Mu Kufwailisha kwa Kusobela Kwashintililwapo

“UYO uwingamwena libela imilandu inshiku shitatu mu kubangilila akaba umukankaala pa makana ya myaka.” E fisosa ipinda lya ciChinese.

Abantu balafwaya ukwishiba cintu ubushiku bwa mailo bukaletako, kabili abengi baba aba nsansa no kulipila fye ishafulisha pa fyebo fyashintililwapo ifya musango yo. Balafwailisha ukusobela kwashintililwapo. Nga fintu camonwa ukufuma kuli bakasobela ba miceele na kuli bakabilisha ba fya bunonshi, twalikwata ubuseko mu fya kuponako ifili ku ntanshi. Mu kulundapo, ukwishiba kwashintililwapo ukwa nshita ya ku ntanshi kukatupeela amaka ya kupekanya ubumi bwesu.

Ukufwaisha kwa kwishiba ico inshita ya ku ntanshi yatukwatila kukunta abengi ukwalukila kuli bakasobela ba mashuko, intungulushi sha butotelo bwa ciHindu, bakalengula ba ntanda, ne ŋanga. Amatuuka ya fitabo ne miseke ya bamagazini fyaisulamo ifyalembwa fya pa kale ne fya muno nshiku ifya abo abatunga ukusobela ulwa nshita ya ku ntanshi. Lelo imintelengu yalishinguluka iyi misango ya kusobela. Shicalo wa ku Rome Cato acitwa lipoti ati: ‘Ndapapa ukuti kasobela wa nshita ya ku ntanshi taseka ilyo lyonse lintu amona kasobela wa nshita ya ku ntanshi umbi.’

Kwalibako, kwena, ukusobela ukwa misango iingi. Mu 1972 ibumba lya pa kati ka nko ilya basambilila na baume ba makwebo ilyaishibikwe pamo nga Club of Rome lyasabankenye icitabo ukusobela ukuti mu kwangufyanya icalo cali no kupwilwa ubukumu bushibukululwa cipya cipya. Tacali na kuba na golde ukufika mu 1981, mercury ukufika mu 1985, umutofwe ukufika mu 1990, amafuta ukufika mu 1992, na fimbipo. Tulamona nomba ukuti uku kusobela takwabele ukwa cine.

Ukusobela ukwingi kwashimpwa pa mimwene ya butotelo. Ku kulangilila: Shikofu wa ku Saxon Wulfstan asumine ukuti ukusansa kwa Denmark pali England mu kubangilila kwa mwanda wa myaka uwalenga 11 kwali cishibilo ca kuti ukupwa kwa calo kwali mupepi. Mu 1525, Thomas Münzer atungulwile ukwimina kwa buteko bwa bekashi ba ku Germany pa mulandu wa kuti mu cimonwa amwene bamalaika balenoone ifikwakwa ku co atontonkenye ukuti cali no kuba ukulobolola kukalamba. Mu kulengama, uku kusobela kwali ukushalungama.

Nga fintu pambi wingeshiba, Baibolo yakwatamo kusobela. Mu kulundapo, bakalemba ba Baibolo batungile ukupuutwamo kuli Lesa. Umutumwa wa Bwina Kristu Petro atile: “Ukusesema konse ukwalembwa takwaba ukwa kuiilwila; pantu ku kufwaya kwa buntu takwaletwa kusesema nangu limo, lelo ni pa kobelwa ku [mupashi] wa mushilo e po abantu ba mushilo balandiile.”—2 Petro 1:20, 21.

Pa kati ka fintu fimbi, Baibolo yasobele ifya kuponako fyalekanalekana ukwishibisha inkulo ikakumanya ukubapo kwa kwa Yesu Kristu mu maka ya Bufumu bwa mu muulu. Inkondo shishingalinganishiwako, ifipoowe, ifinkukuma, no kubongoloka kwa maka ya mibele isuma iya buntunse fikaba e cishibilo camonekesha ica cintu Baibolo ilondolola nge “nshiku sha kulekelesha.” (2 Timote 3:1-5; Mateo 24:3-14, 34) Ukulingana na Baibolo, ukufumyapo kwa ino micitile ya fintu kukakungwile nshila ku nsansa sha mutundu wa muntu mu calo cipya ica mapaalo yabule mpela.—2 Petro 3:13; Ukusokolola 21:1-4.

Ni shani fintu umona ukusobela kwa Baibolo ukwa musango yo? Ukupala ukusobela kumbi ukwingi, bushe kwaba kutunganya fye? Kuti twaesha ukushintililwapo kwa masesemo ya Baibolo ayashilati yafikilishiwe pa kupima nampo nga ukusobela kwa Baibolo ukukuma ku fya kuponako fya ku nshita ya ku numa kwali ukwashintililwapo. Mu cipande cikonkelepo, twalalanguluka kumo ukwa uku.

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 3]

Courtesy National Weather Service