Wajtaoa LAEBRI LONG INTENET
Wajtaoa
LAEBRI LONG INTENET
Bislama
  • BAEBOL
  • OL BUK
  • OL MITING
  • g10 Julae pp. 6-8
  • Rere Blong Win

I no gat video yet long haf ya.

Sori, i gat problem taem i stap lodem video ya.

  • Rere Blong Win
  • Wekap!—2010
  • Ol Sabtaetol
  • Sem Samting
  • Yu No Mas Yusum Ol Eskius Ya
  • ?From Wanem Yu Mas Lego Fasin Blong Smok?
    Wekap!—2000
  • Ol Man We Oli Leftemap Tabak Oli Lego Ol Balun We Oli Fulap Long Hot Win Nomo
    Wekap!—1995
  • ?Wanem Tingting Blong God Long Man We i Smok?
    Wajtaoa—2014
  • Olsem Wanem Yu Save Lego
    Wekap!—2000
Luk Moa Samting
Wekap!—2010
g10 Julae pp. 6-8

Rere Blong Win

“Mi wantem lego smok from mi no wantem spolem helt blong bebi blong mi we i jes bon. Ale, mi raetem wan smol saen we i se ‘No Smok’ mo mi hangem long haos blong mi. Wan aoa biaen, mi harem se mi wantem tumas blong smok. Filing ya i kam long mi olsem wan bigfala wef blong solwota, ale, mi laetem wan sigaret.”—Yoshimitsu, Japan.

STORI blong Yoshimitsu i soemaot se man we i wantem lego smok i mas fesem hadtaem. Mo tu, ol stadi oli soemaot se, klosap 90 pesen blong ol man we oli lego smok, be oli tekem wan sigaret bakegen samtaem, oli gohed nomo blong smok. From samting ya, sipos yu stap traem blong lego smok, yu mas rere blong winim ol samting we oli pulum yu blong smok bakegen. ?Wanem ol samting ya?

Bodi i wantem nikotin: Plante taem, filing ya we bodi i wantem nikotin i kam antap long ol tri dei afta we yu smok long laswan sigaret blong yu, be i save stap long yu blong bitim tu wik. Wan man we i stap smok bifo i talem se, long tu wik ya, “filing blong wantem tumas blong smok i no stap oltaem, be bambae i kam strong mo i godaon, olsem ol wef blong solwota.” Nating se i olsem, maet sam yia afta, bambae yu sek we wan filing i kam strong long yu se yu wantem smok. Sipos i olsem, yu no mas letem filing ya i winim yu kwiktaem. Yu mas wet blong faef no bitim faef minit, ale, filing ya bambae i lus.

Sam narafala trabol: Plante taem, ol man blong smok oli faenem se i had blong stap wekap no blong putum tingting i stap long wan samting, mo samtaem i isi blong oli kam fatfat. Maet oli harem se wan haf blong bodi blong olgeta i soa, oli skrasem olgeta, oli swet mo oli kof. Maet fasin blong olgeta tu i jenis. Oli no gat longfala tingting, oli kam kros kwik, mo plante taem tingting i foldaon. Be plante long ol trabol ya oli godaon afta fo no sikis wik.

Long taem ya we i strong tumas, i gat sam gudfala samting we yu save mekem blong halpem yu. Hemia sam long olgeta:

● Yu mas slip plante.

● Dring plante wota no jus. Kakae ol gudfala kakae we i givhan long bodi.

● Wokbaot plante blong muvum bodi.

● Pulum gud win, mo traem tingbaot klin win ya we i stap go insaed long waet leva blong yu.

Ol samting we oli save pulum yu blong wantem smok: Ol samting ya hemia ol wok we yu mekem mo ol filing blong yu. Bifo, maet evri taem we yu tekem wan dring, yu gat wan sigaret long han blong yu. Be taem yu stap traem blong lego smok, yu no mas tektaem tumas blong finisim dring blong yu. Afta we sam taem i pas, bambae yu save tekem taem blong harem gud long dring blong yu bakegen.

Sam filing olsem oli save stap longtaem afta we bodi i no moa wantem nikotin. Torben we yumi tokbaot hem finis, i talem se: “Mi lego smok naentin yia finis, be mi harem yet se mi wantem smok taem mi spel smol blong dring kofe.” Nating se i olsem, bighaf blong ol man we oli lego smok oli luk se tingting ya we i joenem smok wetem sam wok we oli mekem, bambae i lus sloslo gogo i no moa pulum olgeta.

Be hemia i defren taem man i smok mo long semtaem i tekem strong dring. Yes, taem yu stap traehad blong lego smok, maet yu mas lego strong dring fulwan, mo yu no moa go long ol ples we oli salem no givim strong dring long yu. Plante man we oli lego smok, oli foldaon bakegen taem oli tekem strong dring. ?From wanem i olsem?

● Nating se yu tekem smol strong dring nomo, be hemia i naf blong mekem se bodi blong yu i harem gud moa long nikotin long sigaret.

● Plante taem, man we i dring wetem ol fren blong hem, i smok long semtaem.

● Strong dring i save mekem se man i no moa tingting gud blong skelem samting, mo i mekem se hem i no moa fraet blong mekem i rong. Baebol i talem stret se: ‘Waen i stap mekem hed i krangke nomo.’—Hosea 4:11.

Ol fren mo ol man raonabaot long yu: Yu mas jusum gud ol fren blong yu. Yes, yu no mas joen wetem ol man blong smok mo ol man we oli save pulum yu blong smok. Mo tu, yu mas stap longwe long ol man we oli traem spolem hadwok blong yu blong lego smok, maet oli stap jikim yu.

Ol filing blong yu: Wan stadi i soemaot se 2 long evri 3 man we oli stat blong smok bakegen, hemia from wari no kros i pulum olgeta blong mekem olsem. Sipos wan kaen filing olsem i pulum yu blong wantem smok bakegen, i gud yu mekem wan samting blong jenisim filing blong yu, olsem dring wota, kakae juinggam, no go wokbaot. Traem tingbaot ol gudfala samting. Yu save mekem olsem sipos yu prea long God no yu ridim wan smol haf blong Baebol.—Ol Sam 19:14.

Yu No Mas Yusum Ol Eskius Ya

● Bambae mi pulum wan taem nomo.

Samting we i hapen: Sipos yu pulum wan taem nomo, hemia i naf blong mekem se 50 pesen blong ol samting long bren we oli mekem se yu wantem tumas nikotin, bambae oli no moa wantem blong 3 aoa. Ale, plante taem, hemia i mekem se man i stat blong smok bakegen.

● Smok i halpem mi taem mi wari.

Samting we i hapen: Ol stadi oli soemaot se nikotin i mekem wari i kam antap. Man we i smok i harem se hem i no moa wari. Hemia from we taem hem i lego smok, hem i harem nogud, be taem hem i smok bakegen, filing ya i godaon smol.

● Plante yia finis mi smok, mi no moa save lego.

Samting we i hapen: Tingting ya se yu no moa save lego smok i save daonem strong tingting blong yu. Baebol i talem se: “Sipos tingting blong yu i no strong long taem blong trabol, hemia i soemaot we yu yu no strong nating.” (Ol Proveb 24:10) Taswe yu mas sakemaot tingting ya se yu no naf blong lego. Ol man we oli wantem lego smok mo oli folem ol stamba rul blong Baebol long laef blong olgeta, olsem olgeta ya we magasin ya i tokbaot, oli save win.

● Mi harem se mi no naf blong winim filing ya we bodi blong mi i wantem tumas nikotin long sigaret.

Samting we i hapen: I tru se man we i lego smok i save harem nogud bigwan, be afta we sam wik i pas, bambae hem i harem gud. !Taswe yu no mas slakem tingting blong yu! Sipos filing ya blong wantem smok i kambak bakegen sam manis no yia afta we yu lego smok, hemia tu bambae i lus, ating long sam minit nomo—sipos yu no laetem wan sigaret.

● Mi gat wan sik long tingting blong mi.

Samting we i hapen: Sipos yu stap pas long dokta from wan sik long tingting blong yu, olsem maet tingting blong yu i foldaon olgeta no yu gat narafala sik ya we oli kolem schizophrenia, i gud yu askem long dokta blong i halpem yu blong lego smok. Maet dokta ya bambae i glad tumas blong jekemap yu mo jenisim meresin blong yu smol sipos i gat nid, taem yu stap traehad blong lego smok.

● Sipos mi foldaon bakegen, bambae mi harem se mi mi nogud ya.

Samting we i hapen: Sipos wan samting i pulum yu nao yu smok bakegen, olsem plante oli mekem taem oli stap traem blong lego smok, yu no mas ting se yu no moa save winim. Yu mas girap mo traehad bakegen. Sipos yu mestem nao yu smok bakegen, hemia i no min se yu nogud. Samting we i nogud, hemia sipos yu no moa girap mo traehad bakegen. Taswe yu mas gohed blong faet strong blong winim. !Biaen bambae yu win!

Tingbaot Romualdo, we i lego smok 30 yia finis. Hem i smok blong 26 yia. Hem i raetem se: “Mi no moa save hamas taem mi foldaon bakegen. Evritaem we mi foldaon, mi harem nogud tumas, olsem we bambae mi neva winim. Be taem mi mekem wan strong promes se mi mas fren gud wetem Jeova God, mo mi askem plante taem long prea blong Hem i halpem mi, ale mi mi naf blong lego smok.”

Long las haf long saed blong smok, bambae yumi tokbaot sam moa advaes we oli wok gud. Maet oli halpem yu blong lego smok mo harem gud long laef blong yu.

[Bokis/Foto blong pija long pej 7]

ENIKAEN ROD WE OLI YUSUM TABAK LONG HEM I KILIM MAN I DED

Ol man oli yusum tabak long plante defdefren rod. Sam stoa we oli salem nomo ol kakae we i gud long bodi, no ol lif meresin, oli salem tu sam samting we oli wokem wetem tabak. Be Wol Helt Ogenaesesen i talem se, “enikaen rod we oli yusum tabak long hem, i kilim man i ded.” Ol man we oli yusum tabak, nomata long wanem rod, oli save kasem ol sik olsem, kansa mo sik blong hat. Ol mama we oli smok taem oli gat bel, oli save mekem i nogud long bebi blong olgeta. ?Be oli wokem wanem samting wetem tabak?

Stik tabak: Plante man long Esia oli smok kaen sigaret ya we olgeta nomo oli rolem. Ol sigaret ya oli gat kolta, nikotin mo posen gas (carbon monoxide) insaed long olgeta, we i plante taem antap long hemia we i stap long ol narafala sigaret.

Siga: Oli mekem siga taem oli rolem tabak i taet gud long lif tabak no long wan pepa we oli wokem long lif tabak. Kaen tabak we i stap long ol siga i no asid olsem hemia we i stap long ol sigaret. Samting ya i mekem se nikotin i save go insaed long bodi blong man tru long maot blong hem, nating se hem i no laetem siga.

Sigaret we oli wokem long wan flaoa: Bitim stret haf blong samting long sigaret ya (60 pesen) hemia tabak, mo smol haf blong hem (40 pesen) hemia wan flaoa we oli kolem clove. Long sigaret ya i gat moa kolta, nikotin, mo posen gas (carbon monoxide) i bitim ol narafala sigaret.

Smok tabak long paep: I no stret tu blong ting se i moagud blong smok tabak long paep i bitim we yu smok sigaret. Plante kaen kansa mo narafala strong sik oli save kamaot long tufala rod ya evriwan.

Tabak we man i no smok long hem: Hemia wan fasin blong ol man Saot Esia. Oli kakae tabak, oli pulum paoda blong tabak long nus blong olgeta, no oli miksimap tabak wetem sam narafala samting blong mekem i tesgud, hemia oli kolem gutkha. Ale, taem oli kakae, nikotin i go insaed long blad blong man tru long maot blong hem. Taem man i yusum tabak long ol fasin olsem, hem i stap long denja, sem mak olsem we i smok tabak.

Wota paep: Long rod ya, smok blong tabak i pastru long wota fastaem bifo we man i pulum. Be rod ya i no katemdaon posen we i go long waet leva blong man, mo i save givim kansa long hem.

[Bokis/Foto blong pija long pej 8]

HALPEM NARAFALA BLONG LEGO SMOK

● Yu mas gat gudfala tingting long saed blong narafala ya. I gud we yu talem ol gudgudfala toktok from traehad blong hem, mo maet yu givim smol presen long hem tu. I nogud we yu toktok tumas mo stretem hem oltaem. Ol toktok olsem, “!Mi ting se yu save winim sipos yu traehad bakegen!” oli gat moa paoa i bitim we yu talem se, “!Yu foldaon bakegen!”

● Fogivim narafala. Traem blong no tingbaot ol tok kros we narafala i talem long yu taem hem i stap traem blong lego smok. Yu mas tok kaen olsem, “Mi save se i had, be mi mi glad tumas long yu from we yu traehad olsem.” Yu neva mas talem se, “!Mi mi laekem yu moa taem yu smok!”

● Stap olsem wan tru fren. Baebol i talem se: “Wan tru fren i soemaot lav oltaem nomo, mo hem i olsem wan brata we i rere blong givhan long taem blong trabol.” (Ol Proveb 17:17, NW) Yes, i gud blong gat longfala tingting mo lav “oltaem” long olgeta we oli stap traehad blong lego smok, nomata wanem taem blong dei oli nidim yu no wanem fasin we oli mekem.

    Ol buk long Bislama (1987-2026)
    Logaot
    Login
    • Bislama
    • Serem
    • Setemap Olsem Yu Wantem
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Rul
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Serem