Umulandu Tushingaitalushisha ku Bantu Bambi

“Ukuba babili kwawamo kucila ukuba weka . . . Pantu nga umo awa, umunankwe kuti amwimya.”—E fyasosele Imfumu Solomone

IMFUMU SOLOMONE iya bena Israele ba ku kale yatile: “Ukuba babili kwawamo kucila ukuba weka; pa kuti kuli bene kwabe cilambu cisuma ica mu kucucutika kwabo. Pantu nga umo awa, umunankwe kuti amwimya: lelo kalanda ku uli eka uwawa apashaba umbi ku kumwimya!” (Lukala Milandu 4:9, 10) Uyu muntu wa mano kanshi akomaila pa musango wakwata bantunse uwa kufwaya bucibusa no busuma bwaba mu kukanaitalusha ku bantu bambi. Lelo, ifi tafyali fya kuitontonkanishisha fye. Icalengele Solomone ukulande fi ni co alikwete amano ya bulesa kabili alipuutilwemo na Lesa.

Te cisuma ukuitalusha kuli bambi. Abantu balakabila bambi. Bonse tulakabila ubukose no kwafwa kwa bantu bambi. Ipinda lya mu Baibolo litila: “Uwanunuka afwayo mwa kufwailo lubuli, apaataukila amano yonse.” (Amapinda 18:1) E mulandu wine kanshi basayantisti abasambilila pa misango ya bantu bakoselesesha abantu ukuilunda kwi bumba lya bantu no kwangwa bambi.

Pa fintu baProfessor Robert Putnam batashishe ati kuti fya-afwilisha ukubukulula ukubombela pamo, “kukosha ifya ku mupashi.” Inte sha kwa Yehova e bapulamo mu kucite ci cintu pantu balaipakisha ukucingililwa mu filonganino ifyaba ngo lupwa ifya calo conse. Mu kumfwana na mashiwi ya mutumwa Petro, aba “[balitemwa] aba bwananyina bonse,” abakwata ‘akatiina kuli Lesa.’ (1 Petro 2:17) BaNte tabaitalusha kuli bambi kabili balasengauka ififuma mu kuitalusha pantu imilimo iingi iisuma iyaba mu kupepa kwa cine ibalenga ukwafwilisha abanabo ukusambilila icine ca mu Cebo ca kwa Lesa, Baibolo.—2 Timote 2:15.

Ukutemwa na Bucibusa Fya-alwile Ubumi Bwabo

Inte sha kwa Yehova bantu baikatana kabili Nte onse alabomba umulimo wacindama. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pali Miguel, Froylán, na Alma Ruth abafyalwa inda imo abekala ku South America. Bafyelwe no bwafya bwa mafupa ubulenga umuntu ukutusa. Bonse batatu bendela pa ncinga sha balemana. Bushe ukubishanya ne Nte kwakuma shani ubumi bwabo?

Miguel atila: “Nalebipilwa kale, lelo ilyo natampile ukubishanya na bantu ba kwa Yehova, nalyalwike. Ukuitalusha ku bantu ca busanso. Ukubishanya na basumina banandi pa kulongana kwa Bwina Kristu, ukuba na bo cila mulungu, kwalingafwa apakalamba ukuba ne nsansa.”

Alma Ruth kabili atila: “Limo limo naleumfwa icikonko sana; naleba no bulanda sana. Lelo pa numa ya kusambilila pali Yehova, naishileumfwa ukuti kuti napalama kuli wene. Ico calicindamishe sana mu bumi bwandi. Balupwa balitwafwa sana, kabili ico calitwikatanya ukucila.”

Bawishi kwa Miguel baliitemenwe ukumusambilisha ukubelenga no kulemba. Lyene Miguel na o asambilishe Froylán na Alma Ruth. Ukusambilila ukulemba kwalicindeme pa kuba aba bumupashi. Alma Ruth atila: “Ukusambilila ukubelenga kwalitunonsha apakalamba pantu tulaliishiwa lwa ku mupashi ukupitila mu kubelenga Baibolo ne mpapulo shashimpwa pali Baibolo.”

Pali lelo Miguel ni eluda wa Bwina Kristu. Froylán alibelenga Baibolo ukupwisha yonse fye imiku 9. Alma Ruth alilundako umulimo wa kwa Yehova pa kubombako bupainiya, nelyo umulimo wa nshita yonse uwa kubilisha Ubufumu, ukutendeka mu mwaka wa 1996. Atila: “Pa kwafwilishiwa na Yehova nalifishapo ubu buyo, pantu bankashi batemwikwa mu cilonganino balangafwa pa kuti nshimikile no kusambilisha amasambililo ya Baibolo 11 ayo natendeka.”

Ica kumwenako cisuma na cimbi ca kwa Emelia, uwali mu busanso bwamulengele ukulabomfya incinga ya balemana pa mulandu wa kucenwa ku molu na ku moongololo. Inte sha kwa Yehova mu musumba wa Mexico City basambilile nankwe Baibolo, kabili abatishiwe mu 1996. Emelia atila: “Ilyo nshilaishiba icine, nalefwaya ukuipaya; nshalefwaya ukuba umumi na kabili. Naleyumfwa uwa fye, kabili nalelila fye ubwaila no bwaca. Lelo ilyo nabishenye na bantu ba kwa Yehova, nasangile ukutemwa kwa bwananyina. Ukusakamana bansakamana kwalinkoselesha. Umo pali baeluda aba fye nga munyinane nelyo tata. Wene na babomfi batumikila bamo balansenda ku kulongana na mu kushimikila pa ncinga yandi.”

José uwabatishiwe ku kuba Inte ya kwa Yehova mu 1992, ekala eka. Ali ne myaka 70 iya kufyalwa, kabili apokele penshoni mu 1990. José aali uwakungumana umutima, lelo pa numa ya kushimikilwa na Nte, atampile ukusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu bwangu bwangu. Alitemenwe ifyo aumfwile ne fyo amwene kulya. Ku ca kumwenako amwene bucibusa bwa bamunyina kabili asangile ukuti balemupoosako amano. Baeluda na babomfi batumikila mu cilonganino alongana e bamusakamana nomba. (Abena Filipi 1:1; 1 Petro 5:2) Abasumina banankwe ababe fi ‘baba ica kumukoselesha.’ (Abena Kolose 4:11) Balamutwala kuli dokota, balamupempula ku ng’anda, balimutungilila ilyo akwete amaopareshoni 4 ku cipatala. Atila: “Balimpoosako amano. Ni balupwa lwandi aba cine cine. Ndaipakisha ukuba na bo.”

Mwaba Insansa sha Cine mu Kupeela

Ilyo Imfumu Solomone yatile “ukuba babili kwawamo kucilo kuba weka,” cali fye ni pa numa ya kulanda pali bucafye bwa kuipeelesha ku kunonka ifyuma. (Lukala Milandu 4:7-9) Ifyo e fyo abengi ilelo bakonkelela, nelyo ca kuti ukucite co kupilibula ukuipusula bucibusa bwa mu lupwa na ku nse ya lupwa.

Uko kufunuka na bukaitemwe e cilenga abengi ukuitalusha kuli bambi. Ici tacabaletela insansa nelyo ukukumanisha ifya mu bumi, pantu ukufuupulwa no kubulwe subilo fyaliseeka ku bantu bafwaisha icuma. Ukupusana ne ci, ifilandilwe pa muulu filelangilila fye ubusuma bwa kubishanya na babombela Yehova kabili abakuntwa ku mitima ku kumutemwa no kutemwa abanabo. Ukusangwa lyonse ku kulongana kwa Bena Kristu, ukusakamanwa no kwangwa na Abena Kristu banensu, no kupimpa mu mulimo wa mu butumikishi e fikalamba ifyafwilisha aba bantu ukucimfya ukutontonkanya pa fibi ukwisa pa mulandu wa kuitalusha ku bantu bambi.—Amapinda 17:17; AbaHebere 10:24, 25.

Apo tulakabila abantu bambi, ukucitila abantu bambi ifisuma kulaleta insansa. Albert Einstein, uwabombele milimo yanonseshe bambi, atile: “Ubucindami bwa muntu . . . bufwile ukumonekela mu fintu apeela te mu fyo apokelela.” Aya mashiwi yalomfwana ne fyalandile Shikulwifwe Yesu Kristu ati: “Mwaba insansa ishingi mu kupeela ukucila ishaba mu kupokelela.” (Imilimo 20:35) E ico, apo cisuma ukutemwikwa, kanshi cisuma no kutemwa bambi.

Kangalila wenda uwatandalila ifilonganino pa myaka ku kwafwilisha mu fya ku mupashi kabili uwa-afwilisha no kukuula apa kulonganina Abena Kristu abapiina atile: “Insansa shifuma mu kubombela bamunyina no kumona ifyo batasha shinenga ukutwalilila ukufwailisha amashuko ya kwafwa bambi. Ine nasanga ukuti ukwangwa bambi e fyo umuntu engasanga insansa. Nalishiba no kuti ifwe baeluda, tufwile ukuba ngo ‘mwa kufisama ku mwela . . . nge mimana ya menshi apaumisha, nge cintelelwe ca cilibwe cikalamba mu calo icatembuka.’”—Esaya 32:2.

Ifyo Kwawama Ukwikalilila Pamo Ukwa ba Bwananyina!

Cine cine mwaba ubunonshi bwine bwine ne nsansa shine shine mu kufwaya bucibusa na babombela Yehova. Kemba wa malumbo abilishe ati: “Moneni, ifyo kwawama kabili ifyo kwa nsansa ukwikalilila pamo kwa ba bwananyina!” (Amalumbo 133:1) Ukwikatana mu lupwa kwalicindama nga nshi pa kuti kube ukutungililana, nge fyo cali mu lupwa mwaba Miguel, Froylán, na Alma Ruth. Kabili lipaalo icine cine ukuba abaikatana mu kupepa kwa cine! Pa numa ya kufunda abalume ba Bwina Kristu na bakashi, umutumwa Petro alembele ati: “Ica kulekelesha, bonse mube aba mutima umo, abalangulukilana, abatemwa aba bwananyina, aba nkumbu, aba mitima ya kuiceefya.”—1 Petro 3:8.

Bucibusa bwine bwine bulaleta ubunonshi sana, ku mutima na lwa ku mupashi. Ilyo umutumwa Paulo alelanda na batetekela banankwe, abakonkomeshe ati: “Sansamusheni abakungumane mitima, tungilileni abanaka, beni abashishimisha kuli bonse. . . . Lyonse mulekonkelela icisuma muli mwe bene na bene na kuli bonse.”—1 Abena Tesalonika 5:14, 15.

E ico fwayeni inshila ya kubombelamo icisuma kuli bambi. “Tubombe icisuma kuli bonse, lelo maka maka ku ba bwananyina mu citetekelo,” pantu ukucite ci kukamupeela ubuyo mu bumi kabili e cikamwafwa ukuba ne nsansa. (Abena Galatia 6:9, 10) Umusambi wa kwa Yesu, Yakobo alembele ati: “Uwa bwananyina umwaume nelyo umwanakashi nga ali ubwamba no kubulwa ica kulya ca bushiku, kabili umo uwa muli imwe abeba ati: “Kafikenipo umutende, mukangabuke no kwikuta,” lelo tamubapeele ifyo umubili wabo ulekabila, bushe ca kwafwa nshi?” (Yakobo 2:15, 16) Icasuko kuli ci cipusho, cine cayeba. Tatufwile ‘ukwangwa fye ifyesu fwe bene, lelo twangwe ne fya bambi.’—Abena Filipi 2:4.

Ukulunda pa kwafwilisha bambi ilyo kwaba ukukabila kwaibela nelyo ilyo kwacitika akayofi, Inte sha kwa Yehova balipamfiwa nga nshi mu kunonsha abantu bambi mu nshila yacindamisha, e kutila, ukushimikila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. (Mateo 24:14) Ubushinino bwa cine cine ubwa kwangwa bambi kuti bwamoneka mu mulimo baNte ukucila 6,000,000 balebombako uwa kushimikila ubu bukombe bwe subilo kabili ubwa cisansamushi. Lelo ukwafwilisha bambi mu Malembo ya Mushilo ca kwafwa mu cintu na cimbi icikabila umuntu. Cintu nshi ico?

Ukufishapo Ukukabila Kwacindamisha

Pa kuba aba nsansa icine cine, tukabila bucibusa busuma na Lesa. Casoswo kuti “Pa mulandu wa kuti umuntu alaitendekelako ukulilila ku wa maka kabili ku wamucila, konse uko aba kabili inshita fye yonse, ukufuma pa kutendeka ukufika na lelo, cilanga fye ukuti ukupepa tufyalwa fye na ko kabili basayantisti tabafwile ukulabako fye pali ci. . . . Tufwile ukucindikisha, no kupapushiwa pa kumona ifyo muntu afwayafwaya, no kucetekela uwapulishamo konse uko muntu aba.”—E fisosa icitabo ca Man Does Not Stand Alone, icalembwa na A. Cressy Morrison.

Yesu Kristu abilishe ati: “Ba nsansa abaibukila ukuti balakabila ifya ku mupashi, pantu ubufumu bwa mu muulu bwabo.” (Mateo 5:3) Abantu tabatunguluka nga baitalusha ku bantu bambi. Lelo icabipa no kucilapo, kuitalusha kuli Kabumba wesu. (Ukusokolola 4:11) Ukunonka “ukwishiba Lesa” no kubomfya uku kwishiba kufwile ukuba icacindama mu bumi bwesu. (Amapinda 2:1-5) Cine cine, tufwile ukufwaisha ukwikushiwa lwa ku mupashi, pantu te kuti tutunguluke nga twaitalusha kuli Lesa. Ubumi bwa nsansa kabili ubusuma bwashintilila pali bucibusa busuma na Yehova, ‘uwapulamo pano isonde ponse.’—Amalumbo 83:18.

[Icikope pe bula 5]

Miguel: “Nalebipilwa kale, lelo ilyo natampile ukubishanya na bantu ba kwa Yehova, nalyalwike”

[Icikope pe bula 5]

Alma Ruth: “Pa numa ya kusambilila pali Yehova, naishileumfwa ukuti kuti napalama kuli wene”

[Icikope pe bula 6]

Emelia: “Ilyo nshilaishiba icine, . . . naleyumfwa uwa fye”

[Icikope pe bula 7]

Ukubishanya na bakapepa banensu kulafwa ukwikusha ukukabila kwesu ukwa ku mupashi