Ifyo Yalanda pa Bumi fya Cine
“Kalonganika . . . aletontonkanya sana no kufwailisha sana, . . . alefwaya . . . ukulemba amashiwi ayalungama aya cine.”—LUKALA MILANDU 12:9, 10.
BUSHE BAIBOLO YAPUSANA SHANI NE FITABO FIMBI? Mu fitabo fya kale ifingi, mwalilembwa ifyebo ifyo abantu batwishika kabili ifingabaletelela, ifyo na baishiba ifya sayansi muno nshiku basango ukuti fya bufi. Na muno nshiku mwine, bakalemba ba fitabo balalembulula ifitabo ifyo balemba pa kuti fyumfwane ne fintu ifipya ifyo baishibilapo. Lelo, Baibolo itila Kabumba e mwine wa fyebo fyalembwamo no kuti Icebo cakwe “caikalilila pe.”—1 Petro 1:25.
ICA KUMWENAKO: Mu Mafunde ya kwa Mose, Lesa aebele abena Israele ukulashiika ubusali “ku nse ya nkambi.” (Amalango 23:12, 13) Nga ca kuti umwina Israele aikata ku citumbi ca nama nelyo ica muntu, aalingile ukusamba. (Ubwina Lebi 11:27, 28; Impendwa 19:14-16) Abalelwala ifibashi balebabika beka ukufikila caishibikwa ukuti teti bambukisheko bambi.—Ubwina Lebi 13:1-8.
IFYO ABAISHIBA IFYA BUMI BALANDAPO: Na muno nshiku mwine, ukwishiba ukwa kupoosa ubusali, ukusamba ku minwe, no kusunga abalwala amalwele yambukila beka, ni nshila ishisuma isha kuicingililamo ku malwele. Akabungwe ka U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) kalandile pa fyo abantu bengacita nga ca kuti takuli ifimbusu fya kwimba nelyo inshila imbi iya kupooselamo ubusali. Katile: “Ubusali bwa muntu bulingile ukushiikwa ukutali, napamo amamita 30 ukufuma ukwabela amenshi.” Akabungwe ka World Health Organization katila, nga ca kuti abantu balepoosa ubusali uko balingile ukupoosa, cilacefyako ubulwele bwa kupolomya. Mupepi ne myaka 200 iyapita, badokota basangile ukuti nga tabasambile ku minwe pa numa ya kwikata ifitumbi, baleambukishako bambi amalwele. Akabungwe ka CDC katile, ukusamba ku minwe “e nshila yawamisha iya kuicingililamo ku malwele yambukila.” Inga pa lwa kusunga abalwele ba fibashi beka nelyo bambi abalwala amalwele yambukila? Tapakokwele sana, ulupapulo lwa Saudi Medical Journal lwatile: “Nga kwaba icikuko, ukutalusha abalwele ku batuntulu e nshila isuma iya kucilikila amalwele yambukila ukusalangana.”
MULETIPO SHANI? Bushe kwaliba icitabo icili conse icalembelwe kale, lelo ifyabamo filomfwana ne fyo badokota ba muno nshiku balanda pa bumi? Nelyo bushe kuti mwasumina ukutila cine cine Baibolo yali-ibela?
[Amashiwi pe bula 6]
“Tapali uushingatemwa ifyo amafunde ya kwa Mose yalandile pa kuicingilila ku malwele.”—ICITABO CA MANUAL OF TROPICAL MEDICINE, ICALEMBELE DOKOTA ALDO CASTELLANI NA ALBERT J. CHALMERS