Bushe Abasefya Krisimasi Balalabako Kuli Kristu?

Mohandas K. Gandhi atile: “Nalifilwa ukwishiba bwino umo abantu balosha ilyo basangalala no kuilemena mu nshiku sha Krisimasi. Ine mona kwati fyalipusana nga nshi ne mikalile ya kwa Yesu no kusambilisha kwakwe.”

ABENGI kuti bakaana ifi Gandhi alandile. Kuti bapapa abati, ‘Finshi shicalo umuHindu engeshiba pa lwa bushiku bwa mwikalwe ubwa Bena Kristu?’ Lelo kwena, ukusefya Krisimasi kwalyanana isonde lyonse, abantu ba myata yapusanapusana balasefya. Cila mwaka ilyo December yafika, ni cikanga tutile bonse fye pano isonde balasefya.

Ku ca kumwenako, nalimo abena Asia 145,000,000 e basefya Krisimasi, pali aba, 40,000,000 batendeke imyaka 10 iyapitapo. Kabili nga ca kuti Gandhi ilyo atile “ukusangalala no kuilemena,” aloseshe ku misefeshe ya Krisimasi iyaba mu calo pali ndakai, filya tumona kuba akantu na kabiye ku fya kushitashita, kanshi te kuti tulengulule ukuti amaliila e co abantu bapooseshako amano pa Krisimasi. Magazini wa Asiaweek atila: “Ukusefya Krisimasi muli Asia onse fye kwaba kusefya kwa ku calo, (maka maka iba ni nshita abantu bapamfiwa ne fya kushitashita).”

Bushe abasefya Krisimasi pali ndakai, balalabako kuli Kristu? Ilyo papitile imyaka 300 ukutula apo Yesu afumine pano calo, icalici lya Roma Katolika lyasalile December 25 ukuti e bushiku ubo baKatolika bafwile ukusefya ukufyalwa kwa kwa Yesu. Lelo kwena pa bantu abo baipwishe nomba line mu United States, amaperesenti fye 33 e basumine ukuti icikankaala ico Krisimasi yabelako caba kusefya ukufyalwa kwa kwa Kristu.

Nga imwe muletipo shani? Lintu mwatontonkanya pa kusabankanya amakwebo, ukuipatikisha ukushitila abantu ifya bupe, ukuyemfya imiti, ukupekanya no kuilemena amaparte, ukutuma amakardi, bushe limo mulamona kwati abantu balalabako kuli Yesu ilyo bacita ifi fyonse?

Naciseeka ku bengi nomba ukutontonkanya abati icingabaafwa ukulaibukisha Kristu ilyo balesefya Krisimasi, kutamba ifikope filanga ifyo cali ubushiku afyelwe. Na kuba mufwile mwalimonapo ifikope fya musango yo, apo bakopa Yesu ninshi ali akanya mu mulimba, pali na Maria, Yosefe, bakacema, “aba mano batatu” nelyo “imfumu shitatu,” ifiteekwa, e lyo na bambi abaletamba. Abengi batila ifi fikope filabebukisha bwino umwalola ukusefya Krisimasi. Muli magazini wa U.S. Catholic mwaba amashiwi ya kuti: “Ifikope fitulondolwela ifingi nga nshi ukucila pa fintu tumfwa mu malandwe, nomba mu fikope mulaba na bantu abo tushaishiba uko babafumya.”

Nomba, ni shani fintu ifikope fingalenga umuntu ukumona kwati abantu balandapo mu Malandwe ya Baibolo tabatalile ababako? Ukuba kwena, ifikope ifya kuti balilenga no kupenta busaka busaka filalenga umuntu ukutendeka ukumona kwati ukufyalwa kwa kwa Kristu mulumbe fye nelyo ulushimi. Lintu umushimbe mwaume uwaipeeleshe ku fya mapepo alengele icikope ca kubalilapo mu myaka ya ba 1200, calelangako eyefilya fintu cali ilyo Yesu afyelwe. Ilelo, ifikope filanga ukufyalwa kwa kwa Yesu fyalipooswa mu makwebo ayene yene, filya fiine caba na ku mitabotabo yonse iya Krisimasi. Mwi tauni lya Naples ku Italy, mu matuuka ayengi umwaka onse balashitisha ifikope filanga ukufyalwa kwa kwa Yesu ifyo beta abati presepi. Pa fikope ifingi ifyaseeka, tapaba abantu tubelenga mu Malandwe, lelo paba fye abantu ba ndakai abalumbuka, pamo nga Namfumu Diana, Mama Teresa, na kabila wa fya kufwala Gianni Versace. Mu fyalo fimo ifikope fya kufyalwa kwa kwa Yesu filaba pa macokoleti, pa mukate, na pa fipaapa fya nama sha muli bemba. Kanshi kuti mwaumfwikisha fintu cayafya ukwishiba bwino ifyali ukufyalwa kwa kwa Yesu muli ifi fikope.

Nomba ni shani fintu ifikope fya musango yo “fitulondolwela ifingi nga nshi ukucila pa fintu tumfwa mu malandwe”? Bushe mu Malandwe bufi bwabamo? Nangu bantu abalengulula nga nshi bafwile ukusumina ukutila cine cine Yesu e ko aali pano calo. Kanshi nangu cibe shani inshita imo ali akanya, akafyalilwe ku ncende ya cine cine. Kufwile ukuba inshila isuma iya kwishibilamo ifishinka pa lwa kufyalwa kwa kwa Yesu, ukucila ifikope fya pa Krisimasi!

Na kuba, ifishinka e ko fyaba. Bakalemba ba malyashi ya kale babili abashapangene pa kulemba, balembele pa lwa kufyalwa kwa kwa Yesu. Nga mulamona kwati abengi balalabililako fye kuli Kristu ilyo basefya Krisimasi, ibelengeleni aya amalyashi balembele. Mwalasanga ukuti ifyabamo te milumbe ne nshimi iyo, lelo lyashi ilisuma nga nshi, ilya cine cine pa lwa kufyalwa kwa kwa Kristu.

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 3]

Imipelwa ili mu mbali pa mabula 3 ukufika ku 6, 8 na, 9: Fifty Years of Soviet Art