Icalo ca Mulinganya Te ca Kwelenganya Fye!

“UBULUNGI e cintu umuntu ayangwako sana pano isonde,” e fyo Daniel Webster, shicalo umwina Amerika asosele. Kabili Baibolo isoso kuti: “Yehova atemwo [bulungi, NW].” (Ilumbo 37:28) Abantu babili aba kubalilapo bakwete imibele ya bulesa, ukubikako fye ne mibele ya bulungi pantu balengelwe mu cipasho ca kwa Lesa.—Ukutendeka 1:26, 27.

Na kabili Amalembo yalanda ulwa ‘Bena fyalo abashaba na Malango abacita Amalango ku cifyalilwa.’ Muli fyo “balango kuti Amalango yalembwa mu mitima yabo, apo kampingu wabo abe nte, ne nkuntumutima yabo ilabashinina nalimo ilabapoosa ku numa.” (Abena Roma 2:14, 15) Ee, abantu balipeelwa amaka ya kulingulula aya kampingu—inkuntumutima iya cabe calungama nelyo icalubana. Mu cine cine, ukufwaya ubulungi kwaba mu mutima wa muntu.

Icayampana sana no kufwayo bulungi, ni fintu umuntu afwailishe nsansa, pantu Ilumbo 106:3 lisoso kuti: “[Ba nsansa ababako bulungi, NW], no ucito bulungami inshita shonse!” Nangu ni fyo, mulandu nshi umuntu aafililwa ukuletako icalo ca mulinganya?

Mulandu Nshi Umuntu Aafililwa?

Ubulema twapyana ukufuma ku bafyashi besu aba kubalilapo, Adamu na Efa, e mulandu ukalamba uwalengo kuti umuntu afilwe ukuletako icalo ca mulinganya. Baibolo ilondololo kuti: “Ulubembu lwaingilile mu muntu umo pano isonde, ne mfwa yaingilile mu lubembu; e fyo ne mfwa yayambukile ku bantu bonse, pantu bonse balibembwike.” (Abena Roma 5:12) Ubo bulema lubembu. Nangu cingati Adamu na Efa babumbilwe ababulo bulema, bapingwilepo ukupondokela Lesa, na muli fyo baicitile abene ukuba ababembu. (Ukutendeka 2:16, 17; 3:1-6) Pali uyu mulandu, bashiliile abana babo ubupyani bwa kulemenena ku bubi ukwa lubembu.

Bushe imibele ya buntu pamo ngo bufunushi ne mpatila te milimo yakongamina ku lubembu? Kabili bushe iyi mibele tailetako ulufyengo mu calo? Ee, ubufunushi e ntulo ya boni bwa ku mufulo ubwa bwikalo no mutitikisha mu fya bunonshi! Mu cine cine, impatila e yaletako ukulwa pa kati ka mitundu e lyo no lufyengo lwa mishobo. Na kabili imibele ya musango yu e isonga abantu ku kwiba, ukubepa, no kucite fintu ifingacena bambi.

Nangu kubombesha kwa kucita ubulungi ne cisuma ilingi line kulafilwa pa mulandu wa kuti twalilemenena ku lubembu. Umutumwa Paulo umwine asumine ati: “Icisuma ico mfwaya, nshicicita; lelo icibi ico nshifwaya, e co ncita.” Mu kutwalililo kulondolola uku kushomboka, atila: “Pantu ndesaminwe mbela ya kwa Lesa ku buntu bwa mu kati, lelo namone mbela imbi mu filundwa fyandi iilelwa ne mbela ya mutima wandi no kuntwala bunkole ku mbela ya lubembu iili mu filundwa fyandi.” (Abena Roma 7:19-23) Mu kushininkisha, na ifwe ilelo tulashomboka mu nshila imo ine. E mulandu wine no lufyengo lufulile.

Na kabili imitekele ya bantu yaliletako ulufyengo mu calo. Mu fyalo fyonse, mwaliba amafunde na bashininkisho kuti yalebakwa. Kabili, nge fyo caba, kwalibako bakapingula ne filye. Mu cine cine, bashimucindikwa bamo balyeshako ukusumbula insambu sha bantunse no kumono kuti ubulungi bulecitwa kuli bonse. Nalyo line, amatukuto yabo yalifilwa. Mulandu nshi? Ukusupula imilandu yalekanalekana iyalengo kuti bafilwe, Yeremia 10:23 asoso kuti: “Mwe Yehova, ninjishibo kuti te kwa muntunse ukwenda kwakwe; te kwa muntu uuleya ukushikimika amatampulo yakwe.” Umuntu te kuti aleteko icalo calungama kabili ica mulinganya pantu alifutatila Lesa.—Amapinda 14:12; Lukala Milandu 8:9.

Satana Kaseebanya e cipindami cikalamba ku matukuto ya muntu aya kupange calo ca mulinganya. Mu kumfwika, Baibolo isoso kuti malaika uwapondoka Satana aba e “nkomi” ya kubalilapo kabili “wa bufi” no kuti “pano isonde ponse palaala mu maka ya Mubifi.” (Yohane 8:44; 1 Yohane 5:19) Umutumwa Paulo eta Satana “umulungu wa nshita ino.” (2 Abena Korinti 4:3, 4) Apo Satana alipata ubulungami, kanshi alacita icili conse ku kulundulula ububifi. Apo icalo caba mu maka yakwe, ulufyengo lonse apo lwapela na kalanda akafumamo fyakulateka abantu ubusha.

Bushe ici cilepilibulo kuti ulufyengo te kuti lusengaukwe mu bwikashi bwa bantu? Bushe icalo ca mulinganya ca kwelenganya fye icishingacitika?

Icalo ca Mulinganya—Cikesako Shani?

Pa kuti isubilo lya calo ca mulinganya libe lya cine cine, abantu bafwile ukushintilila pa ntulo iingafumyapo ifilenga ulufyengo. Lelo nani uwinganukulapo lubembu no kufumyapo Satana no kuteka kwakwe? Mu cine cine, uyu mulimo ushaikulila te kuti upwishishiwe no muntu nelyo icibombelo ca muntu icili conse. Ni Yehova Lesa fye e wingacite fyo! Ukulosha kuli wene, Baibolo isoso kuti: “Cilibwe icasansuka, ya mpomfu imicitile yakwe; pantu imibele yakwe yonse [bulungi, NW]: Lesa wa cishinka kabili uwabulo [lufyengo, NW], uwalungama kabili uwatambalala.” (Amalango 32:4) Pa mulandu wa kuti “atemwo bulungi,” Yehova afwaya abantu ukuipakisho bumi mu calo ca mulinganya.—Ilumbo 37:28.

Ilyo alelanda pa fyo Lesa atantika pa kuletako icalo ca mulinganya, Umutumwa Petro alembele ukuti: “Imyulu ipya ne calo cipya e fyo tulolela, umwaikalo bulungami, umwabele cilayo cakwe.” (2 Petro 3:13) Iyi “myulu ipya” te myulu ya cine cine. Lesa alengele imyulu ya cine cine iyapwililika, kabili ilamuletela ubukata. (Ilumbo 8:3; 19:1, 2) “Imyulu ipya” kuteka kupya ukwe sonde. “Imyulu” ya nomba yapangwa na mabuteko ya bantu. Mu kwangufyanya, pa nkondo ya kwa Lesa iya Armagedone, aya yonse yakafumapo e lyo kukese “imyulu ipya”—Ubufumu, nelyo ubuteko bwa kwa Lesa ubwa mu muulu. (Ukusokolola 16:14-16) Yesu Kristu e Mfumu ya ubo Bufumu. Ilyo bukafumyapo ukuteka kwa bantu, ubu buteko bukateka umuyayaya.—Daniele 2:44.

Bushe, kanshi, “icalo cipya” cinshi? Te planeti mupya iyo, pantu Lesa abumbile isonde ilyayana ku bwikashi bwa bantu, kabili afwayo kuti likalilile umuyayaya. (Ilumbo 104:5) “Icalo cipya” cilosha ku bwikashi bupya ubwa bantu. (Ukutendeka 11:1; Ilumbo 96:1) “Icalo” icikonaulwa capangwa na bantu abaikumika kuli ino micitile ya fintu iyabipa. (2 Petro 3:7) Bakapyanwapo ne “calo cipya” icapangwa na babomfi ba cine aba kwa Lesa, abapato bubifi no kutemwa ubulungami no bulungi. (Ilumbo 37:10, 11) E fyo icalo ca kwa Satana cikafumapo.

Lelo cikaba shani kuli Satana? Umutumwa Yohane asobele ukuti: “Wene [Kristu Yesu] aikete icing’wena, icisoka cikote (e Kaseebanya kabili Satana), no kucikaka imyaka ikana limo, no kucipoosa mu cilindi ca ku Mbo, no kwisalako no kukakatikapo pa muulu wa ciko, ukuti ciilufya kabili inko.” (Ukusokolola 20:1-3) Apo Satana akaba nakakwa, takabe na maka pa bantu, akapala umufungwa uuli mu cilindi icashika. Mwandi uko kukaba kwilulukwa, pamo nge ca kutangilila kwa calo ca mulinganya! Kabili pa mpela ya myaka 1,000, Satana akonaulwo mupwilapo.—Ukusokolola 20:7-10.

Nangu ni fyo, cinshi cikacitika ku lubembu lwapyanwa? Yehova kale kale alipayanya icitendekelo ica kunukulapo lubembu. ‘Umwana wa muntu [Yesu Kristu] aishile . . . ku kupeelo mweo wakwe icilubula ca pa bengi.’ (Mateo 20:28) Ishiwi “icilubula” e lilosha ku mutengo uulipilwa pa kulubula bankole. Yesu alipile umutengo wa bumi bwakwe ubwapwililika nge cilubula ku kupususha abantu.—2 Abena Korinti 5:14; 1 Petro 1:18, 19.

Ilambo lya cilubula ilya kwa Yesu lya bunonshi kuli ifwe na lelo line. Nga twatetekela muli lyene, tukaba abasanguluka pa ntanshi ya kwa Lesa. (Imilimo 10:43; 1 Abena Korinti 6:11) Pe samba lya kuteka kwa Bufumu bwa kwa Lesa, icilubula cikaposha abantu ku lubembu umupwilapo. Ibuuku lya kulekelesha ilya mu Baibolo lilondolola “umulonga wa menshi ya Mweo” uwa mampalanya uwalefuma mu cipuna ca bufumu ca kwa Lesa, kabili mu mbali sha mulonga mwali imiti ya fisabo iya cimpashanya iyakwete amabuula “yabela ku kuposhe nko.” (Ukusokolola 22:1, 2) Baibolo pano ilangilila ukupayanya kushaiwamina ukwe lambo lya cilubula ilya kwa Yesu uko Kabumba akabomfya ku kuposha abantu ku lubembu. Uku kupayanya nga kwabomfiwa mu kukumanina abantu aba cumfwila bakalubulwa ku lubembu ne mfwa.

Ubumi mu Calo ca Mulinganya

Tontonkanyeni fintu ubumi bukaba pe samba lya kuteka kwa Bufumu. Bumpulamafunde no lukaakala fikafumapo. (Amapinda 2:21, 22) Ulufyengo mu fya bunonshi talwakabeko. (Ilumbo 37:6; 72:12, 13; Esaya 65:21-23) Umusoobolola onse fye uwa mikalile, imishobo, imitundu, ne mikowa fikafumapo. (Imilimo 10:34, 35) Inkondo ne fyanso fya nkondo tafyakabeko. (Ilumbo 46:9) Amamilioni ya bafwa bakabuushiwa mu calo icabulo lufyengo. (Imilimo 24:15) Abantu bonse bakaipakisho bumi ubwapwililika kabili ubwateketa. (Yobo 33:25; Ukusokolola 21:3, 4) Baibolo itwebekesho kuti: “[Yesu Kristu] akafumisho [bulungi, NW] ku cishinka.”—Esaya 42:3.

Pali ino nshita, kuti twalolenkana no lufyengo, lelo twibweseshapo lufyengo. (Mika 6:8) Nelyo fye lintu tuleshipikisha ulufyengo, shi natwenekele ifisuma. Icalo ca mulinganya icalaiwa cili no kwisa mu kwangufyanya. (2 Timote 3:1-5; 2 Petro 3:11-13) Lesa Uwa maka yonse alisosa, kabili “e fyo cikaba.” (Esaya 55:10, 11) Nomba e nshita ya kuipekanishisho kwikala muli cilya calo ca mulinganya ukupitila mu kusambilila ifyo Lesa afwaya kuli fwe.—Yohane 17:3; 2 Timote 3:16, 17.

[Icikope pe bula 7]

Mu calo ca kwa Lesa icalaiwa, ulufyengo lonse fye lukafuutwapo