Baibolo—Cinshi Caba Ubucindami bwa Iko Ubwine Bwine?
“BAIBOLO yaba ni nkama, icitabo icishapangilwe ukwilukwa,” e fitunga mwine ŋanda umo. Na umbi atila: “Nalishiba ifyo Baibolo yaba citabo cakatama, lelo te fingi naishiba pa lwa yene. Yalikosa ukumfwikisha.”
“Abena Kristu abengi . . . finono baishiba pa lwa Baibolo,” e fyalondolwele The Toronto Star. Lona wa ciKatolika alandilepo ukuti: “Ukukwata Baibolo kulanenga ukumfwa bwino. Cilandetela umutende wa lwa nkati.” “Baibolo yaba nga mulanga ntunga uyo atungulula umo ukupula muli bemba wa cimfundawila, uwalulunkana uwa bumi ukuya ku cifulo cacingililwa,” e fisosa umulondo umo. Ukulingana na mashiwi ya wali kale umuHindu, “Baibolo yaba Cebo ca kwa Lesa kabili ica bupe ku mutundu wa muntu kabili yaba muti ku macushi ya ku mupashi.”
Yalifulisha imimwene pa lwa bucindami bwa Baibolo ubwa cine cine kabili yaba iyalekanalekana. Cinshi, nangula ni fyo, icaba ubucindami bwa iko ubwine bwine?
Baibolo e citabo cacilishapo ukukatama kabili icayananishiwa mu kusaalala pali fyonse ifyabako. Mu kati ka mabula ya iko mwalaala ifyasuko ku mpika shacilapo ukupelenganya isho umuntu aapitamo nelyo isho ali no kulolenkana na sho. Umulimo wa kufunda kwa iko tawingalinganishiwako. Ifipimo fya mibele ifyo yafwilisha tafingacilwa. Ubukombe bwa iko bwa maka kabili bwaba bwa kunonsha. Ici citabo ca bucindami bushingalinganishiwako cawaminwa ukubuulwa ukufuma pali bashelufu besu no kucibebeta mu kupalamisha no kuciceeceeta.
Kuti twakupukula Baibolo mu kuba no kucetekela kwakumanina ukwa kuti yaliba iyalungikwa mu kukumanina, iyashintililwapo, kabili iya cine. Ifya kucitika fya mu lyashi lya kale ifyalembwa muli yene fyaikashiwa ku lyashi lya kale ilya ku calo. Libili libili, ifya kushula mu mushili fikosha icishinka ca kuti Baibolo yakwatamo ifishinka kabili ya cishinka. Ukufumaluka kwa bakalemba ba Baibolo mupepi na 40 kwishibisha bene nga baume ba bufumacumi na bumpomfu. Ukumfwana kwa mu kati ukwa Baibolo kulangilila ukuti te ya ntulo ya buntunse. Ifya kuponako fyalembwa muli yene fya cine cine. Abantu ilandapo bantu ba cine cine. Incende ne fifulo iloshako fya cine cine. Mu kulundapo, Baibolo yakwatamo amasesemo yapulamo ayo ukwabulo kukaanwako yeshibisha Yehova Lesa nge Ntulo ya Baibolo.—2 Petro 1:21.
Kafundisha wesu Uwakulisha alishininkishe ukuti ubwishibilo bwa kufwaya kwakwe ne mifwaile fyali no kusangwa kuli abo abalefwaya ukwishiba fyene. Na kuba, Yehova atweba mu lulimi lwaumfwika ukuti caba kufwaya kwakwe ukuti abantu ba misango yonse basambilile Icebo cakwe no “kufika ku kwishibe Cine.” (1 Timote 2:3, 4; Amapinda 1:5, 20-33) Ici e cimo ica fintu fyacilamo ukucindama ifyo twingacita ilyo tuli abomi. Kwaba kusonsomba uko twakakililwako ukulolenkana na ko. Abena Kristu ba mu kubangilila balishibe ci. Umo uwa bene aliseshiwe ukusoso kuti: “Ici e kulomba kwandi, ukuti ukutemwa kwenu kupake ukucilamo no kucilamo mu kushininkisha no kwishiba konse, ku kuleka musuminishe ifyacilamo.”—Abena Filipi 1:9, 10; Abena Kolose 1:9, 10.
Baibolo e nshila ikalamba iyo Kabumba apishishamo ukufwaya kwakwe ne mifwaile ku lupwa lwa buntunse, kabili ilondolola ifyo ifwe ngo muntu umo umo tulinga muli iyo mifwaile. Muli yene mwalembwa ifya kucitika fya nshita shapita, kabili itupeela icikope calengama ica nshita ya ku ntanshi. Baibolo ilondolola icifundisho calungama kabili ilatulungika ukukuma ku cintu tulingile ukusuminamo na cintu tushilingile ukusuminamo. (Imilimo 17:11; 2 Timote 3:16, 17) Ipayanya amafunde ya myendele ayo umuntu alingile ukwikalilamo, kabili itungulula abantunse mu nshila ya kutunguluka ne nsansa. (Mateo, ifipandwa 5 ukufika ku 7) Ikomaila pa Bufumu bwa kwa Lesa nge subilo fye lyeka ilya mutundu wa muntu kabili ilangilila ifyo kamfulumende wakwe aba e cibombelo ca kushisha ishina lyakwe no kwebela bumulopwe bwakwe. Baibolo ilalondolola inshila tulekabila ukukonkelela nga tuli no kuipakisha ukwampana kwapalamisha, ukwabamo ukutemwa na Kapeela wesu uwa Bumi, Yehova.
Ukulundapo, Baibolo e citabo ceka fye mpo icikakutungulula ku cilambu cakulisha ico umutundu wa muntu ukatala aupokelelapo—ubumi bwa muyayaya pe sonde lya paradise nga bantunse bapwililika. (Abena Roma 6:23) Umwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka atwebo kuti: “Awe uyu e mweo wa muyayaya, ukuti bamwishibe, mwe Lesa wine wine mweka, no yo mwatumine, ni Yesu Kristu.” (Yohane 17:3) Mu cine cine icitabo ca bucindami bwakulisha ubwa musango yu cilingile ukutukunta ukusambilila ico tufwile ukucita ku kupokelela icilambu ca bumi bwa muyayaya. Baibolo yaba citabo capangilwa ukwilukwa, nga fintu icipande cikonkelepo calalangisha.