Imitendekele Ya Kubomfya mu Butumikishi bwa mwi Bala

Ukulandapo: Mu kupima umusango wa mitendekele ya kubomfya lintu uleyakana mu butumikishi bwa mwi bala‚ ifintu fitatu fikabila ukulanguluka kwabamo kusakamana: (1) Ubukombe twatumwa ukupeela ni “mbila nsuma iyi ya bufumu.” (Mat. 24:14) Nelyo fye lintu tushilelanshanya yene mu kulungatika‚ tulingile ukukwata mu muntontonkanya ukwafwilisha abantu ukumona ukukabila kwa iko‚ nelyo nakalimo ukufumya mu nshila ifipindami ku kuba kwabo abaitemenwa ukuilanguluka. (2) Ukwangwako kwine kwine kubusuma bwa bantu tukumanya kukatwafwilisha‚ nga fintu kwayafwilishe Yesu‚ ukufika pa mitima. (Marko 6:34) Ubuseko bwa musango yo ubwa cine cine kuti bwalangililwa ku kumwentula ne nshila ya bucibusa‚ ukuitemenwa ukukutika lintu balanda kabili lyene ukuteulula ukulandapo kwesu mu kulinganako‚ na kabili ku kubomfya kwesu amepusho ayabakoselesha ukuilumbulwila abene pa kuti twingomfwikisha mu kucilapo imimwene yabo. Abena Korinti wa kubalilapo 9:19-23 alanga ukuti umutumwa Paulo ateulwile imipelele yakwe iya mbila nsuma ku mibele ya bantu alandileko. (3) Mu mbali shimo isha calo‚ abatandashi benekelwa ukusunga imyata imo pa ntanshi ya kulondolola umulandu wa kutandala kwabo. Kumbi mwine ŋanda kuti aenekela umutandashi wabulwo kulalikwa ukufika pa cishinka mu kwangufyanya.—Linganyako Luka 10:5.

Imitendekele ikonkelepo ilelanga fintu Inte shabelesha shitendeka ukulanshanya. Nga ca kuti imitendekele iyo nomba ulebomfya limo limo fye isula inshila ya kulanshanya‚ esha kumo ukwa uku kutubulula. Lintu ulecite fyo‚ ukwabulo kutwishika ukafwaya ukuibika mu mashiwi yobe. Na kabili‚ ukacisanga ukube ca kwaafwa ukukwata imitubululo ukufuma ku Nte shimbi mu cilonganino cobe abakwata ukutunguluka kusuma mu kutununuka abantu.

ARMAGEDONE

● ‘Abantu abengi bali abasakamikwa pa lwa Armagedone. Balyumfwa intungulushi sha calo ukubomfya ishiwi mu kulosha ku nkondo ya mupwilapo iya manyukiliya. Cinshi mwasumina Armagedone akapilibula ku mutundu wa muntu? . . . Mu cishinka‚ ishina Aramagedone lyafuma muli Baibolo‚ kabili lipilibula icintu cimo icapusanako nga nshi ukufuma ku cintu ishiwi mu kuseeka libomfiwa ukulumbulula. (Ukus. 16:14‚ 16) Baibolo na kabili ilanga ukuti kwaba ifintu ifyo pa lwesu twingacita mu kuba ne cilolwa ca kupusunsuka. (Sefa. 2:2‚ 3)’ (Mona na kabili amabula 52-56‚ pe samba lya mutwe ukalamba “Armagedone.”)

BAIBOLO/LESA

● ‘Mwapoleni. Ndetandala fye mu kwipipa ku kwakana na imwe ubukombe bwacindama. Napapata moneni cintu busosa pano muli Baibolo. (Belenga ilembo‚ pamo nga Ukusokolola 21:3‚ 4.) Cinshi muletontonkanya pa lwa ico? Bushe cileumfwika icisuma kuli imwe?’

● ‘Tulelanda na bena mupalamano besu ukwa kusango ukwaafwa kubomba ku kubomba ne mpika sha bumi. Ku numa‚ abantu abengi baleyalukila kuli Baibolo. Lelo tuleikala mu nshita lintu imimwene ileyaluka. Ni shani muyumfwa pa lwa cene? Bushe mwasumina ukuti Baibolo Cebo ca kwa Lesa nelyo bushe muyumfwa ukuti libuku fye lisuma ilyalembwa na bantu? . . . Nga lyafuma kuli Lesa‚ ni shani muletontonkanya umuntu engashininkisha ulwa ico?’ (mona amabula 62-72‚ pe samba lya mutwe ukalamba “Baibolo.”)

● ‘Ndi uwa nsansa ukuti namusanga pa ŋanda. Ndeyakana na bena mupalamano bandi itontonkanyo lya kukoselesha ukufuma muli Baibolo (nelyo‚ Amalembo ya Mushilo). Bushe mwalitala amupapa ukuti: . . .? (Ipusha icipusho iciletungulula ku mutwe obe uwa kulanshanyapo.)’

● ‘Tulekoselesha abantu ukubelenga Baibolo. Ifyasuko ipeela ku mepusho yacindama ilingi line filasungusha abantu. Ku ca kumwenako: . . . (Amalu. 104:5; nelyo Dan. 2:44; nelyo limbi).’

● ‘Tuletandala fye mu kwipifya pa bena mupalamano besu ilelo. Abantu bamo abo tulandako balicetekela muli Lesa. Bambi bacisanga icayafya ukusumina muli wene. Muyumfwa shani? . . . Baibolo itukoselesha ukulanguluka ukucindama kwa kubumbwa kumoneka. (Amalu. 19:1) Umo uo amafunde yakwe yalama ifi fya mu mulu na kabili alipayanya ukutungulula kwaumo mutengo kuli ifwe. (Amalu. 19:7-9)’ (Mona na kabili amabula 222-229‚ 252-256‚ pe samba lya mitwe ikalamba “Lesa” na “Ububumbo.”)

IMISOKA/UKUCINGILILWA

● ‘Mwapolenipo mukwai. Tulelanda ku bantu pa lwa mulandu wa kucingililwa kwa pa lwesu. Kuli imisoka iingi ukutushinguluka‚ kabili cileyambukila ubumi bwesu. Bushe muletontonkanya inshita ikesa lintu abantu bapala imwe na ine bakaba na maka ya kwenda mu misebo ubushiku no kuyumfwa abacingililwa? (Nelyo‚ Bushe muleyumfwa ukuti uuli onse alikwata ukupikulula kwine kwine ku mpika?) . . . (Amapi. 15:3; Amalu. 37:10‚ 11)’

● ‘Ishina lyandi nine——. Njikala mu bwina mupalamano. Ilintu nacilaisa luno lucelo‚ nacimona ukuti uuli onse alelanda pa lwa (kulumbula imisoka ya nomba line mu bwina mupalamano nelyo umulandu umbi uuli uwa kwangwako kwa bwikashi). Cinshi muletontonkanya pa lwa cene? . . . Bushe kuliko icili conse ico muleyumfwe ifyo kuti caafwa ukulenga ubumi bwesu ukuba ubwacilapo kucingililwa? . . . (Amapi. 1:33; 3:5‚ 6)’

IFIPONAKO FYA NOMBA LINE

● ‘Cungulo mukwai. Ishina lyandi nine——. Ndi mwina mupalamano ukufuma (lumbula umusebo nelyo incende). Bushe mwalitambako ilyashi lya pa TV icungulo bushiku mailo? . . . Kulya kushimika (lumbula ica kucitika cimo ica nomba line ica kwangwako—cinshi muletontonkanya pa lwa cene? . . . Tacili icishili ca lyonse ukuumfwa abantu ukwipusha ukuti‚ Ni kwi ici calo cileya? Ifwe pamo nge Nte sha kwa Yehoba twasumina ukuti tuleikala mu cintu Baibolo ita “inshiku sha kulekelesha.” Moneni ubu bulondoloshi bwabamo ifingi pali 2 Timote 3:1-5.’ (Mona na kabili amabula 171-180.)

● ‘Bushe mwalibelenga ici mu nyunshipepala uno mulungu? (Langa ifiputulwa fya nyunshipepala ifyalinga.) Cinshi muletontonkanya . . .?’

● ‘Kuti natemwa ukumwipusha icipusho. Nga mwingasala‚ ni ili kwi iya mpika shafulisha isho nomba shilolenkene ne calo mwingatemwa ukulungikwa mu kubalilapo? (Pa numa ya kwishiba icili ukwangwako kwakulisha ku mwine ŋanda‚ bomfya ici pamo nge cishinte ca kulanshanya kobe.)’

INCITO/AMAYANDA

● ‘Twacilalanda na bena mupalamano benu pa lwa cingacitwa ku kushininkisho ukuti kuli incito ne ŋanda ku uuli onse. Bushe mwalisumina ukuti cabamo ukupelulula ukwenekela ukuti amakamfulumende ya buntunse yakapwishishisha ici? . . . Lelo kuliko umuntu umo uwaishiba ifya kupikulula ishi mpika; uyo ni Kabumba wa mutundu wa muntu. (Esa. 65:21-23)’

● ‘Tuleyakana na bena mupalamano besu itontonkanyo pa lwa kamfulumende musuma. Abantu abengi kuti batemwa ukukwata umusango wa kamfulumende uwalubuka ukufuma ku kubola‚ umo uupayanya incito na mayanda yasuma ku uuli onse. Musango nshi uwa kamfulumende muletontonkanya wingacita conse ico? . . . (Amalu. 97:1‚ 2; Esa. 65:21-23)’ (Mona na kabili amabula 218-222‚ pe samba lya mutwe ukalamba “Kamfulumende.”)

ULUPWA/ABANA

● ‘Tulelanda ku bantu abali abasekelela pa fintu twingabomba mu kucilapo ne mpika sha bumi bwa lupwa. Bonse tulesha ukucita ukufika pantu twingapesha‚ lelo nga kuli icintu cimo ico icingatwafwilisha ukukwata ukutunguluka kwacilapo‚ tuli abasekelelamo‚ bushe te ifyo? . . . (Kol. 3:12‚ 18-21) Baibolo imika pa ntanshi yesu isubilo ilitambika inshita ya ku ntanshi iya cine cine ku ndupwa shesu. (Ukus. 21:3‚ 4.)’

● ‘Bonse tulafwaya abana besu ukukwata ubumi bwa nsansa. Lelo bushe muletontonkanya kuliko umulandu utuntulu uwa kwenekela ifya kufumamo fya nsansa ku bwafya ubo icalo cilimo ilelo? . . . E co‚ musango nshi uwa calo muletontonkanya abana besu bali no kulolenkana na co lintu bakula? . . . Baibolo ilanga ukuti Lesa ali no kulenga ili sonde ukuba icifulo cawamisha ica kwikalamo. (Amalu. 37:10‚ 11) Lelo nampo nga bana besu bakaakana muli cene cashintilila apakalamba pa kusalapo uko tucita. (Amala. 30:19)’

INSHITA YA KU NTANSHI/UMUTELELWE

● ‘Mwashibukeni mukwai. Muli shani? . . . Tuleesha ukwakana na bena mupalamano besu imimwene yashininkishiwa iya nshita ya ku ntanshi. Bushe iyo e nshila mweseshamo ukulolesha pa bumi? . . . Bushe musanga ukuti imibele imo ilenga ici ukube cakosa ukucicita? . . . Nasanga ukuti Baibolo yaba sana iya kwaafwa muli uku kuloshako. Mu cine cine ilondolola imibele iyabako mu kasuba kesu‚ lelo na kabili ilondolola ubupilibulo bwa iko no kutweba icikaba ica kufumamo. (Luka 21:28‚ 31)’

● ‘Mwapoleni mukwai. Ishina lyandi nine——. Ni mwe bani ishina? . . . Ndekoselesha abacaice ukupala imwe ukulanguluka inshita ya ku ntanshi iyawamisha iyo Baibolo yatukwatila. (Belenga ilembo‚ pamo nga Ukusokolola 21:3‚ 4.) Bushe ico caumfwike cisuma kuli imwe?’

ISAMBILILO LYA BAIBOLO ILYA MU ŊANDA

● ‘Ndetandala ku kutambika kosi wa mu ŋanda uwa Baibolo uwa pa fye. Nga mwingansuminisha‚ kuti natemwa ukusendako fye amaminiti yanono ku kulangilila fintu abantu mu fyalo mupepi na 200 balanshanya Baibolo pa ŋanda pamo nga mabumba ya ndupwa. Kuti twabomfya ilili lyonse ilya aya malyashi nge cishinte ca kulanshanya. (Langa ukutantika kwa filimo ukufuma mu citabo ce sambililo.) Ni lili kwi ukucilisha lyamusekesha?’

● ‘Tulelangisha ica kwaafwa ukusambilila Baibolo ku bena mupalamano besu. (Cilange.) Bushe mwalibala amucimonapo kale? . . . Nga mukwete fye amaminiti yanono‚ kuti natemwa ukulanga ifya kucibomfya mu kuba na kope wenu wine uwa Baibolo.’

ULUFYENGO/UKUCULA

● ‘Bushe mwalibala amupapa: Bushe Lesa mu cituntulu alasakamana pa lwa lufyengo no kucula ifyo abantunse bakumanya? . . . (Luk. Mil. 4:1; Amalu. 72:12-14)’ (Mona na kabili imitwe ikalamba “Ukucula” na “Ukukoselesha.”)

UBUFUMU

● ‘Mu kulanda ku bena mupalamano bandi‚ nalimona ukuti abengi bafuluka ukwikala pe samba lya kamfulumende iyo mu cituntulu ingapikulula impika shakulisha isho tulolenkene na sho ilelo—imisoka no mutengo wasumbuka uwa mikalile (nelyo icili conse icili mu nshita ya nomba line mu mintontonkanya ya bengi). Ico kuti cabe cafwaikwa‚ bushe tamulesumina? . . . Bushe kwalibako kamfulumende wa musango yo ilelo? . . . Abengi mu cishinka balipepela iyo kamfulumende iingacita ifyo fine fintu. Ukwabulo kutwishika mwaliipepela‚ lelo te bantu abengi batontonkanya ulwa yene nga kamfulumende. (Dan. 2:44; Amalu. 67:6‚ 7; Mika 4:4)’ (Mona na kabili amabula 256-264 na 218-222‚ pe samba lya mitwe ikalamba “Ubufumu” na “Kamfulumende.”)

● ‘Tuleipusha abena mupalamano icipusho. Kuti twatasha ukulandapo kwenu pa lwa cene. Mwaishiba‚ Yesu atusambilishe ukupepela Ubufumu bwa kwa Lesa ukwisa no kufwaya Kwakwe ukucitwa pe sonde nga fintu kwaba mu mulu. Bushe muletontonkanya ukuti ili ipepo likasukwa ica kuti ukufwaya kwa kwa Lesa mu cishinka kukacitwa pe sonde? . . . (Esa. 55:10‚ 11; Ukus. 21:3-5)’

● ‘Ndelanshanya na bena mupalamano bandi ifikansa ifyo bonse tufwile ukulolenkana na fyo: Bushe tusobolapo kamfulumende wa kwa Lesa‚ nelyo bushe tusobolapo imitekele ya buntunse? Mu cilolwa ca mibele ya calo ilelo‚ bushe muleyumfwa ukuti tulekabila icintu cimo icacila pa cintu abantu baletako? . . . (Mat. 6:9‚ 10; Amalu. 146:3-5)’

INSHIKU SHA KULEKELESHA

● ‘Tuletandala ku kulanshanya ubupilibulo bwa cilecitika ukutushinguluka mu calo ilelo. Pa kati ka bantu abengi mwaba ukubwelela pa nshi mu buseko bwa muli Lesa ne fipimo fyakwe ifya mikalile nga fintu fyaimikwa muli Baibolo. Ici casonga apakalamba imimwene ya bantu ukulola kuli umo no munankwe. Napapata lekeni twakane na imwe ubu bulondoloshi bwalembwa pali 2 Timote 3:1-5 kabili munjebe nampo nga muletontonkanya ifyo bulelinga icalo ilelo. (Belenga) . . . Bushe kuliko umulandu utuntulu uwa kwenekela imibele yacilapo kuwama ku nshita ya ku ntanshi? (2 Pet. 3:13)’

● ‘Abantu abengi basumina ukuti inshita ilepwa lubilo lubilo kuli ici calo. Balanda ulwa nshita yesu nge “nshiku sha kulekelesha.” Lelo bushe mwalishiba ukuti Baibolo itweba ifyo twingapusunsuka impela ya calo cilipo no kutwalilila aba mweo pe sonde ilikasangulwa paradise? (Sefa. 2:2‚ 3)’ (Mona na kabili amabula 171-180‚ pe samba lya mutwe ukalamba “Inshiku sha Kulekelesha.”)

Mona na kabili “Ifiponako fya Nomba Line” muli uku kutantika kwa mitendekele yatubululwa.

UBUMI/INSANSA

● ‘Tuletandalila abena mupalamano besu ku kusanga abantu abali abayangwako apakalamba pa lwa bupilibulo bwa bumi. Abantu abengi bakumanya insansa shimo. Lelo na kabili balolenkana ne mpika ishingi. Ilintu tuletantalilako mu myaka‚ twiluka ukuti ubumi bwaba ubwaipipa nga nshi. Bushe ici e conse ubumi bwapangilwa ukuba? Ni shani muyumfwa pa lwa cene? . . . (Landapo pa mifwaile ya kwa Lesa iya kubalilapo nga fintu yabelebeshiwe mu Edene; lyene Yohane 17:3 na Ukusokolola 21:3‚ 4.)’ (Mona na kabili amabula 264-269‚ pe samba lya mutwe ukalamba “Ubumi.”)

● ‘Ilelo tuleipusha abena mupalamano besu cintu batontonkanya lintu babelenga mu maBaibolo yabo inumbwilo “ubumi bwa muyayaya.” Ya buseko bwaibela pantu iyo numbwilo imoneka muli Baibolo imiku mupepi na 40. Cinshi cintu ubumi bwa musango yo bwingapilibula kuli ifwe? . . . Ni shani twingabukwata? (Yoh. 17:3; Ukus. 21:4)’

● ‘Tulelanda na bantu abo mu cine cine bali abayangwako pa lwa mibele ya bumi ilelo. Abengi aba ifwe bali aba nsansa ukuba aba mweo‚ lelo abengi bapapa ukuti‚ bushe ubumi bwa nsansa mu cine cine kuti bwabako? Ni shani muleyumfwa pa lwa ico? . . . Cinshi mwingasoa ukuti caba e cipindami cakulisha ku nsansa ilelo? . . . (Amalu. 1:1‚ 2; amalembo yalundwapo aya kulinga icikumine mwine ŋanda)’

UKUTEMWA/ICIKUKU

● ‘Natusanga ukuti abantu abengi bali abasakamikwa pa lwa kubulisha ukutemwa kwa cine cine mu calo. Bushe muleyumfwa muli iyo nshila na imwe? . . . Mulandu nshi muletontonkanya cilekongamina kuli iyo nshila? . . . Bushe mwalishiba ukuti Baibolo yalisobele iyi mibele? (2 Tim. 3:1-4) Na kabili ilondolola umulandu wa ciko. (1 Yoh. 4:8)’

● ‘Ishina lyandi nine——. Ndi umo uwa bena mupalamano benu. Ndetandala fye mu kwipipa ku kulanda ku bena mupalamano bandi pa lwa cintu cimo icilensakamika apakalamba‚ kabili ndi uwashininkisha ukuti na imwe namucimona. Icikuku tacisenda ifingi‚ lelo cilemoneka ukuba icishimonaika ilelo. Bushe mwalitala amupapa umulandu iyo mibele ibeleleko? . . . (Mat. 24:12; 1 Yoh. 4:8)’

UBUKOTE/IMFWA

● ‘Bushe mwalitala amupapa umulandu tukotela no kufwa? Bafulwe bamo aba muli babemba bekala imyanda ya myaka. Imiti imo yalikala amakana ya myaka. Lelo abantunse bekala fye imyaka 70 nelyo 80 no kufwa. Bushe mwalitala amupapa umulandu? . . . (Rom. 5:12) Bushe iyo mibele ikabala ayaluka? . . . (Ukus. 21:3‚ 4)’

● ‘Bushe mwalitala amwipusha ukuti: Bushe imfwa e mpela ya conse? Nelyo bushe kwaliba icintu cimo cimbi pa numa ya mfwa? . . . Baibolo ilengo kumfwika icipusho icili conse ico twingakwata pa lwa mfwa. (Luk. Mil. 9:5‚ 10) Na kabili ilanga ukuti kwalibako isubilo lya cine cine ku bantu abakwata icitetekelo. (Yoh. 11:25)’ (Mona na kabili amabula 325-328 na 139‚ pe samba lya mitwe “Imfwa” na “Ukukoselesha.”)

INKONDO/UMUTENDE

● ‘Mupepi no uuli onse shino nshiku ali uwasakamikwa pa lwa cintiinya ca nkondo ya manyukiliya. Bushe muletontonkanya tukabala atumona umutende wa cine pali ili sonde? . . . (Amalu. 46:8‚ 9; Esa. 9:6‚ 7)’

● ‘Ndefwaya abantu abengatemwa ukwikala mu calo calubuka ku nkondo. Muli uyu mwanda wa myaka weka mwaliba imyanda ya nkondo‚ ukusanshako inkondo sha calo shibili. Nomba tulolenkene ne cintiinya ca kushomboka kwa manyukiliya. cinshi muleyumfwa cili icakabilwa nga ca kuti inkondo ya musango yo ili no kusengaukwa? . . . Ni ani engaletako icalo ca mutende? . . . (Mika 4:2-4)’

● ‘Tulesanga ukuti mupepi no uuli onse asosa ukuti afwaya umutende wa calo. abengi aba ntungulushi sha calo na bo basose fyo. Mulandu nshi‚ lyene‚ wakosela ukuukwata?’ . . . (Ukus. 12:7-12)’

LINTU ABANTU ABENGI BALESOSO KUTI: ‘NALIKWATA UBUTOTELO BWANDI’

● ‘Mwashibukeni mukwai. Tuletandalila indupwa shonse pa citente cenu‚ (nelyo‚ muli iyi ncende)‚ kabili tusangile ukuti abengi aba bene balikwata ubutotelo bwabo. Ukwabulo kutwishika na imwe mwalikwata. . . . Lelo‚ ukwabulo kusakamana ubutotelo bwesu‚ tulambukilwako ku mpika ishingi shimo shine—imitengo yasumbana iya mikalile‚ imisoka‚ ukulwala—bushe te ifyo? . . . Bushe muleyumfwe fyo kwalibako ukupikulula kwine kwine kuli ifi fintu? . . . (2 Pet. 3:13; na yambipo)’

LINTU ABANTU ABENGI BALESOSO KUTI: ‘NDI WAPAMFIWA’

● ‘Mwapoleni mukwai. Tuletandalila uuli onse muli buno bwina mupalamano no bukombe bwacindama. Ukwabulo kutwishika muli bantu bapamfiwa‚ e co ndeipifya.’

● ‘Mwapoleni mukwai. Ishina lyandi nine——. Imifwaile ya kwishila ya kulanshanya na imwe amapaalo ya Bufumu bwa kwa Lesa na fintu twingakana muli yene. Lelo namona ifyo muli abapamfiwa (nelyo‚ muli mupepi no kuya). Bushe kuti namushilako fye itontonkanyo lipi?’

MU CIFULO CIBOMBELWAMO ILINGI

● ‘Ndi uwa buseko ukumusanga pa ŋanda. Tulecito kutandala kwa cila mulungu mu bwina mupalamano‚ kabili tukwete icintu cimo icacilapo ica kwakana na imwe pa lwa fintu fyawamisha ifyo Ubumu bwa kwa Lesa bukacitila umutundu wa muntu.’

● ‘Mwapoleni mukwai. Cawama ukumumona na kabili. . . . Bushe uuli onse mu lupwa ali bwino? . . . Naiminina ukuti njakane na imwe itontonkanyo pa lwa . . .’

● ‘Mwashibukeni mukwai. Muli shani? . . . Nalefwaya ishuko na limbi ilya mu nshita ilya kulanda na imwe. (Lyene lumbula ilyashi ulefwaya ukulanshanya.)’