Bushe Ubulwele bwa AIDS Bukatwalilila Umuyayaya?
UKULUNDA pa mafya ya muti wa kuposha no kucingilila AIDS, kwaliba na fimbi ifyalengo kuti ubu bulwele buletwalilila fye ukusanduluka. Cimo icalenga pantu abantu tabafwaya ukwalula imikalile yabo, tabatiina ukuti kwaliba na AIDS. Ku ca kumwenako, mu United States, impendwa ya balwele ba AIDS ilebwelela pa nshi, lelo impendwa ya baleambula akashishi yena iletwalilila fye ifyo yaba lyonse. Akabungwe kasabankanye lyashi pano isonde aka Associated Press katile ubwafya bwalenga abaleambula ukulafulilako ni co “abantu abengi tabalesakamana ku fya kuicingilila ku kwambula akashishi.”
Mu fyalo ifipiina, umo bashimika ati e mwikala abantu baba na kashishi ka HIV amaperesenti 93, mwaliba amafya na yambi ayalenga ubu bulwele ukusalangana fye umo shacela. Muli fi fyalo mwaba abantu abapiina ica kuti tabamona ndalama sha kuishitila umuti nelyo fye uwa kuposha utumalwele twaseeka. E mulandu wine tabatwalilako ne miti kuli fi fyalo ifipiina, pantu nangu bengatwalako, indalama bengapingula isha kushita uyo muti, shintu abapiina bekala muli fi fyalo bashimonapo mpaka ne mfwa yabo!
Nomba tutile umuti uushakosa na mutengo uupya wamoneka uwa kuposha AIDS. Bushe bonse ababa no bu bulwele kuti bashitako uyo muti? Bamo teti bashite. Icipani ca UNICEF, icilolekesha pa misungilwe ya bana mu cisaka ca United Nations, catile, abana 4,000,000 balafwa cila mwaka ku malwele ayengaposhiwa ku muti uushakosa na mutengo, kabili ne nshindano sha kucingilila aya malwele e ko shaba.
Ni shani ku bantu bekala mu fyalo umushaba umuti wa kulesha ukufyalana kwa kashishi ka HIV mu mubili? Ruth Mota uwaba mu kabungwe ka International Health Programs, uwikala ku Santa Cruz, California, alibombesha ukuteyanya ifya kusambilisha abantu ukuicingilila ku kwambula akashishi ka HIV ne fya kusunga abalwele ba AIDS mu fyalo ifingi ifipiina. Asosele ukuti: “Ine naliimwena ukuti, ukwikala ne nsansa kuba fye cimo ciine no kunwa umuti. Abo naishiba bamo balikala na kashishi ka HIV imyaka 10 ukufika 15 ukwabulo kunwa umuti. Ukunwe miti kwena kusuma, nomba ukunwe miti iingi takuposha muntu. Iciposha kwikala uwa nsansa, ukutemwikwa ku bantu banobe, ukusambilila ifya ku mupashi, no kulya bwino.”
Ubulwele bwa AIDS Bukapwa
Bushe cine cine ubulwele bwa AIDS bukapwa? Ee, bukasuka bukapwe. Ifikesacitika ku ntanshi fyaba mwi pepo ilyo abengi beta ilya We Shifwe nelyo Ipepo lya kwa Shikulu. Muli ili pepo lyalembwa mwi buuku lya mu Baibolo ilya Mateo, tulomba kuli Lesa ukuti ukufwaya kwakwe kukacitwa pano nse nga ku muulu. (Mateo 6:9, 10) Lesa tasekelamo ukuti fwe bantu tulecululuka fye pe ku malwele. Akatwasuka pa fintu tulomba muli ili pepo. Akafumyapo AIDS na malwele yonse ayatuteke mfine pali lelo. “E lyo umwikashi wa mu calo takasose, ati, Nindwala.”—Esaya 33:24.
Pali ino nshita tufwile ukuicingilila. Ku malwele ayengi ificitika fyaba fye fibili: Kuti mwaicingilila nelyo nga mwalwala kuti mwafwayo muti no kupola. Nomba akashishi ka HIV kena takwaba kupola. Nga mwaisunga te kuti mwambule, nomba nga mwaambula, pali nomba takwaba umuti. Bushe kuti mwaipoosa mu bucinga ubo mulemona no kumona? Kanshi isungeni, ukwali nsoke takwafwile bantu.
[Amashiwi pe bula 9]
Ruth Mota asosele ukuti: “Ukunwe miti iingi takuposha muntu. Iciposha kwikala uwa nsansa, ukutemwikwa ku bantu banobe, ukusambilila ifya ku mupashi, no kulya bwino.”
[Akabokoshi ne Cikope pe bula 9]
“Icilonganino Calitwaafwile Apakalamba”
Umutumwa Paulo akoseleshe Abena Kristu banankwe ukuti: “Tubombe icisuma kuli bonse, no kucishamo ku ba bwananyina bwa mu citetekelo.” (Abena Galatia 6:10) Banyina kwa Karen untu tulandilepo mu cipande ca kwamba, balishimike ifyo bamunyina ba mu cilonganino ca Nte sha kwa Yehova babombeshe lintu baishibe ukuti Karen na Bill baali na kashishi ka HIV. Ashimika ukuti: “Icilonganino calitwaafwile apakalamba. Lintu Bill alwele akabali, Karen na o wine alilwele kabili aleshomboka pa kusakamana Bill na bana pa ng’anda. Bamunyina baleya mu kuwamya pa ng’anda, ukubalungishisha motoka, no kubacapila ifya kufwala. Balibafwilishe ukusaina ifipepala fya mayanda ifya ku buteko no kubakuushisha ku ng’anda imbi. Baalebashitila ifya kulya no kubepikila. Balibatemenwe cine cine, balebasansamusha nga nshi, ukulanda na bo ifya ku mupashi no kubaafwilisha mu mikalile.”
[Icikope pe bula 8]
Nga muli aba cishinka mu cupo cenu kuti mwaicingilila ku kashishi ka HIV