Balisangile Umutende mu Calo ca Mpooma

ICIKOPE cili pa nkupo ya uno magazini cilelangisha ukumoneka kwa bulwi bwakaluka ukufuma ku Bosnia-Herzegovina. Bushe mu cifulo ca musango yu kuti mwabamo umutende? Ku ca kupapa, icasuko ni ee, kuti mwaba. Ilintu amabumba ya baRoma Katolika, baEastern Orthodox, na baShilamu muli cilya calo cilimo akayofi balelwile mpanga, abantu abengi balefuluko mutende, kabili bamo baliusanga.

Ulupwa lwa baDjorem baleikala mu Sarajevo, kabili baali ni Nte sha kwa Yehova. Mu kati na nkati ka mpooma ya muli ulya musumba, balibeleshe ukulatandalila abena mupalamano babo ku kwakana na bene imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. (Mateo 24:14) Mulandu nshi? Pantu ulupwa lwa baDjorem lwalishibe ukuti ubu Bufumu bwaba cintu ca cine cine, balishibe ukuti bwalimikwa kale mu myulu, no kuti e subilo lya mutundu wa muntu fye lyeka ilyawamisha ilya mutende. Inte sha kwa Yehova balicetekela mu kukumanina mu cintu umutumwa Paulo aitile “imbila nsuma ya mutende.” (Abena Efese 2:17) Ukupitila mu bantu pamo nga Bozo na Hena Djorem, abengi balesanga umutende mu Bosnia-Herzegovina.

Umutende wa Cine Cine Uli no Kwisa

Kuti twalandapo ifingi pa lupwa lwa ba Djorem. Ica kubalilapo, nangu ni fyo, natulande pa baupana bambi abanonkele ukucetekela mu Bufumu bwa kwa Lesa. Amashina yabo ni Artur na Arina. Bene na bana babo abaume abacaice baleikala mu ripabuliki umo uwa mu ncende ya cali kale Soviet Union. Lintu inkondo ya bana calo yapuulike, Artur aibimbile mu kulwa ukwafwilishako ulubali lumo. Mu kwangufyanya, nangu ni fyo, aipwishe umwine ukuti, ‘Mulandu nshi ndelwishisha aba bantu abaali bena mupalamano bandi?’ Alifumine muli cilya calo kabili, pa numa ya mafya ayengi, afikile mu Estonia no lupwa lwakwe uluteku.

Ilyo ailetandala ku St. Petersburg, Artur akumene ne Nte sha kwa Yehova kabili alyebekeshiwe ku cintu asambilile pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa. Ukufwaya kwa kwa Yehova kwa kuti mu kwangufyanya nga nshi Ubufumu bwa kwa Lesa e mitekele fye yeka iikabako pa mutundu wa muntu. (Daniele 2:44) Pali iyo nshita isonde likaba cifulo ca mutende, umushakabe na kabili inkondo sha bana calo nelyo ukukangana kwa pa kati ka nko. Esaya aseseme ukukuma kuli iyo nshita ukuti: “Tafyakacite bubi, kabili tafyakonaule, mu lupili lwandi lwa mushilo monse; pantu icalo cikesulamo ukwishiba Yehova, ifyo amenshi yafimba pali bemba.”—Esaya 11:9.

Ilyo amwene icikope cishaiwamina ica lilye sonde lya mutende ilya ku ntanshi mu citabo ca kwaafwa ukusambilila Baibolo cintu Nte amulangile, Artur alandilepo ukuti wene kale aaleikala mu cifulo icalemoneka ukupala cilya cine. Nomba, nangu cibe fyo, cileonaulwa ku nkondo ya bana calo. Apo balibwelela ku Estonia, Artur no lupwa lwakwe balesambilila pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa ukupitila mu kusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova.

Umutende pa Kati ka Mpooma

Ilumbo 37:37 litila: “Lolesho wa bumpomfu, kabili mono watambalala; pantu kuli inkonkani ku muntu wa mutende.” Na kabushe, umutende ku wa bumpomfu no watambalala mu menso ya kwa Lesa tawapeleshiwa fye ku nshita ya ku ntanshi. Alaipakisha wene pali nomba line. Ni shani fintu ico cingacitika? Languluka ica kukumanya ca muntu uwe shina lya Paul.

Paul ekala mu nkambi ya mbutushi iyaba yeka mu Ethiopia ku lubali lwabela pa kati ka kapinda ka kulyo na masamba, nangu cingati afuma ku calo ca mu bwina mupalamano. Mu calo ca ku mwabo, akumenye umo uwa Nte sha kwa Yehova uwalebomba mu kampani ka mafuta, kabili uyu mwaume amupeele icitabo ca kwaafwa ukusambilila Baibolo ica, Icine Icitungulula ku Bumi bwa Ciyayaya.a Paul tatalile akumanyo yu Nte na kabili, lelo alebelenga ici citabo mu kusakamanishisha. Inkondo ya bana calo yamulengele ukuselela ku nkambi ya mbutushi mu Ethiopia, kabili kulya alelanda kuli bambi pa lwa fintu asambilile. Akalibumba kapokelele ukulanda kwakwe nge cine. Ukushimpa pa cintu baali nabasambilila, mu kwangufyanya batendeke ukushimikila kuli bambi mu nkambi.

Paul alembeele ku maofesi yakalamba aya Watch Tower Society ukulomba ukwaafwa. Umutumikishi uwatuminwe ukufuma ku Addis Ababa alipapile ukusanga abantu 35 balemulolela, abaiteyanya ukusambilila ifyafulilako pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa. Balitantike ukuti ukwaafwa kulepeelwa libili libili.

Ni shani fintu cingasoswa ukuti abantu ukupala Paul balaipakisha umutende? Te fyonse fyabangukila mu bumi, lelo balitetekela muli Lesa. Lintu bayambukilwako ku mpooma ya muli ici calo, balabomfya ukufunda kwa Baibolo ukwa kuti: “Mwisakamikwa nangu kamo, lelo mu fintu fyonse lekeni ifya kulomba fyenu fiishibikwe kuli Lesa mu kupepa no kupaapaata pamo no kutootela.” Pamo nge ca kufumamo, balekushiwa mu nshila iishaseeka pali lelo. Amashiwi ya mutumwa Paulo ku cilonganino ca bena Filipi yalabomba kuli bene ayatila: “Umutende wa kwa Lesa uwapulamo mu kwiluka konse, wakulalinde mitima yenu na ’mapange yenu muli Kristu Yesu.” Mu cituntulu, balayumfwo kupalamina kuli Yehova, “Lesa wa mutende.”—Abena Filipi 4:6, 7, 9.

Umutende wa Ino Nshita

Imfumu yabikwa pa cipuna iya Bufumu bwa kwa Lesa ni Yesu Kristu, uwitwa mu Baibolo nga “Cilolo wa mutende.” (Esaya 9:6) Kasesema wa pa kale alandile ulwa wene ukuti: “Asoso mutende na ku nko, ukuteka kwakwe kwatula kuli bemba no kufika kuli bemba, kwatula na ku Yufrate no kufika ku mpela sha pano isonde.” (Sekaria 9:10) Amashiwi yapuutwamo ukupala aya yalyambukile apakalamba ubumi bwa mwaume we shina lya José.

Inshita imo José aali mu cifungo. Aali ni kalulunkanya kabili aliketwe lintu aleteyanya ukulishishe bomba mu nkambi ya bakapokola. Atontonkenye ukuti ulukaakala fye e lwingalenga ubuteko ukuwamyako imibele mu calo cakwe. Ilyo acili mu cifungo, Inte sha kwa Yehova batendeke ukusambilila Baibolo no mukashi wakwe.

Lintu José afumine mu cifungo, na o wine alisambilile Baibolo, kabili mu kwangufyanya amashiwi ya pa Ilumbo 85:8 yalitendeke ukubomba kuli wene aya kuti: “Kaŋumfwe ico Lesa Yehova alesosa; pantu alesoso mutende ku bantu bakwe, na ku babile bakwe.” Nangu cibe fyo, ico cikomo cisondwelela no kusoka kwa kuti: “Bebwelela ku kuicetekela abene.” (NW) E ico, uufwaya umutende wa kwa Yehova takeme fye no kubomba muli bucaibela nelyo mu kupinkana no kufwaya Kwakwe.

Ilelo, José no mukashi wakwe bali batumikishi ba Bwina Kristu. Batungulula bambi ku Bufumu bwa kwa Yehova pamo ngo kupikulula ku mpika shintu José aeseshe ukupikulula ukubomfya amabomba yantu apangile. José no mukashi wakwe bali abaitemenwa ukucetekela Baibolo, iitila: “Awe Yehova akalapeele cisuma.” (Ilumbo 85:12) Mu cituntulu, José pali nomba line atandalile inkambi ya bakapokola intu afwaile ukuti onaule. Mulandu nshi atandalile? Pa kuti engalanda ku ndupwa shikala mulya pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa.

Abantu ba Mutende

Pa Ilumbo 37:10, 11, Baibolo itila: “Pashala panono, e lyo umubifi takabepo; awe ukalolekesha apo ali, no kusanga tabapo: lelo abalanda bakapyaninine calo, no kuilemeno bwingi bwa mutende.” Mwandi cilolelo cabamo bukata!

Mona, nangu ni fyo, ukuti umutende wa kwa Yehova wa “balanda” beka fye. Abo abafwaya umutende bali no kukabila ukusambilila ukuba aba mutende. E fyo cali kuli Keith, uwikala mu New Zealand. Keith balemulondolola nga “uwa maka mu kumoneka na mu nkuntu, umukali, kabili uwa fikansa.” Aali cilundwa ce bungwe ilyaikele mu ŋanda iyali licele iline line, no lupango lwa maluba ulwalelondwa ku mbwa shitatu ukuti kwilaba aba kwingilamo. Umukashi wakwe, uwamufyalile abana 6, alifumine ku cupo.

Lintu Keith akumene ne Nte sha kwa Yehova, imbila nsuma yalimwambukile apakalamba. Mu kwangufyanya wene na bana bakwe balesangwa ku kulongana ne Nte. Alibeyele umushishi wakwe uwalefika mu musana kabili atendeke ukulanda pa Bufumu bwa kwa Lesa ku fibusa fyakwe ifya kale. Muli aba bamo balitendeke ukusambilila Baibolo.

Ukupala amamilioni aba mitima yalungama ukushinguluke calo, Keith aali natendeka ukubomfya amashiwi aya mutumwa Petro aya kuti: “Uufwayo kutemwo Mweo, no kumone nshiku shisuma, . . . ataluke ku bubi no kucite cisuma, afwaye umutende no kuukonkelela.” (1 Petro 3:10, 11) Umukashi wa kale uwa kwa Keith alisumine ukubweshanya, kabili Keith nomba alesambilila ‘ukufwayo mutende no kuukonkelela.’

Umutende wa kwa Yehova walipususha imyeo ya bengi, ukusanshako na umo uwali uwa mangalo uwafyalilwe mu cali kale U.S.S.R. Uyu mwaume acimfishe imendulo mu fyangalo fya Olyimpic, lelo abele uwafiitwa no kwalukila ku miti ikola ne fya kunwa fikola. Pa numa ya myaka ya mitukuto 19 iyo yasanshishemo ukukakwa imyaka itatu mu nkambi ya cibalo mu Siberia, ulwendo lwa mwi shitima lya pa menshi ngo mufungwa ku Canada, ne miku ibili ukupusuka kwempe pa mulandu wa cibelesho cakwe ica miti ikola, apepele ku kulombo kwaafwa kuli Lesa ukuti engasanga imifwaile ine ine mu bumi. Isambililo lya Baibolo ilyo Inte sha kwa Yehova shilanda iciRussian baletungulula kuli wene lyalimwaafwile ukusanga ifyasuko ku fipusho fyakwe. Ilelo uyu mwaume, ukupala amamilioni bambi, alisanga umutende na Lesa no mutende wa pa lwakwe umwine.

Isubilo lya Kubuuka

Mu kulekelesha, natubwelele kuli Bozo na Hena Djorem mu Sarajevo. Aba baupana bakwete umwana mwanakashi wa myaka isano, Magdalena. Umwaka wapwile mu July, aba batatu balefuma pa ŋanda ku kuibimba na kabili mu mulimo wabo uwa kushimikila lintu bonse baipaiwe ne ca kupuulika. Ni shani pa lwa mutende uo baleshimikilapo kuli bambi? Bushe ico ca kupuulika icaonawile imyeo yabo calangilile ukuti uyu tawali mutende wa cine cine?

Awe nakalya! Muli ino micitile ya fintu, amasanso yalapona. Abantu balepaiwa ku mabomba na ku fya kupuulika. Bambi bafwa ku kulwala nelyo mu masanso. Abengi bafwa ku bukote. Abo baipakisha umutende wa kwa Lesa ifi fintu tafituna muli bene, lelo ukubako kwa ifi fya kuponako takubasha ukwabule subilo.

Yesu alaile cibusa wakwe Marita ukuti: “Ni ’ne kubuuka kabili umweo: uuntetekela, nangu afwa, akaba no mweo.” (Yohane 11:25) Ulupwa lwa baDjorem lwalisumine muli ici, nga fintu Inte sha kwa Yehova shonse shasumina. Kabili ulupwa lwa baDjorem lwalitetekele ukuti nga cali bengafwa, baali no kubuushiwa kwi sonde ilyo pali iyo nshita lili no kuba cifulo ca mutende wa cine cine. Yehova Lesa “akafuute filamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko kabili iyo; takwakabe kabili ukuloosha nangu kukuuta nangu kucululuka; pa kuti ifya ntanshi nafiya.”—Ukusokolola 21:4.

Pa ntanshi fye talafwa, Yesu asosele ku bakonshi bakwe ati: “Umutende wandi ndemupeela. . . . Imitima yenu iisakamikwa.” (Yohane 14:27) Tulesekelela no lupwa lwa baDjorem abakwete uyo mutende kabili abo mu kushininkisha bakaipakisha wene ku mwisulo pa numa ya kubuuka. Tuli aba nsansa kuli abo bonse abapepa Yehova, Lesa wa mutende. Abantu ba musango yo balikwata umutende wa muntontonkanya. Balaipakisha umutende na Lesa. Balalundulula umutende na bambi. Kabili balicetekela mu mutende wa ku nshita ya ku ntanshi. Ee, balisanga umutende, nangu line bekala mu calo ca mpooma. Mu cituntulu, bonse abapepa Lesa mu mupashi na mu cine balaipakisha umutende. Shi na iwe wine wingasanga umutende wa musango yo.

[Futunoti]

[Ifikope pe bula 7]

Balisanga umutende te mulandu no kwikala mu calo ca mpooma