Sekem Taon We i Stap Long Medel Blong Tu Hil
STRET long medel blong kantri we God i jusum blong ol man blong hem, bitwin long tufala Bigfala Hil ya Ebal mo Gerisim, i gat taon ya Sekem. Long ples ya nao, kolosap fo taosen yia bifo, Jeova i mekem promes long Ebraham se: “Hemia nao graon ya we bambae mi mi givim long olgeta we bambae oli kamaot biaen long yu.”—Jenesis 12:6, 7.
Folem promes ya, Jekob, smol bubu blong Ebraham, i putum haos tapolen blong hem long Sekem blong smoltaem, i bildim wan olta mo i putum nem blong hem se, “God hem i God blong Isrel.” Ating Jekob i bin digim wan wel long ples ya, blong kasem wora blong famle blong hem mo blong ol anamol blong hem. Plante handred yia biaen, ol man oli putum nem blong wel ya se “Springwora blong Jekob.”—Jenesis 33:18-20, futnot NW; Jon 4:5, 6, 12.
Be, i no olgeta memba blong famle blong Jekob we oli soemaot strong tingting blong folem trufala wosip. Daena, gel blong hem, i fren wetem ol gel Kenan long taon ya Sekem. Long taem ya, Daena i wan yangfala gel yet. Hem i lego haos tapolen blong famle blong hem we i olsem wan sefples, mo i stap go oltaem long taon ya we i stap kolosap, nao i faenem sam fren long ples ya.
?Wanem tingting blong ol yangfala man blong taon ya taem oli luk wan yangfala gel i stap kam long taon blong olgeta oltaem—mo ating i stap kam hem wan nomo? Boe blong wan jif, ‘i luk gel ya nao i tekem hem, i fosem hem blong slip wetem hem.’ ?From wanem Daena i folem rod ya we i denja tumas, nao i joen wetem ol man Kenan we oli gat nogud fasin? ?Hemia from we hem i harem se i nidim kampani blong ol narafala gel we oli gat sem yia olsem hem? ?Hem i gat sem fasin olsem sam long ol brata blong hem, we oli stronghed mo oli wantem bos long prapa laef blong olgeta? Ridim store long Jenesis, mo traem kasem save long filing blong Jekob mo Lea. Ating tingting blong tufala i trabol tumas mo tufala i sem bigwan, from trabol we i kamaot long bisnes ya we gel blong tufala i stap wokbaot i go long taon blong Sekem.—Jenesis 34:1-31; 49:5-7; mo tu, lukluk Wajtaoa blong Jun 15, 1985, pej 31.
Kolosap 300 yia biaen, sam narafala trabol i kamaot bakegen, from we sam man oli no folem ol tiokratik rul. Long Sekem, Josua i mekem plan blong wan asembli we yumi no save fogetem long histri blong ol man Isrel. Traem mekem pija long tingting blong yu long samting we i hapen long flat ples ya bitwin long tufala hil ya. Bitim wan milyan man—ol man, woman, mo pikinini—we oli blong sikis laen blong Isrel, oli stanap long fored blong Bigfala Hil ya Gerisim. Long narasaed blong flat ples ya, i gat samwe wan milyan man bakegen, we oli kamaot long sikis narafala laen blong Isrel, oli stanap long fored blong Bigfala Hil ya Ebal.a Daon long medel blong tufala kampani ya blong ol man Isrel, Josua mo ol pris oli stanap kolosap long bokis blong kontrak. !Hemia wan nambawan pija ya!—Josua 8:30-33.
Long tufala saed blong bigfala kampani blong man ya, tu bigfala hil ya oli stanap i stap, we wan i defren long narawan from we wan i naes tumas mo narawan i drae nomo. Antap long Bigfala Hil ya Gerisim, ples i gringud mo graon i gud. Be, Bigfala Hil ya Ebal i drae nomo mo i no gat gras mo tri long hem. ?Yu save haremsave filing blong ol man Isrel we oli stap wet blong Josua i toktok, mo oli stap soemaot se oli wantem tumas blong harem wanem samting we bambae hem i talemaot? Olgeta smosmol noes we oli mekem, i kamaot bigwan long ples ya, from we i gat ol hil oli raonem hem.
Josua i tekem fo kasem sikis haoa blong ridim ‘buk blong loa blong Moses.’ Long taem ya, ol man tu oli joen long toktok. (Josua 8:34, 35) I luk olsem se, ol man Isrel we oli stanap long fored blong Gerisim oli talem !Amen! afta we hem i talemaot ol wanwan blesing. Olgeta long fored blong Ebal oli talem !Amen! blong makem ol wanwan panis we hem i talemaot. Ating draeples long Bigfala Hil ya Ebal i mekem ol man ya oli tingbaot nogud frut we i save kamaot sipos oli no obei.
Josua i givim woning ya se: “Man we i no gat respek long papa mo mama blong hem, bambae hem i kasem panis.” Olsem wan bigfala voes nomo, wan milyan man oli ansa se: “!Amen!” Josua i wet se ol voes ya we oli olsem bigfala tanda oli godaon, nao hem i gohed se: “Man we i jenisim mak blong graon blong brata blong hem, bambae i kasem panis.” Bakegen, sikis laen blong ol man Isrel ya, wetem plante strenja we oli stap wetem olgeta, oli singaot se, “!Amen!” (Dutronome 27:16, 17) ?Sipos yu bin stap long taem ya, yu ting se yu save fogetem miting ya long medel blong tu bigfala hil ya? ?Yu ting se yu save fogetem olsem wanem i impoten tumas blong obei oltaem?
Samwe long 20 yia biaen, hemia smoltaem bifo we Josua i ded, hem i singaot ol man Isrel oli kam wanples bakegen long Sekem, blong oli mekem disisen blong olgeta i strong bakegen. Hem i putum wan jus long fored blong olgeta, we evri man i mas mekem. Hem i se, “Tede yufala evriwan i mas jusum se bambae yufala i mekem wok blong hu, . . . Be, long saed blong mi mo famle blong mi, bambae mifala i mekem wok blong Jeova nomo.” (Josua 24:1, 15) I sua se, ol man Isrel oli no save fogetem kwik ol asembli ya long Sekem, we oli mekem bilif blong olgeta i strong. Plante yia afta we Josua i ded, oli gohed blong folemgud eksampel blong hem we i bilif strong long God.—Josua 24:31.
Samwe long 1500 yia biaen, taem Jisas i stap spel long sado blong Bigfala Hil ya Gerisim, wan gudfala storeyan i kamaot. Jisas i taed from longfala trep we hem i jes bin mekem, nao hem i stap sidaon kolosap long springwora blong Jekob. Wan woman Sameria we i karem wan botel, i kam blong kasem wora. Woman ya i sapraes bigwan taem Jisas i askem hem blong givim wora long hem blong dring, from we ol man Jyu oli no stap toktok wetem ol man Sameria, antap moa, oli neva dring long kap blong olgeta. (Jon 4:5-9) Ol tok we Jisas i talem biaen, oli mekem woman ya i sapraes moa.
“Man we i dring wora blong wel ya bambae i save tosta bakegen. Be man we i dring wora ya we mi bambae mi givim long hem, bambae hem i no save tosta bakegen samtaem. Wora ya we mi bambae mi givim long hem i save kam olsem wan springwora we i save ron oltaem insaed long hem, blong givim laef ya long hem we i no save finis.” (Jon 4:13, 14) Tingbaot olsem wanem woman ya i intres tumas long promes ya, from we wok blong pulum wora long wel ya we i dip tumas, i rili hadwok. Jisas i gohed blong eksplenem se, nating we i gat sam bigfala samting oli kamaot long taem bifo long Jerusalem mo long Bigfala Hil ya Gerisim, be man i no nidim blong go long tufala ples ya olsem spesel ples blong wosip, blong kam kolosap long God. Samting we i impoten, hemia filing long hat mo fasin blong man, i no ples. Jisas i talem se: “Ol man blong mekem trufala wosip, bambae oli wosip long Papa wetem speret mo trutok, from we, tru, Papa i stap lukaot ol man olsemia, blong oli mekem wosip long hem.” (Jon 4:23, NW) !Ating ol tok ya oli rili leftemap tingting! Bakegen, flat ples ya bitwin long tufala hil ya i kam wan ples we samfala oli kasem tok blong pulum olgeta blong mekem wok blong Jeova.
Tede, taon blong Nablus i stap kolosap long ples ya we olfala taon blong Sekem i stap long hem bifo. Bigfala Hil ya Gerisim mo Bigfala Hil ya Ebal oli stanap i stap yet, wetem flat ples long medel blong tufala ya. Nating se tufala hil ya oli no save toktok, i olsem we oli givim wetnes long samting we i bin hapen bifo. Ol man oli stap go yet blong luk wel blong Jekob, we i stap daon kolosap long tufala hil ya. Taem yumi tingting dip long ol samting we oli bin kamaot long ples ya, yumi rimemba se i impoten tumas blong leftemap trufala wosip, olsem Josua mo Jisas tufala i tijim yumi blong mekem.—Skelem wetem Aesea 2:2, 3.
[Futnot]
a Ol sikis laen blong Isrel we oli stanap long fored blong Bigfala hil ya Gerisim, hemia Simeon, Livae, Juda, Isaka, Josef, mo Benjamin. Ol sikis narafala laen we oli stanap long fored blong Bigfala hil ya Ebal, hemia Ruben, Gad, Asere, Sebulan, Dan, mo Naftali.—Dutronome 27:12, 13.
[Foto Credit Line pej 31]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.