Ubumi Bwabo

Ndasekelela no Kutasha te Mulandu ne Mfwa Yamponeshe pa Musao

NGA FINTU CASHIMIKWA NA BA NANCY E. Porter

Cali ni pa June 5, 1947, ubu bushiku kwalikabile mu nshita ya cungulo mu Bahamas, ifishi fyabela pa kati ka kapinda ka ku kulyo na kabanga ka lulamba lwa United States. Ukwabula ukwenekela, umulashi amona abengila mu calo atandalile ine na bena mwandi, ba George. Atupeele kalata yatile tabaletufwaya muli ifi fishi no kuti “tufumemo ilyo line fye!”

INE na ba George twali bamishonari ba Nte sha kwa Yehova abakubalilapo ukuya ku Nassau, umusumba ukalamba sana pa misumba ya mu Bahamas. Ilyo twapwishishe isukulu lya Gileadi mwi kalasi lyalenga 8, isukulu lya bamishonari ilyali ku kapinda ka ku kuso aka New York, twaebelwe ukwisabombela kuno. Cinshi twacitile icalengele ukuti batupate sana pa numa ya kwikalako fye imyeshi itatu? Kabili cinshi calenga ukuti ntwalilile ukuba kuno pa numa ya myaka 50?

Ukukanshiwa Ukubomba Ubutumikishi

Batata, ba Harry Kilner, e balengele ukuti mbe fino naba. Bali ca kumwenako icisuma sana kuli ine, baliipuswile ku fingi pa kuti fye babe Inte ya kwa Yehova. Nangu ca kutila balelwalilila, baleya mu kushimikila lyonse pa mpela ya mulungu, bapimpile ukucindamika ifya Bufumu intanshi. (Mateo 6:33) Tatwakwete ndalama ishingi, lelo mwi tuuka lyabo ilya nsapato ilyali mu Lethbridge, Alberta, ku Canada muli ba 1930, mwalecitilwa ifya ku mupashi sana. Abo njibukisha sana, batumikishi ba nshita yonse aba Nte sha kwa Yehova abetwa bapainiya, abaletutandalila pa ng’anda no kutushimikila ifyo balesanga mu mulimo.

Mu 1943, natendeke ukubomba umulimo wa bupainiya mupepi na matauni ya Fort Macleod na Claresholm mu Alberta. Pali ilya nshita, umulimo wesu uwa kushimikila walibindilwe mu Canada pa mulandu wa fyebo fya bufi ifyo abalekanye Nte bakubenye mu nshita ya Nkondo ya Calo iya 2. Icifulo cesu ica kushimikilamo cali bakilomita 50 mu butali, lelo apo twali abacaice na maka, tatwasakamene ukucofa incinga no kwenda fye ukuyafika ku mishi imo iinono na mu mafarmu. Pali iyi nshita, nalikwete ishuko lya kulanda na bapwishishe sukulu lya Gileadi kabili ifya kukumanya fyabo fyanengele ukufwaisha ukuba mishonari.

Mu 1945, naupilwe kuli ba George Porter, abafumine ku Saskatchewan, ku Canada. Abafyashi babo bali ni baNte bapimpa ukutula mu 1916, kabili na bo basalile ukubomba ubutumikishi bwa nshita yonse. Icifulo twapeelwe ukubombelako pa kubala cali mu Lynn Valley ku Kapinda ka ku kuso aka musumba wa Vancouver mu Canada. Tapakokwele batwitile ukuya ku Gileadi.

Pa myaka iingi, nalilanda na bapwisha amasambililo ya fya bushimapepo kabili nalimona ifyo ukukanshiwa mu fya mapepo kwaonaula icitetekelo ca bo muli Lesa na mu Cebo Cakwe, Baibolo. Ifwe ifyo twasambilile ku Gileadi fyalipusana pantu fyaliwemye imitontonkanishishe yesu ne cacindamisha ca kuti fyakoseshe icitetekelo cesu muli Yehova Lesa na mu Cebo cakwe. Abo twali na bo mu kalasi imo batuminwe ku China, Singapore, India, ku fyalo fyaba mu Afrika, South Amerika, na kumbi. Ncili ndebukisha ifyo nayangile ilyo batwebele ukuti baletutuma ku fishi fya Bahamas.

Icalengele Ukuti Twikale

Nga kulinganya no kwaile abo twali na bo mu kalasi imo, ulwendo lwesu ulwa ku Bahamas lwali ulwipi. Ilyo fye twafikile twaleipakisha icikabilila ca kasuba, ukumona iulu na menshi aya bulu, ifikuulwa fyabalabata, no kutamba incinga ishingi. Lelo, ico njibukisha sana ilyo twafikile fye, libumba linono ilya ba Nte basano abaletulolela ilyo ubwato twalimo bwafikile. Mu nshita fye inono twasambilile ukuti intambi shaba kulya shalipusene sana ne ntambi shesu. Ku ca kumwenako, abena mwandi baebelwe ukuleka ukunjita ati we mutemwikwa pa cintubwingi, apo ilingi line abo bete fyo kulya ni balya banakashi bashili bakashi lelo abo umo enda na bo.

Tapakokwele, bashimapepo, napamo pa kumona ukuti twalebishanya na bantu, batubepeshe ukuti twali baKomyunisti. Ici e calengele ukuti batwebe ukufuma muli ici calo. Lelo, baNte abali fye nalimo 20 muli filya fishi pali ilya nshita, apo pene fye baebele iminshipendwa ukusaina ukuti balombe ukutila batusuminishe ukwikala. E co, batulekele ukuti twikale.

Ku Cifulo ca Kushimikilako Icipya

Icine ca Baibolo calipuukile sana mu mitima ya batemenwe Lesa, e co bamishonari ba ku Gileadi na bambi balituminwe ku Bahamas. Lyene, mu 1950, amaofeshi yanono aya Nte sha kwa Yehova yalipangilwe. Pa numa ya myaka 10, Milton Henschel, uwalebomba pa maofeshi yakalamba aya Nte sha kwa Yehova pa Brooklyn, mu New York, atandalile ifishi fya Bahamas no kwipusha bamishonari nga kuti kwaba uwingatemwa ukuyatendeka umulimo wa kushimikila pa cishi cimbi ica mu Bahamas. Ba George na ine twaipeleshe ukuya, kabili e fyo twatendeke ukwikala pa cishi ca Long Island, apo twaikele imyaka 11.

Ici cishi, icaba pa fishi ifingi ifyapanga Bahamas, calepa bakilomita 140 mu butali na bakilomita 6 mu bufumo kabili pali ilya nshita tacakwete matauni. Umusumba wa bwangalishi uwa Clarence Town, wakwete amayanda mupepi na 50. Imikalile yali ya ku kale sana—takwali malaiti, amenshi ya ku mipaipi, nelyo ifitofu ne fimbusu fya mu ng’anda. E co twayalwile imikalile no kubelesha imikalile ya mu fishi fyaba ukutali na matauni. Kuno balelanda sana pa bumi bwa bantu. Twasambilile ukukanaposha ati, “Muli shani lelo?” pantu ilingi pa kwasuka umo alepoosa nshita iikalamba ukulondolola amalwele alwalapo ne fyo aundepwe.

Ilingi twaleshimikila ukufuma ku kicini ne kicini pantu abantu ilingi balesangwa mu makicini yabo aya pa nse ayafimbwa ne mitenge ya fyani ayakwata ifitofu fya nkuni. Mu mishi iingi mwaleba abalimi nelyo abalondo be sabi abapiina lelo aba cikuuku. Abengi bali ni bakapepa lelo baletiina ne mipashi. Ifyalecitika ifingi ifyaibela baleti fishibilo fya mipashi ibifi.

Bashimapepo tabakwete nsoni sha kwingila mu mayanda ya bantu abashibalaalike no kulepula impapulo sha Baibolo isho twalebashila. E co, baletiinya aba mwenso, lelo te bonse balebatiina. Ku ca kumwenako, umwanakashi washipa, umukoloci wa myaka 70 alikeene ukutinishiwa. Alefwaya ukumfwikisha Baibolo pa lwakwe, kabili kuli pele pele aishileba Nte pamo na bambi abengi. Ilyo abatemenwe ukusambilila bafulile, limo limo pa Mulungu ba George baleensha bakilomita 300, ukwafwa aba bantu ukusangwa ku kulongana.

Mu myaka ya mu kubangilila ilyo kushilaba baNte bambi, ine na ba George twabakilile bumupashi bwesu pa kulalongana ukulongana konse ukwa Bwina Kristu. Na kabili, twalekonka programu we Sambililo lya Ulupungu lwa kwa Kalinda no kubelenga Baibolo lyonse pali Cimo icungulo. Na kabili twalebelenga Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! nga twapokelela fye aba bamagazini.

Batata bafwile ilyo twali pa cishi ca Long Island. Ulusuba lwakonkelepo, mu 1963, twateyenye ukuti bamayo bakese mukwikala mupepi na ifwe. Nangu ca kutila bali bakote, balibeleshe ukwikala kulya kabili baikele pa Long Island mpaka ne mfwa yabo mu 1971. Pali nomba, pa Long Island paliba icilonganino ne Ng’anda ya Bufumu iipya.

Imfwa Yamponeshe pa Musao

Mu 1980, ba George bamwene ukuti batendeka ukulwalilila. E fyo ubwafya bumo ubwa kukalifya mu bumi bwandi bwatendeke—ukumona abalume bandi abatemwikwa, bakabomba banandi, kabili bacibusa wandi batebelelwa no bulwele bwa Alzheimer’s. Ubuntu bwabo bwalyalwike. Ifya kulekeleshako ukucitika ifyancululwishe sana fyasendele imyaka 4 ilyo bashilafwa mu 1987. Balenshindika mu butumikishi na ku kulongana lyonse ilyo bali na maka, nangu line ukubombesha kwabo ilingi kwalelenga nalalila. Ukutemwa kwa bamunyinefwe Abena Kristu kwalinsansamusha icine cine pa numa ya mfwa yabo, lelo ncili ndabafuluka sana.

Cimo icaweme sana mu cupo cesu na ba George cali kulanshanya kusuma cila nshita. Nomba apo ba George balifwa, ndatasha sana ukuti Yehova eba ababomfi bakwe ‘ukupepa no kukanaleka,’ no ‘kuba aba mukoosha ku kupepa’ no kubomfye “mipepele yonse.” (1 Abena Tesalonika 5:17; Abena Roma 12:12; Abena Efese 6:18) Ukwishiba ukuti Yehova alatusakamana kulansansamusha. Ng’umfwa kwati ni kemba wa malumbo uwaimbile ati: “Abe uwacindikwa Shikulu, Lesa ipusukilo lyesu! ubushiku no bushiku atusenda.” (Amalumbo 68:19) Ukulasakamana ifilekabilwa ubushiku bumo bumo, ukusumina ukuti nshingakumanisha ukucita fimo, no kutasha pa mapaalo nkwata cila bushiku, nga fintu Yesu afundile, cine cine e nshila yawamisha iya kwikalilamo.—Mateo 6:34.

Ifilambu fya Butumikishi Ifinenga Ukusekelela

Ukubombesha mu butumikishi bwa Bwina Kristu kwalingafwa ukukanatontonkanya sana pa fya ku numa. E co, nalicimfya ukukalifiwa ukwinganenga ukupopomenwa. Ukusambilisha bambi Baibolo kwaba ni ntulo yaibela iya cisansamushi. Waba mulimo wa ku mupashi uwateyanishiwa bwino uunenga ukushikatala kabili uukosha ubumi bwandi.—Abena Filipi 3:16.

Limo nalipokelele foni ukufuma ku mwanakashi nashimikile pa lwa Bufumu imyaka 47 ku numa. Ali mwana wa musambi wa Baibolo twabalilepo ukukwata ilyo twafikile mu Bahamas mu 1947. Banyina na bawishi, ne nkashi shakwe na bamunyina bonse balisangwike Inte sha kwa Yehova ukusanshako fye na bana na beshikulu babo abengi. Na kuba, balupwa lwakwe ukucila pali 60 ni Nte sha kwa Yehova. Lelo wene tapokelele icine. Lelo, pali ilya nshita aliiteyenye ukuba umubomfi wa kwa Yehova Lesa. Fintu nsekelela ukumona ukuti baNte abali fye abanono mu Bahamas ilyo ine na ba George twafikile balifula ukucila pali 1,400!

Limo abantu balanjipusha nga ca kuti ndafuluka ukukwata abana bakuifyalila. Ca cine ukuti ukukwata abana kuti kwaba lipaalo. Lelo, te bengi abafyashi bakwata abana bakuifyalila batemwikwa nga fintu abana bandi, abeshikulu ne fishikulula, aba ku mupashi bantemwa. Cine cine, ‘abacite cisuma,’ kabili “abacindama ku milimo isuma” e bakwatishe nsansa. (1 Timote 6:18) E mulandu wine mombela ubutumikishi ukufika apapelele amaka yandi.

Bushiku bumo ilyo nali mwi ofeshi lya kwa dokota wa meno, umukashana aishile kuli ine no kusosa ati: “Tamunjishibe, lelo ine nimwishiba, kabili ndefwaya fye ukumweba ati nalimutemwa.” Lyene ashimike ifyo asambilile icine ca mu Baibolo kabili atashishe ukuti ifwe bamishonari twaishile ku Bahamas.

Pa nshita imbi ilyo nabwelele ukufuma ku kutuusha, nasangile akaliluba kamo pa mwinshi wa muputule njikalamo pe ofeshi linono ilya Nte sha kwa Yehova mu Nassau. Kali pamo na ka kalata kaleti: “Twatemwa ukuti mwabwela ku mwenu.” Ndatasha sana, kabili ndatemenwako sana Yehova ilyo namona umusango wa bantu abo Icebo, ukuteyanya, no mupashi wakwe fyaleta! Cine cine, Yehova atwafwa ukupitila mu bantu twikala na bo.

Ndatasha Sana

Te lyonse imikalile ne fyo mpitamo pali nomba fyanguka. Lelo nalikwata ifingi ifya kutashishapo—insansa nsanga mu butumikishi, ukutemwa no kusakamana kwa bamunyinane ne nkashi aba Bwina Kristu abengi, ukutemwa no kwangwako kwa kuteyanya kwa kwa Yehova, icine cishaiwamina ica mu Baibolo, isubilo lya kuba na batemwikwa bandi nga babuushiwa, no kwibukisha fye ifyo icupo candi no mubomfi wa kwa Yehova uwa busumino cali pa myaka 42. Ilyo tushilaupana, nalepepa ukuti lyonse ndeafwa abena mwandi ukutwalilila ukubomba ubutumikishi bwa nshita yonse, ubo batemenwe sana. Yehova alinsenamine no kwasuka ipepo lyandi. E co ndefwaya ukutasha Yehova pa kungafwa ukuba uwa busumino kuli wene lyonse.

Kuno Bahamas kulesa sana abatandashi, abapoosa amadola ayengi ku kutamba ifilengwa na Lesa ifisuma. Ukupingulapo ukubombela Yehova konse uko ukuteyanya kwakwe kwatungulula, kwalenga nalaipakisha ukwenda ukufuma ku lubali lumo ulwa ifi fishi ukufika na ku lubali lumbi, ilyo ndeshimikila Imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. Lelo, icacindama sana ca kuti, nalimona no kumwenamo mu kutemwa kwa bena Bahamas abasansamuka nga nshi.

Ndatasha sana ku basambilishe abafyashi bandi icine, abalengele umuntontonkanya no mutima wandi ilyo nali umwaice ukufwaisha ukufwaya Ubufumu bwa kwa Lesa intanshi. Ababomfi ba kwa Yehova abacaice pali lelo na bo kuti bapokelela amapaalo ayengi nga baingila pa “mwinshi ukulamba” uutungulula ku mashuko yakalamba aya kukushako ubutumikishi. (1 Abena Korinti 16:9) Na imwe mukatasha sana nga mwabomfya ubumi bwenu ku kucindika “Lesa wa milungu,” Yehova.—Amalango 10:17; Daniele 2:47.

[Icikope pe bula 24]

Mu bunte bwa mu musebo, mu Victoria, B.C., mu 1944

[Icikope pe bula 24]

Ine na ba George twasangilwe kwi Sukulu lya Gileadi mu 1946

[Icikope pe bula 25]

Na ba George ku ntanshi ya ng’anda ya bamishonari mu Nassau, ku Bahamas, mu 1955

[Icikope pe bula 26]

Ing’anda ya bamishonari mu Deadman’s Cay, uko twabombele ukufuma mu 1961-72