Mulandu Nshi Umwenso Ufyambatile Icalo?
NI ANI afwaya ukwikala mu mwenso? Umuntu wa cipimo ca pa kati afwaisha umutelelwe, ukwabula icintiinya ku bumi bwakwe nelyo ifikwatwa. Muli fyo, abengi balakuuka ukufuma mu fifulo fyaandatilwa ku misoka. Lelo, ifya kulenga umwenso fyaba fye mpanga yonse.
Amasanso ukufuma ku fyanso fya manyukiliya na masanso ya fya kucilikila ukupuulika kwa manyukiliya fimya umwenso wa kulofiwa kwa mutundu wa muntu. Ulukaakala lwasumbana lutwala pa ntanshi umwenso. Abengi bali no mwenso wa kuti AIDS ikaba cikuko cacilishapo kulenge mfwa ica uno mwanda wa myaka. Ubonaushi bwa fyashingulukako fyesu bwaba pa kati ka fya kulenga umwenso fimbi. Bushe uyu mwenso ulepilibula cinshi? Kabili bushe kuti twatala atusubilapo kwikala mu calo cabulamo umwenso wa musango yo?
Umwenso wa mu Kusaalala kwa Calo Walikwata Ubupilibulo
Ukwanana kwa lelo ukwa mwenso kwalikwata ubupilibulo pa mulandu wa casobelwe muli Baibolo. Mu busesemo bwakwe pa lwa nshiku sha kulekelesha, Yesu Kristu aloseshe ku mibele iyo yali no kulenga umwenso. Atile: “Uluko lukemino luko, no bufumu bukemino bufumu; kukaba ne fipowe ne finkukuma mumo mumo.” Yesu na kabili alandile ulwa “kufulisha kwa bupulumushi.” Ukutula 1914, inkondo shishingalinganishiwako, ifipowe, ifinkukuma, no bupulumushi fyafumamo mwenso ukalamba no kulufya kwa bumi.—Mateo 24:7-14.
Nelyo fye mibele ya bantu ilalundako mwenso ilelo. Pali 2 Timote 3:1-4, tubelengapo amashiwi ya busesemo aya mutumwa Paulo aya kuti: “Mu nshiku sha kulekelesha mukesaba inshita ishayafya. Pantu abantu bakaba abaitemwa, abatemwe ndalama, aba mataki, aba miiya, aba miponto, aba bucintomfwa ku bafyashi, abashitootela, abashashila, abaumalala, abatalama, aba lwambo, ababulo kuiteka, abankalwe; bakaba abashatemwa busuma, bashikamfutu, bacintalika, abatuumikwa, abatemwo kwangala ukucisho kutemwa Lesa.” Apantu twashingulukwa na bantu ba musango yo muli ishi nshiku sha kulekelesha, te ca kupapa kubelele umwenso wafulishe fi!
Cintu ici Calo Cingenekela
Yesu alingenye ici ciputulwa ca nshita ku nshiku sha kulekelesha isha calo ca mu nshita ya kwa Noa. Ukwabulo kutwishika, umwenso pali ilya nshita wali uukalamba, apantu icalembwa ca lyashi lya kale ica Baibolo cisoso kuti: “Ku menso ya kwa Lesa pano isonde palyonaike, kabili pano isonde paiswilepo ulufyengo.” E ico, “Lesa atile kuli Noa, Impela ya bantunse bonse naiisa pa cinso candi; pantu pe sonde paisulapo ulufyengo.” (Ukutendeka 6:11, 13) Cilya calo cibifi cali ica lukaakala nga nshi ica kuti Lesa alicipwishishe ukupitila mu Lyeshi lya mu cibulungwa. Pa mulandu wa kutemwa, nangu cibe fyo, Yehova Lesa abakile Noa umulungami no lupwa lwakwe.—2 Petro 2:5.
Cinshi cintu icalo ca ndakai ica lukaakala muli fyo cingenekela? Cisuma, Lesa apato kusunga bambi mu lukaakala. Ici cili icamonekesha ukufuma ku mashiwi ya kwa kemba wa malumbo aya kuti: “Yehova alengulo mulungami; apato mubifi no watemwo lufyengo.” (Ilumbo 11:5) Yehova aletele impela ku calo ca lukaakala ica mu kasuba ka kwa Noa. E co, lyene, bushe tatulingile ukwenekela Lesa ukuleta impela kuli ici calo capumwa ku lukaakala lwa kupuutamo mwenso?
Umutumwa Petro alipuutilwemo na bulesa ukulanda ulwa kubapo kwa kwa Kristu no kusesemena akayofi pa calo cibifi ica ndakai. Alembele ukuti: “Mu nshiku sha kulekelesha mukesa bakapumya ne fya kupumya fyabo, abendo mwabelo lunkumbwa lwabo lwine, no kutila, Kuli kwi ukulaya kwa kwisa kwakwe? Pantu ukufuma pa bushiku ubo ifikolwe fyaponene mu tulo, ifintu fyonse fyaikalilila filya fyali ukutula pa citendekelo ca kulenga.” Petro lyene abomfeshe inumbwilo “imyulu” ku kwimininako imicitile ya mitekele ishapwililika pa mutundu wa muntu ne shiwi “icalo” kuli sosaite wa buntunse uushalungama. “Pantu,” e fintu asosele, “ici balubo mumbo, ica kuti ku kale kwali imyulu, ne calo icakambataniwe, icafuma mu menshi kabili icacitwa ku menshi, ku cebo ca kwa Lesa. Pano isonde apalipo lilya [akasuba ka kwa Noa], pa kuponenwe lyeshi, palyonaike, lelo imyulu ne calo ifya nomba fyabakilwo mulilo ku cebo ico cine, fyabikilwo bushiku bwa kusekwa kabili bwa boni bwa bantu abashipepa.”—2 Petro 3:3-7.
Mu mano yamo yene, Paulo alondolwele ukuti Kristu na bamalaika bakwe aba maka baali no kulete “cilandushi ku bakaano kwishiba Lesa, na ku bashinakila mbila nsuma ya kwa Shikulwifwe Yesu; bantu abakamono kukandwa, uboni bwa muyayaya.” (2 Abena Tesalonika 1:6-9) Ibuuku lya kulekelesha ilya mu Baibolo lilanda ulwa kulonganya kwa nko ku “kulwa kwa bushiku bukalamba bwa kwa Lesa wa maka yonse” no kutwebekesha ukuti Yehova “akonaula abaleonaule calo.”—Ukusokolola 11:18; 16:14-16.
Inshita ya Buseko, te Mwenso
Mu cifulo ca kutiinishiwa ku cintu Baibolo yasobela kuli cino calo, abantu balungama balikwata umulandu wa kubela aba buseko. Yehova mu kwangufyanya akaleta impela kuli cino calo cibifi, lelo ici cikacitwa ku busuma bwa abo abatemwa ubulungami. Cinshi cili no kukonka impela ya bulesa iya micitile ya fintu iilipo? Iye, imicitile ipya pe samba lya Bufumu bwa kwa Lesa ubwa ku muulu, ubo Yesu asambilishe abakonshi bakwe ukupepela! Atile: “E ico imwe pepeni ifyo, amuti: Shifwe wa mu muulu, ishina lyenu libelwe akatiina. Ubufumu bwenu bwise. Ukufwaya kwenu kucitwe pano nse nga mu muulu.” (Mateo 6:9, 10) Kwaluka nshi kwingenekelwa lintu ukufwaya kwa kwa Lesa kwacitwa pe sonde?
Inkondo ne cintiinya ca iko fikaba nafipwa. Ilumbo 46:9 litila: “[Yehova Lesa] aputulo bulwi ukufika ku mpela ya calo; ubuta abufuna, afuna ne fumo, amaceleta [ya nkondo] ayoca mu mulilo.” Lyene abantu “bakekalo muntu onse mwi samba lya mwangashi wakwe, kabili mwi samba lya mukunyu wakwe, tapakabe na wa kututumya.”—Mika 4:4.
Amalwele ya kulenge mfwa tayakalenge umwenso na kabili no kusenda ubumi. Ubulayo bwa bulesa buli bwa kuti: “Umwikashi wa mu calo takasose, ati, Nindwala.” (Esaya 33:24) We ca kulengo buseko!
Umwenso walundanishiwa ku misoka no lukaakala na o ukaba cintu capita. Ilumbo 37:10, 11 lyalayo kuti: “Pashala panono, e lyo umubifi takabepo; awe ukalolekesha apo ali, no kusanga tabapo: lelo abalanda bakapyaninine calo, no kuilemeno bwingi bwa mutende.”
Ni shani fintu umwenso wa ndakai ukapyanikwapo no mutende wa cine no mutelelwe? Ukupitila muli kamfulumende umo uwalungama—Ubufumu bwa kwa Lesa. Ukukuma ku nshita yesu, Daniele 2:44 ilondolola ukuti: “Mu nshiku sha shamfumu ishi Lesa wa mu muulu akemyo bufumu ubushakonaulwe umuyayaya, no bufumu bwa buko tabwakashiilwe ku bantu bambi; bukashonaula no kupesha aya mabufumu yonse, kabili bukeminina umuyayaya.” Imfumu yasontwa iya kwa Yehova, Yesu Kristu, ‘ali no kuteka, akasuke Lesa abika abalwani bonse pa nshi ya makasa yakwe.’ (1 Abena Korinti 15:25) Ukuteka kwa kwa Yesu ukwa Myaka Ikana kukafikilisha imifwaile ya pa kutendekelapo iya kwa Lesa iya kukwata isonde lya paradise ukwikalwamo ku ciyayaya ku bantunse ba buseko.—Luka 23:43; Ukusokolola 20:6; 21:1-5.
Muli lilye sonde lya Paradise, mukabamo akatiina kamo akalinga. Kakaba “katiina ka kuli Yehova.” (Amapinda 1:7) Na kuba, tulingile ukukwata aka katiina nelyo fye ni nomba, apantu kaba kucindikisha kwashika no kututuma ukwendela capamo no mwenso wa kukanafulwisha Lesa pa mulandu wa kuti tulatesekesha icikuuku cakwe ica kutemwa no busuma. Aka katiina kafwaya ukutetekela Yehova umupwilapo ne cumfwila ca busumino kuli wene.—Ilumbo 2:11; 115:11.
Ifya kuponako fya kulengo mwenso fishibisha ishi ukuba inshiku sha kulekelesha. Nga ca kuti twashininkisha ukutemwa kwesu kuli Lesa, nangu cibe fyo, kuti twasekelela mu cifulo ca kuba aba mwenso. Amasesemo ya Baibolo yalango kuti ukufumyapo kwa bulesa ukwa cino calo kuli mupepi. Cikapyanikwapo ne calo cipya icalaiwa ica kwa Yehova Lesa ica bulungami. (2 Petro 3:13) Mu cine cine, pe samba lya mitekele ya Bufumu mu kwangufyanya kukabako icalo cabulamo mwenso ushalinga.
[Akabokoshi pe bula 6]
AMAKA YA KOPE UMO
TOMASZ, umulumendo umwina Poland, aponeene mu bwafya bwa ku filye ubwamulengele ukufulumuka mu calo. Pa myeshi mutanda aleimika bamotoka abengamusendako ku luse ukulalanya Europe, ukusendama mwi tenti no kulabombe ncito shalekanalekana. Pali iyo ine nshita, icipusho cimo cali mu muntontonkanya wakwe ica kuti: Cinshi caba e mifwaile ya bumi?
Icipusho ca kwa Tomasz cayaswikwe lintu apeelwe kope wa Ulupungu lwa kwa Kalinda mu ciPolish. Abelengele lwene imiku yafulilako kabili ailwike ukuti uyu magazine alikwetemo icine cintu aali alefwaya. Tomasz aleimika bamotoka abengamusendako ku luse bakilomita 200 ukuya kwi ofesi lya musambo ilya Watch Tower mu Selters/Taunus, Germany. Ukufika pali Cimo mu cungulo bushiku, atambike magazini wakwe uwa Ulupungu lwa kwa Kalinda no kutila: “Kuti natemwa umo ukunondolwela ifyafulilako pa lwa cili muli uyu magazini. Cinshi ndekabila ukucita?”
Cilya cungulo bushiku, babili aba Nte sha kwa Yehova balandile kuli Tomasz pa lwa mifwaile ya bumi, ukubomfya Baibolo nge cishinte ca kulanshanya kwabo. Uwaswatuka ku kusambilila ifyafulilako, Tomasz alebwelela kwi ofesi lya musambo cila bushiku ulya mulungu, ukusambilila Baibolo ne citabo Kuti Waikala Kuli Pe na pe muli Paradise Pe Sonde.
Tomasz apingwilepo ukubwelela ku Poland, nangu ca kuti aali no kulolenkana ne mpika kulya. E co, pali Cisano, inshiku fye shine pa numa ya kufika pe ofesi lya musambo ilya Selters, Tomasz aliimine ukulola ku calo ca ku mwabo. Ilyo line alitendeke ukusambilila ne Nte sha kwa Yehova mu Poland. Tomasz acitile ukulunduluka kwa mu kwangufyanya kabili mu kupimpa atendeke ukulanda kuli bambi pa lwa fintu alesambilila. Mu October 1993, imyeshi fye ine pa numa ya kutandala kwa kutendekelako ku Selters, alibatishiwe nga umo uwa Nte sha kwa Yehova.
Kope umo fye uwa Ulupungu lwa kwa Kalinda ayafwilishe uyu mulumendo ukusapika imifwaile ya bumi!
[Icikope pe bula 7]
Pe samba lya mitekele ya Bufumu iya kwa Yesu Kristu, umwenso tawakatale na kabili aufyambate calo