Ukulima Kulaafwa

BUSHE mulaipakisha ukulima? Te kuipakisha fye kwabamo, lelo mwaba ubusuma na bumbi. Inyunshipepala ya ku London iya Independent yatile, casangwa ukuti “Ukulima kusuma ku bumi bwenu, kulacefyako ukufunshika, kulalenga umulopa ukukanabutukisha, na kabili kuti kwamwafwa ukwikala imyaka iingi.”

Kalemba we shina lya Gay Search atile: “Pa numa ya kubombesha sana, cilomfwika bwino ukubwela ku ng’anda no kubombako imilimo imo imo mwi bala lyobe nauteka no mutima.” Ukulima takulenga fye muleumfwa bwino lelo kuti limbi kwalenga mwatukusho mubili bwino sana ukucila no kubomfya inshila shimbi isha kutukushishamo umubili. Bushe ico ca cine? Ukulingana na baSearch, “imilimo pamo ngo kulima no kulonganika amabula, no kulimawila, filaafwa ukutukusha bwino umubili, filalenga amafuta ukucepako mu mubili ukucila ifyo ukucofe ncinga kucita.”

Ukusakamana ibala kulaafwa sana abakoloci. Ukulolele mbuto shimene kulaafwa abakoloci ukulaenekela ifintu fisuma ifikafuma mwi bala. Na kabili Ba Dokota Brigid Boardman aba ku Royal Horticultural Society batile, “ukulima kulacefyako ukukalipwa no kukalifiwa ukulengwa no bukoloci.” Abakoloci ilingi line balafupulwa pa mulandu wa kuti bashintilila sana pa bantu bambi ku kubafwa. Lelo, ba Dokota Boardman balandile ukuti: “Umuntu onse alafwaya ukuisakamana, kanshi nga aleibombela, nampo nga ni mu kusakamana ifilimwa, ukumona ifyo ibala likaba ubukulu, no kwishiba ifyo akalimamo awe alomfwa bwino.”

Abalwala ukupopomenwa ilingi line balomfwa bwino nga balebombela mu cifulo icisuma, ica mutende. Na kabili, ukulima amaluba nelyo ifya kulya ifya kupeela bambi kuti kwaafwa bantu ba musango yo ukuicetekela no kuimona kuti nabo balicindama.

Nangu cibe ifyo, te balimi fye basangamo ubusuma mu fimenwa. Profesa Roger Ulrich uwa ku Yuniversiti ya ku Texas ayeseshe abantu bamo abo alwalike ukupopomenwa. Asangile ukuti abatwelwe ku ncende ukwali ifimenwa ne miti iingi balipolele bwangu sana ukucila abashali kuli ilya ncende. Ico bamweneneko, fintu umulopa waleenda mu mubili ne fyo umutima waletunta. Na kabili ilyo baeseshe ifyo ifimenwa fingafwa abalwele mu cipatala pa numa ya kubalepula, casangilwe ukuti abali mu miputule umo balemona imiti pa nse bena balipolele bwangu, balibwelele ku ng’anda bwangu, e lyo tabalekabila imiti iingi iya kucefyako ubukali na kabili tabaleteta sana.”