiwi Abena Kristu abalolela icalo icipya. (Heb. 10:37) Kanshi kuti twacetekela ukuti, nangu ca kuti tulemona kwati icalo ico Yehova atulaya cilekokola ukwisa, ukwisa cikesa “tacakacelwe!” w23.04 ibu. 30 para. 16

Abena israele tabasumiine ubushininkisho bwa kuti Mose alelandilako Yehova. (Impe. 14:​10, 11) Pa miku iingi balikeene ukuti Yehova alebomfya Mose pa kubatungulula. Ne ci calengele Yehova esuminisha abena Israele abengi ukwingila mu Calo ca Bulayo. (Impe. 14:30.) Lelo abena Israele bamo balekonka ifyo Yehova alebatungulula. Ku ca kumwenako, Yehova atile: “Kalebu . . . alitwalilila ukung’umfwila no mutima wakwe onse.” (Impe. 14:24) Lesa alilambwile Kalebu, alimusuminishe no kuisalila impanga iyo alefwaya ukulaikalamo mu Kanaani. (Yosh. 14:​12-14) Abena Israele abo Yehova asuminishe ukulaikala mu Calo ca Bulayo balilangile ukuti balekonka ifyo Yehova alebatungulula. Ilyo Yehova asontele Yoshua ukuti apyane Mose pa kuti e o aletungulula, abena Israele “balimucindike sana inshiku shonse isho ali no mweo.” (Yosh. 4:14) Ici calengele Yehova abapaale pantu alibapeele icalo ico abalaile.—Yosh. 21:​43, 44. w24.02 ibu. 21 amapara. 6-7

Nga filya fine dokota eshiba ifyo umutima uli nga aikata pa mushipa, e fyo na ifwe twingeshiba ifyo twatemwa Lesa nga twamona ifyo twatemwa aba bwananyina. Nga twamona ukuti tatwatemwa aba bwananyina, tufwile ukwishiba ukuti no kutemwa uko twatemwa Lesa nakuya kulepwa. Lelo nga ca kuti lyonse tuletemwa aba bwananyina ninshi ukutemwa twatemwa Yehova kuleya kulekulilako fye. Mulandu nshi tulingile ukubikilako amano nga twamona ukuti ukutemwa twatemwa aba bwananyina nakuya kulecepa? Pantu ninshi bucibusa bwesu na Yehova nabo buli pa kupwa. Umutumwa Paulo alitwibukisheko ici cishinka ilyo alandile ukuti: “uushatemwa munyina uo amona, te kuti atemwe Lesa uo ashamonapo.” (1 Yoh. 4:20) Finshi twingasambililako? Yehova alatemwa nga ca kuti “tuletemwana nga nshi—1 Yoh. 4:​7-9, 11. w23.11 ibu. 8 para. 3; ibu. 9 amapara. 5-6

Ilyo ali umwaice, Imfumu Yehoashi alisalilepo bwino ifya kucita. Apo takwete bawishi, alekonka sana ifyo Shimapepo Mukalamba Yehoyada alemweba ukucita. Ulya shimapepo mukalamba alisambilishe Yehoashi kwati fye mwana wakwe. Pa mulandu ne fyo shimapepo mukalamba alemusambilisha, Yehoashi alisalilepo ukubombela Yehova kabili alilengele na bantu abengi ukulabombela Yehova. Yehoashi na kabili alishininkishe ukuti itempele lya kwa Yehova baliwamya. (2 Imila. 24:​1, 2, 4, 13, 14) Nga ca kuti abafyashi benu nelyo abali bonse balemusambilisha ukutemwa Yehova no kulakonka amafunde yakwe, ninshi balemupeela ubupe ubusuma nga nshi. (Amapi. 2:​1, 10-12) Abafyashi kuti basambilisha abana mu fintu ifingi. Nga mulebomfya ifyo musambilila mu Malembo, abafyashi benu bakaba ne nsansa. Ne cacilapo ukucindama ca kuti mukalenga Yehova ukulasekelela kabili mukaba sana ifibusa nankwe. (Amapi. 22:6; 23:​15, 24) Kanshi mulingile ukulapashanya ifyo Yehoashi alecita ilyo ali umwaice. w23.09 amabu. 8-9 amapara. 3-5

Yehova alitulaya ukuti alomfwa amapepo yesu. Yehova alitemwa ababomfi bakwe aba cishinka, kanshi lyonse alakutika amapepo yabo. (Amalu. 10:17; 37:28) Na lyo line, ici tacilepilibula ukuti lyonse alatupeela fyonse ifyo twalomba. Inshita shimo fimo ifyo tulomba Yehova akatupeela mu calo cipya. Ilyo Yehova ashila-asuka amapepo yesu alamona ifyo tulemulomba nga nafilingana ne fyo afwaya ukucita. (Esa. 55:​8, 9) Cimo ico afwaya ca kuti, mwi sonde lyonse mwaba abantu abacumfwila kabili abasumina ukuti e walinga ukuteka. Nomba Satana alanda ukuti abantunse kuti baiteka fye bwino abene. (Ukute. 3:​1-5) Pa kuti Yehova alange ukuti Satana wa bufi, alisuminisha abantu ukulaiteka abene. Nomba ifyo abantu bateka fyalilenga tukwate amafya ayengi muno nshiku. (Luk. Mil. 8:9) Twalishiba ukuti Yehova takafumyepo amafya yonse aya pali ino nshita. w23.11 ibu. 21 amapara. 4-5

Yehova alaile Abrahamu ukuti “inko ishingi” shikapaalilwa muli ena. Na lyo line, lintu Abrahamu ali imyaka 100 e lyo Sara imyaka 90, tabakwete umwana uo babalaile. Ukulingana ne fyo abantu bamona, nalimo camoneke kwati Abrahamu na Sara te kuti bakwate umwana. Ici cali no kulenga Abrahamu afilwa ukucetekela ifyo Yehova amulaile. “lelo apo ali ne subilo, ali ne citetekelo, ica kuti ali no kuba wishi wa nko ishingi.” (Rom. 4:​18, 19) Kabili ilyo papitile inshita, ifyo alesubila fyalicitike. Aishileba wishi wa kwa Isaki, umwana uo balelolela pa nshita iitali. (Rom. 4:​20-22) Lesa kuti atupaala kabili kuti atumona no kuti tuli fibusa fyakwe ifyalungama nga filya alemona Abrahamu. Na kuba, Paulo alilandile pali ifi ilyo atile: “Amashiwi ya kuti, ‘Lesa amumwene ukuti ali uwalungama’ te Abrahamu eka yalembeelwe, lelo yalembeelwe na ifwe bene fwebo Lesa amona ukuti twalilungama, pantu twalitetekela uwabuushishe Yesu.” (Rom. 4:​23, 24) Nga filya Abrahamu ali, na ifwe tufwile ukuba ne citetekelo icakwata imilimo e lyo ne subilo. w23.12 ibu. 7 amapara. 16-17

Nga mwakwata ubwafwa ubwingalenga mwaba no mwenso, muleibukisha ukuti Yehova aleshiba ubwafwa mukwete kabili aleshiba ne fyo muleumfwa. Ku ca kumwenako, Yehova talemona fye ifyo balecusha abena Israele ilyo bali mu Egupti, lelo alemona no “kukalipwa balekalipwa.” (Ukufu. 3:7) Nga muli no bwafya ubukalamba, nalimo kuti mwafilwa ukumona ifyo Yehova alemwafwa. Nomba finshi mwingacita? Mufwile ukumulomba ukuti amwafwe ukumona ifyo alemwafwa. (2 Isha. 6:​15-17) Lyena tontonkanyeni pali ifi: Bushe kwali ilyashi nelyo icasuko ico mwaumfwile pa kulongana icamukoseleshe? Bushe kwaliko ulupapulo lumo, vidio, nelyo ulwimbo lwaibela ulwa mukoseleshe? Bushe kwaliko uwa mubelengeleko ilembo limo ilyamukoseleshe? Nalimo kuti twalaba ifyo aba bwananyina batutemwa ne fyo Icebo ca kwa Lesa citukoselesha fitwafwa. Ifi fyaba fya bupe ifisuma nga nshi ifyo Yehova atupeela. (Esa. 65:13; Marko 10:​29, 30) Filanga ukuti alatusakamana. (Esa. 49:​14-16) Kabili ifi filanga no kutila kuti twamucetekela. w24.01 amabu. 4-5 amapara. 9-10

Ilyo Yesu talabwelelamo ku muulu, alibukisheko abasambi bakwe ukuti balingile ukulabila imbila nsuma mu “Yerusalemu na mu Yudea monse na mu Samaria, na ku mpela ya pano isonde.” (Imil. 1:8; Luka 24:​46-48) Ilyo papitile inshita, intungulushi sha baYuda shaikete umutumwa Petro na Yohane no kubaleta mu cilye ca Sanhedrini, kabili shabebele ati baleke ukubila imbila nsuma. (Imil. 4:​18, 21) Petro na Yohane batile: “Pinguleni mwe bene, nga nacilungama mu menso ya kwa Lesa ukumfwa kuli imwe atemwa ukumfwa kuli Lesa. Lelo ifwe, te kuti tuleke ukulanda ifyo twamwene ne fyo twaumfwile.” (Imil. 4:​19, 20) Ilyo Petro na Yohane bafumine mu cifungo, abatumwa balipepele kuli Yehova. Yehova alyaswike lilya ipepo.—Imil. 4:31. w23.05 ibu. 5 amapara. 11-12

Yehova no mwana wakwe baliba pamo pa myaka iingi. Pali iyi myaka baba pamo balitemwana sana kabili fibusa. Yehova alilangile ifyo atemenwe Yesu mu mashiwi tubelenga pe lembo lya bushiku bwa lelo. Yehova nga alefwaya nga alandile fye ukuti, ‘Uyu e o nsekelamo.’ Na lyo line, alefwaya twishibe ifyo amutemwa, e ico atile: “Uyu e Mwana wandi, uo natemwa.” Yehova aleumfwa icilumba pa fyo Yesu ali e lyo na pa fyo ali no kucita. (Efes. 1:7) Kabili Yesu taletwishika ukuti wishi alimutemwa. Pa miku iingi Yesu alilandile ukwabula no kutwishika ukuti Wishi alimutemwa.—Yoh. 3:35; 10:17; 17:24. w24.01 ibu. 28 para. 8

Elenganyeni ukuti umuntu uo mwatemwa alanda ifyabipa sana pali imwe. Namwishiba ukuti alemubepesha fye ubufi. Lelo abantu bamo nabasumina ifyo alelanda. Ne cabipisha ca kuti aba bantu nabo batendeka ukulatandanya ubu bufi, ica kuti abantu abengi basumina ubu bufi. Bushe kuti mwaumfwa shani? Ukwabula no kutwishika Ukwabula no kutwishika, kuti mwaumfwa ububi pa bufi bwa musango uyu. Ici ica kumwenako calenga twaumfwikisha ifyo Yehova aumfwile ilyo bamonawilile ishina. Umo pa bana bakwe aba ku mupashi alimubepeshe ubufi ku mwanakashi wa kubalilapo Efa. Efa alisumine ubu bufi. Ubu bufi bwalengele abafyashi besu aba kubalilapo bapondokela Yehova. Ici calengele abantu batendeka ukulabembuka e lyo no kulafwa. (Ukute. 3:​1-6; Rom. 5:12) Amafya yonse ayo tumona mu calo pamo nge mfwa, inkondo, ubucushi yatendeke pa mulandu wa kuti Satana alibepele ubufi. Bushe Yehova alomfwa ububi pali ubu bufi e lyo ne fyafumamo? Ukwabula no kutwishika alomfwa ububi. Nomba Yehova taba fye uwakalipa inshita yonse. Lelo alitwalilila ukuba “Lesa wa nsansa.”—1 Tim. 1:11. w24.02 ibu. 8 amapara. 1-2

Kuti mwapashanya shani Yosefe pa kuti tamucitile ifyabipa nga mwatunkwa? Kuti mwasalilapo limo ifyo mukacita nga mwatunkwa ukucita ifyabipa. Mufwile ukusambilila ifya kukaana ifyo Yehova apata ilyo line fye bamutunka ukuficita. Kabili tamufwile no kulafitontonkanyapo. (Amalu. 97:10; 119:165) Nga mulecita ifi, tamwakulacita ifyabipa nga bamutunka. Nalimo mwalishiba ukuti mwalisanga icine kabili mulafwaya ukulabombela Yehova no mutima wenu onse lelo mucili muleumfwa ukuti tamulaipekanya ukuipeela kuli Yehova no kubatishiwa. Kuti mwacita ifyo Imfumu Davidi yacitile. Kuti mwalomba Yehova ukuti: “Fwayeni bwino bwino muli ine mwe Lesa, kabili ishibeni umutima wandi. Nceeceeteni pa kuti mwishibe ifinsakamika. Moneni nga ca kuti muli ine mwaliba ifyabipa, Kabili ntungululeni mu nshila ya muyayaya.” (Amalu. 139:​23, 24) Yehova alapaala bonse “abafwaisha ukumubombela.” Nga mulecita ifilelanga ukuti mulefwaya ukuipeela kuli ena no kubatishiwa, ninshi mulelanga ukuti mulamufwaisha.—AbaHebere 11:6. w24.03 ibu. 6 amapara. 13-15

Shimapepo mukalamba e wakwete insambu sha kwimininako abantu ba kwa Lesa. Yehova e wasontele Aarone ukuba shimapepo mukalamba uwa kubalilapo ilyo batendeke ukubomfya icikuulwa ca mushilo. Na lyo line, nge fyo umutumwa Paulo alondolwele, “abengi balepyana fye bushimapepo pantu imfwa yalelenga betwalilila ukuba bashimapepo.” (Heb. 7:​23-26) Kabili apo aba bashimapepo tabali abapwililika, balingile ukulatuula amalambo pa membu shabo. Ubu e bwali ubupusano ubukalamba pali shimapepo mukalamba uwa mu Israele e lyo na Shimapepo Mukalamba Yesu Kristu. Yesu Kristu Shimapepo Mukalamba, “uubombela . . . mwi tenti lya mushilo ilya cine cine, ilyo Yehova atanika, te muntu iyo.” (Heb. 8:​1, 2) Paulo alondolwele ukuti “pa mulandu wa kuti ena wa mweo umuyayaya, bushimapepo bwakwe tabwakwata impyani.” Paulo alandile no kuti Yesu “uushaba nga babembu” ne ci calenga apusaneko kuli bashimapepo mukalamba aba mu Israele. Yesu “takabila ukutuula amalambo cila bushiku” pa membu shakwe. w23.10 ibu. 26 amapara. 8-9

“Umuulu wa kubalilapo” upilibula amabuteko ayo Satana ne fibanda fyakwe batungulula. (Mat. 4:​8, 9; 1 Yoh. 5:19) Lyena “isonde” limininako abantu. (Ukute. 11:1; Amalu. 96:1) Kanshi “isonde lya kubalilapo” limininako, abantu ababipa muno nshiku. Yehova takawamye fye amabuteko ya bantunse na bantu abacita ifyabipa lelo akayafumyapo. E ico akalenga imyulu iipya ne sonde ilipya, e kutila ubuteko bumbi bukatendeka ukuteka abantunse abalungama. Yehova akalenga abantu e lyo ne sonde ukuba ifipya pantu akalenga fyonse ukuba ifyapwililika. Nga fintu Esaya asobele, cikaba kwati Yehova akalenga isonde lyonse ukuba nge bala lya Edeni. Kabili akalenga na fwe bantunse ukuba abapya pantu tukapola ku malwele yonse. Abalemana, abashimona, na bankomamatwi bakapola, kabili na bafwa bakabuuka.—Esa. 25:8; 35:​1-7. w23.11 ibu. 4 amapara. 9-10

“Ubucushi ubukalamba” bukesa mukupumikisha. (Mat. 24:21) Ubucushi bukalamba bwalipusanako na amasanso ayakalamba pantu bwena twalishiba ukuti bukesa. Imyaka 2,000 iyapita Yesu aebele abasambi abakwe ukuti baleipekanya sana kuli ubu ubushiku. Nga natuipekanya, tuli no kushipikisha iyi inshita iya-afya kabili tukalenga na bambi ukushipikisha. (Luka 21:36) Tukakabila ukushipikisha pa kumfwila Yehova no kucetekela ukuti akatucingilila. Tukacita shani nga ca kuti ifyuma fyonse nelyo fimo ifya ba bwananyina fyaonaika? (Haba. 3:​17, 18) Tukakabila ukuba no luse pa kuti tukabapeele fyonse ifyo bakalakabila. Tukacita shani nga ca kuti inko ishikomana akapi shatusansa e lyo twatendeka ukwikala pamo na ba bwananyina? (Esek. 38:​10-12) Tukakabila ukutemwa sana aba bwananyina pa kuti tukashipikishe iyi nshita iya-afya. w23.07 ibu. 2 amapara. 2-3

Abaupana ukuti basambililako ku fyo Akula na Prisila balecita, abaupana abo Abena Kristu ba kubalilapo batemenwe. (Rom. 16:​3, 4) Baleafwilisha abantu, balebila imbila nsuma, kabili balebombela pamo. (Imil. 18:​2, 3, 24-26) Na kuba lyonse ilyo Baibo yalanda pali Akula na Prisila, ibalumbula bonse pamo. Bushe abaupana kuti babapashanya shani? Tontonkanyeni pa fintu ifingi ifyo imwe na bena mwenu mulingile ukucita. Bushe kuli fimo ifyo mwingabombela pamo ukucila ukubomba mweka? Ku ca kumwenako, Akula na Prisila balebila imbila nsuma pamo. Bushe na imwe mulatantika inshita ya kubila imbila nsuma pamo na bena mwenu? Na kabili Akula na Prisila balebombela pamo. Nalimo imwe na bena mwenu tamubomba incito imo ine, na lyo line kuti mulebombela capamo incito sha pa ng’anda. (Luk. Mil. 4:9) Nga mwa-afwako abena mwenu ukubomba imilimo, mwakulamona ukuti mulabombela pamo kabili mwakulakwata ne nshita ya kulanshanya. w23.05 amabu. 22-23 amapara. 10-12

Bonse fye inshita shimo tulomfwa umwenso. Ku ca kumwenako, ilyo Imfumu Shauli yalefwaya ukwipaya Davidi, afulumukile ku musumba wa baPelishiti uwa Gati. Akishi imfumu ya Gati, aishileishiba ukuti Davidi ali mushilika wa maka uo balelumbanya na mu nyimbo ukuti aipeye abaPelishiti “amakana amakumi.” Davidi “alitiinine nga nshi.” (1 Sam. 21:​10-12) Alisakamene pantu taishibe ifyo Akishi ali no kumucita. Cinshi calengele Davidi ukuba uwashipa? Mu Amalumbo 56, Davidi alilandile ifyo aleumfwa ilyo ali mu Gati. Muli ili ilumbo Davidi alilondolwele icalengele abe no mwenso, e lyo ne fyo acitile pa kuti aleke ukuba no mwenso. Ilyo Davidi aumfwile umwenso, alicetekele Yehova. (Amalu. 56:​1-3, 11) Kwali ifyalengele Davidi acetekele Yehova. Apo Yehova alimwafwile, asalilepo ukucita icintu icaibela. Atendeke ukucita ifintu ngo wapena, kabili ifyo acitile fyalibombele. Akishi alilekele ukumona Davidi ngo mulwani wakwe, lelo atendeke ukumumona nge shilu, kabili ici calengele Davidi ukufulumuka.—1 Sam. 21:13–22:1. w24.01 ibu. 2 amapara. 1-3

Ni bani abo balandapo mwi lembo lya bushiku bwa lelo? Bantu basubwa ababuushiwa! Kanshi abasubwa aba kulekeleshako abo bakasenda ku muulu ninshi ubucushi bukalamba buli mu kupwa, pa milimo bakabalilapo ukubomba pakaba no kulwa. Nomba ilyo bonse bakabuushiwa, bakabombela pamo na Kristu na bamalaika bakwe aba mushilo kabili bakalwa inkondo ya kulekeleshako na balwani ba kwa Lesa. Tontonkanyeni pali ici! Bamo abasubwa abacili pe sonde bakalamba sana kabili tabakwata na maka. Lelo ilyo bakabuushiwa no kuya mu kwikala ku muulu, bakaba ifibumbwa fya mupashi ifya maka kabili ifishifwa. Bakabapeela no mulimo wa kulwa pamo ne Mfumu ya Bulwi, Yesu Kristu. Pa numa ya nkondo ya Armagedone, bakabombela pamo na Yesu pa kulenga abantu bakabe abapwililika. Ukwabula no kutwishika ilyo bakaya ku muulu, bakalacitila bamunyinabo na bankashi ifisuma ukucila ifyo baali no kubacitila ilyo baali abantu abashapwililika pano isonde! w24.02 amabu. 6-7 amapara. 15-16

Bamo balashingashinga ukuipeela no kubatishiwa nangu ca kuti bali-ipekanya. Nalimo balatiina ukuti bakabatamfya mu cilonganino nga ca kuti bacita ulubembu ulukalamba pa numa ya kubatishiwa. Nga ca kuti mulatiina ukuti nalimo kuti mwacita ulubembu ulukalamba, mufwile ukushininkisha ukuti Yehova akalamwafwa “pa kuti mule-enda ukulingana ne fyo Yehova afwaya, na pa kuti lyonse mulecita ifya kumusekesha.” (Kol. 1:10) Kabili akulamupeela na maka aya kucita ifyalungama. Alilanga ukuti akulacita ifi pantu alyafwa abantu abengi pa kuti balecita ifyalungama. (1 Kor. 10:13) E co na bantu abatamfiwa mu cilonganino ca Bena Kristu bashafulila. Yehova alafwa abantu bakwe pa kuti batwalilile aba cishinka. Umuntu onse uushapwililika alatunkwa ukucita ifyabipa. (Yako. 1:14) Lelo nimwe bene mufwile ukusalapo ifya kucita nga mwatunkwa ukucita ifyabipa. Icishinka ca kuti mwe bene nimwe mufwile ukwishiba ifyo mwakulaikala. Nangu ca kuti abantu bamo batila takuli nangu cimo ico twingacita pa fyo tumfwa na pa fyo tucita. w24.03 ibu. 5 amapara. 11-12