November

Nga ca kuti muli bafyashi, muleafwa abana benu ukupekanya ifyasuko ifibalingile. Limo pa kulongana tulasambilila amalyashi ayalelanda pa kuba abasanguluka e lyo na pa mafya ya mu cupo. Na lyo line, kulabako ama paragrafu yamo ayo umwana engasuka. Na kabili mulingile ukulondolwela umwana wenu umulandu te kuti balemusontela fye lyonse nga aimya ukuboko. Nga ca kuti mwabalondolwela, te kuti balefulwa nga ca kuti basonta umuntu umbi. (1 Tim. 6:18) Bonse fye kuti twapekanya ifyasuko ifingalenga Yehova acindikwa kabili ifingakoselesha Abena Kristu banensu. (Amapi. 25:11) Nangu ca kuti inshita shimo kuti twalandako pa fyatucitikila mu bumi, tatulingile ukulalanda sana pa fyatucitikila. (Amapi. 27:2; 2 Kor. 10:18) Lelo tufwile ukulalanda sana pali Yehova, pa Cebo Cakwe, e lyo na pa bantu bakwe.—Ukus. 4:11. w23.04 amabu. 24-25 amapara. 17-18

Ukutemwa kwalicindama sana pa kuti tutwalilile ukuba abalola no kuba abatekanya. (Mat. 22:​37-39) Ukutemwa Lesa e kulenga tuleshipikisha ilyo tulebila imbila nsuma na lintu twakwata amafya. (2 Tim. 1:​7, 8) Apo twalitemwa na bantu abashibombela Yehova, tulatwalilila ukubila imbila nsuma, no kubomfya fye foni e lyo no kulemba amakalata. Tatuleka ukusubila ukuti abantu abo tubilako imbila nsuma bushiku bumo kuti ba-aluka no kutendeka ukucita ifyalungama. (Esek. 18:​27, 28) Twalitemwa na Bena Kristu banensu. Tulanga ukuti twalitemwana nga ‘tulesansamushanya no kukuulana.’ (1 Tes. 5:11) Nga filya abashilika bakoseleshanya nga kuli inkondo, na ifwe tulakoseleshanya. Te kuti tukalifye uwa bwananyina ku mufulo fye nelyo ukubwesesha ububi pa bubi. (1 Tes. 5:​13, 15) Na kabili tulanga ukuti twaliba no kutemwa nga ca kuti tulecindika bamunyinefwe abatungulula mu cilonganino.—1 Tes. 5:12. w23.06 ibu. 10 para. 6; ibu. 11 amapara. 10-11

Cimo ico twingacita pa kukosha icitetekelo cesu kulatontonkanya pa cilubula. Icilubula cilalenga twashininkisha ukuti ifyo Lesa atulaya fikacitika. Nga twatontonkanya sana pa mulandu Lesa atupeelele icilubula, e lyo ne fyo aipeeleshe pa kuti atupeele icilubula, icitetekelo cesu cilakoselako. Tulacetekela ukuti ifi Lesa atulaya ukuti tukaba no mweo wa muyayaya mu calo icipya, fikacitika. Mulandu nshi twalandila ifi. Finshi fyaba mu cilubula? Yehova atumine umwana wakwe ibeli uo atemwisha uwali cibusa wakwe uwaishilefyalwa uwapwililika pano isonde. Ilyo Yesu ali pano sonde alishipikishe amafya ayengi lyena aliculile kabili alifwile imfwa ya museebanya. Ala Yehova aliipeleshe icine cine pa kutupeela icilubula. Lesa wesu uwatutemwa te kuti aleke Umwana wakwe ukucula no kufwa e lyo atupeela ubumi ubwa kwikala fye inshita inono. (Yoh. 3:16; 1 Pet. 1:​18, 19) Apo Yehova alitupeele umwana wakwe uo atemwisha akashininkisha ukuti twaikala umuyayaya mu calo cipya. w23.04 ibu. 27 amapara 8-9

Bushe Yehova alafwaya ukubuusha abafwa? Te kuti tutwishike no kutwishika. Alafwaya ukubuusha abafwa. Aebele abalelemba Baibolo bamo ukulemba ukuti akabuusha abafwa. (Esa. 26:19; Ukus. 20:​11-13) Kabili Yehova nga alaya, lyonse alafikilisha ifyo alaya. (Yosh. 23:14) Yehova alafwaisha ukubuusha abafwa. Tontonkanyeni pa mashiwi Yobo alandile. Alishininkishe ukuti nangu afwa, Yehova ali no kufuluka ukumumona na kabili. (Yobo 14:​14, 15) Yehova alafuluka ababomfi bakwe bonse abafwa. Alafwaisha ukubabuusha pa kuti bakabe abatuntulu, kabili aba nsansa. Bushe Yehova omfwa shani pa bantu abengi abafwa, abashasambilile icine pali ena? Lesa wesu uwaba no kutemwa alafwaisha ukubabuusha nabo bene. (Imil. 24:15) Alafwaya nabo baisaba ifibusa fyakwe, pa kuti bakekale umuyayaya pano isonde.—Yoh. 3:16. w23.04 ibu. 9 amapara. 5-6

Kuti mwakosha shani isubilo mwakwata? Ku ca kumwenako, nga ca kuti mwakwata isubilo lya kwikala pe sonde, mulebelenga ifyo Baibo ilondolola ifyo Paradaise ikaba kabili muletontonkanyapo sana. (Esa. 25:8; 32:​16-18) Mule-elenganya ifyo ubumi bukaba mu calo cipya. Mule-elenganya ukuti muli mu Paradaise. Nga tuletontonkanya sana pe subilo twakwata ilya kwikala mu calo cipya, tukalamona ukuti amafya tukwata ya ‘pa kashita fye kabili yalyanguka.’ (2 Kor. 4:17) Yehova akalenga mukabe na maka ukubomfya isubilo lintu amupeela. Alimupeela kale ifyo mukabila pa kuti mube na maka. Kanshi nga mulefwaya ukubomba umulimo uwakosa, ukushipikisha ubwafya, nelyo ukulasekelela, mulepepa kuli Yehova ukuti alemwafwa ilyo muleisambilisha. Muleleka aba bwananyina balemusansamusha. Lyonse muletontonkanya pe subilo mwakwata. Lyena ‘amaka ya kwa Lesa ayengi yakamukosha pa kuti mukakwate amaka ya kushipikisha fyonse ninshi muli abatekanya kabili ninshi mulesekelela.’—Kol. 1:11. w23.10 ibu. 17 amapara. 19-20

Kwaliba ifintu ifingi ifyo twingatashishapo Yehova. Kuti twatasha Yehova pa fisuma ifyo twakwata. Na kuba, ifisuma fyonse fifuma kuli ena. (Yako. 1:17) Ku ca kumwenako, kuti twamutasha pa fyo isonde e lyo ne fyo abumba fimoneka bwino. Na kabili kuti twamutasha pa bumi atupeela, ulupwa lwesu, ifibusa, e lyo ne subilo twakwata. Kabili kuti twatasha Yehova pa kutusuminisha ukuba ifibusa fyakwe. Tufwile ukubikako sana amano pa kuti tutontonkanye pa fyo twingatashishapo Yehova. Twikala mu calo umo abantu bashitasha. Ilingi abantu babika fye amano ku fyo balefwaya, ukucila ukubika amano ku fyo bengalacita pa kuti baletasha pa fyo bakwata. Ifi na ifwe nge fyo twaba, kuti twaikalila fye ukulalomba mu mapepo yesu. Pa kuti tatwikalile fye ukulalomba mu mapepo yesu, tufwile ukutwalilila ukulatasha pali fyonse ifyo Yehova atucitila.—Luka 6:45. w23.05 ibu. 4 amapara. 8-9

Apo Yehova ni Shifwe uwatutemwa, tafwaya ukumona tulecula. (Esa. 63:9) Na lyo line, tafumyapo amafya yonse ayo tukwata ayo twingalinganya ku mulilo nangu ku mimana. (Esa. 43:2) Nomba alitulaya ukuti akulatwafwa ilyo tuli na mafya. Kabili takaleke amafya tukwata ukutwalilila ukubako. Na kabili Yehova alatupeela umupashi wakwe uwa mushilo uutwafwa ukushipikisha. (Luka 11:13; Fil. 4:13) Kanshi kuti twacetekela ukuti lyonse Yehova akulatupeela ifyo tukabila pa kuti tutwalilile ukulashipikisha no kulamubombela ne cishinka. Yehova afwaya twamucetekela. (Heb. 11:6) Inshita shimo kuti twamona kwati amafya tukwete nayafula sana. Kuti twatendeka no kutontonkanya nampo nga Yehova kuti atwafwa nelyo iyo. Lelo Baibo yalitulaya ukuti Lesa nga atwafwa ‘kuti twanina icibumba.’ (Amalu. 18:29) Kanshi mu cifulo ca kuti tuletwishika, tufwile ukucetekela Yehova ukuti akaasuka amapepo yesu nga twapepa kuli ena.—Yako. 1:​6, 7. w23.11 ibu. 22 amapara. 8-9

Iyi ni nshila iisuma iyo balondolwelamo ukutemwa kwa cine. Aya mashiwi yalakoselesha sana abaupana, pantu kuti yalenga batwalilila ukutemwana. Abupana balakabila ukulabombesha pa kuti batwalilile ukulatemwana cila bushiku. Natulangilile, pa kuti umulilo utwalilile ukula-aka, kufwile ukuba abakubikapo inkuni. Nga ca kuti takuli abakubikapo inkuni, umulilo kuti washima. Ifi fine e fyaba no kutemwa ukwaba pa baupana, pa kuti batwalilile ukulatemwana balakabila ukulabombesha. Inshita shimo abaupana kuti bamona ukuti ukutemwana batemwana na kuya kulepwa, maka maka nga nabakwata amafya pamo nga ukukanakwata indalama, ukulwala, nelyo ukusakamana pa fyo bali no kukusha abana. Kanshi pa kuti ukutemwa kube ngo “lubingu lwa kwa Jah,” bonse babili umulume no mukashi bafwile ukulakosha bucibusa bwabo na Yehova. w23.05 amabu. 20-21 amapara. 1-3

Finshi tulingile ukucita pa kuba abashipa? Abafyashi kuti batukoselesha ukuba abashipa, lelo ukushipa te bupyani ubo tupyana ku bafyashi. Ukuba abashipa kwaba kwati kusambilila imilimo imo. Inshila imo iyo mwingasambililamo imilimo, kulolesha ifyo uulemusambilisha alecita e lyo no kulacita ifyo alecita. Ifi fine e fyo na ifwe tusambilila ukushipa, tulamona ifyo abantu bamo balanga ukuti balishipa, kabili ifyo fine e fyo tufwaya ukulacita. Nga fintu Daniele alecita, tufwile ukwishiba bwino Icebo ca kwa Lesa. Tufwile ukuba ifibusa sana na Yehova e lyo no kulalanda nankwe lyonse. Kabili tufwile ukucetekela Yehova no kuti akulatwafwa lyonse. Lyena nga ca kuti twakwata amafya, tukatwalilila ukuba abashipa. Abantu abashipa balabacindika ku bantu, kabili kuti balenga na bambi ukwishiba Yehova. Ukwabula no kutwishika, kuti twaba abashipa. w23.08 ibu. 2 para. 2; ibu. 4 amapara. 8-9

Ishiwi lya ciGriki ilyo bapilibula ukuti “muleshininkisha,” balelibomfya ku fyo abantu balecita pa kuti bamone nga ca kuti amabwe pamo nga golde nelyo silfere ya cine. Kanshi na ifwe tulingile ukushininkisha ifyo tumfwa nelyo ifyo tubelenga pa kuti tumone nga fya cine. Kanshi na ifwe e fyo tufwile ukulacita ilyo ubucushi bukalamba bulepalama. Mu nshita ya kulasumina fye fyonse ifyo twaumfwa, tulingile ukulalinganya ifyo twabelenga nelyo ifyo twaumfwa ku fyo Baibo e lyo ne cilonganino ca kwa Yehova cilanda. Nga tulecita ifi, tatwakabepwe ku mashiwi ayafuma ku fibanda. (Amapi. 14:15; 1 Tim. 4:1) Twalishiba ukuti abantu ba kwa Lesa nge bumba bakapusuka ubucushi bukalamba. Lelo ngo muntu umo umo tatwingeshiba icingatucitikila mailo. (Yako. 4:14) Kanshi, nampo nga twafwa pali ino nshita nelyo twaisapusuka ubucushi bukalamba, Yehova ali no kwisatupeela umweo wa muyayaya nga twatwalilila aba cishinka. Natuletontonkanya sana pe subilo ilyo twakwata no kulaipekanishisha ku bushiku bwa kwa Yehova. w23.06 ibu. 13 amapara. 15-16

Tatwaishiba ifyo amasesemo yamo aya mu Baibo yakafikilishiwa. (Dan. 12:​8, 9) Nomba nga ca kuti tatwishibe ifyo ubusesemo bumo bulepilibula, tacipilibula ukuti tabwakafikilishiwe. Ukwabula no kutwishika, kuti twacetekela ukuti Yehova akatusokolwela ifyo tulingile ukwishiba pa nshita yalinga nga filya fine acitile ku kale. Abantu bakapunda ukuti kuli “umutende no mutelelwe!” (1 Tes. 5:3) Amabuteko yakasansa ukupepa konse ukwa bufi no kukonaula. (Ukus. 17:​16, 17) Kabili bakasansa na bantu ba kwa Lesa. (Esek. 38:​18, 19) Lyena inkondo ya Armagedone, inkondo ya kulekelesha ikatendeka. (Ukus. 16:​14, 16) Kuti twacetekela ukuti ifi fyonse fili no kucitika nomba line. Nomba ilyo ifi fyonse tafilacitika, natutwalilile ukulatasha Shifwe wa ku muulu ilyo tuleumfwikisha ubusesemo bwaba mu Baibo no kulenga bambi ukulabumfwikisha. w23.08 ibu. 13 amapara. 19-20

Ilyo umutumwa Paulo alelanda pa citetekelo, isubilo e lyo no kutemwa, alekeleshe na mashiwi ya kuti “icikalamba pali ifi fyonse kutemwa.” (1 Kor. 13:13) Mulandu nshi Paulo alandile ifi? Pantu ku ntanshi tatwakalekabila ukucetekela ifyo Lesa atulaya pa calo cipya ne lyo ukusubila ukuti ifyo atulaya fikafikilishiwa pantu ninshi fyalifikilishiwa akale. Lelo tukatwalilila ukutemwa Yehova na bantu. Na kuba, tukalaya tulebatemenwako umuyayaya. Pantu nga tuletemwa aba bwananyina, tulanga ukuti tuli bena Kristu ba cine. Yesu aebele abatumwa ukuti: “Nga muletemwana, e lyo bonse bakeshiba ukuti muli basambi bandi.” (Yoh. 13:35) Na kabili ukutemwa kulalenga twaikatana. Paulo atile: “pantu ukutemwa kulalenga abantu baba abaikatana bwino.” (Kol. 3:14). Umutumwa Yohane alembeele Abena Kristu banankwe ukuti: “Uwatemwa Lesa alingile ukutemwa na munyina.” (1 Yoh. 4:21) Nga tuletemwana tulanga ukuti twalitemwa Lesa. w23.11 ibu. 8 amapara. 1, 3

Baibo ilinganya fwe Bena Kristu ku muntu uulebutuka ulubilo. Abakatwalilila ukubutuka ukufika na ku mpela, bakabalambula umweo wa muyayaya. (2 Tim. 4:​7, 8) Tufwile ukubombesha pa kuti tutwalilile ukulabutuka, pantu tuli mupepi no kufika ku mpela ya lubilo lwesu. Umutumwa Paulo alilandileko pa fintu fimo ifingalenga twabutuka ukufika na ku mpela. Atwebele ukuti tufwile ‘ukufuula conse icafina . . . no kubutuka no kushipikisha ulubilo ulwabikwa pa ntanshi yesu.’ Bushe Paulo aloseshe mu kuti takuli icili conse ico Umwina Kristu engasenda? Awe te mo aloseshe. Lelo atile tatufwile ukusenda ifyo tushilekabila ilyo tulebutuka. Nga twasenda ifyo tushilekabila, kuti twanaka ica kuti twafilwa no kubutuka. Pa kuti tutwalilile ukubutuka, tufwile ukwangufyanya ukumona nga ca kuti natusenda ifyo tushilekabila. Na lyo line, tatufwile ukulaba ukusenda ifyo tulekabila pa kuti tulebutuka. Nga tatulesenda ifyo tulingile ukusenda pa kubutuka, kuti twaleka ukubutuka.—2 Tim. 2:5. w23.08 ibu. 26 amapara. 1-2

Ukukanapampamina fye pa cintu cimo kulalenga twalacindika ifyo bambi bamona ifintu. Ku ca kumwenako, bankashi yesu bamo balitemwa ukuipenta lelo bamo bena tabatemwa. Abena Kristu bamo balanwa ubwalwa mu kulinga, lelo bambi bena tabanwa ubwalwa. Abena Kristu bonse balafwaya ukuba no bumi ubusuma lelo balasalapo inshila ishapusanapusana pa kubondapa. Nga ca kuti tulefwaya aba mu cilonganino balekonka fye ifyo tulemona, kuti calenga twapunwisha bambi nelyo ukuleta amalekano. (1 Kor. 8:9; 10:​23, 24) Yehova tatusalilako ifyo tulingile ukufwala lelo alitupeela amashinte ya mafunde ayatutungulula. Tulingile ukufwala nga bantu abatiina Lesa, e kutila ukufwala “ifyalinga kabili ifya mucinshi.” (1 Tim. 2:​9, 10) Kanshi tatufwaya abantu balebika amano kuli ifwe pa mulandu ne mifwalile yesu. Amashinte ya mafunde aya mu Baibo yakalenga baeluda ukukaanalapangila abantu amafunde pa mifwalile no kuiyemfya. w23.07 amabu. 23-24 amapara. 13-14

Yehova alatusambilisha ifyo tulingile ukucita pa kuti tukabe ne nsansa ku ntanshi. Abomfwila “umwanakashi umuwelewele” uwa cilumba, bafwaya ukusanga insansa mu kucita ubulalelale. Ifyo bacita fili no kubatwala “umwashika mu Nshiishi.” (Amapi. 9:​13, 17, 18) Nomba ifi te fili no kucitikila abomfwila umwanakashi uwimininako “amano yene yene.” (Amapi. 9:1) Tulasambilila ukutemwa ifyo Yehova atemwa no kupata ifyo apata. (Amalu. 97:10) Kabili tulaba ne nsansa pantu tuletako na bantu bambi ukuti nabo bene basambilileko ku “mano yene yene.” Ciba kwati ‘tulebilikisha apasansama mu musumba, ati: “Onse uushaishiba ifingi, naese kuno.”’ Fwe balebilikisha na balekutika tulanonkelamo pali ino nshita, kabili tukaba “no mweo” nga twatwalilila ukwenda “mu nshila iya kwiluka.”—Amapi. 9:​3, 4, 6. w23.06 ibu. 24 amapara. 17-18

Bushe mumfwa shani nga ca kuti abo musambilila nabo nelyo abo mubomba nabo bamwipusha pa fyo mwasuminamo? Bushe mulomfwa umwenso wa kwasuka? Fwe bengi tulomfwa umwenso. Nomba ifipusho fya musango uyu kuti fyalenga twaishiba ifyo uwipwishe aletontonkanya, nelyo ifyo asuminamo. Kabili ukwishiba ifi kuti kwalenga twamushimikila. Inshita shimo abantu kuti batwipusha icipusho pa mulandu wa kuti ifyo basuminamo nafipusana ne fyo twasuminamo, nelyo balefwaya ukuumana na ifwe. Ifi tafilingile ukutupapusha. Na kuba, abengi tabaishiba icine pa fyo twasuminamo. (Imil. 28:22) Na kabili tuleikala “mu nshiku sha kulekelesha,” umo abantu abengi “bashifwaya ifipangano” kabili “bankalwe.” (2 Tim. 3:​1, 3) Nalimo kuti mwatontonkanya amuti, ‘Kuti naba shani uwanakilila kabili uwacenjela nga ca kuti uwaipusha icipusho alefwaya fye ukuumana na ine?’ Ukufuuka e kwingalenga mwaba abanakilila kabili abacenjela. Umuntu uwafuuka tafulwa bwangu, alatekanya nga bamukalifya nelyo nga teshibe ifya kwasuka. w23.09 ibu. 14 amapara. 1-2

Inshita shimo balatufunda pa fyo twingaicingilila ku fintu fimo pamo nga ukutemwisha icuma e lyo na ku fintu fimbi ifingalenga twapula mu mafunde ya kwa Lesa. Na mu fintu fya musango uyu, ifintu filatuwamina nga tulekonka ifyo Yehova atutungulula. (Esa. 48:​17, 18, 1 Tim. 6: 9, 10) Te ca kutwishika no kutwishika, Yehova akatwalilila ukubomfya abantunse pa kututungulula ilyo kukaba ubucushi bukalamba mpaka fye na mu myaka 1,000 ilyo Kristu akalateka. Bushe tukatwalilila ukukonka ifyo bakulatweba? Cikatwangukila ukucita ifi nga ca kuti pali ino nshita tulakonka ifyo Yehova atutungulula. E ico natutwalilile ukukonka ifyo Yehova atutungulula, ukubikako fye ne fyo abaume abo asonta pa kuti balelinda imyeo yesu batutungulula. (Esa. 32:​1, 2; Heb. 13:17) Nga tulecita ifi, tukacetekela sana Yehova uututungulula ku mweo wa muyayaya mu calo cipya, kabili uutucingilila ku fingalenga bucibusa bwesu na ena bwapwa. w24.02 ibu. 25 amapara. 17-18

Umutumwa Paulo aleba sana ne nsansa ilyo alebombela Yehova. Na lyo line, alekwata amafya ayengi. Ilingi ale-enda intamfu iitali, kabili pali ilya nshita, abengi nga bali pa lwendo balekwata amafya. Inshita shimo nga ali pa lwendo, ‘aleponenwa na masanso pa mimana,’ kabili ‘alesanswa ku fipondo.’ Kwaleba ne nshita shimbi ilyo abalwani bakwe balemuuma. (2 Kor. 11:​23-27) Abwananyina limo tabaletasha pa fyo Paulo alebabombela. (2 Kor. 10:10; Fil. 4:15) Cinshi calengele Paulo atwalilile ukubombela Yehova? Paulo alisambilile ifingi pali Yehova e lyo na ku fyamucitikile. Aishileshininkisha ukuti Yehova Lesa alimutemenwe icine cine. (Rom. 8:​38, 39; Efes. 2:​4, 5) Ne ci calengele atemwe sana Yehova. Paulo alilangile ifyo atemenwe Yehova ilyo atwalilile ‘ukwafwa aba mushilo.’—Heb. 6:10. w23.07 ibu. 9 amapara. 5-6

Abantu bamo balishiba ukuti tufwile ukulaumfwila ubuteko no kuti tufwile ukulakonka amafunde ayo “ubuteko” bupanga. Nomba abantu bamo bene tabanakila amafunde ayo bashatemwa, nayo bamona ukuti te ya mulinganya. Baibo yalilanda ukuti amabuteko ya bantunse yalalenga abantunse ukulacula, ni Satana uuyatungulula, kabili nomba line yali no konaulwa. (Amalu. 110:​5, 6; Luk. Mil. 8:9; Luka 4:​5, 6) Na kabili Baibo itweba no kuti “uushikonka ifyo ubuteko bulanda ninshi takonka ifyo Lesa apekanya.” Pali ino nshita Yehova alileka aya amabuteko ukulateka pa kuti yaletungulula ifintu. E ico enekela ifwe ukulayomfwila, kanshi tufwile ukupeela bonse ifyo balingile ‘ukupeelwa.’ E kutila umusonko, ukubacindika, no kubomfwila. (Rom. 13:​1-7) Nangu ca kutila limo kuti twalamona kwati ifunde nalyafya ukukonka, kabili te lya mulinganya, tulomfwila ubuteko pantu e fyo Yehova atweba ukucita, kano fye nga batweba ukucita ifipusene na mafunde yakwe.—Imil. 5:29. w23.10 ibu. 8 amapara. 9-10

Ilyo Samsone afyelwe, abaPelishiti e baleteka abena Israele kabili balebacusha. (Abapi. 13:1) AbaPelishiti bali abankalwe icine cine, ne ci calengele abena Israele ukulacula. Yehova asalile Samsone “ukupususha abena Israele mu minwe ya baPelishiti.” (Abapi. 13:5) Pa kuti Samsone abombe umulimo bamupeele uwali uwa-afya, alekabila ukushintilila pali Yehova. Inshita imo, ibumba lya baPelishiti lyalishile mu kwikata Samsone mu Lehi, nalimo mu musumba wa Yuda. Abantu abaleikala mu Yuda balyumfwile sana umwenso, e ico baikete Samsone no kumupeela ku balwani bakwe. AbaYuda e bamukakile ne myando ibili no kumutwala ku baPelishiti. (Abapi. 15:​9-13) Nomba “umupashi wa kwa Yehova walengele aba na maka,” kabili alikakwile imyando bamukakile. Lyena “amwene umubango wa mpunda uubishi,” aliubulile kabili aliubomfeshe ukwipailako abaPelishiti 1,000.—Abapi. 15:​14-16. w23.09 ibu. 2 amapara. 3-4

Yehova panono panono alatweba “ukufwaya kwakwe” muli Baibo. Yehova kuti abomfya inshila ishalekanalekana pa kuti acite ifyo alefwaya kabili lyonse alacita ifyo afwaya pantu “alabomfya ifintu fyonse pa kuti ifyo alefwaya ficitike.” (Amapi. 16:4) Kabili ifyo Yehova acita fikatwalilila ukubako umuyayaya. Finshi Yehova afwaya ukucitila abantu kabili finshi acitapo pa kuti afikilishe ifyo afwaya ukucita? Lesa alyebele abantu ba kubalilapo umulandu ababumbile. Abebele ukuti “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde no kulimapo, kabili muleteka . . . na fyonse ifya mweo” pe sonde. (Ukute. 1:28) Ilyo Adamu na Efa babembwike kabili ulubembu lwaingila na mu bantu bonse, Yehova ta-alwile ifyo alefwaya ukucitila abantu. Alyalwile inshila ali no kufikilishishamo ifyo alefwaya ukucitila abantu. Yehova alipekenye Ubufumu mu muulu ubo ali no kubomfya pa kufikilisha ifyo alefwaya ukucitila abantunse e lyo ne sonde.—Mateo 25:34. w23.10 ibu. 20 amapara. 6-7

Yehova kuti alenga twatwalilila ukumubombela. Limo cilatukosela ukutwalilila ukubombela Yehova, maka maka nga kwaliba fimo ifyo tufwaya ukuleka pa myaka iingi. Inshita shimo fimo ifyo tufwaya ukuleka kuti fyalamoneka ifya-afya ukucila pa mafya umutumwa Petro akwete. Nomba Yehova kuti atukosha pa kuti twinenuka. (Amalu. 94:​18, 19) Ku ca kumwenako, munyinefwe umo alelaala na baume banankwe pa myaka iingi ilyo talasambilila icine. Alilekele ukucita ifi ifyabipa ifyo alecita. Na lyo line, limo aletontonkanya pa kulaala na baume banankwe. Cinshi calengele atwalilile ukubombela Yehova? Atile: “Yehova alatukosha.” Alandile no kuti: “Nalisambilila ukuti Yehova nga atupeela umupashi wakwe kuti twatwalilila ukwikala ukulingana ne fyo afwaya. Yehova alamomfya, kabili te mulandu ne fyo ndufyanya, alatwalilila ukunkosha.” w23.09 ibu. 23 para. 12

Ba munyinefwe mwe balumendo, ukuba umukalamba mu fya kwa Lesa takwisa fye nga meno ya mu kanwa. Mufwile ukusala abo mwingapashanya, ukulalingulula, ukushintililwapo, ukusambililako imilimo imo, e lyo no kuipekanishisha ku milimo iyo mukalabomba ku ntanshi. Inshita shimo nalimo mukalamona kwati imilimo iyo mwingalabomba ku ntanshi te kuti mukumanishe. Lelo kuti mwakumanisha. Muleibukisha ukuti Yehova alafwaisha ukumwafwa. (Esa. 41:​10, 13) Na ba bwananyina mu cilonganino nabo kuti bamwafwa. Nga mwaba umwaume Umwina Kristu umukalamba mu fya kwa Lesa, mukaba ne nsansa sana. Twalimutemwa ba munyinefwe mwe balumendo. Yehova alemupaala ilyo mulebombesha ukuba Abena Kristu abaume abakalamba mu fya kwa Lesa. w23.12 ibu. 29 amapara. 19-20

Elenganyeni ukuti muleangalila pamo na babwananyina. Muleipakisha sana ukuba pamo, lyena mwakopwako icikope cimo bonse pamo. Mwakopelwapo na fimbi fibili pa kuti ica kubalilapo nga tacimoneke bwino kuti mwasalapo cimbi. Nomba mwakwata ifikope fitatu. Nomba pa cikope cimo mwamona ukuti uwa bwananyina umo tacimwentulako ilyo acilakopwa. E ico mwacifuuta pantu ninshi na mukwata ifikope fibili ifisuma apo bonse abalipo bamwentwile. Kwena ilingi kulaba ifisuma ifyo twibukisha, ilyo tuli pamo na ba bwananyina. Nomba finshi twingacita nga ca kuti twaibukisha ukuti ilyo twali pamo na ba bwananyina, munyina umo ne lyo nkashi alicitile ifishali bwino? Tufwile ukufuuta, e kutila ukulabako ku fyo uyo uwa bwananyina atulufyenye nga filya fine twingafuuta ifikope ifishiweme. (Efes. 4:32) Kuti twakumanisha pantu ninshi natwishiba ukuti kwali ifisuma ifingi ifyo twingebukishapo, ifyo aba bwananyina bacitile. Ifi e fyo twingatemwa ukulaibukisha no kulatontonkanyapo. w23.11 amabu. 12-13 amapara. 16-17

Amashiwi ya ciGriki ayo babomfya pali ili lembo, yalangilila ukuti umwanakashi Umwina Kristu afwile ukulafwala ifya mucinshi kabili afwile no kulalangulukilako bambi. Tulemutasha sana mwe banakashi Abena Kristu pa fyo mufwala ifya mucinshi. Ukwiluka mibele na imbi iyo bonse abanakashi Abena Kristu abakalamba mu fya kwa Lesa balingile ukukwata. Bushe ukwiluka kucita shani? Ukwiluka maka ya kwishiba icalungama e lyo ne cishalungama e lyo twasalapo ukucita icalungama. Natulandeko pali Abigaili. Umulume wakwe asalilepo ukucita fimo ifyali no kubaletelela pamo no lupwa lwabo. Ilyo line fye Abigaili alicitilepo fimo. Ifyo acitile fyalilengele abengi bapusuka. (1 Sam. 25:​14-23, 32-35) Ukwiluka na kabili kulalenga twaishiba inshita ya kulanda e lyo ne ya kwikala tondolo. Kabili ukwiluka kulalenga twabika amano ku bantu ukwabula ukubomfwisha insoni.—1 Tes. 4:11. w23.12 ibu. 20 amapara. 8-9

Umutumwa Paulo alembeele aya mashiwi ku bali mu cilonganino icali mu Roma. Aba bwananyina abali muli cilya cilonganino, balisambilile pali Yehova na Yesu, bali ne citetekelo, kabili bali Bena Kristu. Kanshi Lesa alebamona ukuti balungami pa mulandu ne citetekelo kabili alibasubile no mupashi wa mushilo. (Rom. 5:1) Ici calengele baletontonkanya pe subilo ilisuma nga nshi kabili balicetekele ukuti ifyo bale-enekela, fyali no kucitika. Pa numa Paulo alilembeele Abena Kristu abasubwa abali mu Efese pe subilo ilyo Lesa abapeele. Bali no kupokelela “amapaalo ayengi ayo akapeela aba mushilo.” (Efes. 1:18) Kabili Paulo alilangile abena Kolose uko bali no kupokelela icilambu. Paulo atile: “bamusungila mu muulu.” (Kol. 1:​4, 5) Kanshi isubilo lya Bena Kristu basubwa lya kuti, bakabushiwa no kupokelela umweo wa muyayaya ku muulu uko bakateka capamo na Kristu.—1 Tes. 4:​13-17; Ukus. 20:6. w23.12 ibu. 9 amapara. 4-5

Ishiwi ilyo bapilibula “ukulinda,” balelibomfya na lintu balelanda pa bashilika abalecingilila umusumba pa kuti beusansa. Abaleikala muli ulya musumba balelaala na ku matwi tondolo pantu baleishiba ukuti pa mpongolo pali abashilika abalebalinda. Ifi fine e fyo ciba na lintu umutende wa kwa Lesa ulelinda imitima yesu na matontonkanyo yesu. Tulaleka ukusakamikwa kabili tulomfwa ukuti natucingililwa. (Amalu. 4:8) Nga filya fine cali kuli Hana nangu ca kuti ifintu te kuti fyaluke apopene, kuti twakwata umutende. (1 Sam. 1:​16-18) Kabili nga twaleka ukusakamana, cilanguka ukutontonkanya bwino no kusalapo bwino ifya kucita. Finshi tufwile ukucita? Ilyo muli na mafya muleita abakumulinda. Kuti mwacita shani ifyo? Mulepepa kuli Lesa mpaka mwaumfwa umutende wa kumulinda. (Luka 11:9; 1 Tes. 5:17) Nga na mukwata amafya mulepepa sana kuli Yehova, Kabili Yehova akamupeela umutende uukalinda umutima wenu e lyo na matontonkanyo yenu.—Rom. 12:12. w24.01 ibu. 21 amapara. 5-6

Pa kuti Yesu alenge ishina lya kwa Wishi libe ilya mushilo, alishipikishe ilyo bamucushishe, ilyo bamutukile nelyo bamubepeshe ubufi. Alishibe ukuti alyumfwilile Wishi mu fintu fyonse, takwali icali no kulenga ukuti abe ne nsoni. (Heb. 12:2) Alishibe no kuti ni Satana e walemusansa pali ilya nshita iya-afya. (Luka 22:​2-4; 23:​33, 34) Ico Satana alefwaisha kulenga Yesu aleka ukuba ne cishinka. Lelo alifilililwe! Yesu alilangile apabuuta tuutu ukuti Satana wa bufi icine cine. Alilangile no kuti Yehova alikwata ababomfi bakwe aba cishinka abatwalilila ukuba aba cishinka na lintu bali na mesho ayakalamba. Bushe mulefwaya ukulenga Imfumu yenu iileteka ilesekelela? Twalilileni ukulalumbanya ishina lya kwa Yehova, kabili muleafwa abantu pa kuti beshibe bwino Lesa. Nga mulecita ifi, ninshi mulekonka sana mu ntampulo sha kwa Yesu. (1 Pet. 2:21) Na kabili ninshi mulelenga Yehova alesekelela kabili mulelanga no kuti Satana umulwani wa kwa Lesa, wa bufi! w24.02 amabu. 11-12 amapara. 11-13

Pa myaka 5 iyapitapo, abantu ukucila pali 1 milioni balibatishiwa pa kuti babe Inte sha kwa Yehova. Nga mwaipeela kuli Yehova, ninshi mwasalapo ukuba umusambi wa kwa Yesu Kristu kabili ninshi mwasalapo ukulamona ukuti ukulacita ifyo Lesa afwaya e cintu icacindamisha. Bushe nga mwaipeela pa kuti mube Umwina Kristu, finshi mufwile ukulacita? Yesu atile: “Umuntu nga alefwaya ukunkonka, aikaane umwine.” (Mat. 16:24) Amashiwi ya ciGriki ayo bapilibula ukuti “aikaane umwine,” kuti bayapilibula no kuti “tafwile ukulacita fye ifyo alefwaya umwine.” Apo muli babomfi ba kwa Yehova abaipeela, tamufwile ukulacita nangu fimo ifingalenga akalipa. (2 Kor. 5:​14, 15) Ici cilepilibula ukuti tamufwile ukulacita “imicitile ya muntu umubembu,” pamo ngo kulacita ubulalelale. (Gal. 5:​19-21; 1 Kor. 6:18) Bushe nga mulekonka aya amafunde ninshi tamwakulakwata ubuntungwa? Awe, mwakulakwata ubuntungwa nga ca kuti mwalitemwa Yehova kabili mwalishininkisha ukuti nga mulekonka amafunde yakwe ifintu fyakulamuwamina.—Amalu. 119:97; Esa. 48:​17, 18. w24.03 ibu. 2 para. 1; ibu. 3 para. 4

Yehova alapeela abo atemwa umupashi wakwe uwa mushilo. (Mat. 12:18) Kuti twayipusha atuti, ‘Bushe ndalanga ifisabo fimo ifya mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa?’ Bushe pali ino nshita mulatekanishisha sana abantu ukucila ifyo mwali ilyo mushilasambilila pali Yehova? Na kuba, nga mulelanga sana ifisabo fya mupashi wa kwa Lesa, e lyo mukalashininkisha sana ukuti Yehova alimutemwa! Yehova alalenga abantu abo atemwa banonkelamo mu cilubula. (1 Tim. 2:​5, 6) Nomba kuti twacita shani nga ca kuti tumfwa kwati Yehova tatutemwa nangu ca kuti twalitetekela icilubula kabili twalibatishiwa? Tufwile ukulaibukisha ukuti te lyonse twingacetekela ifyo tumfwa, lelo Yehova ena kuti twamucetekela lyonse. Amona bonse abatetekela icilubula ukuti balilungama kabili alilaya ukuti akabapaala.—Amalu. 5:12; Rom. 3:26. w24.03 ibu. 30 para. 15; ibu. 31 para. 17