Imbila ya Bufumu Na. 36

Bushe Iyi Myaka 1,000 Iipya Ili Kutendeka kwa Nkulo Ipya?

PA KATI ka bushiku pa December 31, 1999, umwanda wa myaka uwalenga 20 walipwile.a Iyi myaka yonse 100 yali fye ya fimfulunganya ifingi. Lelo muli iyi ine myaka e mwali ne fya kupangapanga, ukulunduluka mu fya miti ya mu fipatala, kwali ukufulisha kwa kusabankanya ifyebo, kabili ubunonshi bwalilunduluka sana mwi sonde lyonse. Kanshi abengi balemona kwati mu myaka 1,000 iili no kukonkapo nomba mukaba ukuipakisha ifintu ifisuma nga nshi. Bushe napamo emo inkondo, ubupiina, ukukowesha isonde, na malwele, fikapwa?

Abengi balesuubila ati fikapwa. Lelo bushe cilemoneka kwati iyi myaka 1,000 ikaletako ifikamuwamina—ica kuti imikalile yenu no lupwa lwenu ikaba iya mutelelwe kabili iya cibote? Moneni amafya yamo yamo fye pa mafya yashaifulila ayaletucusha ilelo.

Ukukowesha

“Icitabo ca Global Environment Outlook—2000,” ica ba United Nations Environment Programme calandapo ukuti ifyalo fyafulishamo amaindasitri “fileonaula ifilengwa na Lesa mpanga yonse ku mulandu wa kukowesha ukulepumfyanya ifimenwa ne fipeema fyonse ifyaba pano isonde.” Abantu nga batwalilila ukucita ifi fine, “ifilengwa na Lesa fyakulaonaikilako cila bushiku.”

Amalwele

Icitabo ca “The Global Burden of Disease,” Harvard University Press, 1996 calandapo ukuti: “Pa kuti tukafike mu mwaka wa 2020, amalwele ayashambukila yakulaipaya abantu 7 pali 10 mu fyalo ifipiina, kabili iyi ni mpendwa ikalamba nga kulinganya na ku bantu abo aya malwele yepaya pali ino nshita.”

Lipoti wa “Confronting AIDS: Evidence From the Developing World,” uwa ba European Commission na ba World Bank atila, incenshi shimo shiletunganya ukuti “pa kuti tukafike mu mwaka wa 2010, abantu amamilioni 66 bakafwa [kuli AIDS] mu fyalo 23 umwaba abantu abengi abalwala AIDS.”

Ubupiina

Ilyashi lya ba “Human Development Report 1999,” ababombela pamo na United Nations Development Programme lyatila: “Abantu nalimo ukucila pali bilioni umo bakwata indalama sha kuliilamo ishishifika na kuli dola umo cila bushiku, kabili bambi na bo nalimo bilioni umo tabakwata ifya kulya fine fine.”

Inkondo

Lipoti wa “New World Coming: American Security in the 21st Century,” uwa ba “U.S. Commission on National Security/21st Century” atila: “Ulukaakala [mu fyalo fyalekanalekana] lukaba ulwa cipesha mano ukucila ne fyo twingatontonkanya. Ulukaakala lubako pa mulandu no lupato lwa mikowa, imishobo, [na malekano ya mu] mipepele, . . . ulukaakala lwa musango yu e lukaleta sana icimfulumfulu mu myaka 25 iileisa . . . lukalenga abantu abashaifulila ukulafwilamo cila mwaka.”

Kanshi ilyo abantu balesangalala ukuti natwingila mu myaka 1,000 iipya, ico balelaba ca kuti ukukowesha isonde, amalwele, ubupiina, ne nkondo fyena fileya fye ku ntanshi. Icilenga aya mafya yonse bufunushi, ukukanacetekelana, na bukaitemwe. Iyi misango te kuti ipwe pa mulandu fye wa kuti kuli ukusoma sana sayansi, kuli sana ifya kupangapanga ne mitekele yapusanapusana.

Imyaka 1,000 Iikaleta Amapaalo Ku Bantunse

Inshita imo kalemba wa ku kale atile: “Te kwa muntunse ukwenda kwakwe; te kwa muntu uuleya ukushikimika amatampulo yakwe.” (Yeremia 10:23) Abantunse tabakwata amaka ya kuteka icalo, ne nsambu ya kuteka na yo tabakwata. Ni Kalenga wesu, Yehova Lesa eka, e wakwata insambu na mano ya kupwisha amafya ya bantunse.—Abena Roma 11:33-36; Ukusokolola 4:11.

Lelo bushe ni lilali akapwisha amafya? Akayapwisha shani? Kuli ifishinka ifingi nga nshi ifilelangilila ukuti nomba tuli ku mpela ya “nshiku sha kulekelesha.” Shi kupukuleni Baibolo wenu mubelenge 2 Timote 3:1-5. Ili lembo lilalondolola bwino bwino imisango abantu baali no kukwata muli shino “inshita ishayafya.” Amalembo ayali nga Mateo 24:3-14 na Luka 21:10, 11 na yo yene yalalondolola ifyaba mu “nshiku sha kulekelesha.” Aya malembo yakomaila pa ficitika ifyo tumona na menso ukutula 1914, ifili nga inkondo mwi sonde lyonse, ifikuko, ne fipowe fyasalangana konse.

Nomba line “inshiku sha kulekelesha” shikapwa. Ilembo lya kwa Daniele 2:44 litila: “Lesa wa mu muulu akemyo bufumu ubushakonaulwe umuyayaya . . . Bukashonaula no kupesha aya mabufumu yonse, [ayali pano isonde] kabili bukeminina umuyayaya.” Kanshi calisobelwe ukuti Lesa akemya Ubufumu, nelyo ubuteko, ubukateka isonde. Ukulingana ne lembo lya Ukusokolola 20:4, ubu buteko bukateka imyaka ikana limo, e kutila imyaka 1,000! Moneni fimo fimo ifikalenga imikalile ukuwama ku bantunse bonse muli iyo myaka 1,000 iyawamisha:

Ifya Bunonshi. “Bakakuula amayanda no kwikalamo, bakalima na mabala ya myangashi no kulye fisabo fya yako; tabakakuule na bambi abekalamo, tabakalime na bambi abalyako; pantu inshiku sha bantu bandi shikaba nge nshiku sha muti, ne milimo ya minwe yabo abasalwa bandi bakasekelamo pa myaka iingi.”—Esaya 65:21, 22.

Ubumi. “E lyo umwikashi wa mu calo takasose, ati, Nindwala; abantu abaikalamo, bantu abalekelelwa amampuulu yabo. E lyo yakashibulwa amenso ya mpofu, na matwi ya bankomamatwi yakakomonwa; e lyo uwalemana amolu akacilauka nge nsebula, no lulimi lwa kwa cibulu lukaula.”—Esaya 33:24; 35:5, 6.

Ifilengwa na Lesa. Lesa “[akonaula] abaleonaule calo.”—Ukusokolola 11:18.

Ukumfwana pa Bantunse. “[Tabakacite] bubi, kabili [tabakonaule], mu lupili lwandi lwa mushilo monse; pantu icalo cikesulamo ukwishiba Yehova.”—Esaya 11:9.

Abantu abengi balitetekela ifyo Baibolo yalaya kabili balicetekela ukuti ku ntanshi kukaba ifintu ifisuma nga nshi. Apo balishiba ifyo balekalako bwino nangu line balaponenwa na mafya na macushi mu mikalile yabo. Bushe Baibolo kuti yamutungulula shani mu mikalile yenu?

Ukwishiba Uko Kutungulula ku Mweo!

Inshita shimo sayansi ne fya kupangapanga kuti fyatupesha na mano! Nangu line cabe fi, amano ya buntunse tayalenga abantu abengi ukwikala mu cibote kabili tababa ne nsansa. Ukwishiba kweka fye ukwingaletela abantu icibote ne nsansa kwalondololwa muli Baibolo pali Yohane 17:3, apatila: “Awe uyu e mweo wa muyayaya, ukuti bamwishibe, mwe Lesa wine wine mweka, no yo mwatumine, ni Yesu Kristu.”

Uko kwishiba kwaba muli Baibolo. Nangu cingati abantu balalandapo ifibi pa lwa Baibolo, banono ababebeta ili buuku lyashila pa lwabo. Nga kuli imwe caba shani? Kwena, ukubelenga Baibolo kwalinga mwabombesha. Lelo inshita ya kubelenga taiya fye mu menshi. Baibolo e citabo fye ceka ‘icaapuutwamo kuli Lesa, kabili ica mulimo ku kusambilisha, ku kwebaula, ku kulungika, ku kufunda kwa mu bulungami.’—2 Timote 3:16.

Nomba kuti mwacita shani pa kuti mutendeke ukwishiba ifyaba muli Baibolo? Kuti cawama nga mwasumina ukumwafwa ku Nte sha kwa Yehova. Balasambilisha abantu abengi nga nshi mu mayanda yabo yene ukwabula ukulipilisha. Pa kumwafwilisha ukusambilila, babomfya ifitabo fyabamo ifyebo fya mu Baibolo, ifili nga broshuwa atila Cinshi Cintu Lesa Afwaya Kuli Ifwe? Muli uyu broshuwa mwaliba ifyasuko ifyayanguka pa lwa fipusho ifyo nalimo na imwe mwingepusha pa lwa Baibolo, ifili nge fi: Lesa nani? Cinshi caba imifwaile ya kwa Lesa kwi sonde? Ubufumu bwa kwa Lesa cinshi? Bushe Baibolo kuti yawamyako shani imikalile yenu mu lupwa?

Nga kuti mwatemwa ukutandalilwa na umo uwa Nte sha kwa Yehova, shi lembeni akapepala kali pe samba. Bakatemwa nga nshi ukumulondolwela na fimbi pa lwa myaka yawamisha 1,000 iya Kuteka kwa Bufumu bwa kwa Lesa!

□ Ndefwaya mukantumine broshuwa atila Cinshi Cintu Lesa Afwaya Kuli Ifwe?

Lembeni apa ululimi mulefwaya

□ Shi iseni muntandalile no kunjebako fimo pa lwa kusambilila Baibolo pa ng’anda ukwabula ukulipila

[Futunoti]