Abatemwisha Ubunkalwe

PALI lelo mu calo mwiswile fye ubunkalwe bweka bweka. Ca cine ukuti lyonse mu mafilimu balalangamo ifya bunkalwe. Lelo, akabungwe ka Media Awareness Network katile: “Mu myaka ya nomba line, ubunkalwe ubo abasabankanya amalyashi batambisha bwalifulilako.” Cimbi na co ca kuti, “mu bunkalwe muli no bupulumushi sana e lyo no musamwe.” Moneni ifyakonkapo.

Inyimbo: Akabungwe tulandilepo kale kasosele no kuti “mu nyimbo sha nomba mulefula sana amashiwi ya bunkalwe.” Nga baleimba inyimbo ishabamo amashiwi ya nsele, balakoselesha ukwipaya abantu no kulaala na banakashi nangu fye bakashi babo atemwa banyinabo ku maka.

Ifyangalo fya pa Vidio: Magazini balembela abatemwa ifyangalo fya pa vidio ku Britain yatile: “Icabipako fye ca kuti, mu fyangalo fya pa vidio ifingi mwalifula sana ukwipayana.” Yalandile no kuti: “Limo umuntu nga atemwisha ifyangalo fya pa vidio ninshi uyo muntu alitemwa no bunkalwe.” Ku ca kumwenako, mu bwangalo bumo ubwatemwikwa sana balangamo abaleteya umupila uo bateyela ku fyapala inkonto (baseball) balepumina banamayo imfwila ukubomfya inkonto bateyelako. Abalashi bamo basumina ukuti ifyangalo fya pa vidio, ifyo abana bangala, kuti fyaonaula sana abana ukucila na fintu TV ibonaula.

Amafilimu: Casangwa ukuti ubunkalwe, ubupulumushi, ne nsele nafifula sana mu mafilimu, kanshi tamufwile ukushintilila pa balumbilisha amafilimu pa kwishiba nga isuma atemwa iyo. Kabili ukulingana no kufwailisha kumo, abantu ba bunkalwe mu mafilimu, te balya abamoneka ukuba abantu babipa. Lelo abacita ubunkalwe sana ubo batambisha pa TV, mu mafilimu, na mu nyimbo ni balya abamoneka kwati bantu abasuma.

Ilyashi: Abatambisha ilyashi lya pa TV abengi baishiba ukuti abengi balomfwa bwino nga ca kuti mu lyashi muli no bunkalwe. Mu kulemba no kupanga ilyashi mwaliba sana indalama, kabili apo abafwailikisha ilyashi balishiba ukuti abengi balitemwa ubunkalwe, balatambisha sana ubunkalwe pa kongola abantu. Mu fyalo ifingi, abene ba milabasa ya TV bashintilila nga nshi pa ndalama ishifuma ku basabankanya amakwebo yabo pa TV. Abasabankanya amakwebo na bo batemwa imilabasa iyo abantu abengi batamba no kukutikako pa kuti amakwebo yabo yaleshitwa.

Intaneti: Pa Intaneti palasangwa ifikope fya bantu aba cine cine na ba kwelenganya fye abo balecusha, abo baletungula, abo baletetaula umubili, na bo baleipaya. Abana banono abengi balatamba ifi fikope pa Intaneti.

Bushe Ubunkalwe Ubo Batambisha pa TV Kuti Bwamusonga Ukucita Ifyabipa?

Bushe ubunkalwe buba pa TV, mu mafilimu, mu fitabo, mu nyimbo, na mu fintu fye fimbi ifyo abantu batemwa bulabasonga ukucita ifyabipa? Ca cine ukuti abamwenamo ulupiya ulwingi mu bunkalwe bwa mu mafilimu batila amafilimu yabo tayonaula abantu. Lelo tontonkanyeni pali ici: Pa kuti aba makwebo balenge umuntu ukutemwa ifipe fyabo, balapoosa indalama ishingi pa kusabankanya amakwebo yabo, ukusabankanya kumo nalimo kuti kwasenda fye amasekondi 30. Nomba bushe batini kuti cabamo amano ukutontonkanya ukuti filimu ya mamineti 90, umuli ubupulumushi no bunkalwe, te kuti isonge sana abantu, maka maka abana banono abashaishibapo nangu kamo?

Kabumba wesu, Yehova Lesa, alitwishiba bwino ukucila ifyo twayishiba fwe bene. Cinshi atweba pa lwa kwampana na bankalwe, ukubikako fye na balya tutamba mu mafilimu? Moneni Amalembo yakonkapo:

● “Yehova aceeceeta umulungami no mubifi, na onse uwatemwa ubunkalwe alimupata.”—Amalumbo 11:5.

● “Wibikana icibusa no ufulwa bwangu; kabili wilapalama ku muntu wa cipyu, epali wasambilila imibele yakwe no kubikila umweo obe iciteyo.”—Amapinda 22:24, 25.

Ukuba kwena, te kuti tuicingilile ku fyabipa fyonse. Lelo kuti twasala amafilimu ya kutamba na bantu ba kwangala na bo. Kanshi yipusheni amuti, ‘Bushe kuti natemwa ukuba umuntu wa musango nshi?’ Lyena muleangala na bantu ababa ifyo fine mufwaya ukuba, abacindika ifintu ifyo mwacindika kabili abafwaya ukucita ifyo na imwe mufwaya ukucita.—Amapinda 13:20.

Nangu ca kutila abo tuba na bo na mafilimu tutamba kuti fyalenga twatemwa ubunkalwe, kwaliba na fimbi ifingatusonga. Fintu nshi ifyo fine?

[Icikope pe bula 5]

Amafilimu tusala ukutamba kuti yalenga twatemwa ubunkalwe nelyo iyo