Paoda We i Stap Insaed Long Ol Flaoa Paoda Blong Laef
TAEM ol tri oli stat putum flaoa, ol sugabag oli stat wok strong tu, mo paoda blong ol flaoa i flae olbaot long win. Samfala oli no glad long paoda ya from we i mekem olgeta oli snis tumas. Be bifo we yu tekem tingting ya se paoda blong ol flaoa i wan samting blong mekem man i harem nogud nomo, yu mas tingbaot wok we spesel paoda ya i mekem. Maet yu yu sapraes blong save olsem wanem hem i givhan long laef blong yumi.
?Wanem ya paoda we i stap insaed long ol flaoa? The World Book Encyclopedia i talem se: “Olsem we i gat wan haf blong bodi blong man we i wokem wota blong seks, long sem fasin, i gat wan haf blong ol frut tri mo flaoa we i wokem ol smosmol pis paoda.” Blong talem long klia fasin, ol tri mo flaoa oli wokem paoda ya blong mekem pikinini. Olsem yumi save finis, taem man mo woman i mekem pikinini, eg blong woman i mas joen wetem wota blong seks blong man. Long sem fasin, haf blong flaoa we i olsem woman (pistil) i nidim paoda ya blong haf blong flaoa we i olsem man (stamen). Tufala i joen nao flaoa i karem frut.a
Ol wanwan pis paoda ya, oli smosmol tumas, klosap yumi no save luk wetem ae blong yumi. Be taem yumi luk long glas, yumi save luk olgeta klia nomo. Paoda blong wan flaoa i defren long paoda blong narafala flaoa mo saes blong hem i defren tu. Paoda blong ol flaoa i no save kam roten, taswe ol saentis oli save stadi long paoda we oli digimaot long graon, blong faenemaot wanem kaen tri mo flaoa i bin gru long wan ples. From samting ya, oli save faenemaot wanem tri mo flaoa we ol man oli bin planem plante handred yia bifo. From we paoda blong ol flaoa i defdefren, wanwan flaoa i mas luksave paoda blong narafala flaoa we i semkaen olsem hem.
?Olsem Wanem Paoda Ya i Kasem Ol Flaoa?
Long saed blong plante tri mo gras, win i seksekem olgeta gogo paoda i kamaot, nao win i karem i go long ol narafala flaoa. Sam plan we oli gru long wota, paoda blong olgeta i flot long wota i go kasem ol narafala plan. Paoda we win i karem, i no evri taem i kasem ol tri mo plan we hem i mas go long olgeta. Taswe, ol tri mo gras we oli dipen long win blong karem paoda blong olgeta, oli wokem fulap paoda.b Samting ya i mekem ol man we oli snis from paoda ya, oli harem nogud.
Yes, win i mekem gudfala wok blong karem paoda blong ol tri mo gras i go long ol narawan. Be ol flaoa we oli no hip wanples, oli nidim wan defren rod blong kasem paoda blong narafala flaoa. ?Olsem wanem oli kasem paoda blong flaoa we i sem mak long olgeta we i stap plante kilometa longwe? I gat wan rod we i gud tumas. !Ol bat, ol pijin, mo ol bebet oli karem paoda ya i kam! Be i tru, olgeta ya oli lukaot pei tu from gudfala wok ya we oli mekem.
Ol flaoa oli gat wan wota we i switgud insaed long olgeta. !Ol bat, pijin, mo bebet oli laekem wota ya tumas! Taem oli pusum hed blong olgeta blong dring wota ya, paoda blong flaoa i kavremapgud bodi blong olgeta. Nao oli go lukaot wan narafala flaoa bakegen blong dring swit wota blong hem, ale oli ravem paoda ya we i stap long bodi blong olgeta i go long flaoa ya.
Long saed blong ol flaoa, ol bebet nao oli mekem wok ya moa blong maredem olgeta, antap moa long ol kantri we i no hot tumas mo i no kolkol tumas. Oli sidaon long plante flaoa evri dei blong dring swit wota blong olgeta mo karem paoda.c Woman profesa ya, May Berenbaum, i talem se: “Taem ol bebet oli maredem ol flaoa, oli mekem samting we ating i moa impoten i bitim ol narafala samting we oli givhan long bodi mo laef blong man. Be ol man oli no talem tangkiu from.” Klosap olgeta tri we oli karem frut oli nidim we ol bebet oli maredem ol flaoa blong olgeta, nao bambae oli save karem plante frut. Yes, yumi luksave olsem wanem wok blong ol bebet blong karem paoda blong ol flaoa i go long ol narafala flaoa i impoten tumas long laef blong man.
?Olsem Wanem Ol Flaoa Oli Pulum Ol Bebet?
I mas gat rod blong ol flaoa oli pulum ol bebet, pijin mo bat, mo ol flaoa oli mas givim kakae long olgeta tu. ?Olsem wanem oli mekem olsem? Ating ol bebet oli glad blong sidaon mo spel long ol flaoa, from we san i mekem olgeta oli wom gud. Mo tu, oli luk we ol flaoa oli naes mo oli harem gudfala smel blong olgeta. Plante flaoa oli gat sam mak no laen long olgeta we oli pulum ae blong ol bebet. Hemia i soemaot rod i klia nomo long olgeta, nao oli save weples oli mas kam long hem blong dring swit wota blong flaoa.
Ol flaoa oli yusum defdefren rod blong pulum ol bebet. Smel blong sam flaoa i nogud tumas, oli smel olsem wan samting we i rotin. Hemia i pulum ol flae i kam. Sam narafala flaoa oli trikim ol bebet. Wan flaoa we i luk olsem wan sugabag, nem blong hem sugabag okid, hem i trikim ol sugabag we oli stap lukaot wan gelfren. Sam flaoa oli holemtaet ol bebet gogo oli mekem wok blong olgeta blong maredem ol flaoa ya. Wan man we i stadi long ol flaoa, Malcolm Wilkins, i talem se: “Long olgeta wok we i joen wetem ol tri mo flaoa, hemia we i nidim moa kea, i mas stretgud, mo i had moa, hemia impoten wok ya blong maredem ol flaoa.”
Sipos God i no bin mekem ol flaoa oli naes blong pulum ol bebet, plante milian flaoa bambae oli no gat pikinini blong olgeta. Jisas i tokbaot olsem wanem ol flaoa oli naes, hem i se: “Yufala i traem tingbaot ol flaoa ya we oli stap gru olbaot. Olgeta oli no wok, mo oli no somap klos blong olgeta. Mi mi talem long yufala, se King Solomon ya bifo we hem i rij we i rij, be klos blong hem i no flas olsem ol flaoa ya.”—Matiu 6:25, 28, 29.
Yes, wok we i gohed blong maredem ol flaoa i mekem se ol tri mo flaoa oli grugud, mo oli givim kakae we yumi nidim. I tru, maet paoda blong ol flaoa i mekem samfala oli snis, be yumi evriwan i mas gat tangkiu from ol samting we oli stap bisi long wok ya blong karem paoda blong laef i go long ol flaoa mo tri. Bigfala wok ya we i gohed oltaem, i mekem se yumi save karem fulap kakae long garen. Yes, yumi sapraes long nambawan wok ya we i soemaot waes blong Man we i Wokem evri samting.
[Futnot]
a Maet flaoa i kasem paoda blong wan narafala flaoa, no blong hem wan bakegen. Be i moagud we hem i kasem long narafala flaoa, from hemia i save mekem sam smosmol jenis long pikinini blong hem. Olsem nao, pikinini i strong moa, mo i naf blong kamgud kwik sipos i karekil.
b Tri ya we oli kolem birch, wan flaoa blong hem nomo i save gat bitim faef milian smosmol pis paoda. Mo tri ya i save karem plante taosen flaoa wantaem.
c I nidim we ol sugabag oli goraon long ten milian flaoa blong wokem wan kilo hani.
[Bokis blong pija long pej 16]
Ol Samting We i Karem Paoda Blong Ol Flaoa i Go Long Ol Narawan
OL FLAE MO BEBET
Hemia nao samfala we oli no kasem ona from bigfala wok we oli mekem blong maredem ol flaoa. Sipos yu yu laekem blong kakae joklet, yu save talem tangkiu long wan flae we i smol we i smol. Hem nao i mekem impoten wok ya blong maredem ol flaoa blong tri ya kakao.
OL BAT MO POSSUM
Sam long ol beswan tri long wol, olsem tufala tri ya kapok mo baobab, ol bat nao oli maredem ol flaoa blong olgeta. Sam flaengfokis oli mekem tu wok: oli dring swit wota blong flaoa, mo tu, taem oli kakae frut blong ol tri, oli saksakem sid blong olgeta olbaot. Long Ostrelia, smol anamol ya possum, i goraon long sam flaoa blong dring swit wota blong olgeta. From we bodi blong anamol ya i gat plante hea, paoda blong ol flaoa ya i fas long hea blong hem, ale i karem i go long ol narafala flaoa.
OL BATAFLAE BLONG DEI MO NAET
Kakae blong ol naes bataflae, hemia swit wota blong ol flaoa. Ale taem oli flae i goraon long ol flaoa blong dring wota ya, oli karem paoda blong wan i go long narawan. Sam naesfala okid oli dipen long ol bataflae blong naet blong maredem olgeta.
OL SMOSMOL PIJIN OLSEM REDHED
Ol smosmol pijin ya, oltaem oli goraon long ol flaoa blong dring swit wota blong olgeta. Ale paoda blong ol flaoa i fas long ol feta, hed, mo jes blong olgeta.
OL SUGABAG MO HONET
Ol sugabag oli mekemgud wok ya blong maredem ol flaoa, from we i gat fulap hea long bodi blong olgeta, nao i isi blong paoda blong ol flaoa i fas long olgeta, olsem we smok blong rod i fas long glas. Wan sugabag nomo i save karem 15,000 pis paoda. Long ol yia 1800, ol man oli karem plante sugabag blong Inglan oli kam long Niuselan. From samting ya, naoia i gat fulap long ol gras ya we oli kolem clover, i gru olbaot we i givim kakae long ol buluk.
Ol sugabag oli impoten moa blong mekem wok ya blong maredem ol flaoa i bitim ol narafala samting we i mekem wok ya. Klosap oltaem sugabag i wok long flaoa we i stap klosap long bed blong hem nomo. Wan man we i stadi long ol sugabag, Christopher O’Toole, i talem se: “I nidim ol sugabag blong maredem flaoa blong 30 pesen blong olgeta kakae blong man.” Yes, sugabag nao i maredem ol flaoa blong tri ya amon, apol, plam, seris, mo kiwi frut. Ol man we oli planem ol frut ya oli pem ol man we oli lukaot long ol sugabag from wok we ol sugabag blong olgeta oli mekem blong maredem ol flaoa.
[Tok blong pija long pej 18]
Flaoa ya we oli kolem sugabag okid