Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • g01 August amabu. 13-15
  • Abaleyafwilisha Bali Mpanga Yonse

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Abaleyafwilisha Bali Mpanga Yonse
  • Loleni!—2001
  • Utumitwe utunono
  • Ifipalileko
  • Umulimo wa Kuitemenwa Walondololwa
  • Ababomfi Bakuitemenwa na Balekabila Ubwafwilisho Balefulilako Fye
  • Ukuitemenwa Ukubomba Imilimo Mulafuma Ifisuma
    Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu—2006
  • Ababomfi ba Kuitemenwa Balebomba
    Loleni!—2001
  • “Tubombe Icisuma Kuli Bonse”
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2002
  • Babombela Bamunyinabo ba Bwina Kristu Aba mu Fyalo Fimbi
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2003
Moneni na Fimbi
Loleni!—2001
g01 August amabu. 13-15

Abaleyafwilisha Bali Mpanga Yonse

BAXTER, umwana we sukulu uwa ku sekondari uuli ne myaka 15, alabombako umulimo umo uumuletela insansa mu nshita ya kasuba pa Fibelushi. Atandalila ibumba lya bakote, ukubalishisha inyimbo no kubatungulula mu kwimba ilyo baleimbila pamo pali ici cine cifulo bekala ico basungilapo abakoloci abapoka penshoni. Kafundisha wa kwa Baxter atile: “Alalenga abekashi ukuseka, ukwangala no kusansamuka.” BaLucille, abali ne myaka 78, nabo bacita nge ficita uyu mulumendo. Balapeela ifya kulya ku bashikwete no kutandalila abalwele ba mu cipatala abashakwata aba kubatandalila. Cibusa wa baLucille atile: “Nga kuli abashikwete pa kuma kuboko kabili nga kuti abafwa, alayako no kubafwa.”

Umulimo wa Kuitemenwa Walondololwa

Amashiwi ya kuti—‘Bapo ilyo ubwafwilisho bulekabilwa’—e yo abantu abengi nga nshi bomfwila mwi sonde lyonse. Balafwilisha apali amakuule na mu maofeshi, mu mafakitare, mu mayanda basungila abakote nelyo abalwala ubwa mutatakuya, mu mayanda basungila abashakwata pa kuma kuboko, mu nkambi sha mbutushi, mu mayanda ya bashakwata kwa kwikala, mu madipartimenti ya bashimya umulilo, mu maofeshi yatangata abantu ilyo kwaima ubukangalume, mu fiyanda basungila inama shaluba nelyo isho abantu bashilefwaya, na mu ncende shimbi. Baba fye mpanga yonse! Balabomfya ukulamuka kwabo mu milimo yalekanalekana ukutendekela pa mulimo wa kukuula ifikuulwa fya kututilamo ifilyo ukufika na ku kubombela pamo pa kufwaya indalama, ukusunga abana abo bapoosa no kusakamana abalwala ubwa mfwa. Baba babomfi bakuitemenwa—abantu ababomba imilimo ilenga abantu abalekabila ukumwenamo.

Umulimo wa kuitemenwa walondololwa ati “kufishapo ipange lisuma.” Usanshamo ne mibele pamo ngo kuipeelesha ku mulimo upampaminepo ukubomba, ukuipusula, ukubombela apabula amalipilo, no kufwaya ukucitila bambi ifisuma. Ababomfi babili abakokola mu mulimo wa kuitemenwa batile: “Umulimo wa kuitemenwa mulimo wa kuipeela: ukubomfya inshita yesu, amaboko na makasa, amano yesu, amaka yesu aya kwafwa bambi, amano yesu aya kupwishishamo amafya, no kubomfya ifyo twasambilila.” Lelo, nabapeela ifi fintu nabo bene balamwenamo.—Moneni umukululo uuleti “Ababomfi Bakuitemenwa nabo Balamwenamo.”

Ababomfi Bakuitemenwa na Balekabila Ubwafwilisho Balefulilako Fye

Ku United States, abantu nalimo amamilioni 100 balabomba umulimo wa kuitemenwa—kabili balefulilako fye. Kathleen Behrens umukalamba wa kabungwe ka babomfi bakuitemenwa aka New York Cares aebele abalemba Loleni! ati: “Abantu abengi nga nshi baleilunda ku kabungwe kesu ica kuti kaleya kalekulilako fye. Mu mwaka wapwile, twakwete abantu ukucila pali 5,000 abailundileko.” Na ku Bulaya kwine abantu abengi nga nshi baleilunda ku mabumba ya babomfi bakuitemenwa. Ku France, ku ca kumwenako, impendwa ya babomfi bakuitemenwa yalikulilako amapesenti 6 cila mwaka mu myaka 20 iyapita. Nalyo line, ukufwailapo ababomfi ba kuitemenwa na bambi takwapwa. Ukulunda pali ci, akabungwe ka United Nations Volunteers katile mwi sonde fye lyonse, “e lyo bakabomba bakuitemenwa abengi nga nshi balekabilwa sana ukucila na kale.” Uwangalila iciyanda ca babenye atile: “Ababomfi bakuitemenwa balafwaikwa nga nshi pa kutila imilimo ilebombwa bwino mu ciyanda ca babenye.”

Lelo, kwaliba na limbi itontonkanyo lyaibela. Nangu ca kuti abakalamba ba mulimo abengi nga nshi, bamaneja, na bakampanya ababombela pamo na babomfi bakuitemenwa bayumfwa ukuti aba ababomfi “balicindama nga nshi,” umulimo babomba uwingi tawaishibikwa no kwishibikwa. Pa kutendeka ukwalula iyi mibele, akabungwe ka United Nations kasalile umwaka wa 2001 ukuti ube e mwaka wa kulolekesha pa babomfi bakuitemenwa. Umukululo uleti “Umwaka wa Babomfi Bakuitemenwa Aba mu Fyalo Fyonse” ulelondolola amabuyo yamo akabungwe ka United Nations kalefwaya ukufikapo.

Pa nshita imo ine, kuli ukwaluka ukulecitika mwi bumba lya babomfi bakuitemenwa ukulelenga ukuti cafishe ababomfi bakuitemenwa na batungulula umulimo wabo. Nalyo line, kucili abantu abengi mwi sonde lyonse abali abaitemenwa ukubombela bambi. Cinshi cibalenga ukucite fyo? Cinshi bafikapo? Kabili kuti bakuma shani imikalile yenu?

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 14]

Ababomfi Bakuitemenwa Nabo Balamwenamo

Michael, uubomba umulimo wa kuitemenwa uwa nshita lubali atile: “Ukuibikilishako ukwafwilisha bambi kwalindetela insansa shine shine ukucila shintu nali no kusanga nga natwalilila fye ukulacita ubukwebo bwandi.” Te Michael fye ayumfwa ifyo. Sharon Capeling-Alakija, kampanya mukalamba uwa kabungwe ka United Nations Volunteers, atile: “Mwi sonde lyonse abantu abaitemenwa ukubomba. . . balishiba bwino ifyo bamwenamo mu milimo babomba.” Dokota Douglas M. Lawson, incenshi mu mulimo wa kuitemenwa, asumine ukuti bakasapika basanga ukuti “ilingi line mu maawala fye ayanono aya kubombako umulimo wa kuitemenwa umuntu alakwata amaka yamo ayaibela no kutontonkanya kwaibela ica kuti uyu musango abelamo wainikwa ati ‘Ukucincimuka kwa Mubomfi wa Kuitemenwa.’” Aya maka tayesa fye apo pene no kupwa yapwa. Bakasapika ba pa University of Cornell mu United States basomene ibumba lya bantu pa myaka ukucila 30 no kusango kuti “abaitemenwe ukwafwa bambi bali ne nsansa kabili abatuntulu ukucila abaikele fye.” Uku kufwailisha kumfwana bwino ne fisosa Baibolo ati: “Ukupeela ce shuko ukucilo kupokelela.”—Imilimo 20:35; Amapinda 11:25.

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 15]

Umwaka wa Bakabomba Bakuitemenwa mu Fyalo Fyonse

Pa November 20, 1997, Icisaka Cikalamba ica kabungwe ka United Nations cabilishe umwaka wa 2001 ukuti “International Year of Volunteers” (IYV 2001) e kuti (Umwaka wa Bakabomba Bakuitemenwa mu Fyalo Fyonse). Ukulingana na ba United Nations, kuli ifintu fine ififwile ukubombelwapo muli uyu mwaka.

Ukwishibikilwako Amakamfulumende yalekoseleshiwa ukwishiba ubucindami bwa babomfi bakuitemenwa ukupitila mu kusambilila no kulemba ifyo balecita no kubapeela ifilambu pa milimo yapulamo iyo ababomfi bakuitemenwa balebomba.

Ukupangilapo amafunde ayakoselesha umulimo wa kuitemenwa Ifyalo filecincishiwa ukukoselesha abantu ukulabomba umulimo wa kuitemenwa, ku ca kumwenako, pa kubasuminisha ukubomba umulimo wa kuitemenwa ngo mulimo bengasalapo nga tabalefwaya umulimo wa bushilika nelyo ukukanabalipilisha imisonko imo.

Ifya kusabankanishishamo Abasabankanya amalyashi nabebwa ukwafwilisha sana ukusabankanya amalyashi ya fyo umulimo wa babomfi bakuitemenwa uletunguluka. Ici kuti calenga abekala mushi ukukopako imilimo ya musango yo, “ukucila ukuti balepoosa inshita ikalamba na maka ukufwaya inshila sha kubombelamo imilimo ya musango yo.”

Ukutwala pa ntanshi umulimo wa kuitemenwa Utubungwe twa babomfi bakuitemenwa tulekoseleshiwa ukuteyanya ifya kulangisha ku kulenga icinabwingi ukwishiba ifyo abekala calo balenonshiwa ku milimo ya babomfi bakuitemenwa.

Akabungwe ka United Nations kalesubila ukuti Umwaka wa Bakabomba Bakuitemenwa mu Fyalo Fyonse uwa mu 2001 ukaba mwaka uo abantu abengi bakafwaya imilimo ya babomfi bakuitemenwa, na bantu abengi ukuipeela ukubomba umulimo wa kuitemenwa, e lyo no tubungwe twa babomfi bakuitemenwa ukukwata indalama ishingi na pa kubombela pa kutila bengaafwa abalekabila ubwafwilisho abalefulilako fye. Ifyalo 123 nafyumana akapi ku kutungilila ifyo aba mu kabungwe ka United Nations basuminishenye ukucita.

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi