Abateka mu Bwikashi bwa Mipashi

NI ANI ateke calo? Bushe kwalibako umusango umo uwa kwangalila uwacila pa maka ya buntunse? Nelyo bushe Lesa alilekelesha abantunse ku kuimwena abene? Pa kufwaya ifyasuko kuli ifi fipusho, intanshi natulanguluke icacitike cimo mu kati ka butumikishi bwa pe sonde ubwa kwa Yesu Kristu.

Mu kwipipa pa numa ya lubatisho lwakwe, icibumbwa cimo icishimoneka ica ku mupashi iciitwa Satana Kaseebanya, caeseshe Yesu. Mu kulumbula ubwesho bumo, Baibolo isoso kuti: “Kaseebanya amutwele [Yesu] pa lupili ulwasansamisha, no kumulanga amabufumu yonse ya pano isonde no bukata bwa yako.” (Mateo 4:8) Lyene Satana aebele Yesu ati: “Kuli iwe nkapeelo lupaka lonse lwa yako, no bukata bwa yako; pa kuti capeelwa kuli ine, kabili ncipeela ku o ntemenwe. E ico nga iwe wampepa pa cinso candi, conse cikaba cobe.”—Luka 4:6, 7.

Satana atungile ukukwata ulupaka pa mabufumu yonse, nelyo amakamfulumende, ya cino calo. Bushe Yesu alikeene uku kutunga? Iyo. Na kuba, asuminishe ici pa kashita kambi pa kulosha kuli Satana nga “kateka wa pano isonde.”—Yohane 14:30.

Ukulingana na Baibolo, Satana ni malaika wabipa uwakwatisha amaka. Umutumwa wa Bwina Kristu Paulo alundanya Satana ku “fimipashi fya bubifi” kabili asosa ulwa fyene nga “bamwandanshi ba mfifi ino.” (Abena Efese 6:11, 12) Mu kulundapo, umutumwa Yohane asosele ukuti “pano isonde ponse palaala mu maka ya Mubifi.” (1 Yohane 5:19) Ibuuku lya Baibolo ilya Ukusokolola lilondolola ukuti Satana “[alufya] bonse abaikala mu calo conse.” (Ukusokolola 12:9) Mu mashiwi ya cimpashanya, Ukusokolola na kabili kulangilila Satana nge ciŋwena ico cipeela imibombele ya bupolitiki “amaka ya ciko, ne cipuna ca ciko ca bufumu, no lupaka lwa ciko lukalamba.”—Ukusokolola 13:2.

Ifya kuponako fya mu calo na fyo fishinina ukuti kwalibako amaka yabipa ayabomba, ukuliila abantunse pa mitwe ku kucenwa kwabo. Mulandu nshi umbi uo amakamfulumende ya buntunse yafililwa ukusumbula umutende? Cintu nshi na cimbi icingalenga abantu ukupatana no kwipayana? Ukusungushiwa ku ndase sha mfwa sha mu nkondo ya bana calo, nsangwapo umo atile: “Te kuti njishibe ifyo ici cingabela ifi. Nacicila pa lupato. Mupashi wabipa e ulesonga aba bantunse ukulaipayana.”

Umuntu wa Cine Cine Uukaanya Lesa

Ilelo, abengi tabasumina ukuti Satana Kaseebanya eko aba. Nalyo line, taba fye bubi ubwaba mu bantunse, nge fyo bamo basumina. Baibolo ne fya kuponako fya mu calo filanga ukuti aba muntu wa cine cine. Mu kulundapo, Satana alakaanya Yehova Lesa umupwilapo. Kwena, Satana talingana na Lesa. Apantu Yehova e Kabumba wa maka yonse, aba e Kateka wawaminwa uwa bubumbo bonse.—Ukusokolola 4:11.

Lesa tabumbile icibumbwa cabipa mu kuilwisha umwine. Ukucila, umo uwa ‘bana baume aba kwa Lesa’ uwa bumalaika alundulwile ulunkumbwa lwa kaso ku kuipokela ukupepa uko mu kulinga ukwawamina Yehova. (Yobo 38:7; Yakobo 1:14, 15) Uku kufwaisha kwamutungulwile ukuibika mu nshila ya kupondokela Lesa. Ukupitila mu kupondoka, ici cibumbwa ca ku mupashi caipangile iciine Satana (ukupilibula “kakaanya”) na Kaseebanya (ukupilibula “uwa lwambo”). Mu cilolwa ca ici conse, kuti pambi watwishika umulandu Satana bamusuminishisha ukuteke calo.

Umulandu Satana Asuminishiwa Ukuteka

Bushe uleibukisha cintu Satana aebele Yesu pa lwa bukateka bwe sonde lyonse? “Kuli iwe nkapeelo lupaka lonse . . . pa kuti capeelwa kuli ine,” e fyasosele Satana. (Luka 4:6) Ubo bulondoloshi bulangilila ukuti Satana Kaseebanya abelesha ubulashi ku kusuminishiwa fye na Lesa kweka. Lelo mulandu nshi Lesa atekelesesha Satana?

Icasuko kuli ico cipusho cayampana ku fya kuponako mwi bala lya Edene, uko Satana atendekele umulimo wakwe nga kateka wa calo. Kulya Satana atubulwile ukuti Lesa aleteka bubi bubi pa kulesha icintu cimo icisuma ku mwaume no mwanakashi wa ntanshi, Adamu na Efa. Ukulingana na Satana, nga ca kuti baliile ku cisabo cabindilwe na Lesa, baali no kulubulwa. Adamu na Efa bali no kulubuka no kuba abantungwa ukufuma kuli Yehova. Nga bapalile Lesa umwine!—Ukutendeka 2:16, 17; 3:1-5.

Pa kubepa muli iyi nshila no kulembeleka Efa kabili ukupitila muli wene ukulenga Adamu ukutobe funde lya kwa Lesa, Satana abikile abantunse baupana aba ntanshi pe samba lya butungulushi no kulama kwakwe. Kaseebanya muli ifyo abele lesa wabo, umo uukaanya Yehova. Nangu cibe fyo, mu cifulo ca kulubuka, Adamu na Efa babele mu busha bwa kwa Satana, ku lubembu, na ku mfwa.—Abena Roma 6:16; AbaHebere 2:14, 15.

Mu kumfwana no bulungi bwakwe ubwapwililika, Yehova nga aputunkenye Satana na bakonshi bakwe abapya babili ilyo line fye. (Amalango 32:4) Lelo, kwaliko umulandu wa cishinte ca busuma no bubi uwabimbilwemo. Satana asonsombele inshila yalungama iya kuteka kwa kwa Yehova. Mu mano yakwe, Lesa asuminishe inshita ukupita pa kuti cingashininkishiwa ifyo bucaibela ukufuma kuli wene buleta akayofi. Yehova asuminishe bacipondoka ukutwalilila abomi pa kashita kamo, ukusuminisha Adamu na Efa ukukwata ubufyashi.—Ukutendeka 3:14-19.

Nangu cingatila ubwingi ubwa bufyashi bwa kwa Adamu tabwainashisha ku kuteka kwa kwa Yehova, imibombele ya kwa Lesa na bakapepa Bakwe yalilanga ukusumbuka kwa iko. Ukunakila kwalinga ku kuteka kwa kwa Yehova kuleta insansa no mutelelwe wa cine. Pa lubali lumbi, ubulanda no kubulwo mutelelwe e fyafuma mu kuteka kwa muntunse pe samba lya kusonga kwa kwa Satana. Ee, “abantu bacito lukambo ku bantu ku kubabifya.” (Lukala Milandu 8:9) Abantunse tabasanga umutelelwe wine wine ne nsansa shibelelela pe samba lya kuteka kwa muntunse muli cino calo calaala mu maka ya kwa Satana. Nangu cibe fyo, kuliko umulandu uwa kwenekele fisuma.

Inshita ya kwa Satana Inono!

Ukusonga kwa kwa Satana pe sonde kwa pa kashita kanono. Yehova takatekeleshe ukuteka kwa busatana mu kutantalila! Mu kwangufyanya Kaseebanya akashinshibikwa. Kateka mupya akalame sonde, imfumu yalungama iyasalwa na Lesa umwine. Iyo Imfumu ni Yesu Kristu. Ukukuma ku kubikwa kwakwe pa cipuna mu muulu, Ukusokolola kutila: “Ubufumu bwa pe sonde bwaisabo bwa kwa Shikulwifwe [Yehova], no bwa kwa Kristu wakwe.” (Ukusokolola 11:15) Ukupenda kwa Baibolo, capamo no kufikilishiwa kwa busesemo bwa mu Malembo, fishinina ukuti ici ca kuponako cacitike mu mwaka wa 1914.—Mateo 24:3, 6, 7.

Baibolo na kabili ilondolola icacitike mu kwipipa pa numa ya kubikwa pa cipuna ukwa kwa Yesu. Itila: “Kwabuukile ubulwi mu muulu, Mikaele [Yesu Kristu] na bamalaika wakwe baile ku kulwa ne ciŋwena [Satana Kaseebanya]; ne ciŋwena calwile, na bamalaika wa ciko, lelo balifililwe, kabili tabakwete apa kwikala kwabo mu muulu. Kabili iciŋwena cikalamba capooselwe pa nshi, icisoka cikote iciitwa Kaseebanya kabili Satana, icilufya bonse abaikala mu calo conse; capooselwe pe sonde, na bamalaika wa ciko bapooselwe pamo na co.”—Ukusokolola 12:7-9.

Cinshi cali no kufuma mu kutamfiwa kwa kwa Satana ukufuma mu muulu? Abo abali ku muulu baali no kusekelela, lelo ni shani ku lwa bekashi ba pe sonde? “Kalanda kuli imwe, mwe calo na bemba!” e fyasosa Ukusokolola 12:12, “pa kuti Kaseebanya naikila pali imwe, ali ne cipyu cikalamba, pa kwishibo kuti ali ne nshita inono fye.” Mu cituntulu, ukupooswa kwa kwa Satana ukufuma mu muulu kwaleta akalanda kwi sonde. The Columbia History of the World cisoso kuti: “Impumo ikalamba iya Nkondo ya Myaka Ine iya 1914-1918 . . . yalangile icalo ca ku Masamba ukuti teti cingilile ukutumpuluka ukufuma ku butumpe bwa ciko nelyo ukutuninkisha kwa ciko ukwa bubi. Umupashi wa ba ku Masamba tawabala aushikimana kuli kulya kubongolola.”

Utulanda twa ino nkulo twaishibikilwa ku cacila na pa mupashi wa kubongolola. Yesu aseseme ukuti: “Uluko lukemino luko, no bufumu bukemino bufumu; kukaba ne fipowe ne finkukuma mumo mumo.” Na kabili asobele ifikuko. (Mateo 24:7, 8; Luka 21:11) Mu kulundapo, Baibolo itila mu “nshiku sha kulekelesha” isha micitile ya fintu iya kwa Satana, abengi bali no kuba “abaitemwa, abatemwe ndalama, . . . aba bucintomfwa ku bafyashi, . . . abatalama.” Abantu na kabili bali no kuba “abatemwo kwangala ukucisho kutemwa Lesa.”—2 Timote 3:1-5.

Inkondo, ifikuko, ukucepelwa kwa fya kulya, ifinkukuma, no kubipilako mu fyakatamikwa fya mibele—fyonse ifi fyalicitika pa cipimo cishingalinganishiwako ukutula mu 1914, nge fyo fye Baibolo yasobele. Filangilila ukuti umulwani wakalifiwa uwa kwa Lesa no muntu—Satana Kaseebanya—alipooswa ukufuma ku muulu kabili nomba afwile ukupelesha ubukali bwakwe ku mekalo ya pe sonde. Lelo Baibolo na kabili ilanga ukuti Satana takasuminishiwe ukubomba mu kutantalila. Akwata “inshita inono” fye iisheleko ukufikila Armagedone, lintu Lesa akonaula imicitile ya kwa Satana iyo alama.

Cinshi cikacitika kuli Satana? Umutumwa Yohane alembele ati: “Namwene malaika aleika mu muulu, ali no lufungulo lwa cilindi ca ku Mbo no munyololo ukalamba mu minwe yakwe. Wene aikete iciŋwena, icisoka cikote (e Kaseebanya kabili Satana), no kucikaka imyaka ikana limo, no kucipoosa mu cilindi ca ku Mbo, no kwisalako no kukakatikapo pa muulu wa ciko.” (Ukusokolola 20:1-3) We kutauluka ku mutundu wa muntu uwacula!

Ukusekelela pe Samba lya Kuteka kwa Bufumu

Mu kuba na Satana ukufumishiwapo, Ubufumu bwa kwa Lesa pe samba lya kwa Yesu Kristu bukalama imibombele ya mutundu wa muntu yonse. Mu cifulo ca kukwata amakamfulumende ayengi pe sonde, kamfulumende umo fye mpo uwa ku muulu e ukashala ku kuteka planeti onse. Inkondo tayakabeko, kabili umutende ukanana konse konse. Pe samba lya kuteka kwa Bufumu bwa kwa Lesa, bonse bakekala pamo muli bumunyina bwabamo ukutemwa.—Ilumbo 72:7, 8; 133:1; Daniele 2:44.

Musango nshi uwa kwa kateka untu Yesu akashininkisha ukuba? Lintu aali pe sonde, alangile ukutemwa kwashika ku bantu. Mu nkumbu Yesu apeele ica kulya ku bali ne nsala. Aposeshe abalwala no kubwesesho kumona ku mpofu, bacibulu balelanda, na balemana babele abatuntulu. Yesu abuushishe fye na bafwa! (Mateo 15:30-38; Marko 1:34; Luka 7:11-17) Ifyo fisungusho fyali citontonshi ca fyawamisha ifyo akacita pamo nge Mfumu. Mwandi cikawamisha ukukwata kateka wa musango yo uwa cikuuku!

Amapaalo yabule mpela yakaba ya abo abainashisha pe samba lya bumulopwe bwa kwa Yehova. Amalembo yalaya ukuti: “E lyo yakashibulwa amenso ya mpofu, na ’matwi ya bankomamatwi yakakomonwa; e lyo uwalemana amolu akacilauka nge nsebula, no lulimi lwa kwa cibulu lukaaula.” (Esaya 35:5, 6) Ukusonta kuli ako kasuba ka bukata, umutumwa Yohane alembele ati: “Naumfwile ne shiwi likalamba ilya mu cipuna ca bufumu, lileti, Moneni, ubwikalo bwa kwa Lesa buli pamo na ’bantu, kabili akekalilila pamo na bo; na bo bakaba abantu bakwe, na Lesa umwine akaba pamo na bo: kabili akafuute filamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko kabili iyo; takwakabe kabili ukuloosha nangu kukuuta nangu kucululuka; pa kuti ifya ntanshi nafiya.”—Ukusokolola 21:3, 4.

Ukubekwa ukwimikwa ne mitekele ya kwa Yehova Lesa ukupitila mu Mwana wakwe, Yesu Kristu, kukacila pa kufumyapo fye ukucula ukuli konse uko pambi twakumenye muli ino micitile ya fintu iitekwa na Satana Kaseebanya. Mu calo cipya ica kwa Lesa icalaiwa, abantu tabakatwishike abati, ‘Bushe ni ani aleteka?’ (2 Petro 3:13) Umutundu wa muntu uwa cumfwila ukaba uwa nsansa kabili uwacingililwa mu mekalo ya pe sonde aya Bakateka bakwato kutemwa mu bwikashi bwa mipashi, Yehova na Kristu. Mulandu nshi te kuti ufukatile isubilo lya kuba pa kati ka batekwa babo?

[Icikope pe bula 7]

Umutundu wa muntu ukaba uwacingililwa mu mekalo ya Bufumu bwa kwa Lesa

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 4]

Icikope ca NASA