?Wok Blong Yu i Strong i Naf Blong Pastru Long Faea?
“Evriwan i mas lukaotgud olsem wanem hem i stap bildim haos antap long fandesen ya.”—1 KORIN 3:10, NW.
1. ?Ol trufala Kristin oli gat wanem hop long saed blong olgeta we oli save kam disaepol?
WAN Kristin hasban mo waef blong hem, tufala i stap lukluk smol bebi blong tufala. Wan pablisa blong Kingdom i luk we fes blong Baebol stadi blong hem i soem bigfala intres. Wan Kristin elda we i stap givim tok long platfom, i luk se wan niuwan we i gat intres long trutok i stap jekemap olgeta vas long Baebol blong hem. Wanwan long ol trufala Kristin ya, oli wantem tumas blong save se, ‘Wan dei, ?man ya bambae i laekem Jeova, i mekem wosip long hem, mo i gohed oltaem long rod ya?’ I tru, ol samting ya oli no save kamaot nomo olsem. Man i mas wok blong kasem.
2. ?Olsem wanem aposol Pol i mekem ol Hibru Kristin oli tingbaot se wok blong tij i impoten tumas, mo samting ya i pulum yumi wanwan blong mekem wanem?
2 Aposol Pol, we i wan gudfala tija, i soemaot klia se wok blong tijim man mo mekem disaepol i impoten tumas. Hem i raetem se: “Longtaem finis nao, we yufala i harem ol tok we God i talem, mo naoia i stret blong yufala i tijim ol man long hem.” (Hibrus 5:12) Ol Kristin ya we Pol i raet long olgeta, longtaem finis oli kam man blong bilif, be oli stap sem mak nomo. Oli no naf blong tijim ol narafala. Be tu, oli nidim wan man blong tijim olgeta bakegen long ol stamba trutok we oli bin lanem finis. Tede, i gud we oltaem, yumi evriwan i jekemap save we yumi gat blong tijim ol narafala, mo traem luk sipos yumi nidim blong kam gud moa long saed ya. Laef blong ol man i stap long denja. ?Yumi save mekem wanem?
3. (a) ?Aposol Pol i talem se wok blong mekem Kristin disaepol i sem mak long wanem wok? (b) ?Yumi olsem ol Kristin man blong bildimap narafala, yumi gat wanem bigfala blesing?
3 Long wan pijatok we i kliagud, Pol i soem se wok blong mekem disaepol i olsem wok blong bildim haos. Hem i statem tok blong hem olsem: “Mitufala i stap joen wetem God blong mekem wok blong hem. Mo yufala i olsem garen we God i mekemrere graon blong hem. Mo yufala i olsem wan haos we God i stap wokem.” (1 Korin 3:9) Yes, yumi stap mekem wan wok blong bildimap ol man. Yumi stap givhan blong bildim olgeta blong oli kam ol disaepol blong Kraes. Taem yumi mekem olsem, yumi stap joen blong wok wetem Man ya we i “wokem olgeta samting.” (Hibrus 3:4) !Hemia i rili wan nambawan jans we yumi gat! I gud yumi luk olsem wanem advaes we Pol i givim long ol Kristin blong Korin, i save halpem yumi blong gat gudhan long wok ya. Bambae yumi tokbaot olsem wanem yumi save ‘tijimgud ol man.’—2 Timoti 4:2.
Putum Fandesen We i Stret
4. (a) ?Wanem wok blong Pol long Kristin wok ya blong bildimap narafala? (b) ?From wanem yumi save talem se Jisas wetem ol man we oli stap lesin long hem, oli savegud se wan gudfala fandesen i impoten tumas?
4 Blong wan haos i stanap strong mo i stap longtaem, haos ya i mas gat wan gudfala fandesen. Taswe, Pol i raetem se: “Mi mi stap yusum save we [God] i givim long mi, nao mi stap wok olsem wan kapenta we i savegud fasin blong wokem haos.” (1 Korin 3:10) Jisas Kraes i yusum wan pijatok we i klosap sem mak. Hem i tokbaot wan haos we i stanap strong tru long wan strongfala win from we man we i wokem haos ya, hem i jusum wan strongfala fandesen. (Luk 6:47-49) Jisas i savegud se fandesen i wan impoten samting. Hem i stap long taem ya we Jeova i putum fandesen blong wol.a (Proveb 8:29-31) Ol man we oli stap lesin long Jisas, olgeta tu oli savegud se ol gudfala fandesen oli impoten tumas. Long Palestaen, samtaem wota i ron bigfala mo graon i seksek bigwan. Ol haos ya nomo we oli gat strongfala fandesen, oli save stanap strong long taem olsem. Be, ?wanem kaen fandesen we Pol i stap tokbaot long ples ya?
5. ?Hu i fandesen blong Kristin kongregesen, mo olsem wanem Baebol i bin talem samting ya bifo?
5 Pol i raetem se: “God i putum Jisas Kraes, we hem i olsem fandesen we haos ya i stap stanap long hem, mo i no gat narafala fandesen bakegen we man i save putum.” (1 Korin 3:11) Hemia i no faswan taem we Baebol i tokbaot Jisas olsem wan fandesen. Aesea 28:16 i talem se: “Hae God i Masta blong yumi, mo tok blong hem i olsem. Hem i talem se, ‘Naoia mi mi putum wan fandesen long Saeon, we i strong, mo i no save muf. Long fandesen ya, mi putum wan strong ston long kona, we i blong makem haos ya.’ ” Longtaem finis, Jeova i gat stamba tingting ya se Pikinini blong hem bambae i kam fandesen blong Kristin kongregesen.—Ol Sam 118:22; Efesas 2:19-22; 1 Pita 2:4-6.
6. ?Olsem wanem Pol i putum stret fandesen long ol Kristin blong Korin?
6 ?Wanem fandesen we ol wanwan Kristin oli mas gat? Pol i talem se ol trufala Kristin, oli no gat wan narafala fandesen. Wan fandesen nomo blong olgeta, hemia we Tok blong God i soemaot—Jisas Kraes. Pol i bin putum wan fandesen olsemia. Long taon blong Korin we ol man oli tinghae tumas long waes blong man, Pol i no yusum waes blong wol blong traem pulum tingting blong olgeta. Be, hem i talemaot se ‘Kraes ya, we ol man oli nilim hem long pos,’ ol nesen oli sakemaot hem olsem we hem i “krangke nomo.” (1 Korin 1:23) Pol i tijim se Jisas i nambawan man long stamba tingting blong Jeova.—2 Korin 1:20; Kolosi 2:2, 3.
7. ?Yumi save lanem wanem from tok blong Pol we i talem se hem i “olsem wan kapenta we i savegud fasin blong wokem haos”?
7 Pol i savegud se fasin blong hem blong tijim ol man i “olsem wan kapenta we i savegud fasin blong wokem haos.” Hem i no talem tok ya blong mekem flas. No gat. Hem i talem olsem from we hem i luksave nambawan presen ya we Jeova i givim long hem—hemia save blong lukaot mo lidim wok. (1 Korin 12:28) I tru se, tede God i no mekem merikel long yumi blong gat gudhan long wok ya, olsem we hem i bin mekem long ol Kristin blong faswan handred yia. Mo maet yumi no ting se yumi gat bigfala save long fasin blong tij. Be, long wan rod, yumi save talem se yumi naf blong mekem wok ya. Tingbaot: Jeova i givim tabu spirit blong hem blong halpem yumi. (Skelem wetem Luk 12:11, 12.) Mo yumi gat lav long Jeova mo yumi save ol stamba tijing long Tok blong hem. Hemia i rili ol nambawan presen we yumi save yusum taem yumi tijim ol narafala. I gud blong gat strong tingting blong yusum ol presen ya taem yumi putum fandesen we i stret.
8. ?Olsem wanem yumi save putum Kraes olsem fandesen blong ol man we bambae oli kam disaepol?
8 Taem yumi putum Kraes olsem fandesen blong yumi, hemia i no minim se yumi mekem hem olsem wan smol bebi we i stap slip long haos kakae blong anamol. I no minim tu se yumi stap traem blong mekem hem i kam sem mak long Jeova, tru long bilif blong Triniti. No gat. Ol tingting ya we oli no kamaot long Baebol, oli fandesen blong ol giaman Kristin. Be, yumi tijim ol man se Jisas i hae moa long olgeta man long wol ya. Mo yumi tijim tu se, hem i givim laef blong hem, we i stretgud olgeta blong sevem yumi, mo se hem nao i King ya we Jeova i putumap we naoia, i stap rul long heven. (Rom 5:8; Revelesen 11:15) Mo tu, yumi traehad blong pulum ol Baebol stadi blong yumi blong biaenem Jisas mo folem ol fasin blong hem. (1 Pita 2:21) Yumi wantem se oli luksave strong tingting we Jisas i gat long minista wok blong hem, mo fasin sore we hem i soem long olgeta we oli stap daon mo we narafala i spolem olgeta. Yumi wantem tu se oli luksave fasin fogif we Jisas i soem long ol sinman, mo fasin ya we hem i stanap strong taem i fesem traem. Tru tumas, Jisas i wan nambawan fandesen. Be, ?i nidim wanem samting moa?
Bildim Wetem Ol Samting We Oli Stret
9. Nating se Pol i wan man blong putum fandesen, ?wanem wari we hem i gat long saed blong olgeta we oli folem trutok we hem i tijim?
9 Pol i raetem se: “Blong wokem haos ya, sam man oli save yusum ol samting we i blong stap longtaem, olsem gol mo silva mo ol gudfala ston we i flas gud. Mo sam man oli save yusum ol samting we oli save stap smoltaem nomo, olsem ol pos blong bus wetem waelken mo natanggura. Be long Lasdei ya we Kraes bambae i mekem kot long olgeta man, fasin blong wok blong ol man bambae i stap long klia ples nomo. Long dei ya, bambae i gat faea, mo faea ya bambae i soemaot ol wok blong olgeta, wanem i gud mo wanem i nogud.” (1 Korin 3:12, 13) ?Pol i minim wanem? Tingbaot wok blong hem. Pol i wan man blong putum fandesen. Long ol misinari trep blong hem, hem i go long ol taon, mo hem i prij long plante man we oli neva harem nius long saed blong Jisas Kraes. (Rom 15:20) Hem i stanemap ol kongregesen long ol ples we plante man oli akseptem trutok we hem i tijim. Pol i rili kea long olgeta ya we oli gat strong bilif. (2 Korin 11:28, 29) Be, from wok blong hem, hem i mas gohed long trep blong hem. Taswe, afta we hem i spenem 18 manis blong putum fandesen long taon blong Korin, hem i aot, i go prij long ol narafala taon. Nating se i olsem, hem i intres bigwan blong save olsem wanem ol narafala oli stap gohed long wok ya we hem i bin statem.—Ol Wok 18:8-11; 1 Korin 3:6.
10, 11. (a) ?Olsem wanem Pol i soemaot se i gat ol defren kaen samting blong bildim haos? (b) ?Wanem kaen bilding oli stap long taon blong Korin bifo? (c) ?Wanem kaen haos we faea i no save kakae, mo samting ya i tijim wanem long ol Kristin man blong mekem disaepol?
10 I luk olsem se sam long olgeta we oli stap wok antap long fandesen we Pol i putum long taon blong Korin, oli no mekem gud wok blong olgeta. Pol i mekem problem ya i kam long klia ples, taem hem i tokbaot tu defren rod blong wokem haos. Faswan rod, man i yusum ol samting olsem gol, silva mo ol gudfala ston. Wan narafala rod, man i yusum ol pos blong bus, waelken mo natanggura. Man i save wokem wan haos wetem ol samting we oli nambawan, oli no save rotin, mo faea i no save kakae. Be tu, hem i save wokem haos kwiktaem nomo wetem ol samting we oli no strong, oli save rotin kwiktaem, mo faea i save kakae isi nomo. Long wan bigfala taon olsem taon blong Korin, i sua se i gat ol haos ya we oli wokem wetem ol samting we oli no save kam nogud, mo i gat ol haos ya tu we oli wokem wetem ol samting we oli save kam nogud kwiktaem. I gat ol bigbigfala tempel we man i wokem long ol sas ston, mo ating oli flasemgud wetem gol mo silva.b Maet ol strongfala tempel ya oli hae bitim ol smosmol haos gras wetem ol haos maket we oli wokem long wud mo waelken.
11 ?Wanem i save hapen long ol haos ya sipos faea i kakae olgeta? Long taem blong yumi, ansa i stret yet olsem long taem blong Pol. Tru tumas, bifo finis, long yia 146 B.K.T. ami blong Rom we Jenerol Memias i lidim, i winim taon blong Korin mo i bonem hem long faea. Ol haos we oli wokem long wud, waelken mo natanggura, faea i kakae evriwan. ?Olsem wanem long ol bigfala haos we oli wokem long ston, oli flasemgud long silva mo gol? I sua se faea i no save kakae ol haos ya. Ating evri dei, ol studen blong Pol long taon blong Korin, oli pas klosap long ol bigfala haos ya we oli no bon long faea olsem ol narafala smosmol haos long taon ya. !Taswe, Pol i tokbaot ol haos ya long wan pijatok, blong mekem bigfala poen long tok blong hem i kliagud! Taem yumi tijim narafala, i gud blong tingbaot yumi olsem ol man blong bildim haos. Yumi wantem yusum ol samting blong wokem haos we oli beswan mo oli no save rotin. Olsem nao, wok blong yumi bambae i stap longtaem. ?Wanem ya ol samting blong wokem haos, we oli no save rotin? ?Mo from wanem i impoten tumas blong yusum ol samting ya?
?Wok Blong Yu i Strong i Naf Blong Pastru Long Faea?
12. ?Olsem wanem sam Kristin long Korin oli mekem wok blong olgeta olbaot nomo?
12 Pol i luksave se sam long ol Kristin long Korin oli stap mekem wok blong olgeta olbaot nomo. ?Wanem i rong? Ol vas raonabaot long tok blong Pol, oli soem se kongregesen ya i seraot bigwan. Samfala oli tinghae tumas long man, nating se samting ya i save spolem fasin joengud insaed long kongregesen. Samfala oli stap talem se, “Mifala i blong Pol,” mo sam narafala oli stap talem se, “Mifala i blong Apolos.” Sam narafala bakegen oli tinghae tumas long prapa waes blong olgeta. From samting ya, yumi no sapraes we ol Kristin ya oli gat tingting blong wol, oli no bigman long saed blong spirit, mo oli fulap long ‘fasin jalus mo oli rao oltaem.’ (1 Korin 1:12; 3:1-4, 18) Ol tingting ya oli klia long tijing blong olgeta insaed long kongregesen mo long wok blong prij. Taswe, wok blong olgeta blong pulum ol man oli kam disaepol, i olbaot nomo. Oli olsem man we i stap bildim wan haos wetem ol samting we oli no strong. Haos ya i no strong i naf blong pastru long “faea.” ?Pol i stap tokbaot wanem kaen faea ya?
13. ?Faea long pijatok blong Pol i minim wanem, mo olgeta Kristin oli mas save wanem samting?
13 I gat wan faea we yumi evriwan i fesem long laef blong yumi. Hemia ol samting we oli traem bilif blong yumi. (Jon 15:20; Jemes 1:2, 3) Ol Kristin long taon blong Korin oli nidim blong save se ol man we oli stap lanem trutok, bambae oli mas kasem ol traem. Tede, yumi nidim blong save samting ya tu. Sipos yumi tijim man olbaot nomo, bambae trabol i kamaot from. Pol i givim woning se: “Sipos faea ya i bonem wok blong wan man, be biaen ol samting we man ya i wokem i stap stanap yet, hem bambae i kasem pei blong hem. Be sipos faea ya i kakae olgeta samting we hem i wokem, hem bambae i lusum pei blong hem, be God bambae i sevem hem, olsem wan man we faea i bonem haos blong hem wetem olting blong hem, hem nomo i laef.”c—1 Korin 3:14, 15.
14. (a) ?Olsem wanem ol Kristin man blong mekem disaepol, oli save ‘lusum samting we oli wokem,’ be olsem wanem oli save sevem laef blong olgeta olsem man we faea i no kakae hem? (b) ?Olsem wanem yumi save lukaotgud blong no lusum ol samting we yumi wokem?
14 !Ol tok ya oli stret nomo! Yumi rili harem nogud, taem wan man we yumi bin givhan long hem blong kam disaepol, i letem ol traem mo hadtaem oli pulum hem blong lego trutok. Pol i soemaot samting ya taem hem i talem se man i save harem nogud from olting we hem i lusum. Samting ya i save mekem yumi harem i soa tumas, taswe Pol i talem se long taem ya, yumi “olsem wan man we faea i bonem haos blong hem wetem olting blong hem, hem nomo i laef.” Long saed blong yumi wanwan, ?olsem wanem yumi save mekem se faea i no kakae ol wok blong yumi? !Yumi mas bildimap ol Baebol stadi blong yumi wetem ol samting we oli save stap longtaem! Taem yumi tijim olgeta, i gud yumi traem kasem hat blong olgeta mo pulum olgeta blong tinghae long ol nambawan Kristin fasin, olsem waes, fasin luksave, fasin fraetgud long Jeova, mo trufala bilif. Long rod ya, i olsem we yumi stap bildim haos wetem ol samting we oli save stap longtaem, faea i no save kakae. (Ol Sam 19:9, 10; Proveb 3:13-15; 1 Pita 1:6, 7) Ol Baebol stadi we oli gat ol fasin ya, bambae oli save gohed long wok blong God. Bambae oli gat trufala hop ya blong stap laef gogo i no save finis. (1 Jon 2:17) Be, ?olsem wanem yumi save mekem pijatok blong Pol i wok long laef blong yumi? Tingbaot sam eksampel.
15. ?Olsem wanem yumi save meksua se yumi no bildimap ol Baebol stadi blong yumi olbaot nomo?
15 Taem yumi tijim ol Baebol stadi blong yumi, yumi neva mas leftemap wan man moa bitim Jeova God. Mak blong yumi i no blong tijim olgeta blong tingbaot yumi olsem rod ya nomo blong kasem waes. No gat. Yumi wantem se oli lukluk i go long Jeova, Tok blong hem, mo ogenaesesen blong hem blong lidim olgeta. Blong mekem olsem, yumi no mas talemaot tingting blong yumi nomo blong ansa long ol kwestin blong olgeta. Be, yumi soem long olgeta olsem wanem blong yusum Baebol mo ol buk blong ‘slef we i stret mo waes,’ blong faenem ansa. (Matiu 24:45-47) From samting ya, bambae yumi lukaotgud blong no blokem ol Baebol stadi blong yumi blong joen wetem ol narafala. Mo bambae yumi no kros taem ol narafala oli soem intres long olgeta. I gud yumi leftemap tingting blong olgeta blong oli ‘go moa,’ oli soem lav long ol narafala, mo traem savegud mo frengud wetem evriwan long kongregesen.—2 Korin 6:12, 13.
16. ?Olsem wanem ol elda oli save bildimap man wetem ol samting we faea i no save kakae?
16 Ol Kristin elda tu oli gat wan impoten wok blong bildimap ol disaepol. Taem oli tij long fored blong kongregesen, oli traehad blong bildimap narafala wetem olting we faea i no save kakae. Wanwan long ol elda ya oli gat ol defdefren rod blong tij, defren save, mo fasin. Be oli no yusum ol samting ya blong pulum ol man oli biaenem olgeta. (Skelem wetem Ol Wok 20:29, 30.) Yumi no save stret se from wanem samfala Kristin long taon blong Korin oli stap talem se, “Mifala i blong Pol” no, “Mifala i blong Apolos.” Be yumi sua se tufala elda ya we tufala i gat strong bilif, i no tufala we i pulum ol man ya blong seraot long tingting blong olgeta olsem. Pol i no glad nating long ol tingting ya, mo hem i talem stret long olgeta se oli rong. (1 Korin 3:5-7) Long sem fasin, tede ol elda oli tingbaot se oli ol man blong lukaot ‘ol sipsip blong God.’ (1 Pita 5:2) Ol sipsip ya oli no blong olgeta. Taswe, oli mas blokem nogud fasin ya blong wantem bos long ol sipsip blong kongregesen, mo bos long grup blong ol elda. Sipos oli letem tingting daon i pulum olgeta blong lidim kongregesen, kasem hat blong ol man, mo halpem ol sipsip blong mekem wok blong Jeova long ful laef blong olgeta, i olsem we oli stap bildim haos wetem ol samting we faea i no save kakae.
17. ?Olsem wanem ol Kristin papa mama oli traehad blong bildimap pikinini blong olgeta wetem ol samting we faea i no save kakae?
17 Ol Kristin papa mama tu oli mas tingbaot bisnes ya. !Oli wantem tumas blong luk we ol pikinini blong olgeta oli laef blong olwe! Taswe oli wokhad blong “tijim” ol pikinini blong olgeta, blong mekem ol rul long Tok blong God oli stap long hat blong olgeta. (Dutronome 6:6, 7) Oli wantem se pikinini blong olgeta i save trutok mo tingbaot trutok ya olsem wan rod blong givim blesing mo glad long laef blong olgeta, be i no se trutok i fulap long ol strongfala rul no ol bilif we oli mas lanem baehat. (1 Timoti 1:11) Sipos ol papa mama we oli gat lav, oli wantem se ol pikinini blong olgeta oli kam trufala disaepol blong Kraes, oli mas traehad blong bildimap olgeta wetem ol samting we faea i no save kakae. Oli mas gat longfala tingting blong wok wetem ol pikinini blong olgeta mo halpem olgeta blong pulumaot ol fasin we Jeova i no laekem, mo planem ol fasin we Jeova i laekem.—Galesia 5:22, 23.
?Hu i Mas Talemaot Long God?
18. Taem wan disaepol i sakemaot ol gudfala tijing, ?from wanem yumi save talem se hemia i no fol blong man we i bin traehad blong tijim mo trenem hem?
18 Ol samting we yumi tokbaot, oli stanemap wan impoten kwestin. Sipos yumi traehad blong halpem wan man, be hem i girap, i lego trutok, ?samting ya i minim se yumi no ol gudfala tija, mo maet yumi bildimap hem olsem wan haos we man i bildim wetem wud nomo? No, i no minim olsem. Tru tumas, ol tok blong Pol oli mekem yumi tingbaot se wok ya blong bildimap ol disaepol, i wan bigfala responsabiliti. Yumi wantem traehad wetem olgeta paoa blong yumi blong bildim gud olgeta. Be, Tok blong God i no talem se yumi mas karem evri responsabiliti blong olgeta we yumi givhan long olgeta. Fasin olsem bambae i mekem yumi harem nogud taem olgeta ya oli lego trutok. I gat sam narafala impoten samting we oli joen wetem wok ya blong yumi blong bildimap ol man. Eksampel, tingbaot wanem we Pol i talem long saed blong tija we i mekem wok blong hem olbaot nomo: “Bambae hem i lusum pei blong hem, be God bambae i sevem hem, olsem wan man we faea i bonem haos blong hem wetem olting blong hem, hem nomo i laef.” (1 Korin 3:15) Sipos tija ya i gat jans yet blong stap sef—nating se Kristin fasin we hem i bin traehad blong bildimap long Baebol stadi blong hem, i “bon” long faea we i olsem ol traem—?samting ya i minim wanem? I minim se, long tingting blong Jeova, man ya we yumi bin givhan long hem, hem nao i mas talemaot long Jeova ol disisen we hem i mekem blong folem stret rod no nogat.
19. ?Bambae yumi tokbaot wanem long nekis stadi?
19 I impoten tumas we yumi wanwan i karem prapa responsabiliti blong yumi. Yumi evriwan i mas mekem samting ya. ?Baebol i tijim wanem long saed ya? Nekis haf bambae i tokbaot samting ya.
[Ol futnot]
a ‘Fandesen blong wol’ maet i minim ol bigfala paoa we oli holem wol ya, wetem ol narafala sta long skae, oli stap long stret ples blong olgeta. Antap long samting ya, God i wokem wol ya long wan fasin we neva bambae i save “muf,” no i lus samtaem.—Ol Sam 104:5.
b Ol “gudfala ston” we Pol i stap tokbaot, oli no rili minim ol sas ston olsem daemon mo rubi. Maet hem i stap minim olkaen ston blong wokem haos olsem mabel, alabasta, no granaet.
c Samting we Pol i wari se bambae i lus, hemia “wok” blong man, be i no man we i mekem wok ya. The New English Bible i tanem vas ya olsem: “Sipos haos blong wan man i stanap strong, bambae hem i kasem pei from. Be sipos faea i kakae haos ya, bambae hem i harem nogud from samting we hem i lusum. Be bambae hem i sevem laef blong hem, olsem man we i ronwe long faea.”
?Bambae Yu Ansa Olsem Wanem?
◻ ?Wanem i “fandesen” blong wan trufala Kristin, mo olsem wanem blong putum fandesen ya?
◻ ?Yumi save lanem wanem from ol defren kaen samting blong bildim haos?
◻ ?Wanem mining blong “faea,” mo olsem wanem faea i save kakae wok blong samfala?
◻ ?Olsem wanem ol man blong tijim Baebol, ol elda, mo ol papa mama oli save bildimap narafala wetem ol samting we faea i no save kakae?
[Tok Blong Pija Long Pej 9]
Long plante taon bifo, i gat ol haos we oli wokem wetem ston we oli strong i naf blong pastru long faea mo i gat ol haos ya tu we oli wokem long wud nomo