Amabumba ya Mipepele ya Kusefya—Yaba Finshi?

FEBRUARY 28, 1993—ababomfi bakoshe funde ukucila pa mwanda umo basanshile ikomboni lya fikuulwa umwaleikala abaume, abanakashi, na bana abengi nga nshi. Imifwaile yali kusapika ifyanso fishili fya mwi funde no kwikata uwaletunganishiwa ukube ntalamisoka. Aba babomfi, nangu cibe fyo, balipumikishiwe lintu ukukonkana kwa mpoolopoolo kwaishile ukulola kuli bene ukufuma mu kati ka fikuulwa. Na bo balilishishe mfuti.

Uku kulolenkana kwashile abafwile ikumi na bafulilako ukucenwa. Mu kati ka nshiku shakonkelepo 50, imyanda ya babomfi ba buteko bashingile ikomboni mu kuba ne mfuti shakumanina ku kulwa inkondo inono. Ukufilwana kwafikile ku kushashala ukwashile 86 abafwile, ukusanshako mu kucefyako abana 17.

Lelo nani uwali e mulwani? Bushe wali mulalo we bungwe lifyushe miti ikola? Bushe cakaniko ca fipondo filwisho buteko? Iyo. Nga fintu pambi wingeshiba, “umulwani” lyali libumba lya baipeelesha ku butotelo, ifilundwa fye bumba lya mipepele ya kusefya. Akayofi kabo kalengele ubwikashi bushaishibikwa ubwa mu malungu ya Texas, U.S.A., ukube ca kutontapo kusakamana kwa pa kati ka nko. Ifya kusabankanishishamo ilyashi fyakumene pa mulabasa ne bula lyapulintwa mu kuba no kufula kwa malipoti, ukubeebeeta, no kulandapo pa busanso bwa mabumba ya mipepele ya kusefya ya bumpelwa mano.

Icintubwingi calicinkwilweko ulwa fya kucitika fyatangilileko umo ifilundwa fya mipepele ya kusefya fyatungulwilwe ku mfwa ku ntungulushi shabo: Ubukomi bwa kwa Manson ubwa mu 1969 mu California; ukuipaya kwa cintubwingi ukwa filundwa fya mipepele ya kusefya ukwa mu 1978 mu Jonestown, Guyana; icipangano ca kuipaya kwa bukomi ica mu 1987 icaluminishiwe ne ntungulushi ya mipepele ya kusefya Park Soon-ja umwina Korea, icafuminemo imfwa sha filundwa 32. Mu kumonekesha, icinabwingi ca aba bantu baitungile ukuba Abena Kristu kabili batungile ukusumina muli Baibolo.

Mu kumfwika, abengi abacindika Baibolo nge Cebo ca kwa Lesa balaselaushiwa pa kubomfya bubi bubi kwapama ukwa Malembo ukwa aya mabumba ya mipepele ya kusefya. Pamo nge ca kufumamo, mu kupita kwa myaka imyanda ya mateyanyo yalipangwa ku mifwaile ya kuceta amabumba ya mipepele ya kusefya no kusansalika ifibelesho fyabo ifya busanso. Incenshi sha pa mibele ya mipepele ya kusefya basobela ukuti ukwisa kwe kana lipya ilya myaka mu myaka inono kuti pambi kwabalamuna ukufulisha kwa mabumba ya mipepele ya kusefya. Magazini wa lyashi umo alandile ukuti ukulingana na mabumba yacincintile mipepele ya kusefya, kwalibako amakana ya mabumba ya mipepele ya kusefya “ayapangwa kukufwaya ukusompola umubili obe, ukulama umuntontonkanya obe, ukubosha umweo obe. . . . Ayanono yaliipangasha ne fyanso lelo ubwingi ubwa yako yalangulukwa ukuba aya busanso. Kuti bakusembeleka no kukulila pa mutwe, kuti bateyanye cupo cobe no kubomba pa mapekanyo ya kukushika.”

Imipepele ya Kusefya Cinshi?

Inumbwilo “imipepele ya kusefya” ilabomfiwa mu kwanguka ku bengi abo pambi bashingeluka mu kukumanina ulwa bupilibulo bwa iko. Pa kucilikila icimfulumfulu, bamo abasambilila ifya butotelo balasengaukilila fye ukubomfya iyi numbwilo.

The World Book Encyclopedia ilondololo kuti “ukulingana ne cishilano, inumbwilo imipepele ya kusefya yaloseshe ku musango uuli onse uwa kupepa nelyo ukusefya kwa ntambi.” Kuli ico cipimo, amateyanyo yonse aya butotelo kuti yabikwa pamo nga mabumba ya mipepele ya kusefya. Nangu cibe fyo, mu mibomfeshe ya cinkumbawile ilelo, inumbwilo “imipepele ya kusefya” yalikwata ubupilibulo bwapusanako. Encyclopedia umo wine alando kuti “ukutula pa kati ka ba 1900, ukwanana kwa mipepele ya kusefya kwalyalula ubupilibulo bwa numbwilo. Ilelo, inumbwilo ibomfiwa ku mabumba ayakonka intungulushi ya mweo iisumbula ififundisho ne fibelesho ifipya kabili ifishapokelelwa ku cintubwingi.”

Ukusuminisha imibomfeshe yaishibikwa iya numbwilo, magazini wa Newsweek alondololo kuti amabumba ya mipepele ya kusefya “ilingi line yaba mabumba yanono, aya fisumino fyacishamo ayo ifilundwa fya yako fipoka ukwishibikwa kwa fiko ne mifwaile ukufuma ku muntu umo fye, uwa congolo.” Mu kupalako, magazini wa Asiaweek alandapo kuti “inumbwilo [imipepele ya kusefya] iyine yeka tayalondoloka, lelo ilingi ilangilila icisumino cipya ica butotelo icakuulwa ukushinguluka intungulushi ya congolo, uyo ilingi line aibilisha umwine ukuba icipasho ca kwa Lesa.”

Ululimi lwabomfiwe mu kusuminishanya kwapuminkana ukwa Kubungana kwalenga 100 ukwa Citungu ca Maryland, U.S.A., na lo lupeela ubupilibulo bwabotelela ubwa numbwilo ya mipepele ya kusefya. Ukusuminishanya kulondolola ukuti “ibumba lya mipepele ya kusefya lyaba libumba nelyo icakaniko icilangilila ukuipeelesha kwacishamo ku muntu nelyo imfundo kabili ilibomfya inshila isho mu kupaasuka ku fishinte shabe sha bucenjeshi isha kunashanasha no kulama mu kutwala pa ntanshi amabuyo ya ntungulushi sha liko.”

Mu kumonekesha, amabumba ya mipepele ya kusefya mu cinkumbawile yomfwika ukuba mabumba ya butotelo mu kuba ne mimwene yacishamo ne fibelesho ifyo fipinkana ne caba icapokelelwa ilelo nga imibele ya kwangalila pamo iya lyonse. Ilingi line batungulula imibombele yabo iya butotelo mu bumfisolo. Ayengi muli aya mabumba ya mipepele ya kusefya mu cituntulu yalaitalushako ayene ukwikala mu mekalo yaba yeka. Ukuipeelesha kwabo ku ntungulushi ya buntunse iyaibilishe yine kuba mu kupalishako ukwa mupwilapo kabili ukutuntulu. Ilingi ishi ntungulushi shiitakisha ulwa kuba kwa shiko ishasalwa muli bulesa nelyo fye ukuba abene bene aba mibele ya bulesa.

Mu tushita mu tushita, amateyanyo yacincintila imipepele ya kusefya ne fya kusabankanishishamo amalyashi balilosha ku Nte sha kwa Yehova nge bumba lya mipepele ya kusefya. Impendwa ya fipande fya mu nyunshipepala ikumbinkanya Inte na mabumba ya butotelo ayaishibikilwa ku fibelesho fyatwishikwa. Lelo bushe kuti caba icalungama ukulosha ku Nte sha kwa Yehova nga ibumba linono ilya fisumino fyacishamo? Ifilundwa fye bumba lya mipepele ya kusefya ilingi line balaitalushako abene ku fibusa, ulupwa, nangu fye kuli sosaite mu cinkumbawile. Bushe ifyo e fyo caba na ku Nte sha kwa Yehova? Bushe Inte balabomfya inshila sha kukopeka kabili ishapaasuka ku fishinte ku kufwailapo ifilundwa?

Intungulushi sha mabumba ya mipepele ya kusefya shaishibikilwa ku kubomfya inshila sha bucenjeshi ku kulama imintontonkanya ya bakonshi babo. Bushe kwalibako ubushininkisho ubuli bonse ubwa kuti Inte sha kwa Yehova balacite fyo? Bushe ukupepa kwabo kucitwa mu bumfisolo? Bushe bakonka nelyo ukushinshimuna intungulushi ya buntunse? Mu kulungatika, bushe Inte sha kwa Yehova libumba lya mipepele ya kusefya?

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 3]

Jerry Hoefer/Fort Worth Star Telegram/Sipa Press