Avbe Ako Na Sunu Yi Vbe Ebe Iwinna Na Loo Vbe Ne Iko Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima
JULY 6-12
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | ẸKSODỌS 6-7
“U Gha Miẹn Emwi Ne I Gha Ru Ọba Re Ban”
(Ẹksodọs 6:1) Ẹre Nọyaẹnmwa na tama e Mosis wẹẹ, “U gha miẹn emwi ne I gha ru ọba re ban. I gha ya obọ ne ọ tọn muẹn ne ọ miẹn ehe na gie iran gha khian. Vbe ẹmwata I gha ru ẹe ne ọ ya obọ ẹre khulo uwa ladian hin ẹvbo ẹre rre.”
(Ẹksodọs 6:6, 7) Rhunmwuda ọnii, wẹ ghi ya tama ivbi Izrẹl wẹẹ, ‘Mẹ ọrọre Nọyaẹnmwa, I gha fannọ uwa ye otọ vbe obọ iwinna ekuẹnkuẹn ne ivbi Igipt ya ẹtin munọ uwa ya winna. I gha miẹn uwa fan hin uwu eviẹn ne uwa ye ne iran. I gha fannọ uwa ye otọ vbe ekpa ne I gha na tọn obọmwẹ nọ wegbe mu ne I ya rri iran oya nọ mu ohan. 7 I gha ya uwa ru emwa mwẹ, mẹ ghi gha re Osanobua uwa. Wa gha vbe rẹn ighẹ mẹ ọre Nọyaẹnmwa ne Osanobua rua vbe I gha fannọ uwa ye otọ hin ọviẹn ọmwa rre vbe Igipt.
it-2 436 ¶3
E Mosis
Aro ne Ivbi Izrẹl ya gha ghee Mosis keghi fi werriẹ. Iran te ka gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha gele loo e Mosis ya miẹn iran fan, sokpan e Fero ghi ya iran gha winna wiẹn egbua, iran na ghi suẹn gha gui ẹzọ e Mosis. Ọna keghi ya egbe wọọ e Mosis sẹrriọ wẹẹ, ọ na ya gui ma e Jehova. (Ẹks 4:29-31; 5:19-23) Ẹre Jehova na ghi mu e Mosis orhiọn sotọ. Ọ na tama rẹn wẹẹ irẹn gha mu eyan ne irẹn yan ma Ebraham, Aizik, kevbe Jekọb sẹ. E Jehova ka yan ma iran nẹ wẹẹ, irẹn gha gi iran rẹn emwi ne eni irẹn gele demu lekpae ne irẹn gha na miẹn Ivbi Izrẹl fan, irẹn ghi vbe ya iran khian agbẹnvbo nọkhua vbe otọ ne irẹn yan rẹn wẹẹ irẹn khian mu ne iran. (Ẹks 6:1-8) Ọrheyerriọ, avbe ọkaolotu ọghe Ivbi Izrẹl ma ye yayi wẹẹ Osanobua gha sẹtin loo e Mosis ya miẹn iran fan. Sokpan, aro iran ghi sẹ orueghe nogie ihinrin ne Jehova ya Ivbi Igipt aro miẹn, iran keghi ya ekhọe hia mu ẹtin yan e Mosis. Ọna ẹre ọ zẹe ne a na miẹn wẹẹ, iran keghi mu egbe ne iran ya lele Mosis vbe iyeke orueghe nogie igbe ne Jehova ya Ivbi Igipt aro miẹn. E Mosis na ghi sẹtin mwamwa Ivbi Izrẹl vbe na ghee ivbiyokuo ni rrie odaro okuo.—Ẹks 13:18.
(Ẹksodọs 7:4, 5) Ọba Igipt i ra rhie ehọ ne uwa ta yi, ẹghẹ nii I gha fi otọ nii emwi, I ghi rri Ivbi Igipt oya ẹsẹse, mẹ ghi viọ ivbiyokuo mwẹ, Ivbi Izrẹl ne emwa mwẹ ladian hin otọe Igipt rre. 5 Ivbi Igipt gha rẹn wẹẹ mẹ ọrọre Nọyaẹnmwa vbe ẹghẹ ne I gha na kpa obọ mwẹ fi iran emwi, I ghi vbe viọ Ivbi Izrẹl hin otọ iran rre.”
it-2 436 ¶1-2
E Mosis
Vbe Odaro E Fero. E Mosis vbe Erọn ẹre Jehova loo ya gu avbe osa ọghe Ivbi Igipt khọn. Ọ gha kẹ, e Janis kevbe Jambres ẹre ọ ghaa re ọkaolotu ọghe avbe emwa ni zẹ ọbo edunna ne Fero. (2 Tim 3:8) E Fero keghi tama iran, ne iran ya ẹtin ọghe osa hia ni rre Igipt gu e Jehova suan. Emwi ọyunnuan nokaro ne Mosis dia Erọn ya ru keghi wa rhiẹre ma wẹẹ, avbe osa ne Ivbi Igipt ga ma sẹ emwi rhọkpa vbe eke ne Jehova ye. Ọrheyerriọ, e Fero na ye kakabọ ze vbe udu. (Ẹks 7:8-13) Vbe Jehova ghi hihiẹ orueghe nogie eha yan Ivbi Igipt, emwa ni zẹ ọbo edunna ne Fero na kue miẹnkue wẹẹ, “Osanobua ẹre ọ ru emwi na!” Uruvba ne Osanobua ghi vbe mu ku iran wegbe sẹrriọ wẹẹ, iran rhọkpa ma sẹtin gha die odaro e Fero do gu e Mosis suan.—Ẹks 8:16-19; 9:10-12.
Orueghe keghi ya emwa eso fi ekhọe werriẹ, ọ na vbe ya eso kakabọ ze vbe udu. Vbene Jehova te hihiẹ dọmwadẹ orueghe ku Ivbi Igipt, ọ na ka gie Mosis kevbe Erọn ne iran ya ya obọ sekhae ne Fero. Avbe orueghe na wa gele sunu vbene iran wa ya tae zẹẹ, ọna ẹre ọ rhiẹre ma wẹẹ emwa ne Jehova ya zẹ ihe egbe ẹre Mosis vbe Erọn ghaa khin. Emwi nọ sunu na keghi ya eni e Jehova titi gba Igipt hia, ọ na ya Ivbi Izrẹl kevbe Ivbi Igipt eso fi ekhọe werriẹ, sokpan ọ keghi ya e Fero kevbe emwa ni yẹrike kakabọ ze vbe udu. (Ẹks 9:16; 11:10; 12:29-39) Ivbi Igipt ma gha roro ẹre wẹẹ, te iran ru emwi nọ ya ohu mu osa ọghe iran, ẹre ọ si ẹre ne iran na gha rri oya, sokpan te iran wa rẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ ghaa rri osa ọghe iran oya. Osanobua ghi hihiẹ orueghe nogie ihinrin yan Ivbi Igipt nẹ, “avbe ekhaẹmwẹ kevbe emwa nii keghi wa gha ghee Mosis gẹdẹgbẹẹ.”—Ẹks 11:3.
Gualọ Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
(Ẹksodọs 6:3) I rhie egbe ma Ebraham, Aizik kevbe Jekọb zẹ vbe Osanobua Ne Oghodua. Sokpan, I ma ya eni mwẹ ne ọ huanrẹn ighẹ [Jehova, NW] rhie egbe ma iran.
it-1 78 ¶3-4
Oghodua
Vbe ẹghẹ ne Jehova ya ru eyan ma Ebraham wẹẹ ọ gha biẹ Aizik, e Jehova keghi rhiegbe ma rẹn zẹvbe “Osanobua Ne Oghodua” (ʼEl Shad·daiʹ), rhunmwuda, te ọ khẹke ne Ebraham gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe wẹẹ e Jehova mwẹ ẹtin nọ khian ya mu eyan nii sẹ. Vbene ẹghẹ ya khian, iwaeni na, ẹre Baibol vbe loo vbe ọ guan kaẹn vbene Jehova khian ya fiangbe Aizik kevbe Jekọb zẹvbe ivbi uniẹn ọghe Ebraham.—Gẹn 17:1; 28:3; 35:11; 48:3.
Ọna ẹre ọ si ẹre ne Jehova na tama e Mosis wẹẹ: “I rhie egbe ma Ebraham, Aizik kevbe Jekọb zẹvbe Osanobua Ne Oghodua [beʼElʹ Shad·daiʹ]. Sokpan, I ma ya eni mwẹ ne ọ huanrẹn ighẹ [Jehova, NW] rhie egbe ma iran.” (Ẹks 6:3) Ọna ma rhiema wẹẹ, Ebraham, Aizik kevbe Jekọb ma rẹn eni Osanobua nọ re Jehova, rhunmwuda te iran wa gha loo eni Osanobua vbe ẹghẹ hia uhiẹn ya sẹ egbe emwa ni ka rrie agbọn khẹ iran. (Gẹn 4:1, 26; 14:22; 27:27; 28:16) Ebe Gẹnẹsis ẹre ọ wa mobọ ta okha ọghe avbe eguọmwadia Osanobua nẹdẹ na guan kaẹn na. Vbe Baibol nokaro na ya urhuẹvbo e Hibru gbẹn, igba 6 kẹkan ẹre ifiẹmwẹ na nọ re “Oghodua” ladian vbe ebe Gẹnẹsis, sokpan eni Osanobua nọ re Jehova keghi ladian igba 172. Agharhemiẹn wẹẹ avbe eguọmwadia Osanobua nẹdẹ na wa tobọ iran bẹghe vbene Jehova mwẹ ẹtin hẹ, nọ ya iran rẹn wẹẹ, irẹn ẹre ọ gele “Osanobua Ne Oghodua,” ẹkpotọ ma wa kie ne iran ya rẹn emwi na gele ya eni Osanobua kha. Vbe nọ dekaan ọna, ebe na tie ẹre The Illustrated Bible Dictionary (Vol. 1, p. 572) keghi kha wẹẹ: “Vbe ọ ka rhiegbe ma eguọmwadia ẹre nẹdẹ, ọ keghi gi iran rẹn emwi ne irẹn gha ru vbe odaro; ọna keghi ru iyobọ ne iran ya rẹn wẹẹ Irẹn na vbe tiẹre Yahweh, keghi re Osa (ʼel) nọ gha sẹtin (ọna sẹtin gha re emwi na ye sadday kha) mu eyan rẹn hia sẹ. Emwi ne Mosis miẹn vbe oha ne erhẹn ghaa ye sẹ emwi ne avbe eguọmwadia Osanobua nẹdẹ nii ka rẹn vbekpae eni Osanobua. Osanobua keghi gi e Mosis rẹn emwi ne eni irẹn nọ re Yahweh demu. Ọ na vbe gi ẹre rẹn wẹẹ, ẹghẹ ọkpa i rrọọ ne irẹn khian ya sẹ eguọmwadia irẹn rae.”—Edited by J. D. Douglas, 1980.
(Ẹksodọs 7:1) E Nọyaẹnmwa keghi kha wẹẹ, “Ghe, I khian ya uwẹ ru vbene Osanobua ye ne ọba. Ọtuẹn ighẹ Erọn ghi gha guan nuẹn zẹ vbe akhasẹ ruẹ.
it-2 435 ¶5
E Mosis
E Jehova na ye loo e Mosis agharhemiẹn wẹẹ e Mosis te gha roro ẹre wẹẹ irẹn ma gbegba. E Mosis ẹre ọ ka tobọre rhiegbe ẹre ladian zẹvbe ọmwa nọ khian miẹn Ivbi Izrẹl fan sokpan vbe ukpo 40 ghi gberra nẹ, e Mosis na ghi gha kha wẹẹ irẹn ma gbegba, ọ na wẹẹ irẹn ba ẹmwẹ. Ọna wa rhiẹre ma wẹẹ ọ fi werriẹ nẹ. Ọ na kue wẹẹ ne Jehova gie ọmwa ọvbehe. Ẹmwẹ ne Mosis ta na keghi ya ohu mu e Jehova, sokpan e Jehova ma rhunmwuda ọni kha wẹẹ, irẹn i ghi loo e Mosis, nọghayayerriọ, ọ keghi zẹ Erọn nọ gha re ọmunu ọghe Mosis. E Mosis kegha re ọmwa ne Osanobua ya zẹ ihe egbe, rhunmwuda ọni, ọ gha gia na kha wẹẹ e Mosis kegha re “Osanobua” ne Erọn rhunmwuda Erọn ẹre ọ ghaa re ọmunu ọghe Mosis. Ọ khọ wẹẹ, emwi ne Jehova tama e Mosis ẹre Mosis ghi tama Erọn nọ gu irẹn tama avbe ọkaolotu ọghe Ivbi Izrẹl, vbe irẹn vbe Erọn gu iran do iko, erriọ vbe gha ye vbe Osanobua gie iran bu e Fero, (e Fero na ẹre ọ rri ọba lele Fero ne Mosis lẹẹ na). (Ẹks 2:23; 4:10-17) Vbene ẹghẹ ya khian, e Jehova keghi tie Erọn “akhasẹ,” ọghe Mosis. Ọna rhiema wẹẹ, vbene Osanobua ya gha dia e Mosis zẹvbe akhasẹ ọghẹe, erriọ vbe khẹke ne Mosis ya gha dia Erọn. Vbe deba ọni, e Jehova keghi kha wẹẹ irẹn ya e Mosis khian “Osanobua” ne Fero, ọna rhiema wẹẹ, te Jehova rhie ẹtin kevbe ọdakha ne Mosis nọ ya kha yan e Fero, rhunmwuda ọni, ọ ma khẹke ne ohan e Fero gha mu e Mosis.—Ẹks 7:1, 2.
E Baibol Na Tie
(Ẹksodọs 6:1-15) Ẹre Nọyaẹnmwa na tama e Mosis wẹẹ, “U gha miẹn emwi ne I gha ru ọba re ban. I gha ya obọ ne ọ tọn muẹn ne ọ miẹn ehe na gie iran gha khian. Vbe ẹmwata I gha ru ẹe ne ọ ya obọ ẹre khulo uwa ladian hin ẹvbo ẹre rre.” 2 Osanobua keghi gu e Mosis guan wẹẹ, “Mẹ ọrọre Nọyaẹnmwa. 3 I rhie egbe ma Ebraham, Aizik kevbe Jekọb zẹ vbe Osanobua Ne Oghodua. Sokpan, I ma ya eni mwẹ ne ọ huanrẹn ighẹ Nọyaẹnmwa rhie egbe ma iran. 4 I vbe gu iran ta ile vbe ne I na yan wẹẹ, I gha mu otọ Kenan ne iran, otọe ne iran gha ye, zẹ vbe orhunmwuyẹn. 5 Banbanna nian, I họn utumwẹ obalọ ọghe ivbi Izrẹl nẹ, emwa ne ivbi Igipt ya khian eviẹn, I keghi ye ile mwẹ rre. 6 Rhunmwuda ọnii, wẹ ghi ya tama ivbi Izrẹl wẹẹ, ‘Mẹ ọrọre Nọyaẹnmwa, I gha fannọ uwa ye otọ vbe obọ iwinna ekuẹnkuẹn ne ivbi Igipt ya ẹtin munọ uwa ya winna. I gha miẹn uwa fan hin uwu eviẹn ne uwa ye ne iran. I gha fannọ uwa ye otọ vbe ekpa ne I gha na tọn obọmwẹ ne ọ wegbe mu ne I ya rri iran oya nọ mu ohan. 7 I gha ya uwa ru emwa mwẹ, mẹ ghi gha re Osanobua uwa. Wa gha vbe rẹn ighẹ mẹ ọre Nọyaẹnmwa ne Osanobua rua vbe I gha fannọ uwa ye otọ hin ọviẹn ọmwa rre vbe Igipt. 8 I gha viọ uwa gha rrie otọe nii ne I mobọ yan wẹ I gha mu ne Ebraham, Aizik kevbe Jekọb. I gha mu ne uwa ne ọ gha re ọwua, mẹ ọrọre Nọyaẹnmwa.’ ” 9 E Mosis keghi ya ta ẹmwẹ na ma ivbi Izrẹl, sokpan iran ma rhie ehọ nẹẹn ta yi rhunmwuda, ihe eviẹn ne iran ye, ya egbe wọ iran. 10 Ẹre Nọyaẹnmwa na khama e Mosis wẹẹ, 11 “Gha khian, ya tama ọba Igipt wẹ ne ọ gie ivbi Izrẹl kpao vbe otọe ẹre rre.” 12 Sokpan e Mosis tama Nọyaẹnmwa wẹẹ, “Ugbẹn vbe a miẹn wẹ nene ivbi Izrẹl tobọ iran ma rhie ehọ mẹ ta yi, vbọzẹ ne ọba Igipt gha na rhie ehọ mẹ ta yi? Mẹ nọ, I i guara guan.” 13 E Nọyaẹnmwa keghi yi iyi ma e Mosis kevbe Erọn ne iran ya tama ivbi Izrẹl kevbe ọba Igipt wẹ te a gie iran wẹ ne iran viọ ivbi Izrẹl ke otọe Igipt ladian. 14 E Riubẹn ne ovbi e Jekọb ne ọdiọn biẹlẹ emọ enẹ, Hanọk, Palu, Hẹzrọn kevbe Kami, ena ọre erha odede uniẹn iran. 15 E Simiọn biẹlẹ emọ ehan: Jemuẹl, Jamin, Ohẹn, Jakin, Zoha kevbe Siọl, ne okhuo ne ọre ovbi e Kenan biẹe: enii ọrọre erha odede uniẹn ne a tie ginna iran.
JULY 13-19
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | ẸKSODỌS 8-9
“E Fero Ne Ọmwa Itengbemu Ma Rẹn Wẹẹ Te Irẹn Ghaa Ya Emwamwa Ọghe Osanobua Mwẹ Amusẹ”
(Ẹksodọs 8:15) Ọba ghi miẹn wẹẹ emwi hia vbe maan nẹ, ọ na dọlegbe yin ehọ, ọ ma ghi vbe zẹ ye Mosis kevbe Erọn re zẹ vbene Nọyaẹnmwa khare.
it-2 1040-1041
Izevbudu
Ke ẹghẹ gha dee, ẹre Jehova ke mwẹ izinegbe vbe egbe dọmwadẹ emwa kevbe agbẹnvbo ughughan. Ọ na ye gi iran gha rrọọ, agharhemiẹn wẹẹ, ọ te khẹke nọ guọghọ iran rua. (Gẹn 15:16; 2 Pit 3:9) Rhunmwuda izinegbe na, eso keghi miẹn ẹkpotọ ya fi werriẹ, ọ na ghi yabọ iran (Jọs 2:8-14; 6:22, 23; 9:3-15), sokpan eso ma kue fi werriẹ, iran keghi kakabọ ze vbe udu, iran na vbe gbodan ghee Jehova kevbe eguọmwadia ẹre. (Diut 2:30-33; Jọs 11:19, 20) E Jehova i da ọmwa obọ yi nẹ ghẹ ze vbe udu, ọna ẹre ọ si ẹre ne Baibol na kha wẹẹ, ‘ọ ya iran ze vbe udu.’ E Jehova gha ghi guọghọ emwa dan hia ni zẹ utun vbe ehọ nẹ, emwa ghi do rẹn vbene ọ mwẹ ẹtin hẹ kevbe emwi ne eni ẹnrẹn gele demu.—Yae taa Ẹks 4:21; Jọn 12:40; Rom 9:14-18.
(Ẹksodọs 8:18, 19) Avbe ọbo edunna hia ni rre Igipt keghi te hia ne iran vbe ya ẹbo iran ru ẹkhunkhun, sokpan iran ma sẹtin. Ẹkhunkhun keghi gba ehe hia. 19 Avbe ọbo edunna keghi tama ọba wẹẹ, “Osanobua ọre ọ ru emwi na!” Sokpan ọba keghi yin ehọ, ọ ma zẹ ye Mosis kevbe Erọn re zẹ vbene Nọyaẹnmwa khare.
(Ẹksodọs 9:15-17) Akpawẹ te I ya obọmwẹ mu emianmwẹ kuọ ruẹ kevbe emwa ruẹn, wa hia gha wulo nẹ. 16 Sokpan I ke sẹ uwa rae ye agbọn ne I miẹn ehe na rhie ẹtin mwẹ ma ruẹn, kevbe ne otiti mwẹ miẹn ehe na titi gba otọ agbọn hia. 17 Sevba te u ye hio ku emwa mwẹ, u ma gie iran kpao.
it-2 1181 ¶3-5
Ekhọe Dan
Ugbẹnso, e Jehova keghi loo emwa dan ya mu ahoo ọghẹe sẹ vbene iran tobọ iran i na rẹn. Emwa dan na keghi gbodan ghee Osanobua, sokpan irẹn gha sẹtin ru ẹre ne eguọmwadia irẹn ye gha ga irẹn kevbe ne iran sẹtin da imudiase ọghe iran yi. Ọ gha vbe sẹtin ru ẹre ne emwi ne emwa vbenian ru ya emwa rẹn vbene irẹn gele mwẹ ẹtin hẹ. (Rom 3:3-5, 23-26; 8:35-39; Psm 76:10) Ebe Itan 16:4 wa so igiẹ ye ọna, ọ keghi kha wẹẹ: “Emwi ne Nọyaẹnmwa yi hia wa mwẹ ne a zẹ yotọ khẹ ọre; emwi ne a ghae khẹ ọmwa dan ọrọre ọfuan.”
Ọkpa vbe usun emwa ne Jehova rhie ẹtin ẹre ma kegha re Fero. E Jehova keghi gie Mosis vbe Erọn bu ẹre, ne iran ya ya obọ sekhae nẹẹn, nọ fan Ivbi Izrẹl hin eviẹn rre. Ẹi re Osanobua ẹre ọ ya e Fero ze vbe udu, sokpan ọ na gie Fero ye gha rre agbọn, ọ na vbe ru emwi eso nọ yae vẹ na rẹn wẹẹ, ọmwa nọ mwẹ ekhọe ibisi ẹre Fero gele gha khin rhunmwuda ọni, uwu ẹre ọ khẹke ẹre. Emwi nọ ya e Jehova ru ena hia wa rre ebe Ẹksodọs 9:16 nọ khare wẹẹ: “Sokpan I keghi sẹ uwẹ rae ye agbọn ne I miẹn ehe na rhie ẹtin mwẹ ma ruẹn, kevbe ne otiti mwẹ miẹn ehe na titi gba otọ agbọn hia.”
E Jehova keghi rhie ẹtin ẹnrẹn ma vbe ọ hihiẹ orueghe igbe yan Ivbi Igipt kevbe vbe ọ fuẹn e Fero kevbe ivbiyokuo ẹre rua vbe Okun Nọ Baa. (Ẹks 7:14–12:30; Psm 78:43-51; 136:15) Te agbẹnvbo nibun ye gha ya emwi nọ sunu na zẹ erre uhiẹn vbe ukpo nibun ghi gberra nẹ. Ọna keghi ya iran gha rhie uyi gie Jehova. (Jọs 2:10, 11; 1 Sam 4:8) Akpawẹ te Jehova gbe Fero rua vbobọvbobọ nii, ẹkpotọ i ghẹ te kie ne Jehova ya rhie ẹtin ẹnrẹn ma vbe odẹ vbenian.
Gualọ Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
(Ẹksodọs 8:25-27) Ẹre ọba na tie Mosis kevbe Erọn, ọ wẹẹ, “Wa gha khian ya zọ ese ghe Osanobua uwa vbe ore ẹvbo na.” 26 E Mosis keghi wanniẹn wẹẹ, “Ẹi re emwi ne ọ gbae ne ima ru vbe rriọ, rhunmwuda avbe aranmwẹ ne ima ya zọ ese ghe Nọyaẹnmwa Osanobua mwa gha sọnnọ ivbi Igipt, ma gha ye aranmwẹ ne ivbi Igipt wua zọ ese vbe ehe ne iran gha na bẹghe mwa, iran gha filo okuta gbele ima an. 27 Te ima gha khian okhian ikpẹdẹ eha la uwu ato ya zọ ese ghe Nọyaẹnmwa Osanobua mwa zẹ vbene ọ tama mwa.”
w04 3/15 25 ¶9
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Ẹksodọs
8:26, 27—Vbọ ya e Mosis kha wẹẹ, izọese ne Ivbi Izrẹl khian zọ gie Jehova gha “sọnnọ Ivbi Igipt”? Te Ivbi Igipt wa gha ga aranmwẹ nibun vbe ẹghẹ nẹdẹ. Ne Mosis na ya unu kaẹn izọese aranmwẹ keghi ya e Fero gele rẹn wẹẹ, te ọ khẹke nọ gi Ivbi Izrẹl kpaa.
(Ẹksodọs 9:18-21) Danmwehọ, ẹghẹ na vbe ẹdẹnakhuẹ, I gha tue avan ne ukhunmwu ku otọ, egbe ne Igipt ma he miẹn ẹdẹ ke ne a ya bu ẹre. 19 Banbanna nian, tama emwa ruẹn ne iran viọ emwirri hia ne u mwẹ vbe ore la owa, avan ne ukhunmwu ra dele yan emwa hia kevbe avbe emwirri hia ne a ma viọ la owa, ehia gha wulo!’” 20 Afianma keghi fian eso vbe uwu ekhaẹmwẹ ọba Igipt rhunmwuda ẹmwẹ ne Nọyaẹnmwa tae, iran na viọ eviẹn kevbe emwirri la owa. 21 Sokpan eso vbọ ma zẹ ye ẹmwẹ ne Nọyaẹnmwa tae, iran na sẹ eviẹn kevbe emwirri iran rae ye adesore.
Ibuohiẹn Ọghe Osanobua—Ayobọsekhae Lelẹe Khian Ra?
Ẹghẹ eso vbe gha rrọọ, ne Jehova ya loo ovbi ẹghẹ kherhe ya ya obọ sekhae ne emwa. Ọrheyerriọ, te ọ ye kie ẹkpotọ ne iran ya fi werriẹ. Vbe igiemwi, te Jehova ka wa ya obọ sekhae ne Ivbi Igipt, a te miẹn wẹẹ ọ hihiẹ Orueghe Igbe kue iran. Vbe a ghi tiẹre akhuẹ ne Jehova khian hihiẹ orueghe nogie ihinrọn kue Ivbi Igipt, ọ na gie Mosis kevbe Erọn ne iran ya ya obọ sekhae ne Fero kevbe eguọmwadia ẹre wẹẹ, okuta avannukhunmwu khian suẹn gha dele vbe otọ Igipt. Sokpan, Osanobua zẹdẹ kie ẹkpotọ ne iran, ne iran mieke na miẹn fan vbe orueghe nii ra? E Baibol keghi kha wẹẹ: “Afianma keghi fian eso vbe uwu ekhaẹmwẹ ọba Igipt rhunmwuda ẹmwẹ ne Nọyaẹnmwa tae, iran na viọ eviẹn kevbe emwirri la owa. Sokpan eso vbọ ma zẹ ye ẹmwẹ ne Nọyaẹnmwa tae, iran na sẹ eviẹn kevbe emwirri iran rae ye adesore.” (Ẹks 9:18-21) Ọna rhiema wẹẹ, te Jehova ya obọ sekhae ne iran, ne emwa ni họn ẹmwẹ vbuwe iran mieke na rherhe zẹ emwi ru, ne orueghe nii ghẹ fuẹn iran rua.
E Baibol Na Tie
(Ẹksodọs 8:1-19) Ẹre Nọyaẹnmwa na tama e Mosis wẹẹ, “Bu ọba gha khian ne u ya kha ma rẹn wẹẹ, ‘Vbe nian ọre Nọyaẹnmwa khare, “Gie emwa mwẹ gha khian ne iran ya ga mwẹ. 2 Danmwehọ, a deghẹ u ma kue ne iran gha khian, I gha ya ẹkirẹ ru emwa ẹvbo ruẹ hia emwi. 3 Iran gha vọn ẹzẹ Nail hia, iran ghi ke evba kpao gha die uwu ẹguae ruẹ, ughugha ruẹ, ukpo ne u vbiẹ, ughugha avbe ekhaẹmwẹ ruẹn kevbe emwa ruẹn, kevbe uwu aroewu kevbe uwu ọkpan ebrẹd ruẹ. 4 Iran ghi gha san yan ruẹn, ekhaẹmwẹ ruẹn kevbe emwa ruẹn hia.”’” 5 E Nọyaẹnmwa keghi tama e Mosis ne ọ kha ma Erọn wẹẹ, “Niẹn ọkpọ ruẹ da avbe ẹzẹ, ẹzẹ ne a fian miẹn egbe kevbe ọghọdọ, ne u gie ẹkirẹ vẹ la otọ Igipt.” 6 Ẹre Erọn na niẹn ọkpọ ẹre da ehe ne amẹ ghi ye hia, ẹkirẹ keghi vẹ rre, iran na gba otọe nii. 7 Sokpan, avbe ọbo edunna keghi vbe ya ọbo edunna iran viọ ẹkirẹ ladian. 8 Ọba keghi tie Mosis kevbe Erọn, ọ na wẹẹ, “Wa na erhunmwu ghe Nọyaẹnmwa ne ọ viọ avbe ẹkirẹ hin imẹ kevbe emwa mwẹ egbe rre, I gha gie emwa uwa gha khian ne iran ya zọ ese ghe Nọyaẹnmwa.” 9 E Mosis keghi wanniẹn wẹẹ, “Ẹko rhiẹnrhiẹnmwẹ ọre I gha ya na erhunmwu nuẹn, ekhaẹmwẹ ruẹn kevbe emwa ruẹn, ne ẹkirẹ kpao hin ehe hia ne u ye rre ne a miẹn wẹ ẹzẹ Nail ọkpa ọre iran ghi ye.” 10 Ọba keghi tama rẹn wẹẹ, “Na erhunmwu mẹ akhuẹ.” E Mosis na kha wẹẹ, “Ọ gha wa sẹ, vbene u khare ne u miẹn ehe na rẹn wẹ ẹbọ ọkpa irrọ ne ọ ye vbe Nọyaẹnmwa ne Osanobua mwa. 11 Avbe ẹkirẹ gha suẹ rae ke owa ruẹ, kevbe ekhaẹmwẹ ruẹn kevbe emwa ruẹn, uwu ẹzẹ Nail ọkpa ọre iran ghi gha ye.” 12 Ẹre Mosis kevbe Erọn na kpao sẹ ọba rae, e Mosis keghi kakabọ na erhunmwu ghe Nọyaẹnmwa ye ẹmwẹ ẹkirẹ ne ọ tue yan ọba. 13 E Nọyaẹnmwa keghi ru zẹ vbene Mosis nọ rẹn, avbe ẹkirẹ nii rre uwu owa, ore kevbe oha hia keghi wulo. 14 Ivbi Igipt keghi silo ehia gboo ogege, ẹwia ẹre keghi gbaa ẹvbo nii hia. 15 Ọba ghi miẹn wẹ emwi hia vbe maan nẹ, ọ na dọlegbe yin ehọ, ọ ma ghi vbe zẹ ye Mosis kevbe Erọn re zẹ vbene Nọyaẹnmwa kha re. 16 E Nọyaẹnmwa keghi tama e Mosis wẹẹ, “Tama Erọn wẹẹ, ‘Ya ọkpọ ruẹ fi otọ emwi, ebubẹ gha khian ẹkhunkhun vbe otọ Igipt hia.’” 17 Erọn keghi ru vbe rriọ. Erọn keghi tọn ọkpọ nii mu, ọ na ya ẹe fi otọ emwi, ekhae keghi khian ẹkhunkhun. 18 Avbe ọbo edunna hia ni rre Igipt keghi te hia ne iran vbe ya ẹbo iran ru ẹkhunkhun, sokpan iran ma sẹtin. Ẹkhunkhun keghi gba ehe hia. 19 Avbe ọbo edunna keghi tama ọba wẹẹ, “Osanobua ọre ọ ru emwi na!” Sokpan ọba keghi yin ehọ, ọ ma zẹ ye Mosis kevbe Erọn re zẹ vbene Nọyaẹnmwa kha re.
JULY 20-26
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | ẸKSODỌS 10-11
“E Mosis Kevbe Erọn Keghi Rhie Udinmwẹ Ma”
(Ẹksodọs 10:3-6) Ẹre Mosis kevbe Erọn na bu ọba, iran ke tama rẹn wẹẹ, “Vbe nian ọre Nọyaẹnmwa ne Osanobua ivbi e Hibru khare, ‘De ẹghẹ ne uwa gha fieghe uhunmwu ye ẹmwẹ ne I khama uwa la? Gie emwa mwẹ kpao ne iran ya ga mwẹ. 4 A deghẹ te uwa ye hẹ ighẹ wa ma gie emwa mwẹ gha khian, vbe ẹdẹ ne akhuẹ, I gha gie avbe irhiso rrie ẹvbo uwa. 5 lran gha bun sẹrriọ wẹ, iran ghi mama rhu otọ. Iran gha rri avbe emwi hia ne avan ne ukhunmwu ma mu rhia, iran gha rri erhan uwa hia ni ghi kẹ. 6 Iran gha vọn ẹguae ruẹ hia kevbe owa avbe ekhaẹmwẹ ruẹn kevbe emwa ruẹn hia, iran gha khọ sẹ emwikemwi ne avbe erha uwa he miẹn. Ọba keghi fi ọdelegbe, ọ na kpao.’”
w09 7/15 20 ¶6
Ya Egbe Tae Jesu—Gha Ya Udinmwẹ Kporhu
6 Muẹn roro, aro udinmwẹ ne Mosis rhiema vbe ọ ya ta uhunmwu ne Osanobua gie ẹre ma e Fero. Ẹi re te emwa wa gha ghee Fero zẹvbe ọmwa ne osa ọghe iran ya zẹ ihe egbe kẹkan, sokpan te iran wa gha ghee ẹre wẹẹ, osa ẹre Fero tobọre khin rhunmwuda iran kegha ghee Fero zẹvbe ovbi osa ọghe ovẹn na tie ẹre Ra. A sẹtin miẹn wẹẹ, e Fero ghaa ga amazẹ ọghe irẹn tobọ irẹn vbene avbe Ọba ọghe Igipt nikẹre vbe gha ru ẹre. E Fero gha ta ẹmwẹ nẹ, ai muan rẹn. Te Fero wa gha ya ẹtin vbe iwegbe khaevbisẹ, rhunmwuda ọni, emwi nọ rre ọre ekhọe ẹre ọ ya gha ru emwi. Ọmwa vbenian ẹre Mosis ne ọmwa ọmẹhẹ nọ vbe re ọsuohuan ya mudia ye odaro ẹre inugba nọ khin, vbene Fero ma na gie na tie ẹre. De aro uhunmwu ne Mosis ya tama e Fero? Orueghe ne Jehova khian hihiẹ yan Ivbi Igipt. Ọ na vbe wẹẹ ne Fero fan ẹbo emwa nibun ni te gha re eviẹn ọghẹe! Ọmwa nẹi mwẹ udinmwẹ gha sẹtin yo egbe uhunmwu vbenian ra? Hiehie!—Nọm 12:3; Hib 11:27.
(Ẹksodọs 10:24-26) Ọba keghi tie Mosis, ọ keghi khama rẹn wẹẹ, “Wa sẹtin gha khian ya ga e Nọyaẹnmwa, avbe amwẹ uwa kevbe ivbi uwa sẹtin lele uwa gha khian, sokpan a ma wẹ avbe ohuan, ẹwe kevbe ẹmila uwa, a ghi sẹ eni rae ye edinran.” 25 E Mosis keghi tama rẹn wẹẹ, “Ọni rhiema wẹ, wẹ ọre ọ ghi viọ aranmwẹ ne ima gha ya zọ ese ke ihaoko ne a giẹn uan ne ima gha ya zọ ese ghe Nọyaẹnmwa ne Osanobua mwa. 26 Te avbe emwirri ima vbe lele ima khian. Ma i ra fi ọkpa ye odieke. Te ima ra hannọ emwi ne ima ra ya zọ ese ghe Nọyaẹnmwa ne Osanobua mwa, vbe ẹi re te ima sẹ evba nii nẹ, ma tobọ ima i khian rẹn emwi ne ima gha ya ga e Nọyaẹnmwa.”
(Ẹksodọs 10:28) Ọ keghi tama e Mosis wẹẹ, “Wa kpao vbe ehe ne I ye rre. Wa mwẹ ẹwaẹn ne uwa ghẹ dọlegbe bu mwẹ rre, rhunmwuda, ẹdẹ ne uwa gha ye rre, a gha gbele uwa a.”
(Ẹksodọs 11:4-8) E Mosis keghi tama ọba wẹẹ, “Vbe nian e Nọyaẹnmwa khare, ‘Ẹdẹ gha ye egbe rrie ogiasọn, I gha la uwu ẹvbo Igipt. 5 Emọ ọdiọn ni re ikpia hia vbe Igipt gha wulo, kevbe ovbi ọba Igipt ne okpia ne ọdiọn ne ọ ra rriọba lele ẹe, ya sẹ egbe ọmọ ọdiọn ne okpia ọghe okhuo ọviọnmwa ne ọ lọ emwi vbe olọ. Emọ ne avbe ẹmila ka biẹlẹ gha wulo. 6 Urhu eve ne ọ la gha gba otọ Igipt, egbe ne ọ ma he ka sunu ẹdẹ ra a ma wẹ a gha ye vbe họn egbe ọre ọvbehe. 7 Sokpan vbe ehe ne avbe ivbi Izrẹl ye, ekita i ra gbọọ ọmwa ra emwirri rhọkpa vbọ, ne uwa miẹn ehe na rẹn wẹ e Nọyaẹnmwa rhie alughaẹn ye ẹkpo ivbi Igipt kevbe ivbi Izrẹl.’” 8 E Mosis keghi kha wẹẹ, “Ẹghẹ nii avbe ekhaẹmwẹ ruẹn na ghi bu mwẹ gha dee, iran ghi ya uhunmwu rhanmwẹ otọ mẹ wẹẹ, ‘Gha khian ke uwẹ kevbe emwa ruẹn. Iyeke ọnii, I ghi kpao.’” Ẹre Mosis na guọnmwẹ egbe kpao sẹ ọba Igipt rae.
it-2 436 ¶4
E Mosis
Udinmwẹ kevbe amuẹtinyan ne Mosis kevbe Erọn ghaa mwẹ ẹre ọ ya iran sẹtin mudia vbe odaro e Fero. E Jehova keghi ya orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe ru iyobọ ne Mosis kevbe Erọn, ọna ẹre ọ zẹe ighẹ iran sẹtin ru iwinna ne irẹn waa iran re. Ya ekhọe ruẹ zomwa rẹn, vbene ẹguae Fero ghaa ye hẹ vbe ẹghẹ nii. Irẹn ẹre ọ ghaa re ọba ọghe Igipt kevbe wẹẹ, ọdakha ọghẹe ẹre ọ ghi sẹ vbe uhunmwu otagbọn hia vbe ẹghẹ nii. Te ẹguae nii wa gha mose, evba nii ẹre Fero ne ogidigan ne emwa ghaa ga zẹvbe osa ghaa ye, irẹn kevbe avbe ekhaẹmwẹ ọnrẹn, avbe ọkaokuo ọghẹe kevbe avbe eviẹn ọghẹe. Avbe ọbo edunna wa vbe gha rre evba, iran na ẹre Fero wa gha loo ya gu e Mosis kpigho. Iran ẹre ọ vbe gha zẹ lele Fero vbe otọ Igipt hia. Te ena hia wa gha ya orrirri gbe ku emwa. Ẹi re avbiẹ inugba ẹre Mosis vbe Erọn ya miẹn e Fero vbe ẹguae, sokpan e Fero na ye rri vbe ekhọe rhunmwuda ọ ma hoo nọ fan Ivbi Izrẹl hin eviẹn rre. Uhiẹn vbe iran ghi tama e Fero orueghe nogie erẹnrẹn ne Jehova khian hihiẹ yan otọ Igipt, a keghi khulo iran hin odaro e Fero rre. Vbe Jehova ghi vbe hihiẹ orueghe nogie ihinrin yan otọ Igipt nẹ, e Fero keghi tama iran wẹẹ, ne iran ghẹ werriegbe fi owẹ la ẹguae ọghe irẹn, vbe ẹi re erriọ, iran ghi ya uhunmwu khiẹ ọre.—Ẹks 10:11, 28.
Gualọ Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
(Ẹksodọs 10:1, 2) E Nọyaẹnmwa keghi tama e Mosis wẹẹ, “Bu ọba gha khian. I gie irẹn kevbe ekhaẹmwẹ ọnrẹn yin ehọ nẹ ne I miẹn ehe na winna avbe iwinna ọyunnuan ma iran. 2 Ne uwa vbe miẹn ya kpa itan ma avbe ivbi uwa kevbe eyẹ uwa vbe ne I do ivbi Igipt ọzuọ hẹ vbe I winna iwinna ọyunnuan mwẹ ma iran. Wa hia fẹẹrẹ gha vbe rẹn wẹ mẹ ọrọre Nọyaẹnmwa.”
w95 9/1 11 ¶11
Emwa Ni Sẹ Osẹe Gbe Osa Ọghe Ohoghe
11 Vbe Ivbi Izrẹl ye rre Igipt, e Jehova keghi tama e Mosis wẹẹ: “Bu ọba gha khian. I gie irẹn kevbe ekhaẹmwẹ ọnrẹn yin ehọ nẹ ne I miẹn ehe na winna avbe iwinna ọyunnuan ma iran. Ne uwa vbe miẹn ya kpa itan ma avbe ivbi uwa kevbe eyẹ uwa vbe ne I do ivbi Igipt ọzuọ hẹ vbe I winna iwinna ọyunnuan mwẹ ma iran. Wa hia fẹẹrẹ gha vbe rẹn wẹ mẹ ọrọre Nọyaẹnmwa.” (Ẹksodọs 10:1, 2) Ivbi Izrẹl ni họn ẹmwẹ ne Jehova, gha tama ivbi iran vbekpae iwinna ọyunnuan ne Jehova ru. Ivbi iran ghi vbe tama emọ ne iran gha biẹlẹ vbekpa re, erriọ iran khian gha ru ẹre ke orre ya fi orre. Rhunmwuda ọni, ẹghẹ ọkpa i rrọọ na khian ya mianmian iwinna ọyunnuan ne Jehova ru. Erriọ vbe ye vbe ẹdẹnẹrẹ, iwinna nọ bi ye izabọ ọghe evbibiẹ emọ ọre ne iran gha maa ivbi iran emwi vbekpae Jehova.—Diuteronomi 6:4-7; Itan 22:6.
(Ẹksodọs 11:7) Sokpan vbe ehe ne avbe ivbi Izrẹl ye, ekita i ra gbọ ọmwa ra emwirri rhọkpa vbọ, ne uwa miẹn ehe na rẹn wẹ e Nọyaẹnmwa rhie alughaẹn ye ẹkpo ivbi Igipt kevbe ivbi Izrẹl.’”
it-1 783 ¶5
Okhian
E Jehova keghi ya emwi ọyunnuan nọ ru miẹn Ivbi Izrẹl fan, ọna keghi ya emwa gha rhie urhomwẹ gie Jehova. Ivbi Izrẹl ghi fian Okun Nọ Baa rraa sẹ obọ nọkpa nẹ, e Mosis kevbe ikpia Izrẹl keghi suẹn gha so ihuan urhomwẹ gie Osanobua, vbene Miriam ne ọtiọnrẹn nokhuo nọ vbe re akhasẹ nokhuo kevbe ikhuo Izrẹl, na rhie ukusẹ, iran na gha rra ihuan ne avbe ikpia nii ghaa so, iran na vbe gha gbe. (Ẹks 15:1, 20, 21) E Jehova keghi miẹn iran fan vbe obọ eghian ọghe iran. Vbe iran kpa hin Igipt rre, e Jehova ma gie emwa nagbọn ra aranmwẹ nọ khọọ rhie ikuanegbe ne iran; ekita rhọkpa ma gbọọ iran amaiwẹ te ọ khian fian iran re. (Ẹks 11:7) Ebe Ẹksodọs ma wa ya unu kaan rẹn taara wẹẹ e Fero wu ye uwu Okun Nọ Baa, sokpan ebe Psalm 136:15 ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova “gie ẹzẹ gbele ọba Igipt kevbe ivbiyokuo ẹre.”
E Baibol Na Tie
(Ẹksodọs 10:1-15) E Nọyaẹnmwa keghi tama e Mosis wẹẹ, “Bu ọba gha khian. I gie irẹn kevbe ekhaẹmwẹ ọnrẹn yin ehọ nẹ ne I miẹn ehe na winna avbe iwinna ọyunnuan ma iran. 2 Ne uwa vbe miẹn ya kpa itan ma avbe ivbi uwa kevbe eyẹ uwa vbe ne I do ivbi Igipt ọzuọ hẹ vbe I winna iwinna ọyunnuan mwẹ ma iran. Wa hia fẹẹrẹ gha vbe rẹn wẹ mẹ ọrọre Nọyaẹnmwa.” 3 Ẹre Mosis kevbe Erọn na bu ọba, iran ke tama rẹn wẹẹ, “Vbe nian ọre Nọyaẹnmwa ne Osanobua ivbi e Hibru khare, ‘De ẹghẹ ne uwa gha fieghe uhunmwu ye ẹmwẹ ne I khama uwa la? Gie emwa mwẹ kpao ne iran ya ga mwẹ. 4 A deghẹ te uwa ye hẹ ighẹ wa ma gie emwa mwẹ gha khian, vbe ẹdẹ ne akhuẹ, I gha gie avbe irhiso rrie ẹvbo uwa. 5 lran gha bun sẹrriọ wẹ, iran ghi mama rhu otọ. Iran gha rri avbe emwi hia ne avan ne ukhunmwu ma mu rhia, iran gha rri erhan uwa hia ni ghi ke ẹe. 6 Iran gha vọn ẹguae ruẹ hia kevbe owa avbe ekhaẹmwẹ ruẹn kevbe emwa ruẹn hia, iran gha khọ sẹ emwikemwi ne avbe erha uwa he miẹn. Oba keghi fi ọdelegbe, ọ na kpao.’” 7 Ekhaẹmwẹ ọba Igipt keghi tama rẹn wẹẹ, “Inu ẹghẹ oko na ra kpokpo ima la vbe otọe yi? Gie ivbi Izrẹl nikpia kpao ne iran ya ga e Nọyaẹnmwa ne Osanobua iran. Wẹ ma he ye rẹn nian ighẹ Igipt khian ne ọ rẹnkhẹn uan?” 8 Ẹre iran na dọlegbe viọ e Mosis kevbe Erọn bu ọba Igipt gha dee, rẹn keghi tama iran wẹẹ, “Wa sẹtin gha khian ne uwa ya ga e Nọyaẹnmwa ne Osanobua uwa, sokpan, gha ọ khian vbọ?” 9 E Mosis wanniẹn wẹẹ, “Te ima hia khian kevbe ivbi ima negiẹrẹ kevbe avbe ọmaẹn, te ima viọ ivbi ima nikpia kevbe ivbi ima nikhuo khian, ohuan kevbe ẹwe kevbe ẹmila rhunmwuda te ima ra tie eghọ ugamwẹ ne Nọyaẹnmwa Osanobua ima.” 10 Ọba keghi tama iran wẹẹ, Mẹ ya eni e Nọyaẹnmwa vẹn ihẹn wẹ! Mẹ i ra gie uwa viọ amwẹ uwa kevbe ivbi uwa. Arodae nian wẹ emwidan ọre ọ rre uwa ekhọe. 11 Hiehiere! Wa ne ikpia ọre ọ gha yo ya ga Osanobua, a deghẹ ọnii wa ho. “Oni ọre iran ghi ya khulo iran hin odaro ọba rre. 12 E Nọyaẹnmwa keghi tama e Mosis wẹẹ, nian obọ ruẹ da otọ Igipt ne u gie avbe irhiso gha dee. Iran gha do rri emwi hia ne ọ ghi wan nẹ, avbe emwi hia ne avan ne ukhunmwu fi yi.” 13 Ẹre Mosis na niẹn ọkpọ ẹre, e Nọyaẹnmwa na gie ẹhoho hoho la otọe nii hia la ẹghẹ avan kevbe ẹghẹ asọn hia ke odẹ ọlarre ovẹn gha dee. Ẹdẹ ghi gbe, ọ viọ avbe irhiso nii hia rre nẹ. 14 Iran ke wa vẹ gba otọe nii hia, iran na gha rre ẹvbo nii hia. Ọna ke gha re oghẹn irhiso ne ọ bun sẹẹ ne a he miẹn ra ne a ghẹ ghi miẹn. 15 Iran keghi wa rhu gba otọ sẹrriọ ne ehia ghi na biua nunu-unu. Iran na rri emwi ne ọ ghi zọ nẹ vbe otọe nii, ke vbe ọmọ erhan hia ne avan ne ukhunmwu ghi fi yi. Emwi ọkpa ne ọ mwẹ ebe ne a ghi sẹrae i rrọọ vbe erhan kevbe irunmwu nii rre otọe Igipt.
JULY 27–AUGUST 2
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | ẸKSODỌS 12
“Vbene Ugie Alagberra Ya Dekaẹn Ivbiotu E Kristi”
(Ẹksodọs 12:5-7) Ọ kere ne ọ gha re aranmwẹ ne ọ ma bun obọ, a ma kuan ẹre egbe, ọwọe ne ọ he rre ukpo ọkpa, wa sẹtin mu ohuan ra ẹwe. 6 Wa ghi muẹn hin rre khẹ ikpẹdẹ ne ogiwenẹ ọghe uki na, ẹghẹ ne ivbi Izrẹl hia gha ya gbele aranmwẹ. 7 “Iran ghi rhie vbe esagiẹn ọnrẹn ya vin urho kevbe odukhunmwu onurho owa ne a ra na rri avbe aranmwẹ nii.
w07 1/1 20 ¶4
“U Ghi Gha Sọyẹnmwẹ”
4 E Nisan 14 vbe ukpo 33 C.E., ẹre Jesu wu. E Nisan 14 kegha re ẹdẹ oghọghọ vbe otọ Izrẹl vbe ẹghẹ nẹdẹ, ẹdẹrriọ ẹre iran ya gha do Ugie Alagberra. Vbe ẹdẹ nẹdẹrriọ vbe ukpo ukpo, ẹgbẹe ughughan vbe otọ Izrẹl ghi gbe ohuan nẹi mwẹ orra, iran ghi vbe koko rri evbare. Ugie na ne iran ghaa do kegha ye iran ẹre rre, odẹ ne Jehova ya loo esagiẹn ohuan ya miẹn emọdiọn ọghe Ivbi Izrẹl fan vbe ẹghẹ ne odibosa ya gbele emọdiọn ọghe Ivbi Igipt rua vbe Nisan 14 vbe ukpo 1513 B.C.E. (Ẹksodọs 12:1-14) Oteghe ohuan ọghe Alagberra keghi mudia ye ihe Jesu. E Pọl keghi kha wẹẹ: “A ya e Kristi ne ọre oteghe ohuan alagberra mwa, zọ ese nẹ.” (1 Kọrinti 5:7) Vbene esagiẹn oteghe ohuan Alagberra ya miẹn emwa nibun fan, erriọ esagiẹn ne Jesu da kua vbe ya miẹn emwa nibun fan.—Jọn 3:16, 36.
(Ẹksodọs 12:12, 13) “Vbe asọn nii, I gha la otọ Igipt gberra, I ghi gbele emọ ọdiọn ni re ikpia hia vbe otọe nii, kevbe ọghe emwa nagbọn kevbe ọghe emwirri. I gha rri avbe ẹbọ nii rre Igipt oya. Mẹ ọrọre Nọyaẹnmwa. 13 Esagiẹn ni rre onurho ọre ọ gha re ama ne a gha ya gha rẹn owa ne uwa ye, I gha bẹghe esagiẹn, I ghi rhie gberra evba, ọfuan ne irria ikhi na mu khian, i ra sẹ uwa egbe vbe ẹghẹ ne I gha na fi ivbi Igipt emwi.
it-2 583 ¶6
Alagberra
Ọ mwẹ emwi eso na ghaa ru vbe Ugie Alagberra nọ mwẹ amusẹ vbe egbe Jesu. Vbe igiemwi, esagiẹn ne Ivbi Izrẹl ya woo onurho ọghe iran keghi miẹn emọdiọn ọghe iran fan vbe ẹghẹ ne odibosa ya do gbele emọdiọn ọghe Ivbi Igipt rua. E Pọl keghi kha wẹẹ avbe etẹn na hannọ zẹ ọre emọdiọn (Hib 12:23), ne Jesu ya esagiẹn ọghẹe miẹn fan. (1 Tẹs 1:10; Ẹfis 1:7) A ma gha bunnọ ugboloko ọghe oteghe ohuan na ya gha do Ugie Alagberra. E Baibol ka tae yotọ wẹẹ ai khian bun ugboloko Jesu rhọkpa, erriọ gele wa gha ye zẹẹ. (Psm 34:20; Jọn 19:36) Nọnaghiyerriọ, ọ gha gia na kha wẹẹ, Ugie Alagberra ne Ivbi e Ju ghaa do vbe ukpo nibun, rre usun emwi nọ ya Uhi e Mosis gha re ama ọghe emwi ni maan ni dee vbe odaro, te ọ wa vbe ginna Jesu Kristi nọ re “Oteghe Ohuan Osanobua.”—Hib 10:1; Jọn 1:29.
(Ẹksodọs 12:24-27) Wa ghi gha ru emwi na zẹ vbe iyi etẹbitẹ ne uwa kevbe ivbi uwa. 25 Wa ghẹ ghi sẹ otọe nii ne Nọyaẹnmwa ra mu ne uwa, wa ghi ru emwiukpo na. 26 Ivbi uwa gha nọ uwa wẹẹ, ‘De emwi ne a ya emwi ukpo na kha?’ 27 Wa ghi wanniẹn wẹẹ, ‘Izọese Alagberra ọghe Nọyaẹnmwa nọ, ọ rhie gberra owa ivbi Izrẹl vbe Igipt vbe ẹghẹ ne ọ na gbele ivbi Igipt vbene ọ na sẹ owa ima rae.’” Emwa nii keghi diguẹ, iran na ru ugamwẹ.
w13 12/15 20 ¶13-14
‘Ọ Ghi Gha Re Ẹdẹ Ne Uwa Khian Gha Yerre’
13 Ke orre ya fi orre, ẹre Ivbi Izrẹl ya gha maa ivbi iran emwi vbekpae Jehova. Ọkpa vbe usun emwi ne iran ghaa maa ivbi iran re ọre wẹẹ, e Jehova mwẹ ẹtin nọ ya gbogba ga eguọmwadia re. Ivbi iran keghi do rẹn wẹẹ e Jehova i re ẹbọ ne emwa ga nẹi mwẹ arrọọ, nọghayayerriọ, irẹn keghi re Osa nọ gele rrọọ, nọ vbe mwẹ ẹnina daa eguọmwadia re, erriọ wa vbe ya gbogba ga iran. E Jehova keghi rhie ọna ma vbe ọ gbogba ga emọdiọn ọghe Ivbi Izrẹl vbe ẹghẹ nọ ya gbele emọdiọn ọghe Ivbi Igipt rua.
14 Vbe ẹdẹnẹrẹ, evbibiẹ emọ i ghi tama ivbi iran emwi ne Alagberra demu vbe ukpo ukpo zẹvbe ne Ivbi Izrẹl ghaa ru ẹre. Sokpan, wa ne evbibiẹ emọ maa ivbi uwa re wẹẹ, Osanobua gele gbogba ga eguọmwadia re ra? Wa gi ivbi uwa rẹn wẹẹ, wa mwẹ amuẹtinyan nẹi beghe wẹẹ, ẹghẹ ọkpa i rrọọ ne Jehova khian ya fi iyeke gbe emwa rẹn ra? (Psm 27:11; Aiz 12:2) Uwa vbe maa iran re vbe odẹ nọ gha ya sẹ iran ekhọe ra? Uwa ghaa ru vberriọ, ọ gha ya iran deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn.
Gualọ Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
(Ẹksodọs 12:12) “Vbe asọn nii, I gha la otọ Igipt gberra, I ghi gbele emọ ọdiọn ni re ikpia hia vbe otọe nii, kevbe ọghe emwa nagbọn kevbe ọghe emwirri. I gha rri avbe ẹbọ ni rre Igipt oya. Mẹ ọrọre Nọyaẹnmwa.
it-2 582 ¶2
Alagberra
Orueghe Igbe ne Jehova hihiẹ yan otọ Igipt, katekate nogie igbe keghi fa ẹbọ ọghe Igipt rua. (Ẹks 12:12) Agbo kegha re aranmwẹ nọ ru ekpataki ne ẹbọ na tie ẹre Ra, rhunmwuda ọni, ne Ivbi Izrẹl na ya esagiẹn ọghe oteghe ohuan woo onurho ọghe iran kegha re awua nọ vin ihue ne Ivbi Igipt. Vbe deba ọni, aranmwẹ nọ ru ekpataki ẹre ẹmila okpia (bull) ghaa khin ne ẹbọ na tie ẹre Osiris, rhunmwuda ọni, vbe Osanobua ghi gbele emọdiọn ọghe avbe ẹmila ọghe Ivbi Igipt rua, ọ kegha re emwi ekhue ne ẹbọ na. Te emwa vbe gha ga e Fero zẹvbe ovbi ẹbọ na tie ẹre Ra, rhunmwuda ọni, vbe Osanobua ghi gbe ovbi e Fero nọdiọn rua, ọ keghi rhiema wẹẹ, e Ra kevbe Fero i mwẹ ẹtin rhọkpa.
(Ẹksodọs 12:14-16) Ẹdẹ na ghi gha re ẹdẹ ne a gha yerre ne uwa. Wa ghi gha ru emwi ukpo ẹre ne I ya ye emwi ne imẹ ne Nọyaẹnmwa ru rre. Wa ghi gha ru ẹe ke orre ya sẹ orre zẹ vbe emwiukpo ẹdẹdẹmwẹdẹ. 15 “Wa ghi ya ẹdẹ ihinrọn rri ebrẹd ne ọ ma hue. Vbe ikpẹdẹ ne okaro, wa ghi viọ ebrẹd ne ọ huere hin owa rua rre, rhunmwuda ọmwaikọmwa ne ọ rri ebrẹd ne ọ huere ke ikpẹdẹ nokaro ya sẹ ikpẹdẹ ne okiekie, a gha kan ẹn fua hin ọbuohiẹn emwa mwẹ rre. 16 Vbe ikpẹdẹ nokaro kevbe ikpẹdẹ ne ogihinrọn, wa ghi do iko ugamwẹ. Wa ghẹ winna iwinna rhọkpa vbe avbe ẹdẹ nii, sokpan wa sẹtin le evbare.
it-1 504 ¶1
Asikoko
A ma gha ru iwinna nọ wegbe vbe ẹdẹ na do “iko ugamwẹ” nọhuanrẹn. Vbe igiemwi, iran kegha do “iko ugamwẹ” nọhuanrẹn vbe ẹdẹ nokaro kevbe nogie ihinrọn ọghe Ugie Ọghe Ebrẹd Nọ Ma Hue. E Jehova keghi kha wẹẹ: “Vbe ikpẹdẹ nokaro kevbe ikpẹdẹ ne ogihinrọn, wa ghi do iko ugamwẹ. Wa ghẹ winna iwinna rhọkpa vbe avbe ẹdẹ nii, sokpan wa sẹtin le evbare.” (Ẹks 12:15, 16) Vbọrhirhighayehẹ, avbe ohẹn ghaa zọ ese gie Jehova vbe ẹdẹ na ya gha do avbe “iko ugamwẹ” na (Lẹv 23:37, 38), sokpan, ọna ma rhiema wẹẹ, iran rraa uhi ne Jehova yi vbe ọ khare wẹẹ ne iran ghẹ ru iwinna nọ wegbe vbe ẹdẹrriọ. Ẹi re te Ivbi Izrẹl wa gha tota viọ obọ kue akharha vbe ẹdẹrriọ, nọghayayerriọ, te iran wa gha rhiegbe ye ugamwẹ. Ọ ghaa rre ẹdẹ ikẹtin, iran ghi si egbe koko vbe idagbo gha ruẹ emwi vbe obọ e Jehova. A ghi gha tie Ẹmwẹ Osanobua ma iran, a ghi vbe gha rhan otọre ma iran, erriọ a ghi vbe do gha ru ẹre vbe Sinagọg. (Iwinna 15:21) Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, Ivbi Izrẹl ma gha ru iwinna nọ wegbe vbe ẹdẹ ikẹtin ra ẹdẹ ne iran ya gha do “iko ugamwẹ,” iran kegha rhiegbe ye erhunmwu ne a na, iran vbe gha ru erria yan emwi ne iran ruẹ vbekpae Jehova kevbe emwamwa ọghẹe.—Ya ghee ASSEMBLY.
E Baibol Na Tie
(Ẹksodọs 12:1-20) E Nọyaẹnmwa keghi tama e Mosis kevbe Erọn vbe otọ Igipt wẹẹ, 2 “Uki na ọre ọ khian gha re uki nokaro vbe ukpo ne uwa. 3 Tama ivbi Izrẹl hia wẹẹ: Vbe ikpẹdẹ ne ogigbe ọghe uki na, edọmwade ọghọe ghi hannọ oteghe ohuan ọkpa ra ovbi ẹwe ọkpa ye otọ ne ẹgbẹe ọre, oteghe ohuan ọkpọkpa ne igiowa ọkpọkpa. 4 Adeghẹ ẹgbẹe ọkpa kanmwa gbe ne ọ gha sẹtin rri ikun aranmwẹ foo, rẹn vbe ẹdogbo ẹre ne ọ diake sẹ sẹtin gba mu aranmwẹ ọkpa, sokpan vbene iran bun sẹ ọre ọ gha ya gha yerriọ vbene uwa gha ya mwamwa ẹn yọ ọrọre vbene dọmwade ọghọe gha sẹtin re sẹ. 5 Ọ kere ne ọ gha re aranmwẹ ne ọ ma bun obọ, a ma kuan ẹre egbe, ọwọe ne ọ he rre ukpo ọkpa, wa sẹtin mu ohuan ra ẹwe. 6 Wa ghi muẹn hin rre khẹ ikpẹdẹ ne ogiwenẹ ọghe uki na, ẹghẹ ne ivbi Izrẹl hia gha ya gbele aranmwẹ. 7 “Iran ghi rhie vbe esagiẹn ọnrẹn ya vin urho kevbe odukhunmwu onurho owa ne a ra na rri avbe aranmwẹ nii. 8 Vbe asọn nii, te a gha tọn ẹn vbe erhẹn, a ghi ye ebrẹd ne ọ ma hue kevbe oriwo rriọe. 9 Wa ghẹ rri ọre ọghọgbọn ra na le ẹẹ, sokpan a ghi wa tọn ikun ẹnrẹn vbe rriọ, kevbe uhunmwu ẹnrẹn kevbe inu rẹn ke emwi ni rre ọre uwu egbe hia. 10 Wa ghẹ sẹrae vbọ ne ẹdẹ gbe, a deghẹ ọ kẹrre vbọ, wa ghi giẹn ọnrẹn uan. 11 Tẹ uwa ra mu egbe okhian ya rriọe. Wa ghi gba ukpọn uwa ukugba ginna ẹkun, wa ghi viọ ibata ye owẹ, wa ghi viọ ọkpọ utuatọ uwa mwẹ obọ, wa ghi rriọe okhirhikhirhi, Evbare Alagberra ọghe uyi mẹ ne Nọyaẹnmwa nọ. 12 “Vbe asọn nii, I gha la otọ Igipt gberra, I ghi gbele emọ ọdiọn ni re ikpia hia vbe otọe nii, kevbe ọghe emwa nagbọn kevbe ọghe emwirri. I gha rri avbe ẹbọ nii rre Igipt oya. Mẹ ọrọre Nọyaẹnmwa. 13 Esagiẹn ni rre onurho ọre ọ gha re ama ne a gha ya gha rẹn owa ne uwa ye, I gha bẹghe esagiẹn, I ghi rhie gberra evba, ọfuan ne irria ikhi na mu khian, i ra sẹ uwa egbe vbe ẹghẹ ne I gha na fi ivbi Igipt emwi. 14 Ẹdẹ na ghi gha re ẹdẹ ne a gha yerre ne uwa. Wa ghi gha ru emwi ukpo ẹre ne I ya ye emwi ne imẹ ne Nọyaẹnmwa ru rre. Wa ghi gha ru ẹe ke orre ya sẹ orre zẹ vbe emwiukpo ẹdẹdẹmwẹdẹ. 15 “Wa ghi ya ẹdẹ ihinrọn rri ebrẹd ne ọ ma hue. Vbe ikpẹdẹ ne okaro, wa ghi viọ ebrẹd ne ọ huere hin owa rua rre, rhunmwuda ọmwaikọmwa ne ọ rri ebrẹd ne ọ huere ke ikpẹdẹ nokaro ya sẹ ikpẹdẹ ne okiekie, a gha kan ẹn fua hin ọbuohiẹn emwa mwẹ rre. 16 Vbe ikpẹdẹ nokaro kevbe ikpẹdẹ ne ogihinrọn, wa ghi do iko ugamwẹ. Wa ghẹ winna iwinna rhọkpa vbe avbe ẹdẹ nii, sokpan wa sẹtin le evbare. 17 Wa ghi ru emwiukpo ọghe ebrẹd ne ọ ma hue na rhunmwuda ẹdẹ na ọrọre ẹdẹ ne I vio ivbiyokuo rua lahin otọ Igipt rre. Ke orre ya sẹ orre, wa ghi zẹ ẹdẹ nẹrẹ kọ zẹ vbe emwiukpo. 18 Wa ghi suẹn gha rri ebrẹd ne ọ ma hue ke ota ikpẹdẹ ne ogiwenẹ ọghe uki nokaro kpao ya sẹ ota ikpẹdẹ ọkpa yanugie. 19 Wa ghẹ ghi miẹn ebrẹd ne ọ huere vbe owa uwa, rhunmwuda, a deghẹ a miẹn ọmwa ne ebrẹd ne ọ huere gue, a gha kan ẹn fua hin uwu ọbuohiẹn emwa mwẹ rre, ọre ọrriọvbe nọ ra ọmọ otọ nọ. 20 Wa ghẹ rri ebrẹd ne ọ huere hiehiere vbe owa uwa.”