Ukumoneka Ukufuma ku Calo ca Bulayo

Alipayanishishe Israele mu Sinai

ELENGANYA amamilioni—abaume, abanakashi, na bana—ukulola ku “matololo yakalamba kabili ya kutiinya, umwali insoka sha busungu na bakaliŋongo, kabili impanga ya cilaka umushali menshi”!

Ayo mashiwi ya kwa Lesa ayasangwa pa Amalango 8:15 yapayanya icikope calengama ica ico pambi camoneke ukuba ulwendo lwa kutiinya ulwaleshininda pa ntanshi ya bena Israele ilyo bafumine mu Egupti no kwenda mu matololo ya Sinai. Impika ikalamba imo: Ni ani aali no kupayanya ifya kulya fyakumanina na menshi?

Abena Israele bali mu mibele ya busha ku numa mu delta (apapaatukanina umumana ukwitulwila muli bemba) ya Nile, lelo tababulishe. Ifikope fya pa fibumba mu nshishi sha pa kale filangisha ukutobenkana kwa myangashi, ifibimbi, ne fisabwasabwa fimbi, capamo ne sabi ne fyuni fitekwa ifyo fyali no kupayanya imiliile yalekanalekana. Kulungika kwaba shani, lyene, kuli mu kuilishanya kwa kufuluka mu matololo ukwa kuti: “Ni ani akatulisho munani? Twaibukishe sabi ilyo twaliile fye mu Egupti; imyungu, ne fibimbi, na liki, na kanyense, na garliki.”—Impendwa 11:4, 5; 20:5.

Pa numa abena Israele bayabwike Bemba Wakashika, mu kwangufyanya bakwete imimonekele ya Sinai iya cine cine. Tabapitile mu nshila ya busulu iyayanguka ukwendamo ukuya ku kapinda ka ku kuso lelo balyalwike ukulola ku musoso wa cisumbu ca fifutu fitatu. Ukufika pa nshita lintu bali nabenda mupepi na makilomita 80 ukupita mu matololo, ukukabila kwabo ukwa menshi kwamoneke ukuba ukwakakala. Tabali na kunwa ayo basangile, pa kuti yali ayalula kabili mu kucitikako yakwete amalwele. “Tulenwa shani?” e fintu balilile. Lesa alinyantukilemo, ukwalula amenshi ukuba ayalowa.—Ukufuma 15:22-25.

Mona icikope ca mulongo wa ngamali pa mulu. Kuti watesekesha icipusho ulwa fintu abena Israele bali no kutwalilila ukupita mu matololo ukulola ku lupili lwa Sinai. Ni shani fintu bali no kutwalilila ukusanga amenshi yakumanina—ne fya kulya—fyabo abene capamo ne mikuni ne fitekwa ifyo bakabile ukusunga ifya mweo?—Ukufuma 12:38.

Balyendele mu kutantalila ukulungama ku kapinda ka ku kulyo kabili mu kwangufyanya basangile amenshi ya kupembesula ne fya kulya pa Elimu. (Ukufuma 15:27) Ubo, nangu cibe fyo, tabwali e buyo bwabo. Baleya ku “lupili lwa kwa Lesa,” ulupili lwa Sinai. (Ukufuma 3:1; 18:5; 19:2; 24:12-18) Ico cali amakilomita 120 ukutaluka—amakilomita ya calo ca filindi, icauma.

Ilyo ibumba ilikulu lyatwalilile ukwenda ukulola ku lupili lwa Sinai, bapalamine—kabili mu kupalishako bafikile pa—cifulo cikalamba ica menshi mu matololo icaishibikwa nga Feira. Ulubali lunono ulwa ciko lulemoneka mu cikope pe bula lyafumako.a Capeka pa mpito imo mu matololo, ukulola ku Bemba Wakashika (Gulf ya Suez). Mwandi kupembesula kuntu bali no kusanga kulya!

Ilintu amatololo ya Sinai pambi kuti mu cinkumbawile yalinga ubulondoloshi bwa “matololo yakalamba kabili ya kutiinya,” abena Israele baali no kuipakisha icintelelwe ca tuncindu twatantama ne fimuti fimbi pa cifulo ca menshi ica Feira. Baali no kusanga ifisabo fya tuncindu ifyalowa ifyafulilako, ukupayanya ifya kulya mu kwangunfyanya kabili ne fyakumanina ifyo bali no kusenda.

Ici conse cali icingacitikako pa mulandu wa kuti amenshi ya pe samba lya mushili yafikile pa mulu wa mushili pa Feira. Elenganya fintu wingayumfwa nga ca kuti wali mu matololo ya ciswebebe kabili mu kupumikisha wasangile amenshi yalengama aya kunwa! Ici cilangilila ukuti nangu fye ni mu Sinai mwalibamo ififulo umo amenshi yengasangwa. Inshita shimo icishima cifwile ukwimbwa mu kushikilako. Lyene cali no kusendako umulimo ukalamba ukwisusha imbeketi nelyo ifikopo na menshi yakatama, ukucilisha nga ca kuti imikuni ne fitekwa fyafwaile ukunwa amenshi. Ukufika kuli kano kasuba Bamululumba ba mu Sinai balacebushiwa ku fishima uko bengatapa amenshi yabo na ya ngamali shabo—Linganyeniko Ukutendeka 24:11-20; 26:18-22.

Ee, te mulandu no tushita lintu bailishenye pa camoneke ukuba ukubulwa kukalamba, abena Israele balikwete amenshi ne fya kulya. Inshita shimo Lesa mu cipesha amano alipayenye ifya musango uyo. (Ukufuma 16:11-18, 31; 17:2-6) Pa nshita shimbi mu kushininkisha alibatungulwile ukuya “apa kutusha” apo ukukabila kwabo ukwa cine cine kwali no kwikushiwa ne fyapayanishiwa fya cifyalilwa. (Impendwa 10:33-36) Inshita yonse, alibakwatile ifyapaka ifyo fyapembelele aba busumino mu Calo ca Bulayo.—Amalango 11:10-15.

[Futunoti]

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 24, 25]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 25]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.