“Inkulo ya Kufunuka”

NGA ca kuti umuntu alikwato bwafya bwa kupwisha icifine caseeka, lishuko nshi lyakwe ilya kufumyapo intenda yacilishapo kupikana iya kufunuka?

Cimoneka ukuti ukufunuka na kaso tafifwile fye no kusambililwa—mu kumonekesha fyalibako ukufuma ku bwaice. Kuti wamona uko utwaice tubili tuleyangala ne filubi fya tuko no kumone co.

Ukufunuka kwa buntunse ukwa muntu umo umo kwaliba ukwaseeka nga nshi kabili ukwabipisha, lelo lintu caisa ku kufunuka kwa luko no kwa pa kati ka nko, amamilioni balambukilwa ku kucenwa kwabo. Buula, ku ca kumwenako, ubukwebo bwa pa kati ka nko ubwa miti ikola. Magazini ya ndimi iya ciSpanish itunga ukuti ubu e bukwebo bwacilishapo ubukulu ubwa calo—amakana ya $300 milioni cila mwaka. Amamilioni ya bumi yalonaulwa, ne mfwa shishingapendwa ishabulwo kwenekelwa shilalengwa ku kubomfya bubi bubi ukwa miti ikola. Cinshi caba icishinte ca mulandu wa kusumbana kwa lubilo lubilo ukwa bukwebo bwa miti ikola? Ukwabulo kutwishika, kufunuka.

World Press Review yebekesha iyi nkuntu ya kufunuka. Yambula magazini ya nyunshipepala iya Cambio 16 iya ku Madrid, iisosa mu kukosa ukuti “maperesenti 10 ukufika kuli 20 fye aya cibwesha conse ukufuma ku kushitisha imiti ikola e yaya ku fyalo fipanga imiti ikola. 10 peresenti na imbi ilabweseshiwamo mu mibombele ya bukwebo mu nshila ya kusunga cipya cipya mu malaboratori, imyotoka, ne fyanso. . . . Iyashalako ipwila mu fyalo fishita na mu fyaimikwa fya misonko ifya mibombele ya mabanki iya calo.”

Ici cipeela imimwene ya bufi iya kuti ukukabila e mulandu wa kufunuka, ukuti ukufunuka mibele fye ya bapiina nelyo abapusulwa. Ukwabulo kutwishika, ukufunuka kufilwa kwaanana ukwa buntunse uko ukubimbamo umusango onse uwa sosaite, ukusanshamo abo abashili mu kukabila mu cine cine. Imo iya misango iyeni iya kufunuka ya kuti kwaba ukwa mu bumfisolo—nelyo fye bantu baikushiwa ne cakaniko cabo mu bumi bakalangisha ukufunuka nga ca kuti mu kukanaenekela bapeelwe shuko lya mu nshita.

Kalemba wa mikululo Meg Greenfield apunda ukuti: “Wisula inyunshipepala yobe pa bushiku ubuli bonse kabili ubelenga pa lwe bumba lya bapingushi bakalamba na bapeelo mulandu abaibela no bwite bwabamo ukutwishika, ukucenjeleka no kufinsha no kwibila, no kukanshika kwa kuko. Nelyo fye ukusumino kuti imilandu imo iiletwa tayakwatamo fishinte fya milandu na imbi ya kukukumya fye, cili icamonekesha kuli ine ukuti libili libili abantu bacitile ifintu kabili basuminishiwa ukucite fintu ukwabula ukukandwa ifyo bashali na kusuminishiwa. . . . Uku e ko tufikile: nelyo fye mibele yesu iya kulangulukilako bambi yaba ya kuyobekamo, ukufunuka.”

Kwaanana Shani?

Ukufunuka te cintu cimo icipya pa kati ka mutundu wa muntu, nangu cingati ukwabulo kutwishika nakusumbana pa mulandu wa kutitikisha kwa mikalile ya mu mwanda wa myaka uwalenga 20. Ukufunuka kubele ukwaanana nga nshi ica kuti ifyebo fya kwa kalemba wa nyunshipepala muli The Christian Century ifipeela ishina ikumi limo lya myaka ya ba 1980 ishina ilyo iyumfwa ukuti lilingana na mashina pamo nga “Inkulo ya Kusakamikwa” iya ba 1950 nelyo “Amakumi ya Myaka ya Ine” aya muli ba 1970. Ishibisha ba 1980 “Inkulo ya Kufunuka”!

Ilelo, ukufunuka kuti kwamonwa mu ncende iili yonse uko abantu balongana capamo—pa fifulo fya ncito, pa masukulu, na mu bwikashi bonse. Kwalibomba ukusonga kwa kuko ukwa kubosha mu fya makwebo, mu mapolitiki, na mu mabutotelo yakalamba aya mu calo.

Ilingi line fye, ukufunuka kulundulukila mu kubosha kushili kwa mwi funde nelyo ubucenjeshi. The Canberra Times, ku ca kumwenako, ipeela Australia umucinshi wa cimbepa uwa kutungulule calo mu kufinsha kwa mainshuwalansi ya myotoka. Law Society Journal iya Australia imoneka ukwafwilisha ici, ukulondolola ukuti: “Ukupinda/amasitetimenti ya bucenjeshi ayacitwa na bantu balembeshiwa inshuwalansi kusendela amakampani ya inshuwalansi, na bantu bashalembesha inshuwalansi mu kulungatika, amamilioni ya madola cila mwaka.” Magazini ilundapo ukuti “ili ni mpika yakakala iileingilishiwako, ukucilisha mu ncende sha fikuulwa fyocewa, ukwiba pa cabu, inshuwalansi wa motoka ne fipe fya mu ŋanda.”

E co calyanguka ukumfwikisha umulandu abantu abengi bapumisha pe tontonkanyo lya kuti ukufunuka kukafumishiwapo. Ca cine, bayumfwa ukuti ukufunuka kukaba na ifwe lyonse no kuti icalo calubukako ku kufunuka ciloto fye icishingacitika.

Ukufunuka Kukafumishiwapo

Ni pa cishinte nshi apo ukutunga ukwaumfwika ukushingacitika ukuli pa mulu kwingacitilwa? Kwashimpwa pa cishinte ca kuti ukwikala ubumi bwalubukako ku kufunuka kale kale kulefikwapo. Ilintu uku kufikwapo takuli ukwapwililika, kulanga icingacitwa mu kuba no kusambilila kwalinga no kukunta. Icipande cikonkelepo cilelangilila ifyo kwingaba icalo conse icabulamo ukufunuka.