Wajtaoa LAEBRI LONG INTENET
Wajtaoa
LAEBRI LONG INTENET
Bislama
  • BAEBOL
  • OL BUK
  • OL MITING
  • yp chap. 29 pp. 225-235
  • ?Mi Mi Rere Blong Gat Wan Boefren No Gelfren?

I no gat video yet long haf ya.

Sori, i gat problem taem i stap lodem video ya.

  • ?Mi Mi Rere Blong Gat Wan Boefren No Gelfren?
  • Ol Kwestin We Ol Yangfala Oli Askem—Ol Ansa We Oli Wok Gud
  • Ol Sabtaetol
  • Sem Samting
  • Samting We i Pusum Yangfala Blong Gat Boefren No Gelfren
  • Nogud Frut We i Save Kamaot
  • Filing i Fasfas
  • ?Mi Mi Rere?
  • ?Wetaem Mi Save Gat Wan Boefren No Gelfren?
    Wekap!—2007
  • ?Ol Witnes Blong Jehova Oli Gat Ol Rul Taem Oli Fren?
    Kwestin We Plante Man Oli Askem
  • Boefren Mo Gelfren—Pat 1: ?Mi Mi Rere Blong Fren?
    Ol Yangfala Oli Askem
  • ?From Wanem i No Stret Blong Gat Wan Boefren Long Fasin Haed?
    Wekap!—2007
Luk Moa Samting
Ol Kwestin We Ol Yangfala Oli Askem—Ol Ansa We Oli Wok Gud
yp chap. 29 pp. 225-235

Japta 29

?Mi Mi Rere Blong Gat Wan Boefren No Gelfren?

LONG plante kantri, fasin ya blong gat wan boefren no gelfren i olsem wan pleplei blong mekem yangfala i harem gud long filing blong hem, wan samting we hem i mekem blong spel. Samfala, oli folem sam rul no kastom taem oli gat boefren no gelfren. Maet boe i givim ol flaoa long gelfren blong hem, tufala i go kakae long restoron, mo tufala i kis blong talem gud naet. Sam narafala, oli jes wokbaot wetem boefren no gelfren blong olgeta. I gat sam boe mo gel we oltaem oli stap wokbaot tugeta, be oli talem se ‘oli gud fren nomo.’ Nating se tufala i goaot tugeta, wokbaot tugeta, no jes storian tugeta oltaem, be trifala samting ya i sem mak: wan boe mo wan gel i stap spenem plante taem tugeta, mo samtaem i no gat narafala i stap wetem tufala.

Taem ol man oli raetem Baebol, i no gat kastom ya we ol yangfala oli gat boefren mo gelfren. Nating se i olsem, fasin ya we boe mo gel i fren, i wan stret rod blong tufala i savegud tufala, hemia sipos tufala i waes, tufala i lukaotgud, mo tufala i holem klin fasin. Mo, tufala i save haremgud blong mekem olsem tu. ?Be samting ya i min se yu yu mas gat wan boefren no gelfren?

Samting We i Pusum Yangfala Blong Gat Boefren No Gelfren

Maet yu harem se yu mas gat wan boefren no gelfren. Maet plante fren blong yu oli gat boefren no gelfren, mo yu yu no wantem we oli ting se yu yu narakaen mo yu defren long olgeta. Maet sam fren mo famle blong yu tu, oli pusum yu blong gat wan boefren no gelfren. Wan boe i askem Mary Ann we i gat 15 yia, blong fren wetem hem, nao wan smol mama blong gel ya i givim advaes long hem se: “I no impoten se yu wantem mared wetem boe ya no nogat. Yu mas gat wan boefren from we samting ya bambae i givhan long yu blong gruap. . . . Antap long hemia, sipos oltaem yu no wantem fren wetem ol boe, bambae oli no moa laekem yu mo bambae i no gat wan we i save askem yu.” Mary Ann i tingbaot taem ya i se: “Ol tok ya blong mama blong mi i stap oltaem long tingting blong mi. ?Olsem wanem? ?Bambae mi mestem wan gudfala janis sipos mi no fren wetem boe ya? Hem i gat wan trak, i gat plante mane, mo mi save se bambae mitufala i gat wan gudfala taem tugeta. ?Bambae mi fren wetem hem no nogat?”

Sam yangfala oli wantem wan boefren, from we oli harem se oli nidim wan fren we i kaen mo i soemaot lav long olgeta. Gel ya Ann we i gat 18 yia, i talem se: “Mi mi wantem se wan man i laekem mi mo i glad long mi. Mi mi no frengud wetem papa mama blong mi, taswe mi lukluk i go long boefren blong mi blong kasem lav, mo blong mi save talemaot ol filing blong mi long wan we i kasem save long mi.”

!Nating se i olsem, wan yangfala i no mas gat wan boefren no gelfren from we narafala i fosem hem, no from we hem nomo i harem se hem i mas! Tingbaot se, blong fren wetem wan boe no gel, hemia i no wan pleplei. Hem i rod blong jusum wan man no woman we bambae yu mared long hem. ?Mared? Ating plante yangfala we oli gat boefren no gelfren oli no stap tingbaot mared. ?Be, i gat wanem narafala risen blong tufala i pasem plante taem tugeta, sipos i no from we tufala i wantem mared? Sipos tufala i fren from wan narafala risen, frut we i kamaot bambae i no mekem tufala i “haremgud.” ?From wanem?

Nogud Frut We i Save Kamaot

Wan samting se, ol yangfala oli stap long wan taem long laef blong olgeta we i isi blong oli kasem trabol. Baebol i kolem taem ya se, “yang taem” blong olgeta. (1 Korin 7:36, NW) Long taem ya, maet filing blong wantem slip tugeta i kam strong tumas. Hemia i no rong, hem i wan stret samting we i kamaot long ol yangfala taem oli stap gruap.

Be, samting ya i save mekem wan bigfala trabol i kamaot taem yangfala i gat boefren no gelfren. Ol yangfala oli jes stat blong lanem blong bos long ol filing ya blong seks. Maet yu savegud ol loa blong God long saed blong seks mo yu wantem tumas blong gat wan laef we i klin. (Lukluk Japta 23.) Nating se i olsem, i gat wan samting long saed blong olgeta boe mo gel, hemia se: Moa we tufala i stap kampani tugeta, moa we filing blong wantem slip tugeta i save kam antap, nating se tufala i wantem, no nogat. (Lukluk pej 232 mo 233.) !Hemia fasin we God i putum long yumi evriwan! Maet yu faenem se i hadwok tumas blong bos long ol filing blong yu. Taswe, ating i gud blong wet go kasem taem we yu yu olfala moa, blong yu gat wan boefren no gelfren. Sore tumas, plante yangfala oli jes luksave samting ya afta we oli kasem trabol.

Wan boe i talem se: “Taem mitufala i stat fren, . . . mitufala i neva holholem han mo kiskis. Mi bin wantem nomo blong wokbaot wetem hem mo storian wetem hem. Be, hem i laekem blong soemaot lav, mo plante taem hem i kam sidaon klosap long mi. Sloslou, mitufala i holholem han mo kiskis. Samting ya i pulum filing blong mi long saed blong seks, mo i jenisim tingting blong mi. Naoia, mi no jes wantem storian wetem hem, be mi wantem holem hem, tajem hem mo kisim hem. !Mo hemia i no naf yet! Filing blong mi i mekem mi mi krangke. Sam samtaem mi harem se mi doti, mo mi sem.”

From samting ya, yumi no sapraes we plante boefren mo gelfren oli mekem rabis fasin long saed blong seks. Long wan stadi we samfala oli mekem long plante handred yangfala, oli faenemaot se bighaf (87%) blong ol gel mo klosap olgeta (95%) boe oli ting se i “gud no i impoten” blong slip wetem boefren no gelfren blong olgeta. !Bitim stret haf (65%) blong ol gel mo klosap stret haf (43%) blong ol boe oli talem se, sam samtaem oli slip wetem boefren no gelfren blong olgeta, nating se filing blong olgeta i no pulum olgeta blong mekem olsem!

Loretta, wan gel we i gat 20 yia blong hem, i talem se: “Moa we mitufala i bin wokbaot tugeta, moa we filing blong mitufala i kam antap. I no longtaem, fasin blong kiskis i no moa mekem mitufala i harem gud, ale mitufala i stat blong tajem ol tabu haf blong bodi blong mitufala. Mi harem nogud tumas olsem se mi doti. Biaen, boefren blong mi i wantem se mi slip wetem hem . . . Tingting blong mi i fasfas, mi no moa save wanem blong mekem. Mi stap tingbaot wan samting nomo, se ‘mi no wantem lusum hem.’ !Mi mi harem nogud tumas!”

I tru, i no evri boefren mo gelfren we oli mekem nogud long saed blong seks. Samfala oli stop jes bifo we oli kasem mak ya. ?Be wanem i save kamaot taem filing blong boe mo gel i kam antap bitim mak, be tufala i no save soemaot filing ya long tufala? Bambae tufala i mas harem nogud. Mo hemia i no minim se tufala i harem nogud long saed blong seks nomo.

Filing i Fasfas

Wan boe i tokbaot ol filing blong hem we oli fasfas, i se: ‘Fastaem, mi mi laekem Kathy tumas. Ale, mi switim hem blong hem i mekem sam samting we hem i no wantem mekem. Mo, naoia, mi mi harem mi sem from we mi no moa laekem hem. Mi mas faenem wan rod blong lego Kathy we i no spolem hem.’ !Wan strong samting ya! ?Mo sipos yu yu Kathy, bambae yu harem olsem wanem?

Lav we i kam kolkol, i wan trabol we i kamaot long plante yangfala. Yes, i naes tumas blong luk wan boe mo gel we tufala i stap wokbaot tugeta mo holholem han. ?Be wan yia biaen, bambae tufala ya i stap mekem i sem mak, no nogat? Plante yangfala olsem, oli no stap fren go kasem we oli mared, no gat. Smol nomo long ol boe mo gel we oli fren tugeta bifo we oli gat 20 yia, oli mared. Bighaf oli seraot, mo biaen, hat blong olgeta i soa.

Yu no mas fogetem se, taem yu no gat 20 yia yet, ol fasin blong yu oli stap jenjenis oltaem. Yu yu stap traehad yet blong save yu wan, save ol samting we yu yu laekem, mo ol samting we yu yu wantem mekem long laef blong yu. Boe no gel we yu laekem hem tede, maet tumora yu save les long hem. Sipos yutufala i letem ol filing blong lav oli gru, bambae wan long yutufala i mas harem nogud biaen. From samting ya, plante stadi we ol man oli mekem, oli soemaot se “wan rao wetem gelfren” no “lav we i kam kolkol,” hemia nao samting we i pulum plante yangfala blong kilim olgeta i ded bakegen.

?Mi Mi Rere?

God i talem long ol yangfala se: “Ol yangfala, naoia we yufala i yangfala yet, i gud yufala i stap mekem ol fasin we yufala i save harem gud long hem. I gud yufala i folem wanem we tingting blong yufala i wantem, mo yufala i wokem wanem samting we yufala i wantem wokem.” I tru, ol yangfala oli laekem blong ‘folem wanem we tingting blong olgeta i wantem.’ Be plante taem, samting we oli haremgud long hem, i save givim bigfala wari mo trabol long olgeta. Taswe nekiswan vas i givim advaes ya se: “Karemaot wari long hat blong yu, mo tekemaot trabol long bodi blong yu; from we yang taem mo ol faswan yia blong laef oli blong nating nomo.” (Prija 11:9, 10, NW) “Wari” i minim se tingting i trabol no i foldaon. “Trabol” i minim wan nogud samting we i save hapen. Tufala samting ya i save mekem yangfala i harem nogud tumas.

?Hemia i min se, evri yangfala we i gat boefren no gelfren, bambae i kasem wari mo trabol? No gat. !Be, sipos tufala i no gat stret tingting long saed blong fasin fren blong tufala, (‘jes wan pleplei nomo’) no tufala i no reregud, bambae tufala i save kasem wari mo trabol! From samting ya, maet ol kwestin we oli kam biaen oli save givhan long yu blong skelem bisnes ya.

?Sipos mi mi gat wan boefren no gelfren, samting ya bambae i givhan long mi no i blokem mi, blong mi kam bigman long tingting mo filing blong mi? Boefren mo gelfren i stap joen oltaem wetem tufala nomo. ?Maet i givhan long yu moa sipos yu traem save plante defren man mo woman? (Skelem wetem 2 Korin 6:12, 13.) Gel ya Susan i talem se: “Mi mi lanem blong frengud wetem ol olfala Kristin woman long kongregesen. Oli nidim fren, mo mi mi nidim olgeta blong halpem mi blong gat wan tingting mo laef we i stret, i no olbaot. Ale mi stap go luk olgeta. Mifala i dring jus, storian tugeta, mo laf. Oli kam ol trufala fren blong mi, mo bambae oli stap olsem blong olwe.”

Taem yu gat plante defren kaen fren, olsem ol olfala, ol yangfala, olgeta we oli mared, olgeta we oli no mared, ol man mo ol woman, ale, yu no moa fraet nao blong toktok wetem olkaen man mo woman, mo wetem ol gel mo boe tu. I moagud olsem, from we i no gat ol narafala tingting i stap, olsem taem yutufala i boefren mo gelfren. Mo tu, taem yu kampani wetem olgeta we oli mared, yu luksave se mared i olsem wanem. Biaen, bambae yu reregud blong jusum wan gudfala hasban no waef mo lukaot long prapa wok blong yu insaed long mared. (Ol Proveb 31:10) Wan gel we nem blong hem Gail i se: “Mi mi no rere yet blong mared mo blong gat pikinini. Mi stap traehad yet blong savegud mi wan, mo mi mas kamgud moa long wok blong God. Taswe, i moagud we mi no fren yet wetem wan boe.”

?Mi mi wantem spolem ol filing blong hem? Bambae yutufala evriwan i harem nogud tumas, sipos yutufala i soemaot filing blong lav be yutufala i no gat plan blong mared. ?Yu ting se i stret blong soemaot filing blong lav long narafala, jes from we yu wantem lan long fasin we yu mas mekem taem bambae yu faenem wan we yu rili wantem mared long hem?—Lukluk Matiu 7:12.

?Papa mama blong mi, tufala i talem wanem? Ol papa mama oli naf blong luksave trabol we i save kamaot, we yu yu no luksave nating. Olgeta ya oli save, from we oli pastru long yangtaem finis. !Oli savegud wanem trabol i save kamaot taem boe mo gel i stap pasem plante taem tugeta! Taswe, sipos papa mama blong yu, tufala i blokem yu blong yu no gat wan boefren no gelfren yet, yu no mas agensem tufala. (Efesas 6:1-3) Ating tufala i wantem nomo se yu mas wet smoltaem.

?Mi mi naf blong folem ol klin fasin blong Baebol? Taem wan yangfala i “pastru long yang taem blong hem finis,” (NW) hem i naf blong bos long ol filing blong hem long saed blong seks. Mo nating se hem i bitim taem ya finis, i no isi yet blong hem i bos long ol filing ya. ?Yu yu naf blong fren wetem wan boe no gel naoia, mo holem klin fasin?

Plante yangfala oli tingbaot ol kwestin ya mo oli ansa long sem fasin olsem Mary Ann (we yumi tokbaot finis). Hem i se: “Mi mi mekem tingting blong mi i strong blong no letem ol narafala we oli gat boefren mo gelfren oli pulum mi. Bifo we mi mi gat wan boefren, mi wantem gruap moa, kam naf blong mared, mo faenem wan boe we i gat ol gudfala fasin, olsem mi wantem se hasban blong mi i mas gat.”

Olsem nao, Mary Ann i makem bigfala samting we yu tu yu mas tingting gud long hem bifo we yu gat wan boefren no gelfren.

Ol Kwestin Blong Tokbaot

◻ ?Tok ya “boefren” no “gelfren” i minim wanem long tingting blong yu?

◻ ?From wanem sam yangfala oli harem se oli mas gat wan boefren no gelfren?

◻ ?From wanem i no waes blong gat wan gelfren no boefren taem yu stap yet ‘long yang taem blong yu’?

◻ ?Olsem wanem yangfala i save blokem “trabol” we plante taem i kamaot long ol boefren mo gelfren?

◻ ?Wanem trabol i save kamaot taem boe mo gel tufala i jes wantem stap olsem ‘gud fren nomo’?

◻ ?Olsem wanem blong save sipos yu yu naf blong gat boefren no gelfren?

[Tok blong makem poen long pej 227]

Yangfala i save harem se hem i mas gat wan boefren no gelfren

[Tok blong makem poen long pej 228]

Plante taem ol boefren mo gelfren oli harem se oli mas soemaot filing blong lav, be maet narawan i no wantem olsem

[Bokis blong pija long pej 232, 233]

?Boe Mo Gel Tufala i Save ‘Mekem Fren Nomo’?

Fasin fren ya we oli kolem ‘platonik’ (lav we wan boe mo wan gel tufala i soemaot long tufala be tufala i no mekem nogud long saed blong seks) plante yangfala oli stap mekem. Gregory wan yangfala blong 17 yia i se: “I isi nomo long mi blong toktok wetem ol gel from we oltaem olgeta i rere blong lesin mo kasem save long tingting blong mi.” Sam narafala yangfala oli talem se fasin fren olsem i givhan long olgeta blong gat sam gudfala fasin moa.

Baebol i talem long ol yangfala man i se, “yu mas toktok long yang woman olsem we hem i stret sista blong yu, mo we fasin blong yu i klin gud.” (1 Timoti 5:2) Sipos yu folem rul ya, yu yu save glad long klin fasin, blong mekem fren wetem ol gel no ol boe. Eksampol, aposol Pol we i glad long fasin fren wetem sam Kristin woman, hem i no mared. (Lukluk Rom 16:1, 3, 6, 12.) Hem i tokbaot tufala woman se, “Tufala ya i wok strong wetem mi.” (Filipae 4:3) Jisas Kraes tu i glad long fasin joengud wetem ol woman. Long plante taem hem i glad blong storian wetem Mata mo Meri, mo hem i glad long fasin we oli stap mekem i gud long hem.—Luk 10:38, 39; Jon 11:5.

Be, fasin fren olsem ‘platonik’ samtaem hem i olsem lav bitwin boe mo gel we tufala i wantem haedem no hemia i wan rod blong pulum tingting blong boe no gel be i no blong mared. I isi blong ol filing oli save jenis, taswe yangfala i mas lukaotgud. Dr. Marion Hilliard i givim woning ya se: “Wan gudfala fasin fren we i stap kam antap sloslou i save jenis kwiktaem nomo i kam strong filing we i bitim mak.”

Mike we i gat 16 yia i save samting ya taem hem i mekem “fren” wetem wan gel we i gat 14 yia: “Mi luksave kwiktaem nomo [se] wan boe mo wan gel tufala i no save stap fren nomo taem tufala i stap tufala nomo oltaem. Fasin fren blong mitufala i stap gru i kam strong moa. I no longtaem mitufala i gat sam strong filing long mitufala, mo filing ya i stap yet.” From se tufala i no bigwan inaf blong mared, ol filing ya oli mekem tufala i harem nogud.

Fasin ya blong stap go tugeta oltaem i save gat ol nogud frut blong hem. Wan yangfala boe i traem blong leftemap tingting blong wan yangfala gel we i talemaot ol trabol blong hem long hem. Sloslou ol filing i kam antap mo tufala i holholem tufala. ?Wanem frut i kamaot? Voes blong hat mo tingting i kam nogud mo tufala i gat ol nogud filing long tufala. Samfala oli mekem nogud long saed blong seks taem oli folem fasin ya. Wan stadi we Psychology Today i mekem i soemaot se: “Klosap haf blong olgeta (49 pesen) we oli stap mekem fren oli mekem nogud long saed blong seks wetem boe no gel we oli goaot wetem.” Olsemia nao, “klosap 31 pesen we ripot i soemaot se oli mekem nogud long saed blong seks wetem wan fren blong olgeta long manis we i pas.”

‘Be mi mi no gat filing long boefren [no gelfren blong mi].’ Maet i tru. ?Be bambae yu harem olsem wanem long fiuja? Mo tu, “man we oltaem i stap folem tingting blong hem nomo, hem i krangke we i bitim mak.” (Ol Proveb 28:26) Hat i save trikim yumi, spolem yumi, no i blokem yumi blong yumi no luksave ol trufala tingting blong yumi. ?Mo yu yu rili save olsem wanem boefren no gelfren blong yu i stap tingbaot yu?

Long buk blong Alan Loy McGinnis, The Friendship Factor, hem i givim advaes ya se: “Yu no mas trastem yu wan.” Yu mas lukaot, ating i gud blong joen long wan grup we wan man i stap lukaotgud long ol samting we oli kamaot long hem. Yu no mas soem lav long fasin we i no stret no yu stap yu wan wetem wan boe no wan gel. Taem yu kasem trabol, i gud blong talemaot long papa mama blong yu mo ol man we i bigman finis bitim we yu talemaot long wan boe no wan gel.

?Mo olsem wanem sipos yu lukaotgud be ol filing blong yu long saed blong lav oli stap gru we narafala i no gat ol filing olsem long yu? ‘Yu mas tok tru’ mo letem narafala i save tingting blong yu. (Efesas 4:25) Sipos rod ya i no wok, ating i gud blong no moa joen tumas wetem hem. “Man we i gat gudfala tingting i save luksave we trabol i stap kam, nao i save ronwe long hem.” (Ol Proveb 22:3) No hem i mekem olsem buk ya The Friendship Factor i talem i se: “Livim hem sipos yu mas mekem olsem. Samtaem, fasin fren wetem wan boe no gel i save go bitim mak nating se yumi traehad blong yumi no mekem olsem mo yumi save wanem bambae i kamaot.” Ale, long taem ya i stret blong “lego.”

[Tok blong pija long pej 229]

Yangfala i save haremgud long kampani blong plante boe mo gel, i no nidim blong gat wan boefren no gelfren

[Tok blong pija long pej 230]

Olgeta we oli jes wantem stap ‘gud fren nomo,’ oli save harem nogud biaen

[Tok blong pija long pej 231]

“I no longtaem, fasin blong kiskis i no moa mekem mitufala i harem gud, ale mitufala i stat blong tajem ol tabu haf blong bodi blong mitufala. Mi harem nogud tumas olsem se mi doti. Biaen, boefren blong mi i wantem se mi slip wetem hem”

[Tok blong pija long pej 234]

‘Mi mas faenem wan rod blong lego Kathy we i no spolem hem’

    Ol buk long Bislama (1987-2026)
    Logaot
    Login
    • Bislama
    • Serem
    • Setemap Olsem Yu Wantem
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Rul
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Serem