?I Gat Man We i Rili Kea Long Narafala?
“Wota we i ron long ae blong olgeta we ol man oli stap mekem i strong tumas long olgeta,” i olsem wan bigfala reva. Oli stap krae from we plante “fasin nogud” i stap kasem olgeta. Olgeta we oli fesem ol trabol ya, oli harem se i no gat “man blong mekem olgeta i harem gud”—i no gat man we i rili kea long olgeta.—Eklesiastis 4:1, NW.
NATING se wota i ron bigwan long ae blong plante man, i no gat fulap man we oli sore long olgeta we oli safa bigwan. I no gat plante man we oli wantem tingbaot soa blong narafala. Hemia i olsem pris mo Livaet ya long pijatok blong Jisas Kraes long saed blong man we oli kilim hem long stik, oli stilim olting blong hem, mo oli livim hem i hafded long rod. (Luk 10:30-32) Taem ol samting long laef mo famle blong ol man i stap rongud, oli no tingbaot ol narafala. I olsem we oli talem se, “Mi no kea.”
Yumi no sapraes long samting ya. Aposol Pol i talemaot se, long taem blong ‘lasdei,’ plante man bambae oli “no man blong gat sore.” (2 Timoti 3:1, 3) Wan man i harem nogud blong luk se fasin ya blong no kea long narafala i kam antap bigwan. Hem i talem se: “Olfala tingting mo kastom blong ol man Aerlan, blong kea long narafala mo blong serem samting wetem narafala, i stap jenis. Naoia i olsem we wan niufala rul i stanap se, yu mekem mo yu tekem samting blong yu wan nomo.” Long ful wol, ol man oli tingbaot olgeta nomo, oli no tingbaot trabol blong narafala man.
Man i Nidim Fasin Kea
Tru ya, man i nidim we narafala i kea long hem. Eksampel, tingbaot wan man Jemani we i no gat fren. Ol man oli “faenem hem i stap sidaon long fored blong televisin blong hem—faef yia afta we hem i ded finis long taem blong Krismas.” Man ya i “divos long woman blong hem, hem i handikap, mo i no gat fren.” Hem i harem nogud bigwan from ol trabol we hem i fesem long laef blong hem. Taem hem i ded, i no gat wan man we i luksave se hem i no moa stap, gogo kasem we mane blong hem long bang we i blong pem ren blong haos, i finis. I no gat wan man we i rili kea long hem.
Mo tu, tingbaot ol man we oli trabol from we oli wok long ol bigfala masta we oli griri bitim mak. Long wan ples, 200,000 man (25 pesen blong ol man we oli laef long ples ya) “oli ded from ol trabol we oli kasem mo from we oli sot long kakae” afta we wan masta i tekemaot graon blong olgeta wetem raf fasin. Mo tu, tingbaot ol pikinini we oli bin luk ol fasin we oli raf bitim mak. Wan ripot i talem se: “Long [wan kantri blong wol] namba blong ol pikinini we oli luk ol nogud samting long prapa ae blong olgeta—olsem fasin we man i kilim man i ded, faet, mekem nogud long saed blong seks, we samtaem ol yangfala nomo oli stap mekem ol fasin ya—i kam antap bigwan.” Yu kasem save from wanem wan man we i fesem ol trabol ya, i krae mo i askem se: “?I gat man we i rili kea long mi?”
Folem wan ripot blong Yunaeted Nesen, 1.3 bilyan man long ol pua kantri oli gat wan U.S. dola nomo blong laef long wan dei. Olgeta ya tu, maet oli stap askem se i gat man i kea long olgeta no nogat. Mo tu, i gat plante taosen man we oli ronwe long ples blong olgeta from trabol. Ripot blong The Irish Times i tokbaot ol man olsem, i se: “Oli gat wan strongfala jus blong mekem: bambae oli stap long ol nogud kamp blong ol refuji, bambae oli go long narafala kantri we i no welkamem olgeta, no bambae oli traem gobak long kantri blong olgeta we i fulap long faet mo [seraot] from ol trabol bitwin ol laen blong man.” Semfala ripot ya i talem long man blong mekem olsem se: “Sarem ae blong yu, kaontem kasem tri, wan pikinini i jes ded. Pikinini ya i wan long ol 35,000 pikinini we oli stap ded evri dei from we oli no gat kakae no from wan sik, we oli save blokem sipos oli bin tekem meresin.” !Yumi no sapraes nating se ol man oli krae mo oli harem nogud!—Skelem wetem Job 7:11.
?Be, man i laef blong hem i safa? ?I gat wan man we i rili kea mo we i gat paoa blong blokem fasin safa mo blong finisim ol trabol soa blong man?
[Foto Credit Line Blong Pija Long Pej 2]
Cover and page 32: Reuters/Nikola Solic/Archive Photos
[Foto Credit Line Blong Pija Long Pej 3]
A. Boulat/Sipa Press