Ukutwalilila Ukushikatala mu Mibomfeshe ya Makompyuta

¹ Umutumwa Paulo acincishe Abena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo ukuti bepumbulwa, pa mulandu wa kuti “naipipe nshita iyashalako.” (1 Kor. 7:29) Lintu impela ya buno bwikashi bukote ileya ilepalamina, cili icacindama ukuti ‘tubale tufwaye ubufumu bwa kwa Lesa’ no “kulubulako inshita,”! (NW) Inshita yalicindama.—Mat. 6:33; Efes. 5:15, 16.

² Batila ifya kupangapanga ifya sayansi filapusushako inshita. Ku ca kumwenako, umuntu kuti asanga ifyebo ifingi nga nshi ukupitila fye mu kutinika pe batani lya pali kompyuta. Amakompyuta kuti yacita ifintu mu masekondi fye ifingacitwa mu maawala ayengi nelyo imilungu nga kubomfya inshila shimbi. Yalafwilisha nga ca kuti yabomfiwa bwino.

³ Bushe Cine Cine Ikapususha Inshita? Lelo, uulebomfya kompyuta alapoosapo indalama ne nshita. Umuntu kuti apoosa amaawala ayengi pa kusambilila ifya kubomfya programu wa pali kompyuta. Ukulundapo, umuntu uwaobelwa muli bakompyuta kuti aonaule nshita engabomfya bwino ku fintu fimbi. Tufwile ukuyabomfya bwino, no kulaibukisha icishinte ca mafunde icaba mu kukonkomesha kwa mutumwa Paulo ukwa kwenda ‘nga ba mano no kulubulako inshita.’—Moneni 1 Abena Korinti 7:31.

⁴ Abengi abakwata imifwaile isuma balipanga amaprogramu ya pali kompyuta aya kusungilamo ifyalembwa fya cilonganino. Kwena, umuntu umwine afwile ukuipingwila ifya kubomfya kompyuta yakwe. Nangu cibe fyo, ifyalembwa fya cilonganino ifyakwata amaformu tafifwile ukusungilwa pa kompyuta, pantu abacaice na bantu bambi abashakwata nsambu kuti babelengamo. Fyonse ifyalembwa ifya cilonganino—pamo nga ifya ndalama, Ifyalembwa fya Cilonganino Ifya Bukasabankanya, na fimbi, fifwile ukusungilwa pa maformu yapayanishiwa na Sosaite, kabili ifyebo fyaba pali aya maformu ya cilonganino tafifwile ukusungwa pa kompyuta. Muli fyo, abantu bambi tabakabelenge ifyebo fya cilonganino ifya nkama.

⁵ Bakangalila bapeelwa umulimo bafwile ukuba no mucetekanya lintu balepeela bamunyina amalyashi mwi Isukulu lya Butumikishi bwa Teokrasi no Kulongana kwa Mulimo. Bafwile ukwishiba ifyebo ifili no kulandwa mu lyashi. Ku ca kumwenako, mwi sukulu, ifyebo fimo te kuti filinge umusambi uuli onse ukulanda. Bafwile ukutontonkanya pa mifwaile ya lyashi ne milingo ya muntu ne fyebo filimo. Te kulekela kompyuta ukupingulapo.

⁶ Munyina upeelwe lyashi lya kulanda mu cilonganino tafwile ukushintilila pa fyebo fyapekanishiwa ku muntu umbi, maka maka untu ashaishiba, cikulu fye fili pa kompyuta kabili kuti fyamupusushishako inshita. Abena Kristu bapeelwa umulimo tabaibililika abene ukupekanya amalyashi ya Baibolo na malyashi ya mu kulongana no kuyabika pa kompyuta pa kuti bambi baleyabomfya. Lelo, kompyuta na Watchtower Library wa Sosaite uwa pa kompyuta, kuti fyaba fibombelo fintu munyina engabomfya ifingamulenga ukusapika ifyebo mu nshita inono fye.

⁷ Kumfwa ku lwa kupanga cipya cipya no kwananya amaprogramu ya pa kompyuta, imitande ya fintu, ne fintu fimbi ifyapalako kuli bamunyina, ukupekanya no kwananya amalyashi ya mu Isukulu lya Butumikishi bwa Teokrasi no Kulongana kwa Mulimo pa kompyuta nelyo inshila shimbi, caliwama ukuti bamunyina baipekanishishe ifyebo fyabo abene, kabili ninshi nabeshiba ne filekabila cilonganino cabo. (1 Tim. 4:13, 15) Tatufwile ukupangilapo indalama pa bo twaishiba ukupitila mu cilonganino.

⁸ Ni shani pa lwa kupeela bambi amalembo ayapulintwa ayali mwi Sambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda nelyo Isambililo lya Citabo pa Cilonganino? Kuti cawamapo ukuti bakasabankanya baleilembela ifyebo no kushila muli Baibolo ne mpapulo ishili no kusambililwa. Ukubomfya amalembo yapulintwa mu kulongana ayali mu mpapulo lelo ayashambwilwe kuti kwalenga umuntu ukuleka ukubomfya Baibolo pa kufwaya amalembo. Lelo ukufwaya Amalembo mu nshita ye sambililo lya Baibolo nelyo pa kulongana kwaba lubali lwa kukansha ukutupangasha ukubomfya bwino Baibolo mu mulimo wa butumikishi. Ilingi, maka maka lintu amalembo yambwilwe nayalepa, caliwamapo ukuyabelenga mu Baibolo, maka maka nga ibumba lyakoseleshiwa ukulakonkamo.

⁹ Ifiteyo na Fimbi Ifyabipa Sana: Nga fintu calondolwelwe mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa August 1, 1993 pe bula17, ukukwata bulletin board (inshila ya kutuminamo amashiwi no kusabankanya ifintu pa kompyuta) kuti kwalenga ifintu ifingonaula bumupashi icabipisha. Kwati fye ni filya umuntu uushakwata imibele isuma engabika muli bulletin board pa kompyuta virus—e kuti programu iyapangilwa ukukonaula amafaelo ya pa kompyuta—e fyo na basangu, bashimapepo, na bantu bambi abafwaya ukonaula imibele ya bambi nelyo ukubonaula mu nshila shimbi kuti babika ifyebo fyabipa mu bulletin board pa kompyuta. Kano nga ca kuti bulletin board pa kompyuta, napalembwa ukuti “JW Only,” ilesakamanwa bwino, no kulabomfiwa fye ku babomfi ba kwa Yehova abakosoka kabili aba cishinka, kuti mwalenga Abena Kristu abaleibomfya ukutendeka “ukubishanya kubi.” (1 Kor. 15:33) Sosaite yalipokelela amalipoti pa lwa makompyuta abantu batila makompyuta yabo ayabomfiwa ukulondolola ifyebo fya ku mupashi ifyabula no kushininkisha. Kabili yalibomfiwa ukupandilamo amano ayabipa, ukucitilapo ulwambo no kusalanganya ifyebo fya bufi, no kubikapo amashiwi ya kufuupula, no kwipusha ifipusho fyonaula icitetekelo ca bantu bamo pa kutila baletwishika, no kusalanganya ukuilwila kwa Malembo ukwa pa lwabo. Lintu umuntu afibelenga fye, ifyebo fimo kuti fyamoneka kwati fisuma ifyo umuntu engasambililako fimo, lelo kuti fyabamo ifyebo fyabipa. Abena Kristu bashintilila pa “musha wa cishinka kabili uwashilimuka” ukubapa ifya kulya fya ku mupashi pa nshita yalinga no kulondolola ifyo bashumfwikishe. (Moneni Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa July 1, 1994, amabula 9-11.) Umwina Kristu alikwata umulimo ukalamba uwa kucingilila icitetekelo cakwe ku fintu fyonse ifingonaula cene. Kabili icacindama pa lwa ici, kwishiba bantu abishanya na bo.—Mat. 24:45-47; 2 Yoh. 10, 11.

¹⁰ Ulupungu lwa kwa Kalinda lumo lwine lwakomaile pa bucindami bwa kumfwila amafunde ya kupoka insambu. Amakampani ayengi ayapanga no kushitisha aya maprogramu ya pa kompyuta yapoka fye nsambu sha kupanga amakope yambi, kabili yalapeela na lasenshi ulangilila ifyo amaprogramu yengabomfiwa ukulingana ne funde. Ilingi line lasenshi asoso kuti umuntu uulebomfya programu te kuti apeele bambi amakope ayapangwa ukufuma kuli iyi programu na kuba ifunde lya mu fyalo fyonse ilya kupoka insambu lyalibinda ukucite fyo. Abantu abengi abafunuka tabatiina ukutobe funde. Lelo Abena Kristu balingile ukumfwila amafunde, no kupeela ifya kwa Kaisare kuli Kaisare.—Mat. 22:21; Rom. 13:1.

¹¹ Amatuuka yamo ayakalamba yalashitisha amakompyuta ayakwatila limo amaprogramu kabili ayakwata lasenshi. Nangu cibe fyo, amatuuka yamo tayapeela amalasenshi pa mulandu wa kuti tayapoka nsambu sha kupanga amakope yambi. Ici cilolele mu kuti shimatuuka alitobe funde lya kubomfya aya maprogramu. Na cimbi icakuma kuli ici, Abena Kristu tabafwile ukufumya nelyo ukubika ifyebo muli bulletin board pa kompyuta ifyafuma ku makope yambi (nga fintu cishingacitwa mu mpapulo sha Sosaite) ukwabule nsambu ukufuma ku bapangile.—Heb. 13:18.

¹² Ubusuma bwa kubomfya ifili fyonse ifya kupangapanga ifya sayansi no bubi bwingafumamo fifwile ukupimununwa. Filya fine televishoni ingabomfiwa bwino bwino, ububi iletele abantunse ilelo bulengele na bantu ba ku calo ukulasoka abantu pa lwa yene. Abantu balikatanya amakompyuta mwi sonde lyonse kabili kuti yamuletela ifyebo fyacindama ifishaifulila mu mwenu nelyo ku ncito. Yalafwilisha aba makwebo no tubungwe e lyo na bantu pa lwabo abakabila ukwishiba ifilecitika, ifibakumine nelyo ifikumine amakwebo yabo muli buno bwikashi umo ifintu fileenda lubilo lubilo. Pa nshita imo ine, pa makompyuta paba ifyabipa pamo nge fikope filangisha ubwamba, ifyebo fya lupato ulupatukanya abantu, ne fyebo pa lwa kucita ifintu fya muselu kabili ifyabipa.

¹³ Kanshi pali imilandu iingi iyacindama intu Umwina Kristu afwile ukubomfesha bwino kompyuta. Abengi baleumfwa bwino ukubomfya programu wa New World Translation, volyumu wa Insight, na programu wa fya kusanga amalembo, fintu Sosaite yabika pali kompyuta. Bambi balimwenamo mu kubomfya Watchtower Library uwa Sosaite uwa pa kompyuta, uwakwata ifintu na fimbi ifya kubomfya pa kusapika. Ilintu umuntu kuti aishiba ubusuma bwa kubomfya ifya kupangapanga ifya sayansi no kufibomfya ku mifwaile isuma, afwile aibaka no kubaka bambi ku fintu ifingabonaula. Tufwile ukucenjela pa kuti na lintu tulebomfya bwino ifya kupangapanga ifya sayansi, tatonawile inshita yesu iyacindama, nelyo ukupumbulwa ku mulimo wesu uwacindama na mabuyo yesu.—Mat. 6:22; 28:19, 20.