Butali Bwaba Shani Ukutekanya kwa kwa Lesa Kukatwalilila?

IMYAKA yapitapo imo 3,000, umuntu wa mano alembele ukuti: “Abantu bacito lukambo ku bantu ku kubabifya.” (Lukala Milandu 8:9) Ukutula apo acitile uko kubebeta, imibele tayawaminako. Ukupulinkana ilyashi lya kale, abantu umo umo nelyo amabumba balipoka amaka, umo pa numa ya mubiye, ukuteka no kuliila pa mutwe abantunse bambi. Yehova Lesa mu kutekanya alishipikisha ici.

Yehova aliba uwatekanya ilintu amakamfulumende baba abashingamwa ku mfwa sha mamilioni abaya ku nkondo kabili yasuminishe ulufyengo lwacishamo ulwa fya bunonshi. Ilelo, acili alebelesha ukutekanya ilintu abantu baleonaula umutika wa ozone no kukowesha ulwelele na bemba. Ifyo cifwile cilamukalipa ukumona ukonaulwa kwa mpanga ya mufundo no bonaushi bwabipa ubwa mitengo ne nama sha mpanga!

Mulandu Nshi Lesa Abela Uwatekanye Fyo?

Icilangililo cayanguka kuti pambi catwaafwa ukwasuka ici cipusho. Languluka ica kufumamo mu bukwebo lintu uwaingile ncito mu kutwalilila afika mu kucelwa. Cinshi cintu umwine wa ncito alingile ukucita? Ubulungi bwayanguka kuti pambi bwapinda ukuti mu kwangufyanya atamfye uwaingile ncito. Lelo kuti pambi aibukisha ipinda lya mu Baibolo ilya kuti: “Uukokolo kukalipa alango mucetekanya uwingi; lelo uwatefya ku mutima asansabiko bupumbu.” (Amapinda 14:29) Umucetekanya kuti wamulenga ukupembelela pa ntanshi ya kubuule ncitilo. Kuti pambi apingulapo ukusuminisha inshita ku wa kupyanikwapo ku kukanshiwa pa kuti ubukwebo tabupumfyanishiwe mu kucilapo.

Ukulangulukilako na ko pambi kuti kwamulenga ukupembelela. Ni shani pa lwa kusoka uwaingile ncito wa mulekelesha ukumona nga engalungika inshila shakwe? Mulandu nshi te kulandila kuli wene no kumona nampo nga ukucelwa kwakwe ukwa cibelesho kulengwa ne mpika iyo ingapikululwa nelyo ku mibele yabipa iishingawamishiwa? Ilintu umwine wa bukwebo kuti pambi apingulapo ukubelesha ukutekanya, ukutekanya kwakwe, nangu cibe fyo, te kuti kubulwe umwa kupelela. Uwaingila incito alingile napamo ukwaluka nelyo mu kupelako ukulolenkana no kutamfiwa. Ico kuti caba fye icalinga ku bukwebo bwine na ku baingile incito abakonka amafunde.

Mu nshila yapalako, Yehova Lesa alabelesha ukutekanya mu kulolenkana no bubifi pa kuti engasuminisha inshita ku kubomba no kupikulula kwalungama ku mpika shimo. Mu kulundapo, ukutekanya kwakwe kupeela bakacita ba filubo ishuko lya mu nshita ilya kwalula inshila shabo no kunonka ukumwenamo kwa ciyayaya. E ico, Baibolo ilatukoselesha ukukanaba ababulwe nsansa no kutekanya kwa kwa Lesa. Ukucila, isoso kuti: “Tungeni ukutekanya kwa kwa Shikulwifwe ukuti lipusukilo.”—2 Petro 3:15.

Ica Kumwenako ca Kutekanya kwa kwa Lesa

Yehova Lesa aali uwatekanya pa ntanshi ya Lyeshi likalamba ilya mu kasuba ka kwa Noa. Icalo ca ilya nshita caiswilemo ulukaakala kabili cali icabipa. Tubelenga ukuti: “Yehova ilyo amono kuti bwafulo bubi bwa bantu pano isonde . . . Awe Yehova ati, Nkafita aba bantu nalengele ukubafumya pe sonde ponse.” (Ukutendeka 6:5, 7) Ee, Yehova akwete mu muntontonkanya ukupikulula kwa kupelako ku mpika ya bubifi ku numa kulya: ukufumishiwapo kwa bantu babifi. Lelo tabuulile ncitilo ya mu kwangufyanya. Mulandu nshi te ifyo?

Pa mulandu wa kuti te onse uwali uwabipa. Noa no lupwa lwakwe bali abalungama pa ntanshi ya kwa Lesa. E co ku kumwenamo kwabo, Yehova alipembelele mu kutekanya ku kusuminisha abantu umo umo abalungama abanono ukupanga amapekanyo ku kupusuka. Mu kulundapo, uko kupembelela pa nshita ntali kwapeele Noa ishuko lya mu nshita ku kuba “kabila wa bulungami,” ukupeele shuko lya mu nshita abo bantu ababipa ukwalula inshila shabo. Baibolo isoso kuti: “Ukutekanya kwa kwa Lesa kwalelolela mu nshiku sha kwa Noa pa kupekaniwa kwa cibwato, kuli ico aba mweo banono, e kutila cinekonsekonse, bapuswike ku menshi.”—2 Petro 2:5; 1 Petro 3:20.

Umulandu Lesa Abela Uwatekanya Nomba

Ilelo, imibele ili iyapalako. Icalo na kabili caisulamo ulukaakala. Nga mu kasuba ka kwa Noa, Lesa kale kale alipingula cino calo, ico, Baibolo isosa ukuti, “fyabakilwo bushiku bwa kusekwa kabili bwa boni bwa bantu abashipepa.” (2 Petro 3:7) Lintu ico cacitika, takwakabe na kabili ukonaula ifyashingulukako, ukucito lumanimani ku banaka, nelyo ukubomfya bubi bubi amaka ukwabamo ubufunushi.

Mulandu nshi, lyene, Lesa pa nshita ntali ashaonawila abantu babulwa bukapepa? Pa mulandu wa kuti kwalibako ifikansa ifili no kupwishishiwa ne milandu yacindama iya kupekanya. Mu cine cine, Yehova alesela ukulola ku kupikulula kubelelela ku mpika ya bubifi iyo ibimbamo ifintu ifingi, ukusanshako ukupususha abantunse ba mitima yalungama ukufuma ku busha ukufika ku kulwala ne mfwa.

Mu kuba ne ci ca kufumamo calekeleshako mu muntontonkanya, Yehova afwaile ukupayanya Umupusushi uwali no kupeela icilubula ku membu shesu. Ukukuma kuli wene, Baibolo isoso kuti: “Lesa atemenwe aba pano isonde ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika, lelo abe no mweo wa muyayaya.” (Yohane 3:16) Casendele amakana ya myaka ku kupekanya inshila kuli Yesu ukwisa no kupeele lambo ubumi bwakwe pa lubali lwa mutundu wa muntu. Mu kati ka myaka yonse iyo, Lesa mu kutemwa aali uwatekanya. Lelo bushe ukupayanya kwa musango yo takwali ukwawaminwa ukupembelelwa?

Yesu apayenye icilubula ca mutundu wa muntu mupepi ne myaka amakana yabili ayapitapo. Mulandu nshi, lyene, Lesa acili alebelesesha ukutekanya? Ku cintu cimo, imfwa ya kwa Yesu yalangilile intendekelo ya kampeini ya kusambilisha. Umutundu wa muntu wali no kusambilila uku kupayanya kwabamo ukutemwa no kupeelwa ishuko lya mu nshita ilya kukupokelela nelyo ukukukaana. Ico cali no kusendako inshita, lelo yali no kuba ni nshita yabomfiwa bwino. Baibolo isosa ukuti: “[Yehova, NW] talafyalafya ku kufishe co alaile, filya bamo batungo kulafyalafya; lelo atekanya kuli imwe pa kukanafwayo muntu ukonaika, lelo onse ukulola ku kulapila.”—2 Petro 3:9.

Ifikansa fya Kamfulumende

Umulandu na umbi uwacindama na o wali no kusendako inshita. Kwaliko ukukabila kwa kupikulula impika ya kamfulumende ya mutundu wa muntu. Mu kutendekelako, umuntu aali pe samba lya kamfulumende wa bulesa. Lelo mwi bala lya Edene, abafyashi besu aba kubalilapo bafutatile ico. Basalile bucaibela ukufuma kuli Lesa, ukufwaya ukuiteka abene. (Ukutendeka 3:1-5) Mu kushininkisha, nangu ni fyo, umuntu tabumbilwe ku kuiteka umwine. Kasesema Yeremia alembele ukuti: “Mwe Yehova, ninjishibo kuti te kwa muntunse ukwenda kwakwe; te kwa muntu uuleya ukushikimika amatampulo yakwe.”—Yeremia 10:23; Amapinda 20:24.

Nangu ni fyo, ukutula lintu ifikansa fya kamfulumende fyaimishiwe, Yehova mu kutekanya alisuminisha inshita ku kupikulula fyene. Mu cine cine, muli bukapekape alisuminisha amakana ya myaka ku muntu ukwesha umusango uuli onse uwa kamfulumende uwingelenganishiwa. Mu kuba na ca kufumamo nshi? Caliba icamonekesha ukuti takwaba kamfulumende ya buntunse iingafumyapo ulumanimani, umuncishanya, nelyo ifya kulenga fimbi ifya kubulwe nsansa.

Mu cine cine, mu cilolwa ca lyashi lya kale ilya buntunse, bushe uuli onse mu cishinka kuti asoso kuti Lesa wa lufyengo lintu abilisha ipange lyakwe ku kufumyapo amakamfulumende yonse aya buntunse no kuyapyanikapo na imo iyakwe? Mu kushininkisha iyo! Mu kusuminisha tulepokelela ukufikilishiwa kwa ubu busesemo bwa Baibolo ukuti: “Mu nshiku sha shamfumu ishi Lesa wa mu mulu akemyo bufumu ubushakonaulwe umuyayaya, no bufumu bwa buko tabwakashiilwe ku bantu bambi; bukashonaula no kupesha aya mabufumu yonse, kabili bukeminina umuyayaya.”—Daniele 2:44.

Imfumu ya mu mulu iya ubo Bufumu ni Yesu wabuushiwa. Ukumupekanishisha ico cifulo—capamo no kusala abantunse ku kuba bakateka banankwe na wene—calisendako inshita. Mu kati ka iyo nshita yonse, Lesa alibelesha ukutekanya.

Ukumwenamo Nomba Ukufuma ku Kutekanya kwa kwa Lesa

Ilelo, amamilioni ya bantu umo umo mu kucefyako mu fyalo 212 balamwenamo ukufuma ku kutekanya kwa kwa Lesa. Balikatana mu kufwaisha kwabo ukwa kumfwila Lesa no kubombela kamfulumende yakwe iya ku mulu. Lintu bakumana pamo mu Mayanda yabo aya Bufumu, basambilila ifyo cawama ukubomfya ifishinte fya Baibolo mu bumi bwabo. Tabakanamo mu mapolitiki yaakanikana aya ici calo, nangu cingatila balainashisha abene ku makamfulumende ya buntunse ilyo lyonse Lesa mu kutekanya asuminisha aya ukutwalilila.—Mateo 22:21; Abena Roma 13:1-5.

Ukubombela pamo ukwa musango yo pa kati ka bafule fyo kwebela Yehova nga Umo uwingaletako ukumfwana pa kati ka bantu bakwata ukuisalila abasambilila ukumutemwa kabili abafwaya ukumubombela. Ukwabulo kutwishika walikumanya aba ilintu batwalilila umulimo umo wine uo Yesu umwine atendeke, uyo uwa kusabankanya imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. Yesu asobele akalume ka uyu mulimo ilyo asosele ukuti: “Imbila nsuma iyi ya bufumu ikabilwa ku fyalo fyonse ku kubo bunte ku nko shonse; e lyo impela ikesa.”—Mateo 24:14.

Takushele Nshita Yalepa!

Ubushinino bwamonekesha bushininkisha ukuti imitantikile ya kamfulumende ya kwa Lesa iyalungama ukulama imitekele ya cila kasuba iye sonde ili mupepi no kupwishishiwa. Pa numa ya kulondolola ifya kufumamo fyabipisha ifya kufilwa kwa kamfulumende ya buntunse uko twamona mu kati ka uno mwanda wa myaka, Yesu asosele ukuti: “Ilyo mukamona ifi fintu fileisa, ishibeni ukuti ubufumu bwa kwa Lesa buli mupepi.”—Luka 21:10, 11, 31.

Mu kwangufyanya, Lesa akafumyapo ububifi pa mulola we sonde. Amashiwi ya kwa kemba wa malumbo yakakwata ukwisushiwa kwa cine cine ukuti: “Incitatubi shikafitwa . . . Pashala panono, e lyo umubifi takabepo; awe ukalolekesha apo ali, no kusanga tabapo.” (Ilumbo 37:9, 10) Bushe kuti waelenganya icalo cabulo bubifi? Nani akatungulule milandu ilyo? Baibolo isoso kuti: “Imfumu [Kristu Yesu uwabikwa pa cipuna mu myulu] ikabe mfumu ku bulungami, na bacilolo [abasontwa bakwe aba cishinka pe sonde] bakaba bacilolo ku bupingushi. Umulimo wa bulungami ukabo mutende, ne cifuma mu bulungami, ukuba tondolo no kusuubikila umuyayaya; na bantu bandi bakekala mu bwikalo bwa mutende, mu mekalo ya mutelelwe, mu fya kutushamo fya cibote.”—Esaya 32:1, 17, 18.

Muli ifyo, kamfulumende wa kwa Lesa uwa ku mulu akafumyapo imibele yabipa iya ncitilo yalubana iya muntu no kuteyanya abo abasubila muli Wene muli sosaite yaikatana iya buntunse. Ukulondolola uku kwikatana, Baibolo isoso kuti: “Umumbulu ukalebela ku mwana wa mpaanga, ne mbwili ikayolola ukuli umwana wa mbushi; umwana wa ŋombe no musepela wa nkalamo na katekwa kaina fikekala pamo, kabili umwaice akaba kakumba wa fiko . . . Tafyakacite bubi, kabili tafyakonaule, mu lupili lwandi lwa mushilo monse; pantu icalo cikesulamo ukwishiba Yehova, ifyo amenshi yafimba pali bemba.”—Esaya 11:6-9.

Mwandi ca kufumamo cawamisha ukufuma mu kubelesha kwa kwa Lesa ukwa kutekanya! E co, ukucila ukuilishanya ukuti Lesa alipembelela apalepa, mulandu nshi te kushukila ukutekanya kwakwe ukuinashisha we mwine ku Bufumu bwakwe? Sambilila ukufuma muli Baibolo ico ifipimo fyakwe fyaba no kwalukila kuli fyene. Bishanya na bambi abo abaikatana mu kuinashisha kuli wene. Lyene, ukutekanya kwa kwa Lesa kukafumamo amapaalo ya muyayaya kuli iwe.