Bushe Mukenda na Lesa?
‘Enda bufuke bufuke na Lesa obe.’—MIKA 6:8.
1, 2. Bushe ifyo Yehova omfwa pali ifwe kuti fyapalana shani na filya umufyashi omfwa ilyo alesambilisha umwana ukutankila?
UMWANA alesambilila ukutankila, cilya ati awe, bwangu bwangu aikata ku maboko ya mufyashi wakwe no kutampula ulutampulo lwa kubalilapo, ulwa bubili, no lwa butatu. Ico ulya mwana acita, te kuti cimoneke ukucindama sana ku bantu bambi, lelo kuli banyina na bawishi, icacitika bulya bushiku, cintu cacindama sana. Ninshi baishiba ukuti umwana wabo akalaenda, takabe icite. Abafyashi balafwaisha ukuti bakatendeke ukwendela pamo no mwana wabo, baleikatana nankwe na ku maboko pa kwenda. Balafwaisha ukwendela pamo no mwana wabo mpaka fye akakule. Balatontonkanya na pa fyo bakalamusunga no kumusakamana mu bumi bwakwe.
2 Yehova Lesa na o wine, e fyo omfwa pa bana bakwe aba pano isonde. Inshita imo, alandile pa bantu bakwe abena Israele nelyo abena Efraimu ukuti: “Nasambilishe Efraimu ukutankila, ukubekata ku maboko yandi, . . . Ku mikungo ya muntu e ko nalebakulila, ku fikakilo fya kutemwa.” (Hosea 11:3, 4) Yehova pano atila aaba ngo mufyashi wa kutemwa uwatekanya ilyo alesambilisha umwana wakwe ukutankila. Aaba ngo mufyashi uwa kuti cilya amona umwana wakwe awa, bwangu bwangu amwimya. Yehova, Umufyashi wesu umukalamba, alafwaisha ukutusambilisha ukwenda. Na kabili, alabekelwa mu kwendela pamo na ifwe lintu tuleya tuleishiba ifya kwenda nankwe. Nge fyo ilembo likalamba ilya cino cipande lilelanda, fwe bantu kuti twaenda na Lesa! (Mika 6:8) Lelo bushe ukwenda na Lesa kwalola mwi? Mulandu nshi tufwile ukwendela nankwe? Kuti twaenda shani nankwe? Kabili mapaalo nshi abenda na Lesa bakwata? Lekeni twasuke aya mepusho yonse, twalayasuka ilipusho limo limo.
Bushe Ukwenda na Lesa Kwalola Mwi?
3, 4. (a) Cinshi icisuma nga nshi ico twingasambililako ku nsoselo ya kuti ukwenda na Lesa? (b) Bushe ukwenda na Lesa kwalola mwi?
3 Ca cine ukuti umuntunse te kuti ende na Yehova nga filya twenda no muntu munensu, pantu Lesa mupashi. (Ukufuma 33:20; Yohane 4:24) Kanshi, ilyo Baibolo ilanda ukuti umuntu afwile ukwenda na Lesa, ilandila fye mu mampalanya. Ici cilangililo caba muli Baibolo, cisuma sana, kabili iyi nsoselo itusambilisha ukuti umuntu onse pano calo, te mulandu wa ku calo nshi nelyo mutundu nshi, kuti aenda na Lesa. Na kabili, nangu uyo muntu aaliko kale, nelyo abako pali nomba, onse fye kuti aenda na Lesa. Na kabushe, ukufuma pa kutendeka ukufika na lelo, takwaba umuntu uushingeshiba ico mulelandapo nga mwatila mulefwaya ukwendela pamo nankwe ukuya kumo. Kanshi, insoselo ya kuti ukwenda na Lesa, ilanga ukuti Lesa alitemwa abantu icine cine. Apa pene, e po tutendekela no kwishiba umo calola ilyo twatila ukwenda na Lesa. Kanshi nomba, natulondolole bwino bwino umo ukwenda na Lesa kwalola.
4 Ibukisheni abantu ba cishinka aba kale, Enoke na Noa. Cinshi Baibolo yalandila ukuti baendele na Lesa? (Ukutendeka 5:24; 6:9) Ilingi line muli Baibolo nga batila “ukwenda,” ninshi balelanda pa kucita icintu cimo. Enoke na Noa balecita ukufwaya kwa kwa Yehova Lesa mu mikalile yabo yonse. Tabali nga bambi abashala abaliko pano isonde pali ilya nshita, bena baletungululwa na Yehova mu micitile yabo yonse kabili baleumfwila ifyo alebeba ukuti bakonke. Balicetekele Lesa. Bushe ninshi Yehova e walebeba fyonse fye ifyo bafwile ukucita cila bushiku? Awe iyo. Yehova alipeela abantu amaka ya kuisalila ifyo balefwaya ukucita, kabili Lesa afwaya twabomfya ayo maka, pamo ‘na maka yesu aya kupelulula.’ (Abena Roma 12:1) Lelo kwena, ilyo tulefwaya ukwishiba ifya kucita pa fintu fimo, tulaicefya no kuleka amaka yesu aya kupelulula yabomba ukulingana na mano ya kwa Yehova ayapulamo. (Amapinda 3:5, 6; Esaya 55:8, 9) Nga twacite fyo, ninshi tuleenda na Yehova mu mikalile yesu.
5. Bushe Yesu aloseshe mwi ilyo alandile pa kulundako umukono umo ku bumi bwa muntu?
5 Ilingi line muli Baibolo, bapashanya ubumi bwa muntu ku kwenda nelyo ubulendo. Mumo, Baibolo yalilungatika ukuti ubumi bwa muntu bwaba ngo lwendo, mumbi na mo, kuti twaishibila ku cilelandwapo. Ica kumwenako fye, Yesu atile: “Nani pali imwe nga alesakamikwa engalundako umukono umo ku bumi bwakwe?” (Mateo 6:27) Umuntu nga abelenga aya mashiwi limbi kuti apapa. Ubumi bwa muntu bupendelwa mu myaka, tabupendelwa mu ntamfu, nomba cinshi Yesu alandile pa kulundako “umukono umo” ku bumi?a Yesu afwile alelinganya ubumi bwa muntu ku lwendo. Kanshi Yesu pano, asambilishe ukuti ukusakamikwa te kuti kulenge umuntu ukulundako nangu fye lutampulo lumo ku lwendo lwa bumi bwakwe. Na lyo line, bushe ico calola mu kuti tapali nangu cimo ico twingacita pa kutantalishako ulwendo lwa bumi bwesu? Mukwai kuti twacitapo cimo! Kanshi, ico catuleta ku lipusho lya bubili, Cinshi calenga ukuti tukabile ukwenda na Lesa?
Cinshi Calenga Ukuti Tukabile Ukwenda na Lesa?
6, 7. Cinshi abantunse bashapwililika bakabila sana, kabili mulandu nshi tufwile ukuyila kuli Yehova nga tulefwaya ico cintu?
6 Cimo icalenga ukuti tukabile ukwenda na Yehova Lesa ni cilya caba pali Yeremia 10:23, apatila: “Mwe Yehova, ninjishibo kuti te kwa muntunse ukwenda kwakwe; te kwa muntu uuleya ukushikimika amatampulo yakwe.” Kanshi fwe bantu tatwakwata amaka ya kuyendela mu bumi bwesu, kabili ne nsambu iine iya kucite co, tatwakwata. Pa kuti imikalile yesu ilondoloke, kano fye kwaba uwa kututungulula. Abakaana ukutungululwa na Lesa no kukosapo ukuti balefwaya ukuicitila ifyabo abene, balaluba nga filya Adamu na Efa balubile. Pantu Adamu na Efa baipeele abene insambu ya kuipingwila ubusuma no bubi. (Ukutendeka 3:1-6) Kanshi ukulanda fye icishinka, insambu ya kuyendela yena, tatwakwata.
7 Bushe na imwe, tamwamona ukuti tulakabila uwa kututungulula mu bumi? Cila bushiku, tufwile ukwishiba ifya kucita pali fimo ifinono nelyo ifikalamba ificitika mu mikalile yesu. Fimo ifyo tufwile ukucita fikalamba sana ica kuti nga twapingula bwino, ninshi cikatuwamina ku ntanshi, nakaana nga tatupingwile bwino, ninshi tukacula ku ntanshi. Fimbi na fyo ifyo tupingula, filakuma abena mwesu na bana besu. Nomba, apo pene tontonkanyenipo, kwaliba umukalamba sana uwatucila kabili uwa mano ayengi nga nshi uufwaya ukututungulula muli fyonse! Icabipako ca kuti, abengi muno nshiku bafwaya ukucita ifintu ukulingana na mano yabo abene, tabafwaya kutungululwa iyo. Tabafwaya kukonka amashiwi ya cishinka ayaba pa Amapinda 28:26 aya kuti: “Uutetekelo mutima wakwe muwelewele; lelo uwenda mu mano akapusuka.” Yehova afwaya ukutupususha ku bwafya bwalekanalekana ubo twingakwata pa mulandu wa kucetekela umutima wesu uwa buntunse uwa kufutika. (Yeremia 17:9) Afwaya ukuti tube na mano mu mikalile yesu, ukucetekela ukuti e wakwata amano ya kututungulula, kabili e Kasambilisha wesu. Nga twacite fyo, tulacingililwa, tulaba ne nsansa kabili cilatuwamina mu mikalile yesu.
8. Ni kwi ulubembu lutwala umuntu onse, lelo Yehova ena afwaya ukuti ubumi bwesu bukafike pi?
8 Umulandu na umbi uo tufwile ukwendela na Lesa ukumine ubutali bwa lwendo twingatemwa ukwenda. Baibolo yalitweba icishinka icituletela ubulanda. Umuntu onse umubembu, aba pa lwendo lwa kuya ku cifulo cimo fye. Pa kulondolola ubucushi umuntu apitamo mu bukote, Lukala Milandu 12:5 atila: “Umuntu aleya ku ng’anda yakwe ya muyayaya, na baloosha baleendauka mu musebo.” Bushe “ku ng’anda yakwe ya muyayaya” uko umuntu aya ni kwi? Ni ku nshiishi, uko ulubembu lututwala bonse, tulefwaya nangu tatulefwaya. (Abena Roma 6:23) Nomba Yehova afwaya ulwendo lwesu ukutwalilila, tafwaya ukuti twafyalwa fye, kabili bwangu bwangu twapita twaya ku nshiishi. (Yobo 14:1) Nomba, nga tuleenda na Lesa, ulwendo lwesu kuti lwatwalilila nga filya umwine afwaya, kuti twaikala umuyayaya. Bushe kwena tamufwaya ukwikala umuyayaya? Kanshi mufwile ukwenda na Lesa Shinwe.
Kuti Twaenda Shani na Lesa?
9. Mulandu nshi limo Yehova alefisamina ku bantu bakwe, lelo cinshi abebele pali Esaya 30:20?
9 Tufwile ukutontonkanya sana pa lipusho lyalenga butatu mu lyashi lyesu. Ilipusho lileti, Kuti twaenda shani na Lesa? Tusanga icasuko pali Esaya 30:20, 21 apatila: “Takafisame kabili Kasambilisha wenu, na menso yenu yakamona Kasambilisha wenu, kabili ilyo mwapaatukila ku kwa kulyo nangu ku kwa kuso, amatwi yenu yakomfwe cebo cafuma ku numa yenu, icileti, Iyi e nshila, e mo mwende.” Muli aya mashiwi ya kukoselesha, ifyalandile Yehova mu cikomo 20 fyacinkwileko abantu bakwe ukuti ilyo bapondweke alifiseme kuli bena. (Esaya 1:15; 59:2) Lelo apa, Yehova tafiseme, eminine pa ntanshi ya bantu bakwe aba cishinka kabili alelanda na bo. Kuti twapashanya icilelandwa pano kuli filya kafundisha eminina pa ntanshi ya bana be sukulu, alebalondolwela bwino bwino ifyo alefwaya ukuti beshibe.
10. Bushe muno nshiku, kuti mwaumfwa shani icebo ca kwa Kasambilisha wenu Umukalamba ‘ukufuma ku numa’?
10 Mu cikomo 21 mwena, Yehova apeela icilangililo cimbi. Nomba cili kwati Yehova alekonka abantu bakwe pa numa, alebilikisha ishiwi pa kuti abalange inshila bafwile ukuyamo. Abasambilila ifya mu Baibolo bamo batila iyi milandile nakalimo yafuma kuli filya kacema akonka impaanga shakwe pa numa, alebilikisha ishiwi ukulanga impaanga umwa kuya, pa kuti tashilolele kumbi. Bushe ici cilangililo kuti caba shani icalinga kuli ifwe? Na ifwe bene, ilyo tubelenga Icebo ca kwa Lesa ico tufwaya ukuti citutungulule, tubelenga ifyalembelwe kale sana, imyaka ishishibantu. Ciba kwati tuleumfwa icebo ukufuma ku numa yesu, pantu ifyo tubelenga fyalembelwe kale sana. Na lyo line, ifyaba muli Baibolo fyalicindama sana kuli ifwe filya fine fyacindeme ilyo fyalembelwe. Ukufunda kwa mu Baibolo kuti kwatwafwa muli fyonse ifyo tulefwaya ukucita cila bushiku, kabili kulatwafwa no kutontonkanya pa fyo imikalile yesu iya ku ntanshi ikaba. (Amalumbo 119:105) Nga twaba no mukoosha wa kufwaya ukufundwa ifya mu Baibolo no kukonka ifyo twafundwa, ninshi Yehova E wa kulatutungulula. Ninshi tuleenda na Lesa.
11. Cinshi icisuma ico Yehova aebele abantu bakwe ukucita pali Yeremia 6:16, lelo bena bayaswike shani?
11 Bushe tulafwaisha ukutungululwa ne Cebo ca kwa Lesa nge fi twalandapo? Limo tufwile twakutumana no kuiceeceeta fwe bene mu bufumacumi. Tontonkanyeni pa cikomo cimo icingatwafwa ukuiceeceeta. Baibolo itila: “E fyo Yehova atile, Iminineni pa masansa, moneni ukuli bakumba ba muyayaya [‘imisebo ya kale,’ NW], ipusheni, amuti, Ili kwi inshila nsuma? kabili endenimo, e lyo mukasango kupemwina ku myeo yenu.” (Yeremia 6:16) Aya mashiwi kuti yalenga twatontonkanya pa muntu uuli pa lwendo uwafika pa masansa ya nshila kabili aipusha bamo pa kuti bamulange inshila ileya uko alungeme. Abena Israele abapondokele Yehova balekabila ukucita icapalako pa kuti batwalilile ukumfwila amafunde yakwe. Balekabila ukufwaya “imisebo ya kale.” Iyo “nshila nsuma,” e yo ifikolwe fyabo ifya cishinka fyaendelemo kale. E nshila abena Israele bafuminemo ku mulandu wa buwelewele bwabo. Ku ca bulanda, abena Israele bankosamitwe, balikeene ukumfwa ilyo Yehova abacinkwileko cikuuku cikuuku ukuti babwelele kuli ena. Icikomo cimo cine citwalilila ukuti: “Lelo batile, Tatwakendemo.” Nomba, abantu ba kwa Lesa aba muno nshiku bena, balyumfwila ukufunda kwa mu Baibolo.
12, 13. (a) Bushe abakonshi basubwa aba kwa Kristu bakonka shani ukufunda kwa pali Yeremia 6:16? (b) Kuti twaiceeceeta shani pa kuti tumone ifyo tuleenda na Lesa muno nshiku?
12 Ukufuma mu myaka ya kulekeleshako iya ba 1800, abakonshi basubwa aba kwa Kristu batendeke ukumfwila ukufunda kwa kwa Yehova ukwaba pali Yeremia 6:16. Ukutula lilya, ibumba lya basubwa, e lyaba pa ntanshi ukutungulula abantu bonse ukubwelela ku ‘misebo ya kale’ ne mitima yonse. Tababa nga Kristendomu uwapondoka, bena muli bucishinka, bakonka “icipasho ca fyebo ifituntulu,” icafumine kuli Yesu Kristu kabili ico na bakonshi bakwe aba mu myaka ya kutendeka kwa buKristu bakonkele. (2 Timote 1:13) Ukufika na lelo, abasubwa balaafwana abene no kwafwako na banabo aba “mpaanga shimbi” ukutwalilila ne mikalile yalondoloka, iya nsansa, iyo aba mu Kristendomu bena bakaana.—Yohane 10:16.
13 Umusha wa cishinka alapeela abantu abengi nga nshi ifya kulya pa nshita yalinga. Pa mulandu wa kuti balalya ifi fya kulya, abengi balibwelela ku “misebo ya kale,” kabili balitendeka ukwenda na Lesa. (Mateo 24:45-47) Bushe na imwe mwaba pali abo? Nga epo mwaba, kuti mwacita shani pa kuti tamusendelwe panono panono ukufuma pali ili bumba, ukuya mulelubantika kumbi? Cisuma mu nshita mu nshita ukulakutumana no kutontonkanya pa fyo imikalile yenu ili. Nga mulabikako sana amano ku kubelenga Baibolo ne mpapulo ishilanda pa fyaba muli Baibolo kabili mulasangwa na ku kulongana uko tusambilila ifyebo fipekanishiwa na basubwa, ninshi mulefundwa bwino ifya kwenda na Lesa. Na kabili, nga mulaiceefya no kukonka fyonse ifyo musambilila, ninshi muleenda na Lesa bwino bwino, ninshi muleenda mu “misebo ya kale.”
Endeni nga ‘Bamona Uushimoneka’
14. Bushe ifyo tucita fikalanga shani ukutila twalishininkisha ukuti Yehova e ko aba?
14 Pa kuti twende na Yehova, tufwile ukushininkisha ukuti ca cine e ko aba. Ibukisheni ukuti Yehova aebele aba cishinka muli Israele wa ku kale ukuti takafisame kuli bena. Na muno nshiku mwine, alaisokolola ku bantu bakwe, ukuti e Kasambilisha wabo Mukalamba. Bushe mwalishininkisha ukuti Yehova e ko aba, kabili bushe ciba kwati eminine pa ntanshi yenu alemusambilisha? E citetekelo tufwile ukukwata nga tulefwaya ukwenda na Lesa. E citetekelo na Mose akwete, “pantu atwalilile ukushangila ngo umona Uushimoneka.” (AbaHebere 11:27) Nga twalishininkisha ukuti Yehova e ko aba, tukalatontonkanya na pa fyo engomfwa ilyo tulefwaya ukucita ifintu fimo. Ica kumwenako fye, tatwakeshe no kwesha ukucita ulubembu no kulufisa kuli baeluda na ku bo twikala na bo pa ng’anda. Tukabombesha sana ukwenda na Lesa nangu tapali umuntu munensu uulemona ifyo tulecita. Nge fyali Imfumu Davidi iya ku kale, tukatila: “Ndeenda muli bumpomfu bwa mutima mu kati ka ng’anda yandi.”—Amalumbo 101:2.
15. Bushe ukwampana na ba bwananyina Abena Kristu kukatwafwa shani ukushininkisha ukuti Yehova e ko aba?
15 Yehova alishiba ukuti tatwapwililika, alishiba ukuti tuli bantunse kabili limo kuti catukosela ukusumina ico tushamona. (Amalumbo 103:14) Alitupeela ifya kutwafwa ifingi pa kutila tushininkishe ukuti ca cine e ko aba. Ica kumwenako fye, alilonganika “abantu abe shina lyakwe,” abafuma mu mitundu yonse iya pano isonde. (Imilimo 15:14) Ilyo tulebombela pamo na bo mu cumfwano, tulakoseleshanya. Nga twaumfwa ifyo Yehova ayafwile munyinefwe umo nelyo nkashi ukucimfya ubwafya bumo nelyo ica kwesha icayafya nga nshi, na ifwe tulashininkisha sana ukuti ca cine Lesa e ko aba.—1 Petro 5:9.
16. Bushe ukwishiba bwino bwino imikalile ya kwa Yesu kukatwafwa shani ukwenda na Lesa?
16 Icacindama sana, Yehova alitupeela Umwana wakwe uwatushilile ica kumwenako. Yesu atile: “Nine nshila ne cine no bumi. Takuli uwisa kuli Tata kano aishila muli ine.” (Yohane 14:6) Ukwishiba bwino bwino ifyo Yesu acitile ilyo aali pano isonde, e cacindamisha icikatwafwa ukushininkisha sana ukuti Yehova e ko aba. Fyonse ifyo Yesu asosele ne fyo acitile pano calo, filya fine e fyo na Wishi wa ku muulu ali no kusosa no kucita, nga e waishile. (Yohane 14:9) Ilyo tulepingula ifya kucita pa cintu cimo, tufwile ukutontonkanya pa fyo Yesu engacita pali uyo mulandu. Nga tuletontonkanyapo sana pali conse ico tulefwaya ukucita no kupepelapo, ninshi tulekonka mu ntampulo sha kwa Kristu. (1 Petro 2:21) Ninshi tuleenda na Lesa.
Mapuaalo Nshi Abenda na Lesa Bakwata?
17. ‘Kupemwina’ nshi tukasanga ku myeo yesu nga tuleenda mu nshila ya kwa Yehova?
17 Umuntu nga aleenda na Yehova Lesa, akapaalwa mu mikalile yakwe. Ibukisheni ico Yehova alaile abantu bakwe abali no kufwaya “inshila nsuma.” Atile: “Endenimo, e lyo mukasango kupemwina ku myeo yenu.” (Yeremia 6:16) Aloseshe mwi ilyo abebele ukuti bakasanga ‘ukupemwina’? Bushe abalaile ubumi bwa bwanalale, ubwa kucibondola? Awe nakalya. Yehova aali no kubapeela cimbi icacindama sana, ico nangu muntu umukankaala sana pano isonde ashingakwata. Ukupemwina alelandapo, kwikala na ku matwi tondolo, uwa nsansa kabili uwa mutende, pa mulandu wa kutila umuntu naishiba ukuti ni kapepa wa cishinka uwa kwa Lesa. Ukupemwina kulelandwapo, kwishiba ukuti imikalile yenu e yawamisha ukucila iya bantu bonse pano calo. Ala insansa sha musango yo mwandini, tashimonwamonwa muli cino calo ca macushi!
18. Lipaalo nshi Yehova afwaya ukumupeela, kabili cinshi mulefwaisha ukucita?
18 Lelo kwena, ukuba fye no mweo pano calo na ko kwine lipaalo nga nshi. No kwikalako inshiku sha kupenda pano calo, kwawamapo ukucila ukukanabako. Lelo, Yehova tapekenye ukuti muleikala fye inshiku shinono pa calo, ku bwaice mulemoneka abacincila bwino sana, bwangu bwangu mwakota no kutendeka ukulwalilila. Te fyo Yehova afwaya iyo, afwaya ukuti mukatwalilile ukwenda na ena. Afwaya mwatwalilila ukwenda nankwe umuyayaya! Ico e calandwapo bwino sana pali Mika 4:5 apatila: “Inko shonse sha bantu shendela ulo no lu mwi shina lya mulungu wa luko, lelo ifwe twakulaendela mwi shina lya kwa Yehova Lesa wesu umuyayaya umuyayaya.” Bushe kuti mwatemwa ukwenda na Lesa umuyayaya? Bushe kuti mwatemwa ukuba no ‘bumi bwine bwine’ ubo Yehova afwaya abantu ukukwata? (1 Timote 6:19) Kanshi, nangu kukacitike ica musango shani mu bumi bwenu, pampamineni pa kwenda na Yehova ukufuma lelo, na mailo, kabili twalilileni ukwenda nankwe cila bushiku, mpaka fye no muyayaya umuyayaya!
[Futunoti]
a Mu maBaibolo yamo ishiwi lya kuti “umukono” ilyaba pali ici cikomo lyapilibulwa ukuti “imyaka,” (The Bible in Bemba, 1983) mumbi na mo bapilibula ati, “inshiku,” (The Bible in Current Cibemba, 2003). Nomba, nga kukonka ishiwi lya ciGriki ilyaba pano, lyalola mu kuti “umukono,” uwa cine cine, uwalepele basentimita 45.
Kuti Mwayasuka Shani?
• Bushe calola mwi ukwenda na Lesa?
• Cinshi cilenga tukabile ukwenda na Lesa?
• Cinshi cikamwafwa ukwenda na Lesa?
• Mapaalo nshi abenda na Lesa bakwata?
[Ifikope pe bula 23]
Ilyo tubelenga Baibolo, tuumfwa Icebo ca kwa Yehova ukufuma ku numa yesu cileti, “Iyi e nshila”
[Icikope pe bula 25]
Pa kulongana, tupokelela ifya kulya fya ku mupashi ifya pa nshita yalinga