Ol Ples Long Promes Lan
Gerisim ‘Long Hil Ya Yumi Mekem Wosip’
WOMAN Sameria kolosap long wel. ?Tok ya i mekem se yu tingbaot taem ya we Jisas i wetnes long wan woman long ‘springwora blong Jekob’ long Saeka, wan taon blong Sameria? ?Yu yu wantem kasem moa save long mining blong samting ya we i bin hapen?—Jon 4:5-14.
Makemgud tufala hil antap, we oli stap samwe 50 kilomita long not blong Jerusalem.a Long lefsaed (saot) hemia Gerisim we i fulap gud long ol tri. I gat plante springwora, mekem se graon ya i rij, mo i mekem ples ya i naes blong lukluk. Long raetsaet (not) hemia Ebal, i hae lelebet wetem ston nomo mo i no gat tri i gru long hem.
Long medel blong tufala hil ya i gat flat ples blong Sekem we i fulap gud long ol tri. Tingbaot se long taem we fren blong God Ebram (we afta i tekem nem ya Ebraham) i wokbaot i go long Promes Lan, hem i go stap smoltaem long Sekem. Long ples ya hem i wokem wan alta long Jeova, we i no longtaem Jeova i kamtru long hem mo i mekem wan promes se graon ya i blong laen blong hem. (Jenesis 12:5-7) !Wan stret ples we God i promes blong givim long olgeta! Long top blong wan long tufala hil ya Gerasim no Ebal, Ebraham i save lukluk ol bigfala haf blong Promes Lan. Taon ya blong Sekem (we naoia oli kolem Nablus) i wan impoten ples we ol man oli stap kam long hem, we i stap long rod ya we i stat long saot i pas long ol hil i kasem not mo i kolosap long narafala rod we i stat long flat ples blong Jodan reva long is i go kasem solwora long wes.
Long ples ya alta blong Ebraham nomo i stap blong mekem wosip long hem. Biaen, Jekob i pem graon long ples ya mo i mekem tru wosip i gohed. Kolosap long stampa blong hil ya Gerisim, hem i digim no i pem sam man blong digim wan wel we i dip. Sam handred yia biaen woman Sameria i talem long Jisas i se: “Bubu ya blong yumi bifo, Jekob, hem i givim wel ya long yumi, mo hem i dring long hem.” Maet hemia i rili wan springwora, samting ya i soemaot from wanem aposol Jon i yusum tok ya “springwora blong Jekob.” (NW)
Ating store blong tru wosip we i joen wetem Gerisim mo Ebal i save mekem se yu yu tingbaot taem we Moses i talem long Josua blong lidim ol man Isrel oli kam long ples ya. Josua i wokem wan alta long Ebal. Tingbaot haf blong olgeta man we oli stap fored long hil ya Gerisim mo ol narafala oli stap fored long hil ya Ebal taem Josua i stap ridimaot “loa, ol blesing we oli save kasem, mo ol trabol we oli save kasem sipos oli no folem loa. (Josua 8:30-35; Dutronome 11:29) Sam yia biaen, Josua i kambak mo i talem bakegen long olgeta i se: “Long saed blong mi wetem olgeta we oli stap long haos blong mi, bambae mifala i mekem wok blong Jeova.” Olgeta man oli promes se bambae oli mekem i sem mak. (Josua 24:1, 15-18, 25) ?Be oli rili mekem olsem?
Ansa blong kwestin ya i save givhan long yumi blong kasem save long tok blong Jisas wetem woman Sameria. Yu luk, ol man long Sameria, oli no folem fasin blong trufala wosip we Ebraham, Jekob mo Josua oli mekem bifo.
Afta we ol ten laen long not oli seraot, oli stat blong mekem wosip long buluk. Ale Jeova i letem ol man Asiria blong winim ples ya long 740 B.K.T. Oli karemaot plante long ol man Israel, mo oli karem ol man afsaed we Asiria i lukaot long olgeta oli kam tekem ples ya. Olgeta ya oli stap wosip long narafala god. Sam long ol hiten man ya oli mared wetem samfala man no woman Isrel mo oli lanem sam tijing blong trufala wosip, olsem fasin blong sakomsaes. Be plante samting we i stap kamaot long wosip blong ol man Sameria oli no mekem God i haremgud.—2 King 17:7-33.
Long wosip blong olgeta we oli meksap, ol man Sameria oli akseptem nomo ol faswan faef buk blong Moses, no ‘Pentatuk.’ Samwe long 400 yia B.K.T., oli putumap wan haos prea long hil ya Gerisim, oli wantem daonem haos prea blong God long Jerusalem. Long taem ya oli givim haos prea we i stap long Gerisim i go long Seus (no, Jupita) mo biaen ol man oli spolem hem olgeta. Be Gerisim i bin stap yet olsem wan stampa ples blong wosip blong ol man Sameria.
Kasem naoia, ol man Sameria oli stap mekem lafet blong Pasova long Gerisim wan taem evri yia. Oli kilim sam sipsip. Oli putum ol dedbodi blong ol sipsip ya oli go long wora we i stap boel mekem se wul blong hem i save kamaot, mo tu mit blong ol sipsip ya oli save kukum long sam hol blong samfala haoa. Long medel naet plante handred man Sameria, plante blong Jerusalem, oli kam kakae blong makem lafet blong Pasova. Long lefsaed yu save luk hae pris blong ol man Sameria, we i kavremap hed blong hem, hem nao i lukaotem lafet blong Pasova long Hil Gerisim.
Tingbaot samting we woman Sameria i talem long Jisas: “Ol bubu bifo blong mifala long Sameria oli mekem wosip long God antap long bigfala hil ya.” Jisas i eksplenemgud samting ya long woman ya mo long yumi tu se: “Haoa i stap kam we bambae i no moa long hil ya no long Jerusalem we bambae ol man oli wosip long Papa. . . . Be haoa i stap kam, yes, hem i naoia, we ol man blong mekem trufala wosip, bambae oli wosip long Papa long speret mo long trutok, from we, tru, Papa i stap lukaot ol man olsemia, blong oli mekem wosip long hem.” (NW)—Jon 4:20-24.
[Futnot]
a Yu save luk pija ya long bigfala saes long 1993 Calendar of Jehovah’s Witnesses.
[Foto Credit Line blong pija long pej 24]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Foto Credit Line blong pija long pej 25]
Garo Nalbandian
Garo Nalbandian