Ifipusho Ukufuma ku Babelenga
Apantu “New World Translation” ilumbula “kalume wafwilwa wishi,” bushe ici cilangilila ukwangwako kunono ku bakashana?
Mu kushininkisha iyo.
New World Translation of the Holy Scriptures ibomfya ilongo lya mashiwi “kalume wafwilwa wishi” mu fikomo ifingi ifyo filangilila ukwangwako kwa kwa Lesa ku bana abashakwata mufyashi. Lesa alengele uku kwangwako ukumfwika mu mafunde apeele kuli Israele.
Ku ca kumwenako, Lesa alondolwele ati: “Mukamfwilwa onse, [na kalume wafwilwa wishi], mwikamucusha. Ukucusha nga wamucusha, na o ukulila nga andilila, cine cine nkomfwa ukulilila kwakwe; no bukali bwandi bukema, kabili nkamwipayaula ku lupanga; na bakashi benu bakaba bamukamfwilwa, na bana benu bakabe [bakalume bafwilwa bashibo].” (Ukufuma 22:22-24) “Yehova Lesa wenu e Lesa wa milungu, kabili e Shikulu wa bashikulu, Lesa mukulu, wa bumpalume kabili wa kutiinya, uushaba na kapaatulula, uushipoke fisakanwa; uucito bupingushi [kuli kalume wafwilwa wishi] na kuli mukamfwilwa.”—Amalango 10:17, 18; 14:29; 24:17; 27:19.
Amabupilibulo ya Baibolo ayengi yabelengwa ukuti “umwana wafwilwa wishi” nelyo “inshiwa” muli ifi fikomo, muli ifyo ukusanshamo bakalume na bakashana. Nangu cibe fyo, ukupilibula kwa musango yo kusuula umulyo usangwa mwi shiwi lya kutendekelako ilya ciHebere (ya·thohmʹ), ilyaba mu musango wa caume. Mu cifulo ca ico, New World Translation of the Holy Scriptures ibomfya ukupilibula kwalungikwa “kalume (bakalume) wafwilwa wishi,” nga fintu caba pa Ilumbo 68:5, apabelengwo kuti: “Shibo wa kwa kalume wafwilwa wishi kabili uwa kupingwila bamukamfwilwa ni Lesa mu bwikalo bwakwe bwa mushilo.” Ukushimpwa pa kwiluka kwine ukwe shiwi lya kutendekelako ilya ciHebere, umusango wa canakashi uwa verbu mwi Ilumbo 68:11 ufwaya ifyo pabelengwe ukuti: “Abanakashi ababilishe bali umulalo ukalamba.”a
Nelyo ca kuti “kalume wafwilwa wishi” e bupilibulo bukalamba ubwa ya·thohmʹ, ici tacilingile ukumonwa nge ciletubulula ukubulwa ukwangwako ku bakashana abashakwata umufyashi. Imikululo yambwilwe na imbi ilangisho kuti abantu ba kwa Lesa bakoseleshiwe ukusakamana abanakashi, bamukamfwilwa. (Ilumbo 146:9; Esaya 1:17; Yeremia 22:3; Sekaria 7:9, 10; Malaki 3:5) Mwi Funde, Lesa na kabili asanshishemo ubulondoloshi pa lwa bupingushi ubo bwacingilile ubupyani bwa bana banakashi bafwilwa wishi aba kwa Selofehadi. Uko kupingulapo kwaishileba icipope ca kupingwilapo imilandu yapalako, muli ifyo ukusumbula insambu sha bana banakashi bafwilwa bashibo.—Impendwa 27:1-8.
Yesu tali na musobololo ku baume na banakashi mu kulangisha icikuuku ku bana. Mu cifulo ca ico, tubelengo kuti: “Baletele kuli wene abaice, ukuti abakumye; na basambi balibakalipile. Lelo Yesu pa kumona alifulilwe, kabili atile kuli bene, Lekeni abaice bese kuli ine, mwibakaanya; pantu ubufumu bwa kwa Lesa bwa babe fi. Ndemwebe ca cine, nati, uushipokelela ubufumu bwa kwa Lesa ngo mwaice, takengilemo nakalya. Kabili pa kubafukatila, abikapo indupi shakwe, no kubapaala.”—Marko 10:13-16.
Ishiwi lya ciGreek pano ilyapilibulwa “abaice” lyaba mu musango ushilangisha nampo nga mwaume nelyo mwanakashi. Dikishonari waishibikwa uwa ciGreek atila ili shiwi “libomfiwa kuli bakalume na bakashana.” Yesu alebelebesha ubuseko bwayampanako ubwa kwa Yehova mu bana bonse, bakalume na bakashana. (AbaHebere 1:3; linganyako Amalango 16:14; Marko 5:35, 38-42.) Kanshi cilingile ukwishibwa ukuti ukufunda kwa Amalembo ya ciHebere pa lwa kusakamana “bakalume bafwilwa bashibo” kwalingana no kupanda amano pa lwa fintu tulingile ukuba abayangwako pa lwa bana bonse abashakwata mufyashi umo nelyo bonse babili.
[Futunoti]
a Tanakh wa ciYuda abelengwo kuti: “SHIKULU apeele kambisho; abanakashi ababilishe mbila baba umulalo ukalamba.”