Lekeni Yehova Alekosha Icupo Cenu no Kucicingilila

1, 2. (a) Mulandu nshi abena Israele 24,000 bafwilile? (b) Finshi twingasambilila kuli ifi ifyacitikile abena Israele?

ILYO abena Israele bali fye mupepi no kwingila mu Calo ca Bulayo, abaume abengi balicitile “ubulalelale na bana banakashi abena Moabu.” Ici calengele Yehova epaye abantu 24,000. Pali iyi nshita abena Israele bali mupepi no kwingila mu calo ico balelolela pa nshita ntali, lelo balifililwe ukwingilamo no kuipakisha amapaalo ya kwa Yehova pantu balibembwike.—Impe. 25:1-5, 9.

² Ifi ifyacitike fyalembelwe “ku kutusoka fwe baleikala mu nshiku sha kulekelesha.” (1 Kor. 10:6-11) Apo ababomfi ba kwa Lesa bekala mu “nshiku sha kulekelesha,” bali mupepi no kwingila mu calo cipya umukaba ubulungami. (2 Tim. 3:1; 2 Pet. 3:13) Ku ca bulanda, ababomfi ba kwa Yehova bamo balifilwa ukuicingilila. Balifilwa ukucimfya itunko lya kucita ubulalelale kabili mu fyo bacita mwalifuma ifyabipa. Abacita ubulalelale tabakengile mu calo cipya.

3. Mulandu nshi abaupana bafwile ukulatungulwilwa no kulacingililwa na Yehova? (Moneni icikope icili pa muulu.)

³ Apo muno nshiku ubulalelale bwaliseeka, abaupana bafwile ukulatungululwa no cingililwa na Yehova pa kuti alebafwa ukulacita ifingacingilila icupo cabo. (Belengele Amalumbo 127:1.) Nomba twalasambilila ifyo abaupana bengakosha icupo pa kucingilila umutima wabo, ukupalama kuli Lesa, ukufwala ubuntu ubupya, ukulalanshanya bwino, no kupeelana ifya mu cupo.

CINGILILENI UMUTIMA WENU

4. Finshi filenga ukuti Abena Kristu bamo batendeke ukucita ubulalelale?

⁴ Finshi fingalenga ukuti Umwina Kristu acite ubulalelale? Ilingi line amenso kuti yalenga umuntu atendeka ukulatontonkanya pa bulalelale. Yesu alandile ukuti: “Onse uwatwalilila ukulolekesha umwanakashi no kumukumbwa, ninshi nacita kale ubucende nankwe mu mutima wakwe.” (Mat. 5:27, 28; 2 Pet. 2:14) Icilenga Abena Kristu abengi ukutendeka ukucita ubulalelale ni pa mulandu wa kuti balatamba no kubelenga ifye shiku. Bambi nabo balatamba amafilimu, ifisela, nelyo ifyangalo fya pa TV umuba ubulalelale. Bambi balaya mu kutamba ifyangalo ifibako ubushiku mu fikuulwa fya bwalwa, na mu fikuulwa umo batambisha ifyangalo umuli abantu abashifwele.

5. Mulandu nshi tufwile ukucingilila umutima wesu?

⁵ Icilenga bambi batendeke ukucita ubulalelale, bafwaya ukulabika amano kubashili bena mwabo. Muli ici calo umo abantu abengi bashailama kabili balacita no bulalelale, calyanguka umutima wa bucenjeshi ukutendeka ukulakumbwa umuntu uushili mwina mwenu. (Belengeni Yeremia 17:9, 10.) Yesu alandile ukuti: “Mu mutima e mufuma amatontonkanyo ayabipa, ukwipaya, ubucende, ubulalelale.”—Mat. 15:19.

6, 7. (a) Bushe umutima wa bucenjeshi kuti walenga shani umuntu ukucita ubulalelale? (b) Cinshi cingafwa abaupana ukukanacita ubucende?

⁶ Nga ca kuti mu mutima wa bucenjeshi mwaba ulunkumbwa lwa kucita ubulalelale, abantu babili abatemwanene kuti batendeka ukulanshanya amalyashi ayo balingile ukulanshanya fye na bena mwabo. Ilingi line tapakokola balatendeka ukulasangwa pamo, e lyo limo kulaba no kukumana imiku iingi ukwabula ukwabula ukupangana. Nga ca kuti batemwana sana, cilafya ukuilama. Nga batwalilila ukucita ubulalelale, cilafya ukuleka, nangu ca kuti nabeshiba ukuti ifyo balecita fintu fyabipa.—Amapi. 7:21, 22.

⁷ Ukuilama kulaya kulecepa nga batendeka ukwikatana, ukufyompana, ukukumbatana, ukupampantana pa mubili, no kucita fimbi ifilanga icintemwa, ifyo abaupana bafwile fye ukucita ku bena mwabo. Na mu kulekelesha, ‘balatunkwa no lunkumbwa lwabo lwine.’ Ilyo ulunkumbwa lwabo lwakula, “lufyala ulubembu,” ubulalelale. (Yako. 1:14, 15) Ala cilabipa! Abaupana nga ca kuti batwalilila ukucindika icupo cabo no kulacimona ukuti ca mushilo, ica musango uyu te kuti cicitike. Mulandu nshi?

TWALILILENI UKUPALAMA KULI LESA

8. Bushe ukuba ifibusa na Yehova kuti kwayafwa shani abaupana ukukanacita ubulalelale?

⁸ Belengeni Amalumbo 97:10. Ukuba ifibusa na Yehova e cingafwa abaupana ukukanacita ubulalelale. Nga tulesambilila pa mibele ya kwa Lesa iisuma kuti calenga ‘tulemupashanya, no kutemwana apo tuli bana bakwe abo atemwa,’ ne ci kuti catwafwa ukutaluka ku “bulalelale no kukowela kwa musango onse.” (Efes. 5:1-4) Ukwishiba ukuti “aba bulalelale na bacende Lesa akabakanda,” kufwile ukwafwa abaupana ukubombesha ukusunga icupo cabo ica mucinshi kabili icishakowela.—Heb. 13:4.

9. (a) Bushe Yosefe acimfishe shani itunko lya kucita ubulalelale? (b) Finshi twingasambilila ku fyo Yosefe acitile?

⁹ Ababomfi ba kwa Lesa bamo batendeka ukulacita ubulalelale pa mulandu wa kuti babishanya na bashili ba Nte abo babomba nabo ilyo bainuka ku ncito. Na lintu bali pa ncito, kuti batunkwa ukucita ubulalelale. Yosefe bamubeleleke ku mukashi wa wamwingishe incito pa ncito pene. Cila bushiku alelwisha ukuti babembuke nankwe. Mukulekelesha,“umwanakashi amwikete ku ca kufwala cakwe, no kutila: ‘Sendama na ine!’” Lelo Yosefe alimufulumwike. Cinshi cayafwile Yosefe ukukanacita ubulalelale? Yosefe talefwaya ukonaula bucibusa bwakwe na Lesa ubwalengele ukuti abe uwasanguluka no kutwalilila ukuba uwa cishinka. Pa mulandu wa kuti alikaninine fye ukucita ubulalelale, balimutamfishe incito kabili balimukakile mu cifungo, lelo Yehova alimupaalile. (Ukute. 39:1-12; 41:38-43) Nampo nga Abena Kristu bali pa ncito nelyo ku cifulo cimbi, tabafwile ukulaba fye babili na bashili bena mwabo pantu kuti batunkwa ukucita ubulalelale.

FWALENI UBUNTU BUPYA

10. Bushe ubuntu bupya kuti bwayafwa abaupana ukukanacita cinshi?

¹⁰ Apo ubuntu bupya “bwalengelwe ukulingana no kufwaya kwa kwa Lesa mu bulungami bwa cine na mu cishinka,” bwalicindama pantu bulenga abaupana ukukanacita ubulalelale. (Efes. 4:24) Bonse abafwala ubuntu bupya ‘balepaya’ ifilundwa fya mibili yabo “umumonekela imibele yabipa, e kutila ubulalelale, ukukowela, insuuna, ulunkumbwa, no mufimbila.” (Belengeni Abena Kolose 3:5, 6.) Ishiwi lya kuti “ipayeni” lilanga ukuti tufwile ukubombesha pa kuti fye tucimfye ulunkumbwa lwa mubili. Tatufwile ukucita ifingalenga twalakumbwa uushili mwina mwesu. (Yobo 31:1) Nga twalacita ifyo Lesa afwaya tukasambilila ‘ukupatisha icabipa, kabili tukekatisha icisuma.’—Rom. 12:2, 9.

11. Bushe ubuntu bupya kuti bwalenga shani abaupana bakosha icupo cabo?

¹¹ Ubuntu bupya bulanga “icipasho ca kwa Kalenga wa buko,” Yehova. (Kol. 3:10) Ala abaupana kuti bapaalwa nga nshi nga ca kuti baleba ne mibele pamo nga “umutima wa nkumbu, icikuuku, ubupete, ukufuuka, no kushishimisha iingabafwa ukucimfya amatunko”! (Kol. 3:12) Na kabili kuti baleumfwana sana mu cupo nga ca kuti ‘baleka umutende wa kwa Kristu ukuteka mu mitima yabo.’ (Kol. 3:15) Ala abaupana balaba ne nsansa nga ca kuti ‘baletemwana nga nshi’! Ici cilenga ukuti baleitemenwa “ukucindikana.”—Rom. 12:10.

12. Mibele nshi iyacindama iyo mulemona ukuti kuti yalenga mu cupo mwaba insansa?

¹² Ilyo ba Sid babepwishe icalenga ukuti babe ne nsansa mu cupo, batile: “Lyonse tufwaya ukuti mu cupo cesu muleba ukutemwa. Kabili ukuba no bupete nako kwalicindama sana.” Abena mwabo ba Sonja nabo, balisumine ifyalandile abalume, batile: “Ukuba ne cikuuku kwalicindama icine cine. Kabili tulesha ukuba abaiceefya, nangu ca kuti te lyonse canguka ukulanga iyi mibele.”

MULELANSHANYA BWINO

13. Cinshi icacindama icingalenga icupo ukuba icakosa, kabili mulandu nshi?

¹³ Ukwabula no kutwishika imilandile isuma na yo yalicindama mu cupo. Ala kuti caba ica bulanda nga ca kuti abaupana tabaleba no mucinshi ilyo balelanshanya nga ulya baba na o ilyo balelanshanya na bantu bambi nelyo ilyo balelanda ku citekwa! Nga ca kuti abaupana baleba ne ‘cipyu, ubukali, umusaalula kabili baleotoka,’ kuti calenga mu cupo mwaba amafya. (Efes. 4:31) Mu nshita ya kulasushanya, nelyo ukutumfyanya, abaupana bafwile ukulalanda amashiwi ya cikuuku, ayanakilila kabili aya nkumbu.—Efes. 4:32.

14. Finshi ifyo abaupana bashilingile ukulacita?

¹⁴ Baibolo ilanda ukuti kwaliba “inshita ya kwikala tondolo.” (Luk. Mil. 3:7) Ici tacalola mu kuti tufwile ukwikala tondolo nga ca kuti kuli ifyacindama ifyo tufwile ukulanshanya. Umwanakashi umo uwikala ku Germany atile, “ukwikala tondolo ilyo mufwile ukulanshanya pa ficindeme kulakalifya umwina mwenu.” Lelo uyu mwanakashi atile, “Nalyo line, nangu ca kuti tacawama ukwikala tondolo nga kuli ifimukalifye, te cisuma ukububuka mu bukali. Nga ca kuti mwalanda nelyo ukucita icingakalifya abena mwenu, ubwafya kuti bwakulilako fye.” Abaupana te kuti bapwishe ubwafya nga ca kuti baleotoka nangu nga tabalelanshanya. Lelo kuti bakosha icupo cabo nga ca kuti tabalepusana lyonse nelyo ukulaumana.

15. Bushe ukulanshanya bwino kuti kwakosha shani icupo?

¹⁵ Icupo cilakoselako nga ca kuti abaupana balekwata inshita ya kulanshanya ifyo baleumfwa ne fyo baletontonkanya. Inshila tulandilamo yalicindama nga filya fine ifintu ifyo tulanda fyacindama. Kanshi, nangu kwaba ifya mukalifya sana, mufwile ukwesha na maka ukulanda amashiwi ayasuma, mwi shiwi ilyafuka. Nga mwacita ifi, cikanguka ku bena mwenu ukukutika ku fyo mulelanda. (Belengeni Abena Kolose 4:6.) Abaupana kuti bakosha icupo cabo nga ca kuti balelanshanya “amashiwi ayasuma aya kukuula ukulingana no kukabila, pa kuti yengakuula” abena mwabo.—Efes. 4:29.

MULEPEELA ABENA MWENU IFYO BAKABILA MU CUPO

16, 17. Mulandu nshi cacindamina ku baupana ukupeelana ifyo bakabila mu cupo?

¹⁶ Abaupana na kabili kuti balenga icupo cabo ukuba icakosa nga balecita ifyo abena mwabo balefwaya no kubika amano ku fyo abena mwabo balekabila ukucila ifyo abene balefwaya. (Fil. 2:3, 4) Abaupana bafwile ukulapeelana ifyo balekabila mu cupo.—Belengeni 1 Abena Korinti 7:3, 4.

¹⁷ Ku ca bulanda, abaupana bamo tabatemwa abena mwabo, tabafwaya fye no kupanga icupo nabo, kabili abaume bamo batontonkanya ukuti tabafwile ukutentemba abakashi babo. Baibolo itila: “Mwe balume ishibeni bwino abakashi benu.” (1 Pet. 3:7, Ukulingana na Phillips Baibolo) Umulume afwile ukwishiba ukuti ukupeela umukashi ifyo akabila mu cupo kwalicila pa kuba fye nankwe. Umukashi kuti aba uwa nsansa nga ca kuti umulume lyonse alelanga ukuti alimutemwa te lintu fye balepanga icupo. Nga ca kuti abaupana balelangulukilana, kuti baba ne nsansa ilyo balepeelana ifyo bakabila mu cupo.

18. Finshi abaupana bafwile ukulacita pa kuti icupo cabo cilekoselako?

¹⁸ Nangu ca kuti umuntu te kuti aipokolole nga acita ubulalelale, mu cupo nga tamuli ukutemwana umo kuti atendeka ukufwaya uwa kumutemwa uushili umwina mwakwe. (Amapi. 5:18; Luk. Mil. 9:9) E ico, Baibolo ifunda abaupana aiti: “Mwilatanana, [ifya mu cupo] kano fye nga namusuminishanya ukwikala fye pa nshita imo.” Mulandu nshi? “Epali Satana alamutunka pa kukanatekanya kwenu.” (1 Kor. 7:5) Ala kuti cabipa sana nga ca kuti abaupana baleka Satana abatunka ukucita ubulalelale pa mulandu wa ‘kukanatekanya kwabo’! Lelo, umulume nelyo umukashi nga talecita fye “ifingamuwamina,” alecita ne “fingawamina” umwina mwakwe no kupeelana ifyo bakabila mu cupo ninshi abaupana balelanga ukuti balitemwana kabili tabacita fye ifintu pa mulandu wa kuti e fyo bafwile ukucita mu cupo. Nga na batemwana ilyo balepeelana ifyo bakabila mu cupo, kuti calenga icupo cabo ukuba icakosa.—1 Kor. 10:24.

TWALILILENI UKUCINGILILA ICUPO CENU

19. Cinshi tufwile ukulacita, kabili mulandu nshi?

¹⁹ Tuli mupepi no kwingila mu calo cipya umukaba bulungami. Nga tulecita ulubembu kuti twaisafwa nga balya abena Israele 24,000 abafwile mu Ciswebebe ca Moabu. Pa numa ya kulanda pali ici icacitikile abena Israele, Icebo ca kwa Lesa citusoka ukuti: “Uuletila naiminina ndi acenjele epali awa.” (1 Kor. 10:12) Kanshi nacicindama ukuti tukoshe icupo cesu pa kuba aba cishinka kuli Shifwe wa ku muulu na ku bena mwesu. (Mat. 19:5, 6) Kanshi, ino e nshita ya ‘kuibikilishako ukuti tukasangwe ababula akabi, ababula akalema, kabili mu mutende.’—2 Pet. 3:13, 14.