Paradaes No Ples Blong Doti—?Weswan Yu Laekem?
I ISI blong luksave wan turis se: hem i wan turis we i kam long Yurop, hem i nidim spel mo hem i wantem tumas blong haremgud long gudfala san long wan aelan olsem paradaes. Taem hem i wokbaot long sanbij kolosap long solwora, hem i stap lukaotgud from we i gat ol botel, ol tin, ol plastik, ol juinggam mo ol pepa blong joklet, ol nyuspepa, mo ol magasin we oli stap olbaot long sanbij. Hem i kros lelebet, hem i stap tingting sipos hemia nao paradaes we hem i kam longwe blong stap long hem.
?Yu yu bin gat sem ekspiryens olsem hem? ?From wanem ol man oli stap tingbaot blong spenem holidei blong olgeta long sam ples olsem paradaes, be taem oli kasem ples olsem, oli no kea blong tanem ples ya we i olsem paradaes i kam ples blong sakem doti stret?
I No Long “Paradaes” Nomo
Fasin ya blong ting nating long naes ples, we i stap gud, mo i klin i no stap long ol ples we i olsem “paradaes” nomo we ol turis oli stap go long hem. Tede, kolosap evri ples oli kam nogud from fasin ya blong sakem doti. Plante bisnes oli sakem bigfala doti moa from plante tan blong ol rabis we oli kamaot long faktri blong olgeta. Ol doti we oli gat posen long olgeta mo oel we i lik from akseden oli spolem bighaf blong wol blong yumi, mekem se ol man oli no save laef long ol ples olsem.
Ol faet tu oli sakem doti long oli ples. Ol man ol fraet blong lukluk faet long ‘Persian Gulf’ long 1991 we i ademap moa long ol doti. Ol ami blong Irak oli bonem 600 wel blong oel, samting ya i jenisim Kuwet “i kam olsem hel long vison blong Revelesen,” wan nyus pepa blong Yurop i talem olsem. Magasin blong Jemani (Geo) i tokbaot faea ya se “hemia bigfala trabol long saed blong sakem doti long wol we neva man i bin mekem olsem stat bifo i kam.”
Taem faet i finis, wok blong klinim ples i stat kwiktaem. I tekem plante manis blong wok strong blong kilim faea blong oel. ‘World Health Organization’ i givim ripot se doti we i stap kam bigwan moa long Kuwet maet i save mekem namba blong ol dedman i gru long 10 %.
I No Denja Tumas Be Hem i Nogud
Long evri eksampel blong ol bigfala doti we ol man oli sakem long wol, i gat plante taosen smosmol doti we ol man oli stap mekem. Ol man blong sakem ol pis pepa olbaot mo ol man blong raet olbaot long ol wol blong ol haos maet oli no man blong sakem doti we i save kilim man i ded, be ol man olsem oli stap spolem wol blong i no kam olsem wan paradaes.
Long sam ples i gat plante raeting long ol wol blong haos mekem se ol man long ples olsem oli no moa luksave samting ya. Ol raeting ya oli stap long ol tren we oli pas aninit long graon, long ol wol blong ol bilding, mo long ol haos blong telefon. Bifo ol raeting olsem oli stap long ol wol blong ol pablik toelet nomo, be naoia fasin ya i go moa.
Sam taon oli fulap long ol olfala haos mo ol haos we i no gat man long olgeta. Ol ples we ol man oli stap laef long hem oli no luk naes from ol haos mo yad blong ol man oli no klin. Ol olfala trak, ol olfala enjin, mo ol pis aean oli spolem ol plantesin we maet oli save luk naes.
Sam man oli no kea long bodi blong olgeta sipos i no klin. Ol man oli akseptem fasin blong putum klos mo mekem hea i olbaot mo tu oli laekem ol fasin ya. Ol man oli stap tingbaot olgeta we oli lukaotgud blong mekem bodi blong olgeta i klin olsem ol krangke man fasin blong olgeta i no kamap nating.
!Wan Bigfala Wok!
Bambae i wan bigfala wok blong klinim olgeta sanbij, ol bus, mo ol hil long ples blong yumi, wol, blong mekem i kam olsem Paradaes we ol pija long skin blong ol magasin blong turis oli stap soem—!sem mak long ol taon, ol plantesin, mo ol man!
Turis ya we yumi tokbaot fastaem i glad blong luk wan kampani blong ol wokman oli go karemaot plante long ol bigfala rabis we oli stap long dei ya. Be oli stap livim biaen ol pis glas we oli brok, ol led blong ol botel, ol smosmol pis tin, mo ol haf sigaret we i plante tumas blong kaontem. Nating se ol man oli klinim ples finis, i gat plante samting i stap yet blong soemaot se ples ya i moa olsem wan ples blong doti bitim wan paradaes.
Bigfala wok blong klinim olgeta ples blong mekem se Wol i no kam ples blong sakem doti, olgeta samting we oli stap mekem ol doti oli mas lus. ?I gat tingting se bambae i gat wok blong klinim ples olsem? Sipos yes, ?olsem wanem? ?Hu bambae i mekem? ?Wetaem?