?I Gat Wan Man We i Wokem Samting Ya?

Wing Blong Ol Samting We Oli Save Flae

◼ ?Yu ting se ol plen oli save flae moa gud i bitim ol pijin, ol bat, mo ol bebet? Samting we i tru se, ol plen oli no save flae gud olsem ol smosmol samting blong sapraes raonabaot long yumi. Wan profesa long Yunivesiti blong Michigan, nem blong hem Wei Shyy, i stadi long ol samting we oli stap flae, mo hem i talem se, ol pijin, bat, mo bebet oli “nambawan long fasin blong stap flae long strong win, ren, mo sno.”a ?From wanem oli naf blong mekem olsemia? From we oli save mufmuvum wing blong olgeta, mo hemia wan fasin we ol man blong wokem plen oli wantem tumas blong kopi, stat long faswan taem we man i traem blong flae.

Tingbaot: Taem sam pijin mo bebet oli stap flae, oli saksakem wing blong olgeta long ol defdefren fasin blong oli save flae long ol defren kaen weta. Samting ya i mekem se oli save stap long wan ples nomo, no oli save tanem olgeta kwiktaem, mo oli save godaon mo kam antap. Wan niuspepa (Science News) i tokbaot ol bat, i se: “Taem ol bat oli stap flae slo, maet long spid blong wan meta haf long wan seken, oli tanem en blong wing blong olgeta, i no moa lukluk i godaon, be i lukluk i kam antap. Nao oli leftemap wing blong olgeta, mo long semtaem, oli tanem en blong wing blong olgeta kwiktaem i gobak biaen. Ol saentis oli ting se hemia wan trik we oli mekem . . . blong leftemap bodi blong olgeta i go antap, mo givim paoa long olgeta blong oli save spid.”

I tru se i gat plante save yet we ol man oli mas lanem long saed blong ol samting we oli save flae. Wan profesa long Yunivesiti blong Florida we i stadi long ol samting we oli flae, nem blong hem Peter Ifju, i askem kwestin ya: “?Oli stap mekem wanem long win, blong oli save leftemap bodi blong olgeta kwiktaem olsem?” Hem i gohed i se: “I gat plante samting we mifala i no kasem save long olgeta yet, long saed blong rod we win i folem blong goraon long ol samting we oli stap flae. Mo mifala i no kasem tu, from wanem sam pijin oli save go antap isi moa long sam narafala pijin, mo from wanem oli gat moa paoa blong spid. Mifala i luk samting we [ol pijin mo bebet] oli stap mekem, be mifala i no kasem save se ol aksen blong olgeta i mekem wanem long win, mo win i mekem wanem long olgeta.”

?Wanem tingting blong yu? ?Fasin blong ol pijin blong yusum wing blong olgeta long ol defren wei, i kamaot olsem nomo? ?Yu ting se i gat wan Man i wokem samting ya?

[Futnot]

[Tok blong pija long pej 26]

Hummingbird we i gat longfala maot

[Credit Line]

Laurie Excell/Fogstock/age fotostock

[Tok blong pija long pej 26]

Bat we i gat sora olsem rat

[Credit Line]

© Delpho, M/age fotostock