Kam Fri Mo Go Insaed Long Nyufala Wol Blong Stret Fasin

“Bambae oli harem gud, from we oli stap long pis, mo oli gat plante samting.”​—OL SAM 37:11.

1, 2. (a) ?Olsem wanem fasin blong Jeova blong sevem man long taem blong yumi, i defren long fasin blong hem blong sevem man long taem bifo? (b) ?Jeova bambae i karem ol man blong hem oli go long wanem kaen wol?

JEOVA hem i wan God blong sevem man. Long taem bifo, hem i sevem ol man blong hem plante taem. Long olgeta taem ya, ol man blong hem oli gofri blong smoltaem nomo, from we i no gat wan long olgeta taem ya we Jeova i bin mekem jajmen blong hem i kamtru long fulwan wol blong Setan. Be long taem blong yumi, bambae i no longtaem, Jeova i sevem ol man blong hem long fasin we i bigfala bitim ol samting we hem i bin mekem bifo. Bambae hem i spolemgud evri laswan haf blong wol blong Setan, we bambae i no moa gat wan mak blong hem nating i stap. Mo bambae hem i karem ol man blong hem oli kam insaed long nyufala wol we stret fasin bambae i stap long hem blong olwe.​—2 Pita 2:9; 3:​10-​13.

² Jeova i promes se: “Bambae i no longtaem, ol man nogud oli lus . . . Ol man we tingting blong olgeta i stap daon, bambae oli tekem graon ya i blong olgeta. Bambae oli harem gud, from we oli stap long pis, mo oli gat plante samting.” (Ol Sam 37:10, 11) ?Bambae i stap olsemia blong hamas yia? “Ol stret man ya bambae oli tekem graon ya i blong olgeta, mo bambae oli stap long hem gogo i no save finis.” (Ol Sam 37:29; Matyu 5:5) Be, bifo we samting ya i kamaot, wol ya i mas pastru long wan bigfala taem blong trabol we ol man oli neva bin luk bifo.

“Bigfala Trabol”

3. ?Olsem wanem Jisas i eksplenem “bigfala trabol” ya?

³ Long 1914, ol ‘las dei’ blong wol ya oli stat. (2 Timote 3:​1-5, 13) Ol las dei ya oli bin gohed 83 yia finis, mo kolosap nao bambae yumi kasem en blong olgeta. Long taem ya, tok blong Jisas bambae i kamtru, se: “Bambae i gat bigfala trabol tumas, we neva man i luk olsem bifo, i stat long taem we God i mekem wol, i kam kasem tede. Yes, mo bambae i no moa gat sam bigfala trabol olsem bakegen samtaem.” (Matyu 24:21) Yes, trabol ya bambae i moa nogud i bitim Seken Bigfala Faet blong Wol, we 50 milyan man oli lus long hem. !Tru ya, samting ya we i stap kam kwik tumas, bambae i seksekem wol ya!

4. ?From wanem God bambae i jajem “Bigfala Babilon”?

⁴ “Bigfala trabol” ya bambae i kam wantaem nomo we man i sapraes long hem, “long wan haoa nomo.” (Revelesen 18:10) Bambae hem i stat taem God i mekem jajmen blong hem i kamtru long olgeta gyaman skul, we Tok blong God i singaotem olgeta se “Bigfala Babilon.” (Revelesen 17:​1-6, 15) Bigfala samting long Babilon bifo, hemia olgeta gyaman skul blong hem. Babilon blong tede i olsem hemia blong bifo, mo hem i minim olgeta gyaman skul blong wol. Hem i olsem wan woman blong rod from we hem i joen mo wok tugeta wetem ol politik paoa. Hem i sapotem ol faet mo hem i blesem ol ami long tufala saed we oli stap faet. From samting ya, ol man blong semfala skul nomo oli stap faetfaetem olgeta bakegen. (Matyu 26:51, 52; 1 Jon 4:​20, 21) Hem i agri nomo long olgeta rabis fasin blong ol memba blong hem, mo hem i mekem nogud long ol trufala Kristin.​—Revelesen 18:​5, 24.

5. ?Wanem samting bambae i makem stat blong “bigfala trabol”?

⁵ “Bigfala trabol” ya bambae i stat taem olgeta politik paoa oli agensem “Bigfala Babilon” wantaem nomo. Olgeta ya “bambae oli no laekem woman ya blong rod, bambae oli agensem hem olgeta. Bambae oli tekemaot olgeta samting we hem i gat, oli livim hem i stap neked. Bambae oli kakae ol mit blong bodi blong hem, nao bambae oli bonem hem long faea blong spolem hem olgeta.” (Revelesen 17:16) Afta long samting ya, olgeta man we bifo oli sapotem hem, “bambae oli kraekrae tumas from.” (Revelesen 18:​9-​19) Be ol man blong Jeova oli stap wet long samting ya longtaem finis, taswe bambae oli talem se: “!Yumi presem God! . . . Woman ya blong rod we i nogud we i nogud, we i stap mekem wol i kam nogud long ol rabis fasin blong hem, God i jajem hem finis, i givim panis long hem finis. God i givimbak long hem finis, from ol man blong hem, from we woman ya i kilim olgeta oli ded.”​—Revelesen 19:​1, 2.

Ol Man Blong God Oli Kasem Trabol

6, 7. ?From wanem ol man blong Jeova oli save gat strong tingting taem ol man oli kam agensem olgeta long “bigfala trabol”?

⁶ Afta we ol politik gavman oli spolem olgeta gyaman skul, bambae oli kam agensem ol man blong Jeova. Wan profet tok i tokbaot Setan olsem “Gog blong kantri blong Magog,” mo hem i talem se: ‘Bambae mi kam agensem olgeta we i no gat samting i spolem olgeta, we oli stap long sefples.’ From we hem i ting se i isi nomo blong kasem olgeta ya, ale hem i kam faet agensem olgeta wetem “wan bigfala ami we i gat bigfala paoa . . . , olsem ol klaod we oli kavremap wan kantri.” (Esikel 38:2, 10-​16) Ol man blong Jeova oli save se ol fasin agens ya bambae oli blong nating nomo, from we oli trastem Jeova.

⁷ Fero mo ol ami blong hem oli ting se ol man blong God oli fas long Red Si, be Jeova i mekem wan merikel blong sevem ol man blong hem, mo hem i spolemgud ami blong Ijip. (Eksodas 14:26-​28) Long taem blong “bigfala trabol,” taem ol nesen oli ting se oli kasem ol man blong Jeova finis long wan trap, bakegen bambae Jeova i mekem wan merikel blong sevem olgeta: “Long dei ya . . . kros blong mi bambae i kam antap long nus blong mi. Mo from strong filing blong mi, from kros blong mi we i hot olsem faea, bambae mi mi mas toktok.” (Esikel 38:18, 19) !Long taem ya nao, en blong “bigfala trabol” bambae i kolosap tumas!

8. ?Wanem ol bigfala samting blong sapraes we bambae oli kamaot bifo we Jeova i spolem ol rabis man, mo wanem risal blong ol samting ya?

⁸ Samtaem afta we “bigfala trabol” i stat, be bifo we Jeova i mekem jajmen blong hem i kamtru agensem ol narafala haf blong wol ya, bambae ol bigfala samting blong sapraes oli kamaot. Makemgud risal blong ol samting ya. “Biaen, saen blong mi, mi Pikinini blong Man, bambae i kamaot long skae. Nao olgeta laen blong ol man long wol bambae oli krae, mo bambae oli luk mi, mi Pikinini blong Man, mi kamaot long klaod blong skae, wetem olgeta paoa we mi mi gat, mo long bigfala laet we bambae i saenaot raonabaot long mi.” (Matyu 24:29, 30, NW) “Bambae i gat saen long san, mo long mun, mo long ol sta, . . . bambae ol man oli save ded from fraet mo from we oli stap harem nogud long ol samting we bambae oli save kam kasem wol ya.”​—Luk 21:25, 26.

‘I No Longtaem Yufala i Fri Olgeta’

9. ?From wanem ol man blong Jeova oli save ‘leftemap hed blong olgeta’ taem ol bigfala samting blong sapraes oli kamaot?

⁹ Long taem ya nao, profet tok blong Luk 21:28 bambae i kamtru. Jisas i talem se: “Taem ol samting ya oli stat kamtru, yufala i save stanap stret, yufala i save leftemap hed blong yufala, from we yufala i save, se bambae i no longtaem, mi mi mekem yufala i fri olgeta.” Ol enemi blong God bambae oli seksek wetem fraet, from we oli save se Jeova nao i stap mekem ol samting ya blong sapraes oli kamaot. Be, ol man blong Jeova bambae oli glad from we oli save se i no longtaem bambae oli gofri.

10. ?Baebol i talem wanem long saed blong lashaf blong “bigfala trabol”?

¹⁰ Ale, long taem ya, bambae Jeova i mekem laswan samting blong spolemgud wol blong Setan: “Bambae mi mi jajem [Gog], bambae mi panisim hem wetem sik mo wetem blad. Bambae mi mekem wora i ron bigfala mo ol bigbigfala ston blong aes bambae oli folfoldaon, bambae mi mekem faea mo salfa i kamdaon long heven long ol ami blong hem mo long ol man we oli kampani blong hem . . . Mo bambae oli save se mi mi Jeova.” (Esikel 38:22, 23) Bambae i no moa gat wan fasin no wok blong Setan nating, i stap long wol ya. Olgeta man we oli no wantem save God, bambae oli lus evriwan. Hemia nao Amageden, we i makem en blong “bigfala trabol.”​—Jeremaea 25:31-​33; 2 Tesalonaeka 1:​6-8; Revelesen 16:14, 16; 19:11-​21.

11. ?From wanem Jeova bambae i sevem ol man blong hem oli aot long “bigfala trabol” ya?

¹¹ Plante milyan man we oli stap wosipim Jeova long olgeta ples blong wol, bambae oli sef tru long “bigfala trabol.” Olgeta ya oli wan “bigfala kampani” we oli kamaot “long olgeta kala mo long olgeta laen, mo long olgeta kantri, mo long olgeta lanwis.” ?From wanem God i yusum bigfala paoa blong hem blong sevem ol man ya? From we ‘long dei mo long naet, olgeta ya oli stap mekem wosip long Jeova insaed long haos blong hem.’ Ale, olgeta ya oli laef tru long en blong rabis fasin blong wol ya mo oli go insaed long nyufala wol we stret fasin nomo i stap long hem. (Revelesen 7:​9-​15) Taswe, oli luk se promes ya blong Jeova i kamtru se: “Yu mas putum tingting blong yu i stap strong long Hae God, mo yu mas obei long ol tok blong hem, nao bambae hem i ona long yu, i givim graon ya long yu. Bambae yu luk we hem i ronemaot ol man nogud.”​—Ol Sam 37:34.

Nyufala Wol

12. ?Ol man we oli laef tru long Amageden bambae oli save luk wanem samting?

¹² Taem ya bambae i nambawan tumas​—!olgeta rabis fasin oli lus mo wan nyufala taem i stat blong olgeta man, we i moagud bitim olgeta samting we ol man oli bin luk long ol yia bifo! (Revelesen 20:​1-4) !Ol man we oli laef tru long Amageden, bambae oli tangkyu tumas long Jeova from we oli save laef long wan wol we God i mekem i kam klin mo naes, hemia wan nyufala wol, taem graon ya we yumi stap long hem bambae i kam paradaes! (Luk 23:43) !Mo bambae oli gat jans blong neva ded bakegen samtaem! (Jon 11:26) !Yes, stat long taem ya i go, bambae oli gat nambawan jans ya blong laef longtaem olsem we Jeova i laef longtaem!

13. ?Olsem wanem bambae Jisas i mekem bakegen wok ya blong finisim ol sik long wol, we hem i statem bifo?

¹³ Jisas, we Jeova i putumap hem olsem King finis long heven, bambae i lukaot long ol merikel we oli mekem olgeta we oli gofri oli haremgud. Taem Jisas i stap long wol ya, hem i openem ae blong ol blaenman mo sora we i fas, mo hem i “mekem olgeta we oli gat sik mo olgeta we bodi blong olgeta i nogud, oli gud bakegen.” (Matyu 9:​35; 15:30, 31) Long nyufala wol, bambae hem i mekem bakegen wok ya blong finisim olkaen sik, be long taem ya, bambae hem i mekem long olgeta ples blong wol. Olsem Man we God i Yusum, bambae hem i mekem promes ya i kamtru se: “[God] bambae i ravemaot wora blong ae blong olgeta. Nao bambae i no moa gat man i ded mo man we i krae from ded. Bambae i no moa gat man i krae, mo man i harem nogud long bodi blong hem. Ol samting ya blong bifo oli lus olgeta.” (Revelesen 21:​4) !Bambae i no moa nidim wan dokta no man blong berem dedman bakegen samtaem!​—Aesea 25:8; 33:24.

14. ?Olsem wanem ol man blong Jeova we oli ded finis bambae oli gofri?

¹⁴ Olgeta man blong God bifo, we oli ded finis, olgeta ya tu bambae oli gofri. Long nyufala wol, bambae oli aot long beregraon we i olsem kalabus blong olgeta. Jeova i promes se: “God bambae i mekem olgeta man oli laef bakegen long ded, ol man we oli stret, wetem ol man we oli no stret.” (Ol Wok 24:15) Ating olgeta ya we oli “stret” bambae oli laef bakegen kwik moa i bitim ol narafala, blong oli save givhan blong mekem Paradaes i kasem olgeta ples. !Taem ol man blong bifo we oli stap tru long God oli laef bakegen, olgeta ya we oli laef tru long Amageden bambae oli glad tumas blong lesin long store blong olgeta!​—Jon 5:​28, 29.

15. Tokbaot sam gudfala samting we bambae oli kamtru long nyufala wol.

¹⁵ Olgeta we oli stap laef long taem ya, bambae oli kasem save long tok we man blong raetem Sam i talem long saed blong Jeova se: “Yu stap givim plante kakae long olgeta we oli hanggri, yu stap mekem olgeta evriwan oli harem gud.” (Ol Sam 145:16) Bambae i no moa gat hanggri: Ol samting raonabaot long yumi we oli sapotem laef bambae oli kamgud olgeta, mo graon bambae i givim fulap kakae. (Ol Sam 72:16) I no moa gat man we i no gat haos: “Bambae oli wokem ol haos, mo bambae oli save stap long olgeta,” mo olgeta wanwan bambae oli sidaon “aninit long rop blong frut we oli wokem waen long hem mo aninit long figtri blong olgeta. Bambae i no gat wan samting we i mekem olgeta oli seksek.” (Aesea 65:21, 22; Maeka 4:4) I no moa gat man i fraet: Bambae i no moa gat faet, raf fasin, mo fasin blong brekem loa. (Ol Sam 46:​8, 9; Proveb 2:​22) “Olgeta ples blong wol oli spel, i no moa gat trabol long wol. Olgeta man oli singaot from we oli glad.”​—Aesea 14:7.

16. ?From wanem nyufala wol ya bambae i fulap long stret fasin?

¹⁶ Long nyufala wol, olgeta tijing mo save blong Setan bambae oli lus. Long ples blong ol samting ya, “olgeta man we oli stap long gudfala graon ya, bambae oli lanem stret fasin nomo.” (Aesea 26:9; 54:13) From ol gudfala tijing long saed blong speret we i gohed oltaem nomo, ‘bambae wol ya i fulapgud long save blong Jeova olsem we solwora i kavremapgud ples blong hem.’ (Aesea 11:9) Ol gudfala tingting mo wok bambae oli fulumap laef blong man. (Filipae 4:8) Tingbaot, wan wol we laef blong olgeta man i fri long fasin blong kilim man i ded, fasin we man i tingbaot hem wan nomo, fasin jelas​—olgeta man long wol bambae oli olsem ol brata nomo, mo olgeta evriwan oli gat ol frut blong speret blong God long laef blong olgeta. Yes, stat naoia finis, bigfala kampani i stap wokem ol gudfala fasin ya.​—Galesia 5:​22, 23.

?From Wanem i Tektaem Tumas?

17. ?From wanem Jeova i wet longtaem olsemia bifo we hem i finisim ol rabis fasin?

¹⁷ Be, ?from wanem Jeova i wet longtaem tumas bifo we hem i karemaot olgeta rabis fasin, mo bifo we hem i mekem ol man blong hem oli kam fri blong stap long wan nyufala wol? Tingbaot wanem i mas kamtru fastaem. Samting we i impoten moa long ol narafala samting, hemia blong leftemap hae rul blong Jeova, blong soemaot se hem nomo i gat raet blong rul. Hem i letem inaf taem i pas blong soemaot klia se, taem man i rulum hem wan nomo we i no wantem obei long hae rul blong God, hem i kasem bigfala trabol. (Jeremaea 10:23) Taswe, naoia Jeova i gat raet fulwan blong karemaot rul blong man, mo blong putumap rul blong Kingdom blong hem long heven we Kraes i king blong hem.​—Daniel 2:​44; Matyu 6:​9, 10.

18. ?Long taem bifo, laen blong Ebraham i kasem graon blong Kenan long wanem taem?

¹⁸ Samting we i hapen long ol handred yia ya we oli pas finis, i sem mak long samting we i hapen long taem blong Ebraham. Jeova i talem long Ebraham se ol pikinini blong hem bambae oli tekem graon blong Kenan i blong olgeta. Be, oli mas wet blong fo handred yia fastaem, “from we ol rabis fasin blong ol man Amoro we oli stap long ples ya naoia, hem i no kasem fulmak blong hem yet.” (Jenesis 12:​1-5; 15:13-​16) Long vas ya, i luk olsem we tok ya “Amoro” (wan laen blong man we i gat paoa) i stap minim olgeta man Kenan tugeta. Taswe, samwe long fo handred yia oli mas pas bifo we Jeova i givim jans long ol man blong hem blong tekem graon blong Kenan. Mo long fo handred yia ya, Jeova i letem ol nesen blong Kenan oli folem fasin blong laef olsem oli wantem. ?Wanem risal blong samting ya?

19, 20. ?Wanem fasin blong laef we ol man Kenan oli folem?

¹⁹ Buk ya Bible Handbook, we Henry H. Halley i raetem, i makem se long Megido, ol man we oli digim graon blong stadi long ol samting blong bifo, oli faenem sam olfala ston blong haos prea blong Astoret, wan woman god we hem i waef blong Bal. Hem i raetem se: “I no longwe tumas long haos prea ya, i gat wan beregraon. Long ples ya, oli faenem plante graon pot, mo insaed long olgeta i gat bun blong ol smol pikinini we ol man oli bin kilim olgeta i ded olsem sakrifaes long haos prea ya . . . Ol profet blong Bal mo Astoret, olgeta nao oli mekem wok ya blong kilim ol smol pikinini oli ded.” “Wan narafala rabis fasin blong ol man ya, hemia [samting] we oli kolem ‘sakrifaes blong faondesen.’ Taem wan man i bildim wan haos, oli kilim wan pikinini i ded, mo oli putum bodi blong pikinini ya i stap insaed long wol blong haos ya taem oli bildimap hem.”

²⁰ Halley i talem se: “Wosip blong Bal, Astoret, mo ol narafala god blong ol man Kenan, i joen bigwan wetem olkaen rabis lafet we oli bitim mak. Ol haos prea blong olgeta oli stampa ples blong ol nogud fasin. . . . Blong mekem wosip, ol man Kenan oli mekem olkaen rabis fasin long saed blong seks, . . . mo biaen, oli kilim i ded fasbon pikinini blong olgeta, blong givim i go olsem wan sakrifaes long ol semfala god ya. I luk olsem se, kantri blong Kenan i kam olsem Sodom mo Gomora, be i bigwan moa from i kavremap ful kantri. . . . ?I stret we ol man olsemia we oli doti tumas mo we fasin blong olgeta i nogud tumas, oli gohed blong laef? . . . Ol man blong digim graon, we oli faenem ol ston blong ol olfala taon long Kenan, oli sapraes we God i no bin spolem olgeta bifo long taem ya we hem i mekem olsem.”​—Skelem wetem 1 King 21:25, 26.

21. ?Wanem samting i sem mak long saed blong ol man Kenan mo taem blong yumi?

²¹ Rabis fasin blong ol man Amoro i “kasem fulmak blong hem” finis. Long taem olsem, Jeova i gat raet fulwan blong spolemgud olgeta. Samting ya i sem mak tede. Wol ya i fulap long raf fasin, rabis fasin blong seks, mo fasin blong ting nating long ol loa blong God. Yumi no laekem nating rabis fasin blong ol man Kenan bifo, we oli kilim pikinini i ded olsem sakrifaes. Ale, ?olsem wanem nao long olgeta milyan yangfala we oli stap ded tede from ol faet long wol ya? Hemia wan samting we i nogud moa i bitim samting we i bin hapen long Kenan. Yes, yumi sua se, naoia Jeova i gat raet fulwan blong finisim ol rabis fasin blong wol ya olgeta.

Wan Narafala Samting We i Mas Kamtru

22. ?Wanem samting i kamaot from we Jeova i gat longfala tingting long taem blong yumi?

²² Longfala tingting we Jeova i soemaot long ol las dei ya, hem i blong mekem wan narafala samting i kamtru tu. Hem i letem taem i pas blong hivimap mo tijim ol man blong bigfala kampani, we namba blong olgeta i kasem bitim faef milyan finis. From we Jeova i stap lidim olgeta, oli kam wan bigfala ogenaesesen finis, we i stap gohed oltaem. Ol man, ol woman, mo ol yangfala, oli kasem trening blong tijim ol trutok blong Baebol long ol narafala man. Tru long ol miting blong olgeta mo ol buk we oli stanap long Baebol, olgeta ya oli kasem save long ol fasin blong God we oli soemaot lav. (Jon 13⁠:​34, 35; Kolosi 3:​14; Hibrus 10:24, 25) Mo tu, oli lanem plante moa samting long saed blong fasin blong bildim haos, ol samting we oli wok wetem lektrik, wok blong prentem ol buk, mo plante narafala wok bakegen we oli sapotem wok blong talemaot “gud nyus.” (Matyu 24:14) Ating, long nyufala wol bambae i nidim plante man olsem, we oli gat gudhan blong tij mo blong bildim haos.

23. ?From wanem i wan bigfala blesing blong stap laef long taem blong yumi?

²³ Yes, tede Jeova i stap rerem ol man blong hem, blong bambae oli pastru long “bigfala trabol” mo go insaed long nyufala wol we stret fasin nomo i stap long hem. Long taem ya, bambae oli no moa nid blong faet agensem Setan mo rabis wol blong hem, mo blong traem winim sik, sore, mo ded. Wetem bigfala glad mo strong tingting, ol man blong God bambae oli gohed long nambawan wok ya blong mekem wan paradaes. Evri dei, bambae ‘oli harem gud’ nomo. !Yumi rili gat wan bigfala blesing blong stap laef long taem ya blong en, blong save Jeova mo mekem wok blong hem, mo blong luksave se, i no longtaem nating, bambae yumi ‘leftemap hed blong yumi, from we yumi fri olgeta’!​—Luk 21:28; Ol Sam 146:5.

Ol Kwestin Blong Tingtingbak

◻ ?Wanem ya “bigfala trabol,” mo olsem wanem bambae hem i stat?

◻ ?From wanem Gog i no save win taem hem i kam agensem ol man blong Jeova?

◻ ?Olsem wanem “bigfala trabol” bambae i finis?

◻ ?Wanem ol gudfala blesing we nyufala wol bambae i karem i kam long ol man?

◻ ?From wanem Jeova i wet longtaem olsemia bifo we hem i finisim rabis fasin blong wol ya?

[Tok blong pija long pej 16]

Fulwol bambae i kam wan paradaes