Givhan Long Taem We Ol Haos Oli Brobrok Nogud

YUMI save presem ol man we oli traehad blong givhan long ol narafala man afta we wan disasta i kasem olgeta. Plante grup we ol man oli putumap blong givhan long taem blong trabol, oli halpem ol man blong bildim bakegen ol haos, mekem ol famle oli joen wanples bakegen, mo samting we i moa impoten, oli sevem laef blong plante man.

Taem wan disasta i kamaot, ol Wetnes blong Jeova oli yusumgud​—mo oli gat tangkyu from​—enikaen samting we ol grup ya oli mekem blong givhan long olgeta we oli gat trabol. Long semtaem, ol Wetnes oli mas mekem olsem we Baebol i talem, hemia se, oli ‘mekem i gud long ol narafala man . . . antap moa, long ol brata mo sista blong olgeta long saed blong bilif.’ (Galesia 6:​10) Yes, ol Wetnes oli harem se oli olsem ol brata mo sista nomo: olsem wan “famle.” From samting ya, oli singsingaot olgeta se “brata” mo “sista.”​—Skelem wetem Mak 3:​31-​35; Faelimon 1, 2.

Taswe, taem wan disasta i kasem wan eria, ol elda blong ol Wetnes blong Jeova oli traehad bigwan blong faenem olgeta memba blong kongregesena mo blong save wanem samting we oli nidim, nao oli mekem plan blong givhan long olgeta ya. Tingbaot olsem wanem samting ya i kamaot long Akra, Gana; San Enjelo, Yunaeted Stet; mo Kobe, Japan.

Akra​—“Olsem Taem Blong Noa Bakegen”

Ren i stat folfoldaon raonabaot long 11 klok naet, mo i gohed blong foldaon bigwan blong plante haoa. John Twumasi, wan Wetnes blong Jeova long Akra, i talem se: “Ren i stap foldaon bigwan tumas mekem se fulwan famle blong mi i stap wekap nomo.” Wan nyuspepa, Daily Graphic i kolem taem ya: “Taem blong Noa bakegen.” John i gohed se: “Mifala i traem blong karem sam sas samting blong mifala i go long haos blong ol man we oli stap antap long mifala, be taem mifala i openem doa blong go antap long lada, wantaem nomo, bigfala wora i kam insaed.”

Ol haeman oli givim woning se olgeta man oli mas aot long haos blong olgeta. Be, plante oli no wantem aot, from we oli fraet se sipos oli livim haos blong olgeta i stap olsemia nomo​—nating se wora i fulap long hem​—ol stilman oli save kam. Samfala oli no save faenem rod blong aot, nating se oli wantem tumas blong go. Wan gel we nem blong hem Paulina, i talem se: “Mi mo mama blong mi, mitufala i no save openem doa. Wora i gohed blong kam antap, mekem se mitufala i stanap long sam dram we oli wokem long wud, mo mitufala i holem wan wud blong ruf. Biaen, raonabaot long faef klok long moning, ol man we oli stap kolosap long mifala oli kam sevem mifala.”

Kwiktaem nomo, ol Wetnes blong Jeova oli stat blong wok. Wan Kristin sista nem blong hem Beatrice, i storeyan se: “Ol elda long kongregesen oli lukaot mifala, gogo oli faenem mifala long haos blong wan narafala Wetnes, ples ya we mifala i go haed long hem. Jes tri dei nomo afta we wora i ron bigfala, ol elda mo ol yangfala memba blong kongregesen oli kam blong givhan long mifala. Oli skrasem insaed mo afsaed blong haos blong mifala blong karemaot sofmad we i stap long hem. Watch Tower Sosaeti i sanem sop blong wasem ol samting, meresin blong kilim ol jem, pen blong pentem haos, sam matres, blangket, kaliko, mo klos blong ol pikinini. Ol brata oli sanem kakae i kam long mifala we i naf blong plante dei. !Samting ya i rili gat paoa long ol filing blong mi!”

John Twumasi, we yumi tokbaot finis, i talem se: “Mi talem long ol narafala man we oli rentem rum kolosap long mifala, se Sosaeti blong mifala i bin sanem sam sop mo meresin​—we oli naf blong klinim olgeta ren haos ya evriwan. Raonabaot 40 man blong ol ren haos ya oli givhan blong klinim ples. Mi givim sam samting blong klinim ples, i go long ol man raonabaot long mi, wetem wan man tu we hem i pris blong lokol jyos. Ol man we oli wok wetem mi oli rong taem oli ting se ol Wetnes blong Jeova oli stap soem lav long ol narafala Wetnes nomo.”

Ol Kristin brata mo sista oli rili gat tangkyu from ol samting we ol narafala oli mekem blong halpem olgeta wetem lav. Brata Twumasi i talem se: “Nating se ol samting we mi lusum long bigfala wora ya oli sas moa i bitim ol samting we mifala i kasem bakegen olsem presen, be mi mo famle blong mi, mifala i harem se from nambawan fasin ya we Sosaeti i mekem, i olsem we mifala i winim moa samting i bitim wanem we mifala i lusum.”

San Enjelo​—“I Olsem We En Blong Wol Ya i Kam Finis”

Ol strong win we oli spolem San Enjelo long Mei 28, 1995, oli karemaot ol tri wetem rus blong olgeta, oli brekem ol pos blong lektrik, mo oli sakem ol rop blong lektrik oli go olbaot long ol rod. Win i strong olsem 160 kilomita long wan haoa, mo i spolemgud plante stoa mo bigfala haos long taon. Wantaem nomo, bitim 20,000 haos blong man oli no moa gat lektrik. Biaen, aes i foldaon. Nasnal Weta Sevis i talemaot se ol ston blong aes we oli foldaon oli bigwan olsem “ol bol we ol man oli yusum blong plei golf.” Biaen, oli kam “bigwan olsem ol sofbol” mo, biaen bakegen oli “bigwan olsem ol pamplimus.” Noes we aes ya i mekem taem i stap folfoldaon, hem i naf blong mekem sora blong man i fas. Wan man blong taon ya i talem se: “Taem mifala i harem noes ya, mifala i ting se en blong wol ya i kam finis.”

Afta long ol strong win ya, ples i kwaet we i kwaetgud. Sloslou, ol man oli stat kamkamaot long ol haos blong olgeta we oli brobrok nogud, blong lukluk wanem trabol win ya i bin mekem. Ol tri we oli stanap i stap yet, oli no moa gat lif long olgeta. Ol haos we oli stanap i stap yet, ol wol blong olgeta oli kamaot finis. Long sam ples, ol ston blong aes oli kavremap graon we oli hae olsem wan mita. Win ya i brekem plante taosen windo blong ol haos mo ol trak. Taswe, i gat plante pis glas ya we oli brobrok, oli stap saen olbaot long graon, kolosap long ol aes we i kavremap graon. Wan woman i talem se: “Taem mi kambak long haos blong mi, mi sidaon nomo long trak blong mi kolosap long haos, mo mi krae. Ol trabol we mifala i kasem oli bigwan tumas, mekem se mi no moa gat paoa.”

Ol grup we oli wok blong givhan long ol man we oli trabol, wetem ol hospital, oli givhan kwiktaem long saed blong mane, ol samting blong bildim haos, meresin, mo advaes. I gud tumas blong luk se, plante man we oli bin kasem trabol long taem blong strongfala win ya, olgeta tu oli traehad blong halpem ol narafala man.

Ol kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova oli tekem aksin tu. Aubrey Conner, wan elda long San Enjelo, i talem se: “Taem strong win i finis, mifala i traem telefon i go blong faenemaot olsem wanem long ol narafala brata mo sista. Mifala i givgivhan long mifala wetem ol man we oli no Wetnes tu, blong blokem ol windo wetem wud, putum plastik antap long ol haos olsem ruf, mo traem mekem se ol haos oli naf blong blokem ren, win mo san. Afta, mifala i mekem lis blong olgeta man long kongregesen we haos blong olgeta i kasem kil. I gat raonabaot wan handred haos we mifala i mas fiksimap, mo ol samting we ol grup blong halpem ol man we oli gat trabol oli givim, i no naf. Ale, mifala i pem sam moa samting mo mekemrere blong statem wok ya. I gat samwe 1,000 Wetnes evriwan we oli glad blong givhan, mekem se, evri wiken i gat 250 man blong wok. Oli kam long farawe, samfala oli mekem trep blong 740 kilomita blong kam. Olgeta evriwan oli no les blong wok, plante taem ples i hot tumas olsem 40 digri selsius. Wan olfala sista tu, we i gat 70 yia, hem i wok evri wiken wetem mifala. Long wan wiken nomo hem i no wok, hemia taem ol brata oli stap fiksimap haos blong hem. !Mo long wiken ya, hem i stap antap long ruf blong haos blong hem, blong halpem ol brata blong fiksimap!

“Plante taem mifala i harem ol man raonabaot long mifala, oli talem ol tok olsem se, ‘Man, i gud tumas sipos ol narafala skul tu oli mekem olsemia long ol memba blong olgeta.’ Ol man we oli stap kolosap long mifala, oli sapraes blong luk wan grup blong samwe 10 kasem 12 man (wetem sam sista tu), we oli kam long haos blong wan Wetnes long eli moning long Fraede, mo oli rere blong fiksimap mo bildim bakegen fulwan ruf blong hem fri nomo. Plante taem, wok olsem i finis long wan wiken nomo. Samtaem, ol wokman blong bildim haos we oli no Wetnes, oli stap wok finis long ruf blong wan haos taem grup blong mifala i kamtru long nekis haos kolosap. Mifala i karemaot olfala ruf, putum nyufala ruf, mo klinim yad blong haos ya, be olgeta oli no finisim wok blong olgeta yet. !Samtaem olgeta ya oli spel smol jes blong lukluk mifala!”

Brata Conner i finisim tok blong hem se: “Mifala evriwan i sore tumas taem ol gud taem ya we mifala i gat tugeta oli finis. Taem mifala i kasem mo soem lav long ol brata blong mifala, long bigfala fasin we mifala i neva bin soem bifo, mifala i save mifala wanwan long wan fasin we mifala i neva luksave bifo. Mifala i harem se hemia i jes wan eksampel nomo, blong soem wanem kaen laef bambae i gat long nyufala wol blong God, we ol brata mo sista bambae oli halpem olgeta from we oli rili wantem mekem olsem.”​—2 Pita 3:​13.

Kobe​—“Wud, Simen, Mo Bodi Blong Ol Man Oli Slip Olbaot”

Ol man blong Kobe oli bin rere finis from trabol olsemia. Yes, evri yia, long Septemba 1, hem i wan spesel dei we oli kolem Dei Blong Blokem Ol Disasta. Ol pikinini long skul oli lanem wanem samting oli mas mekem sipos graon i seksek. Ol ami oli trengud olsem wanem blong yusum helikopta blong sevem ol man we oli stap long trabol. Mo ol man blong kilim faea oli karemaot bigfala mesin blong olgeta, we i olsem wan bigfala rum, nao hem i stap seksek sem mak olsem we graon i seksek. Ale, ol man oli go insaed long rum ya, blong kasem trening long ol samting we oli save mekem blong stap sef taem graon i seksek. Be taem graon i rili seksek long Janewari 17, 1995, i luk olsem se olgeta samting we oli bin lanem, i blong nating nomo. Plante taosen ruf blong ol haos oli foldaon​—wan samting we i neva hapen insaed long ol spesel mesin ya. Ol tren oli kafsaed; plante haf blong ol bigfala rod oli lus olgeta; ol paep blong gas mo wora oli brok; ol haos oli foldaon olsem ol bokis we oli wokem long pepa nomo. Buk ya Time i tokbaot trabol ya se “wud, simen mo bodi blong man oli slip olbaot long graon.”

Biaen, ol faea oli kamaot. Ol trak oli fasfas nomo long ol rod, mekem se ol man blong faea oli no save pas wetem trak blong olgeta. Taem oli kasem ples blong faea, plante taem oli faenemaot se i no gat wora, from we paep wora i brok samples. From samting ya, plante haos oli bon long faea. Wan man blong gavman i talem se: “Long faswan dei, ol man oli jes ronron olbaot long krangke fasin nomo. Mi harem olsem se mi no gat paoa nating, i bitim ol narafala taem long laef blong mi, from we mi save se i gat plante man oli stap insaed long ol haos ya we oli stap bon. Be mi no save mekem wan samting blong givhan long olgeta ya.”

I gat samwe 5,000 man we oli ded, mo raonabaot 50,000 haos we oli brobrok nogud. Ol man long Kobe oli kasem raonabaot 30 pesen nomo blong ol kakae we oli nidim. Blong kasem wora, samfala oli karem ol doti wora we i lik long ol paep we oli brok. Plante man we oli lusum haos blong olgeta, oli go stap long ol spesel haos we gavman i putumap. Sam long ol haos ya oli givim smol kakae nomo, olsem wan spun raes evri dei long wan man. I no longtaem, ol man oli harem nogud from. Wan man i komplen se: “Gavman i no mekem wan samting. Sipos mifala i gohed blong wet long olgeta, bambae mifala i hanggri gogo mifala i ded.”

Kwiktaem nomo, ol kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova long Kobe mo long ol ples raonabaot, oli mekem plan. Wan paelot blong helikopta we i luk wetem prapa ae blong hem, wok we ol Wetnes oli mekem, i talem se: “Long sem dei we graon i seksek mi go long ples we i hapen, mo mi stap wan wik long ples ya. Taem mi kasem wan ples we ol man oli hivap tugeta blong haed, evri samting i olbaot nomo. I no gat wan grup blong man i stap blong traem givhan long olgeta ya. Ol Wetnes blong Jeova nomo oli spid i kam, mo oli mekem ol defren wok we i nidim blong mekem.”

Yes, i gat plante wok blong mekem. Ten Haos Kingdom oli brok we oli no moa save yusum olgeta, mo bitim 430 Wetnes oli no moa gat haos blong olgeta. Antap long samting ya, i gat 1,206 haos we ol man oli stap long olgeta yet, we oli nidim wok blong fiksimap olgeta. I no samting ya nomo, be i gat ol famle blong 15 Wetnes we oli ded long disasta ya tu, we oli nidim se narafala i leftemap tingting blong olgeta.

Samwe 1,000 Wetnes long ol defren ples blong kantri, oli rere blong givhan long wok ya blong fiksimap ol haos. Wan brata i talem se: “Taem mifala i wok long haos blong ol Baebol studen we oli no baptaes yet, oltaem oli askem mifala se, ‘?Bambae mifala i mas pem yufala hamas from ol samting ya?’ Taem mifala i talem long olgeta se ol kongregesen nao oli sapotem wok ya, oli talem bigfala tangkyu long mifala, oli se, ‘!Olgeta samting we mifala i bin lanem long stadi blong mifala, be naoia mifala i luk se oli kamtru!’ ”

Plante man oli sapraes from we ol Wetnes oli kwik nomo blong givhan afta long disasta ya. Paelot we yumi tokbaot bifo finis, i talem se: “Samting ya i rili mekem mi mi sapraes. Yufala i stap singaotem yufala se ‘brata’ mo ‘sista.’ Mi mi luk olsem wanem yufala i givgivhan long yufala; yufala i rili olsem wan trufala famle.”

Ol Wetnes tu oli lanem sam samting from trabol ya we graon i seksek. Wan sista i talem se: “Bifo, mi gat tingting ya se taem wan ogenaesesen i kam bigwan tumas, i hadwok moa long hem blong soem intres long olgeta man wanwan.” Be kaen fasin mo kea we hem i kasem, i jenisim tingting blong hem. “Naoia, mi save se Jeova i stap kea long yumi olsem wan ogenaesesen, be hem i kea tu long yumi wanwan.” I no longtaem, bambae ol man oli fri blong olwe long olkaen disasta.

!I No Longtaem Yumi Fri Blong Olwe Long Ol Disasta!

Ol Wetnes blong Jeova oli lukluk i go long taem ya we bambae i no moa gat disasta i kilim man i ded mo i mekem hadtaem long plante man. Long nyufala wol blong God, bambae man i kasem trening blong mekem ol fasin we oli gud long ol samting raonabaot long hem. Taem ol man oli sakemaot fasin blong tingbaot olgeta nomo, bambae ol samting raonabaot long olgeta oli no moa save mekem trabol long olgeta isi nomo.

Mo tu, Jeova God​—Man we i Wokem Olgeta Samting​—bambae hem i meksua se famle blong olgeta man mo olgeta samting we hem i wokem long wol ya, oli no moa kasem trabol from ol strongfala paoa we oli stap raonabaot long olgeta. Ale, wol ya bambae i kam wan trufala paradaes. (Aesea 65:17, 21, 23; Luk 23:43) Profet tok blong Revelesen 21:4 bambae i kamtru long nambawan fasin: “Hem bambae i ravemaot wora blong ae blong olgeta. Nao bambae i no moa gat man i ded mo man we i krae from ded. Bambae i no moa gat man i krae, mo man i harem nogud long bodi blong hem. Ol samting ya blong bifo oli lus olgeta.”

[Futnot]

[Tok blong pija long pej 5]

Beatrice Jones (lefsaed) i soemaot olsem wanem hem mo sam narafala oli joenem han blong olgeta blong pastru long bigfala wora we i ron

[Tok blong pija long pej 6]

Ol man oli wok strong blong halpem olgeta we oli trabol afta long bigfala win