Aristakas—Wan Fren We i Stap Tru Oltaem
ARISTAKAS i wan long olgeta man we aposol Pol i trastem blong wok wetem hem. ?Wanem samting i kam long tingting blong yu taem yu harem nem blong hem? ?Hem i mekem yu yu tingbaot wan samting? ?Yu save talem wanem wok we man ya i bin mekem long taem blong ol faswan Kristin? Nating se Baebol i no tokbaot Aristakas plante taem, be hem i joen long sam store we Kristin Grik haf blong Baebol i tokbaot.
Taswe, ?hu nao Aristakas? ?Hem i wan famle wetem Pol? ?From wanem yumi talem se hem i wan fren we i stap tru oltaem? ?Mo yumi save lanem wanem sipos yumi lukluk moa long eksampel blong hem?
Faswan taem we buk blong Ol Wok i tokbaot Aristakas, hemia long taem we wan bigfala hif blong man long taon blong Efesas oli stat singaot strong mo mekem bigfala noes, from we oli rao long wan samting. (Ol Wok 19:23-41) Long taon ya Efesas, Dimitrias mo sam narafala man blong wokem selva, oli mekem bisnes blong wokem ol smosmol haos long selva blong wosip long gyaman god ya Atemis. Hem i wan bisnes we oli winim fulap mane from. Be, taem Pol i kam prij long taon ya, plante man oli lego gyaman wosip blong god ya Atemis. Taswe, Dimitrias i pulum ol narafala man we oli mekem sem wok olsem hem, oli kam wanples. Hem i talem long olgeta se wok blong prij we Pol i mekem, bambae i spolem wok blong olgeta blong winim mane, mo tu, bambae i mekem se wosip blong Atemis i lus.
From we grup ya blong ol man we oli kros tumas, oli no save faenem Pol, oli pulum tufala fren blong hem, Aristakas mo Gaeas oli go long wan bigfala ples we oltaem oli stap mekem miting long hem. Tufala ya oli stap long bigfala denja, taswe ol narafala fren blong Pol oli plis long hem se hem i “no go insaed long ples ya we olgeta oli stap long hem.”
Tingbaot sipos yu yu stap long taem ya. Long tu haoa, bigfala hif blong man ya i gohed blong singaot se, “!Hurei long Atemis blong Efesas!” Ating hemia wan traem we i mekem Aristakas mo Gaeas i fraet, from we tufala i stap long medel blong wan krangke grup blong man, mo tufala i no save toktok nating blong eksplenem bilif blong tufala. Maet tufala i stap tingting se bambae tufala i mas ded long ples ya. Yumi glad se, tufala i no ded long taem ya. From we store blong Luk i kliagud, sam man blong hae save oli tingting se maet hem i raetem store ya folem ripot blong Aristakas mo Gaeas we tufala i luk trabol ya wetem prapa ae blong tufala.
Wan haeman blong taon ya i kam kwaetem bigfala rao ya. Ating Aristakas mo Gaeas i glad tumas blong harem se man ya i toktokgud long saed blong tufala, mo i talemaot klia se tufala i no gat fol. Mo ating tufala i glad tu blong luk se bigfala rao ya i godaon.
?Sipos yu yu stap long taem ya, bambae yu mekem wanem biaen? ?Bambae yu gat tingting se wok ya blong folem Pol long misinari trep blong hem i no wan samting we yu yu wantem, from we hem i denja tumas, mo yu laekem moa blong gat wan laef we i kwaet? !Aristakas i no tingting olsem! Hem i wan man Tesalonaeka, taswe ating hem i savegud wanem denja i save kamaot taem man i talemaot gud nyus. Taem Pol i bin prij long taon blong hem samwe long tu yia bifo, wan faet i kamaot long ples ya tu. (Ol Wok 17:1-9; 20:4) Be Aristakas i gohed blong folem Pol mo i stap tru long hem oltaem.
Aot Long Gris Go Kasem Jerusalem
Sam manis afta long rao ya blong ol man blong wokem ol samting long selva, Pol i stap long Gris, mo i rere blong tekem sip we i pastru long Siria blong go kasem Jerusalem. Nao, hem i harem se “ol man Isrel oli mekem wan plan blong spolem hem.” (Ol Wok 20:2, 3) ?Hu i stap bakegen wetem Pol long trabol taem ya? !Aristakas!
Nyufala denja ya i mekem se Pol, Aristakas, mo ol fren blong tufala, oli jenisim plan blong olgeta. Fastaem, oli pastru long Masedonia, ale, oli stop smoltaem long plante defren ples folem solwora blong Esia Maena go kasem Patara, nao long ples ya, oli tekem sip i go long Fonisia. (Ol Wok 20:4, 5, 13-15; 21:1-3) Stampa risen from wanem oli mekem trep ya, hemia blong tekem olgeta presen blong ol Kristin long Masedonia mo Akaea, oli go long ol Kristin brata long Jerusalem we oli sot long plante samting. (Ol Wok 24:17; Rom 15:25, 26) Fulap brata oli mekem trep ya tugeta, maet from we plante kongregesena oli joen blong sanem ol presen oli go wetem olgeta ya, mo oli trastem olgeta blong mekem wok ya. I sua se, taem oli wokbaot long wan bigfala grup olsem, oli sef moa.
Hemia wan bigfala jans ya blong Aristakas blong folem Pol stat long Gris i go kasem Jerusalem. Be, long nekiswan trep, tufala i aot long Judia blong go kasem Rom.
Trep i Go Long Rom
Long taem ya ol samting oli defren. Pol i bin kalabus long Sisaria blong tu yia, hem i bin askem Sisa blong i lukluk long bisnes blong hem, nao hem i wet blong oli sanem hem i go long Rom wetem ol jen we oli fasemgud hem. (Ol Wok 24:27; 25:11, 12) Traem tingbaot filing blong ol fren blong Pol from samting ya we i hapen. Trep ya we i stat long Sisaria i go kasem Rom, hem i longfala, mo bambae oli harem nogud long filing blong olgeta, from oli no save wanem samting bambae i kamaot long Pol. ?Hu bambae i naf blong go wetem Pol blong sapotem hem mo givhan long hem? Oli jusum tu man we oli rere blong go. Tufala ya hemia Aristakas, mo Luk we i raetem buk blong Ol Wok.—Ol Wok 27:1, 2.
?Luk mo Aristakas i mekem olsem wanem blong pas long semfala sip wetem Pol long fashaf blong trep ya i go long Rom? Wan man blong stadi long histri, Giuseppe Ricciotti, i talem se: “Ating tufala ya i klaem long sip olsem ol turis nomo . . . no, maet, jif blong ol soldia i soem kaen fasin long tufala nao i gyaman se tufala i slef blong Pol, from we loa i givim raet long wan man Rom blong karem tu slef i go wetem hem blong givhan long hem.” !Ating Pol i haremgud tumas from we tufala ya i stap wetem hem mo tufala i leftemap tingting blong hem!
Luk mo Aristakas tufala i soemaot se tufala i laekem Pol tumas taem tufala i rere blong go wetem hem, nating sipos tufala i save kasem trabol no lusum laef blong tufala. Yes, oli pastru long wan hadtaem, we tufala mo fren blong tufala we i stap kalabus, kolosap oli lusum laef blong olgeta, taem sip ya i brok long rif kolosap long aelan blong Molta.—Ol Wok 27:13–28:1.
Hem i “Kalabus” Wetem Pol
Long 60-61 K.T.,b Pol i raetem leta blong hem i go long ol Kristin long Kolosi, mo long Faelimon. Long taem ya, Aristakas mo Luk i stap yet wetem hem long Rom. Pol i tokbaot Aristakas mo Epafras se tufala i ‘kalabus wetem hem.’ (Kolosi 4:10, 14; Faelimon 23, 24) Taswe, blong smoltaem, i luk olsem se Aristakas tu i bin stap long presin wetem Pol.
Taem Pol i kalabus long Rom blong raonabaot tu yia, oli letem hem i stap long wan haos we hem i rentem, mo sam soldia oli gad long hem. Long ples ya, hem i gat jans blong talemaot gud nyus long ol visita blong hem. (Ol Wok 28:16, 30) Long taem ya nao, Aristakas, Epafras, Luk, mo sam narafala bakegen, oli stap wetem Pol blong halpem mo leftemap tingting blong hem.
“Mekem Mi Mi Harem i Gud Tumas”
Afta we yu tingbaot ol store ya we God i pusum man blong raetem long Baebol, ?wanem tingting blong yu long saed blong man ya Aristakas? Wan man blong raetem buk, W. D. Thomas, i talem se long lukluk blong hem, Aristakas “i wan nambawan man, from we hem i naf blong fesem mo winim ol hadtaem wetem wan bilif we i stap strong oltaem, mo wan tingting we i no kam slak nating blong gohed blong wok. Mo tu, hem i nambawan from we hem i laekem God oltaem, i no jes long ol taem we oli gud nomo, taem san i saen long blu skae, be long ol hadtaem mo trabol tu.”
Pol i talem se Aristakas mo ol narafala oli “mekem [hem i] harem i gud tumas” (Grik, pa·re·go·riʹa), hemia i minim se, oli leftemap tingting blong hem. (Kolosi 4:10, 11) Taswe, yumi save talem se Aristakas i wan trufala fren taem Pol i nidim hem, from we hem i mekem Pol i haremgud mo i leftemap tingting blong hem. Ating Aristakas tu i haremgud mo i kam strong moa long saed blong speret, taem hem i joen mo frengud wetem aposol ya blong plante yia.
Maet yumi no stap long semkaen trabol olsem hemia we Aristakas i kasem. Nating se i olsem, i impoten tumas we olgeta memba blong ol Kristin kongregesen tede, oli stap tru long ol brata blong Kraes long saed blong speret mo long ogenaesesen blong Jeova. (Skelem wetem Matyu 25:34-40.) Samtaem, ol Kristin brata blong yumi oli save kasem trabol no hadtaem, maet from wan famle i ded, sik, no wan narafala traem olsem. Sipos yumi sapotem olgeta, givhan long olgeta, mekem olgeta oli haremgud, mo leftemap tingting blong olgeta, bambae yumi kasem glad, mo yumi pruvum se yumi rili wan fren we i stap tru oltaem.—Skelem wetem Proveb 17:17; Ol Wok 20:35.
[Ol futnot]
a Wan grup blong man we oli joen wanples blong wosip.
b K.T. i minim Kristin Taem.