Ifipusho Ukufuma ku Babelenga

◼ Cinshi cintu ulupwa lwa Bwina Kristu lulingile ukucita nga ca kuti umwana wabo alingile ukusangwa kwi sukulu uko ukufunda kwa butotelo kwaba ukwa kupatikisha?

Abafyashi ba Bwina Kristu tabasekelela mu kukwata abana babo ukusambilishiwa imfundo sha butotelo bwa bufi. Lelo kuti kwabako imibele uko abana te kuti bakaane ukuba mwi kalasi umo ubutotelo busambilishiwa, nangu cingati tabali no kwakana mu ncitilo sha bufi isha butotelo nelyo ukusefya.

Cibusa wa kwa Lesa Abrahamu aimike icipasho cishaiwamina ukulosha ku kufunda kwa butotelo ku bana. Akushishe ubufyashi bwakwe mu Kaanani, umo bashingilwe ku filubo fya butotelo ne fibelesho fya kuselausha “ifyashila.” (Linganyeniko Ukufuma 34:11-15; Ubwina Lebi 18:21-30; Amalango 7:1-5, 25, 26; 18:9-14.) Nangu ni fyo, aali e ntulo ya kufunda kwa butotelo ku lupwa lwakwe. Lesa aali uwacetekela ukuti Abrahamu “akafunda abana bakwe abaume na ba ŋanda yakwe abakamukonkapo, ku kubake mibele ya kwa Yehova, ku kucito bulungami.”—Ukutendeka 18:19.

Pamo ngo musepela, Yesu na o wine alinonkelemo ukufuma mu kufunda kwa mu lupwa no kwa mu cilonganino mu kupepa kwa cine. Muli ifyo, “alakula ku mano ne fumbi, na ku bubile kuli Lesa na ku bantu.”—Luka 2:52.

Mu mbali ishingi ishe sonde, imisepela ya Bwina Kristu ipokelela amasomo ya ku calo mu masukulu ya cintubwingi. Te fyonse ifisambilishiwa ifyaba mu kumfwana ne cine ca Baibolo ne cishinka caimikwa. Ku ca kumwenako, inkulo ishingi isha misepela ya Bwina Kristu balisangwa ku makalasi ya sayansi nelyo aya kusambilila ifya bumi pamo ngo lubali lwa masambililo yabo aya lyonse. Abengi aba bene muli ifyo balisansalikwa ku mfundo shaanana isha kusanguka ne mimwene yayampanako pa lwa ntuntuko sha “cifyalilwa” isha bumi pe sonde.

Uku kusansalikwa takwayalwile, nangu cibe fyo, iyi misepela ya Bwina Kristu mu kuba bakafwilisha ba kusanguka kwabulwa lesa. Mulandu nshi? Pa mulandu wa kuti pa ŋanda na ku kulongana kwa Bwina Kristu, balipokelele ifyebo fyalungikwa ifyashimpwa pa Cebo ca kwa Lesa icapuutwamo, icaafwile ukukansha ‘ukulingulula kwabo pa kupaatululo busuma ukubulekanya ku bubi.’ (AbaHebere 5:14) Abafyashi abengi baali nabasambilila na bana babo ukufimbwa kwasakamanisha ukwa kusanguka muli volyumu ya kukosha icitetekelo Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation?a Ukupangashiwa muli iyo nshila, aba bana be sukulu tabapokelele pamo nge cingasuminwa ukufunda kwa mu kalasi pa lwa kusanguka. Nalyo line baali na maka ya kulangisha mu kwankulako kwabo ukwa mu kalasi na mu kweshiwa ukuti balepeelako ukusakamana kabili kuti basambilila ifishinka fipeelwa. Bamo bakwete fye ne shuko lya mu nshita ilya kupayanya ubulondoloshi bwa mwa kusengulwila mu kumfwana ne fishinka ifyapeelwa muli Baibolo kuli Kabumba wa muntu.—1 Petro 3:15.

Ni shani, nangula ni fyo, pa lwa fiputulwa fya nshita ifya mu kalasi ifyapeeleshiwa ku kufunda pa lwa butotelo bwa cikaya ubukalamba atemwa nelyo fye ubutotelo mu cinkumbawile?

Tacili icapalishako ukuti ukufunda kwa musango uyo kukapeelwa ukwabula kukongama ukuli konse, pamo nge fyebo fye. Kafundisha kuti pambi nelyo fye abelesha ubutotelo bwine ubo na muli ifyo ukwesha ukusonga imintontonkanya ne mitima ya basambi. E co Inte sha kwa Yehova basobolapo ukuti abana babo beleelweko ukufuma ku makalasi ya kufunda kwa butotelo. Ici kuti pambi calenga abana babo ukubomfya inshita ye sukulu mu kufumamo cimo ku kupwisha imilimo ya fisambililo fimbi nelyo ukubelenga mu laibrari ye sukulu.

Mu ncende shimo, nangu cibe fyo, ukwipusha kwa musango uyo kwalikaanwa; amabulashi ya pa sukulu nelyo aya cintubwingi kuti pambi nelyo fye yafwaya ukuti abana bonse basangwe no kupwisha amasambililo ya butotelo pa kuti bengapwisha amasambililo ye sukulu. Ulupwa lumo lumo lufwile ukupingulapo pa lwa luko ifya kucita muli uyo mulandu.

Bamo aba babomfi ba kwa Lesa mu nshita shapita mu kukanaitemenwa baliba mu mibele umo baali no kushipikisha ku kusansalikwa ku fisambilisho fya butotelo nelyo incitilo ilintu baletwalilila aba cishinka kuli Lesa wa cine. Ico mu kupalako e fyo cali kuli Mose. Akushiwe pamo ngo mwishikulu wa kwa Farao wa Egupti, kabili “asambilishiwe amano yonse ya bena Egupti.” (Imilimo 7:20-22) Ico mu kupalishako casanshishemo ukufika ku cipimo cimo ifisumino ne fibelesho fya butotelo ifyaseekele mu Egupti. Lelo Mose alicingililwe ku kukambisha kwapulamo uko mu kumonekesha apokelele ukufuma ku lupwa lwakwe kabili nakalimo abaHebere bambi.—Ukufuma 2:6-15; AbaHebere 11:23-26.

Languluka na kabili ica kumwenako ca baHebere batatu abacaice, aba kubishanya nabo aba kwa Daniele, abapeelwe ukufunda kwaibela mu Babiloni no kucitwa ababomfi ba kamfulumende. (Daniele 1:6, 7) Tabaali abantungwa ukucita nelyo ukukaana ukucita icili conse balefwaya. Pa kashita kamo Imfumu Nebukadnesari yapeele icipope ukuti balongane na balashi bambi pa cimpashanya ca golde ico yaimike mwi lungu lya Dura, uko incitilo sha kuipeelesha kwa kupupa buluko shali no kucitwa. Ni shani fintu abaHebere batatu bayankwileko? Kuti twaba abashininkisha ukuti nga balitemenwe ukukanaba kulya, lelo ico tacali nakucitikako.b Nalyo line batwalilile aba citetekelo ku fisumino fyabo na kuli Lesa Wa maka yonse. Bakampingu wabo aba bukapepa babasuminishe ukubapo ilintu mu mupampamina balekaana ukwakanamo, nelyo ukuibimbamo pa lwabo, mu ncitilo iili yonse iya butotelo bwa bufi.—Daniele 3:1-18.

Lintu cili ca kupatikisha ku basambi bonse ukubapo pe kalasi lya butotelo kabili nakalimo ukusambilila ukufika ku cipimo ca kuba na maka ya kubomba bwino mu mashindano ya kwesha, abana ukufuma ku ndupwa sha Bena Kristu ba cine kuti pambi basangwapo, nga fintu balya batatu balipo pa kukambisha kwa kwa Nebukadnesari. Lelo imisepela ya Bwina Kristu ili no kubika Lesa intanshi. Te kuti kubeko ukukabila kuli bene ukusonsomba icebo cimo na cimo icalubana icacitwa nelyo icibelesho cimo na cimo icishili ca mu malembo icileakanwamo na bambi, kwati fye fintu abaHebere batatu bashaeseshe ukucilikila lintu bambi bakonteme ku cimpashanya ca golde. Nangu cibe fyo, imisepela ya Bwina Kristu te kuti iine yakane mu ncitilo sha kupepa, amapepo yapuminkanishiwa, inyimbo sha butotelo, ne fintu fyapalako.

Iyi misepela ilekabila ukupilikita iine pa nshita shimo ku kubuula ukwishiba kukuulilila ‘ukufuma mu malembo ya mushilo ayaba na maka ya kuilenga iya mano ayalosha ku kupusuka mu kutetekela Kristu Yesu.’ (2 Timote 3:15) Ukupitila mu kumfwana na bana babo, abafyashi balingile lyonse ukubebeta ifibamo mu kufunda kwa mwi kalasi. Ici cikaafwa Abena Kristu bakalamba ukumona icilekabilwa ukulungikwa nelyo ukulengwa ukumfwika ukufuma muli Baibolo pa kuti abana babo tabafulunganishiwe nelyo ukulufiwa.

[Amafutunoti]