Ifipusho Ukufuma ku Babelenga

Ni shani fintu Abena Kristu ba cine balingile ukumona icibelesho caseeka ica kupeela bambi amakope ya maprogramu ya pa kompyuta ayafwile ukushitwa?

Bamo mu kuluba nakalimo kuti batila ici cibelesho caliba fye bwino pa kwambula amashiwi ya kwa Yesu aya kuti: “mwapokele ubupe, peeleni ubupe.” Kwena, Yesu talelanda pa kupeela amakope apa fye aya mpapulo nelyo amaprogramu ya pa kompyuta ifyo abene bakwatilapo insambu sha mwi funde, kabili ifilingile ukubomfiwa ukulingana ne funde. Apilibwile ukuti ukushimikila kusanshamo ukupeela. Yesu aebele abatumwa abaleya ku misumba ne mishi yalekanalekana ukuti bali no kushimikila pa Bufumu, ukuposha abalwala, no kufumya ifiwa. Abatumwa tabali na kulipilisha lelo bali no ‘kupeela ubupe.’—Mateo 10:7, 8.

Apo amakompyuta ya bantu aya pa lwabo na ya mu bukwebo nayafula, abantu abengi balefwaisha amaprogramu ya pa kompyuta. Aya ilingi line yafwile ukushitwa. Ca cine ukuti bamo balalemba amaprogramu ayo bapeela ukwabula ukulipilisha kabili balapeela insambu sha kupangako amakope no kupeelako bambi. Lelo amaprogramu ayengi aya pa kompyuta yalashitishiwa. Ababomfya aya maprogramu ya pa kompyuta bafwile ukuyashita, te mulandu baleyabomfya pa ng’anda nelyo mu bukwebo. Nga umo asenda nelyo ukupanga kope wa programu ya pa kompyuta ukwabula ukulipila, kuti cabe calubana, nge fyo fye cingaba na mu kupanga amakope ayengi aya fitabo, nangu fye nga fyapeelwa ukwabula ukulipilisha.

Amaprogramu ayengi aya pa kompyuta (ukusanshako ifyangalo) yalapeela uwashita insambu sha kuyabomfya, umwine nelyo uuleibomfya alakabila ukukonka amafunde ya yako no kwishiba umwa kupelela. Amalasenshi ayengi aya musango yo yatila umuntu fye umo e ufwile ukukwata no kubomfya iyo programu—afwile ukuikwata fye pali kompyuta imo, napamo iya pa ng’anda, iya mu bukwebo nelyo iya pa sukulu. Amalasenshi yambi yatila umwine kuti akwata amakope yabili, lelo talingile ukupangila abantu bambi amakope. Nga ca kuti umwine alefwaya ukupeela programu yonse (e kuti lasenshi na mapepala ya makambisho), kuti acite fyo. Lelo, nga acite fyo ninshi insambu shakwe isha kuibomfya shapwa. Amalasenshi yalipusana, e co uuleshita nelyo uo bapeela programu afwile ukwishiba amafunde ya iyo lasenshi.

Kwaliba ifyalo ifingi ifyabimbwamo mu nsambu sha mwi funde ishicingilila “ifipe ifyakwate fyebo”, ifyapala amaprogramu ya pa kompyuta, kabili balesha ukushininkisha ukuti amafunde ya bwine yakonkwa. Ku ca kumwenako, inyunshipepala ya The New York Times iya January 14, 2000, yacitile lipoti ukuti “bakapokola abena German na bena Denmark baliikata abantu abali mu kabungwe ako balondolwele nga kabungwe kali pa ntanshi mu kupanga amakope ya maprogramu ya pa kompyuta ukwabula insambu” akalepanga no kwananya amaprogramu ne fyangalo fya pa kompyuta, kabili kaleshitisha fye na yamo pa Intaneti.

Bushe icilonganino ca Bwina Kristu cimona shani uyu mulandu? Kwena, Yesu atile: “Ifya kwa Kaisare peeleni kuli Kaisare, ne fya kwa Lesa peeleni kuli Lesa.” (Marko 12:17) Ici cipilibula ukuti Abena Kristu bafwile ukumfwila amafunde ya calo bekalamo ayashipilika amafunde ya kwa Lesa. Ilyo alelanda pa mabuteko, umutumwa Paulo atile: “Umuntu onse anakile bakateka abacilamo . . . Uulekaanya bakateka, ninshi akaanya icatekwapo kuli Lesa; kabili abakaanya bakailetelelo kusekwa.”—Abena Roma 13:1, 2.

Te mulimo wa baeluda ba mu cilonganino ca Bwina Kristu ukulaceeceeta amakompyuta ya bambi, kwati balipeelwa insambu sha kulondolola no kushininkisha ukuti insambu sha bwine shakonkwa. Lelo basumina no kusambilisha ukuti Abena Kristu tabafwile ukubuula icintu icishili cabo kabili bafwile ukutukuta ukuba aba cumfwila. Ici cilacingilila Abena Kristu ku kukandwa nga bampulamafunde, kabili cibalenga ukuba na kampingu musuma ku cinso ca kwa Yehova. Paulo alembele ukuti: “E ico muli no kunakila, te pa mulandu wa bukali bweka iyo, lelo na pa mulandu wa kampingu.” (Abena Roma 13:5) Paulo na kabili alondolwele ico Abena Kristu bafwaisha ilyo atile: “Natusubila ukuti tuli na kampingu musuma, pa kufwayo kwenda bwino bwino muli fyonse.”—AbaHebere 13:18.

[Akabokoshi pe bula 29]

Aba makwebo bamo na masukulu yamo balashita amalasenshi ayapeela insambu ku mpendwa yapimwa iya bengabomfya programu. Mu 1995, ifilonganino fya Nte sha kwa Yehova fyalanshenye pa cipande icafundile ukuti:

“Amakampani ayengi ayapanga no kushitisha aya maprogramu ya pa kompyuta yapoka fye insambu sha kupanga amakope yambi, kabili yalapeela na lasenshi ulangilila ifyo amaprogramu yengabomfiwa ukulingana ne funde. Ilingi line lasenshi asoso kuti umuntu uulebomfya programu te kuti apeele bambi amakope ayapangwa ukufuma kuli iyi programu; na kuba, ifunde lya mu fyalo fyonse ilya kupoka insambu lyalibinda ukucite fyo. . . . Amatuuka yamo ayakalamba yalashitisha amakompyuta ayakwatila limo amaprogramu kabili ayakwata lasenshi. Nangu cibe fyo, amatuuka yamo tayapeela amalasenshi pa mulandu wa kuti tayakwata nsambu sha kupanga amakope yambi. Ici cilolele mu kuti umwine we tuuka alitobe funde lya kubomfya aya maprogramu. Cimbi icikuma kuli ci ca kuti Abena Kristu tabafwile ukufumya nelyo ukubika ifyebo muli bulletin board pa kompyuta ifyafuma ku makope yambi (nga fintu cishingacitwa mu mpapulo sha Sosaite) ukwabule nsambu ukufuma ku bapangile.”