Gha Mwẹ Udinmwẹ Vbe Na Ghee Zadọk

1-2. Gha re Zadọk? (1 Krọnikol 12:​22, 26-28)

YA EKHỌE zomwa rẹn, vbe nọ ghaa ye hẹ vbe ẹbu emwa ni gberra 340,000 si koko, ne iran do ma e Devid ọba ọghe Izrẹl. Vbe ọwara ikpẹdẹ eha, emwa na wa gha rre oke nọ sikẹ Hibrọn, iran gha so ihuan oghọghọ ọghe urhomwẹ, iran gha giẹ, iran wa vbe gu egbe zẹ iro. (1 Krọ 12:39) Ẹghele ọkpa na tie ẹre Zadọk vbe gha rre uwu ẹbu iran, ọ gha kẹ, emwa i ghẹ te rherhe bẹghe ẹre. Sokpan, e Jehova bẹghe ẹre, ọ vbe hoo ne ima rẹn wẹẹ, Zadọk rre evba. (Tie 1 Krọnikol 12:​22, 26-28.) Gha re Zadọk?

² Ohẹn ẹre Zadọk ghaa khin, ọ ghaa winna lele Ogie Ohẹn ighẹ Abiata. E Jehova rhie ẹwaẹn ne Zadọk, ọ na vbe ru iyobọ nẹẹn ya sẹtin rẹn emwi ne irẹn gualọ. (2 Sam 15:27) Emwa ghaa gualọ ibude nọ maan, iran ghi bu e Zadọk. Okpia nọ wa vbe gha mwẹ udinmwẹ ẹre ghaa nọ. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn vbene Zadọk ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mwẹ udinmwẹ.

3. (a) Vbọzẹ nọ na khẹke ne eguọmwadia e Jehova gha mwẹ udinmwẹ? (b) De emwi ne ima khian zẹ iro yan vbe ako iruẹmwi na?

³ Te edanmwẹ ne eguọmwadia e Jehova miẹn vbe obọ Esu ghi wa tua yọ tua yọ vbe ẹdẹ okiekie ne ima ye na. (1 Pit 5:8) Te ọ wa khẹke ne ima gha mwẹ udinmwẹ zẹvbe ne ima ya diakhẹ ẹghẹ ne Jehova khian ya guọghọ e Setan kevbe agbọn dan na rua. (Psm 31:24) Gi ima guan kaẹn odẹ eha ne ima gha ya sẹtin ya egbe taa e Zadọk vbe odẹ nọ ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mwẹ udinmwẹ.

YE ARRIỌBA OSANOBUA IKE

4. Vbọzẹ nọ na khẹke ne eguọmwadia e Jehova gha mwẹ udinmwẹ, ne iran mieke na sẹtin ye Arriọba Osanobua ike? (Vbe ya ghee efoto.)

⁴ Zẹvbe eguọmwadia e Jehova, ekhọe hia ẹre ima wa ya ye Arriọba Osanobua ike, sokpan ma i khian sẹtin ru ọna deghẹ ima i mwẹ udinmwẹ. (Mat 6:33) Vbe igiemwi, te ọ wa khẹke ne ima gha mwẹ udinmwẹ, ne ima mieke na sẹtin gha lele uhi ọghe Jehova kevbe ne ima sẹtin gha kporhu iyẹn nọ maan ọghe Arriọba vbe agbọn dan na ne ima sẹ fi. (1 Tẹs 2:2) Vbe deba ọni, emwa i ghi mwẹ akugbe, rhunmwuda ne iran na mwẹ obọ vbe ẹmwẹ otu azẹ, rhunmwuda ọni, te ọ wa khẹke ne ima gha mwẹ udinmwẹ, ne ima ghẹ mieke na gha mwẹ obọ vbe ẹmwẹ otu azẹ. (Jọn 18:36) Eguọmwadia e Jehova nibun i ghi mwẹ iwinna, a ya ugbemwẹ yan eso, a vbe mu eso ye eghan rhunmwuda ne iran i na mwẹ obọ vbe ẹmwẹ otu azẹ ra rhunmwuda ne iran i na khọn okuo.

5. Vbọzẹ nọ na khẹke ne Zadọk gha mwẹ udinmwẹ, nọ mieke na sẹtin ye Devid ike?

⁵ Ẹ i wa re rhunmwuda na na ma e Devid ọba ẹre ọ mu Zadọk gha rrie Hibrọn. Te ọ wa vbe mu egbe okuo gha rrie evba. (1 Krọ 12:38) Ọ wa mu egbe nọ ya deba e Devid khọn eghian ọghe Ivbi Izrẹl. Ọ gha kẹ, e Zadọk ma wa fiẹnro okuo na khọn, sokpan te ọ wa gha mwẹ udinmwẹ.

6. De igiemwi esi ne Devid rhie yotọ ne Zadọk vbe nọ dekaẹn na gha mwẹ udinmwẹ? (Psalm 138:3)

⁶ De eke ne Zadọk ne ohẹn na miẹn udinmwẹ? E Zadọk wa rẹn ikpia ni wegbe kevbe ni mwẹ udinmwẹ. Ẹ i mwẹ igiemwi ọghe iran ma ru iyobọ nẹẹn. Vbe igiemwi, e Devid keghi ya udinmwẹ “viọ Ivbi Izrẹl yo okuo,” rhunmwuda ọni, Ivbi Izrẹl keghi ya ekhọe hia gha ye ẹre ike. (1 Krọ 11:​1, 2) Ẹghẹ hia ẹre Devid ya mu ẹtin yan e Jehova nọ ru iyobọ ne irẹn, ya sẹtin khọnmiotọ yan eghian ọghe irẹn. (Psm 28:7; tie Psalm 138:3.) Emwa ọvbehe vbe rrọọ ne igiemwi ọghe iran wa vbe ru iyobọ ne Zadọk, vbe na ghee Jehoiada kevbe ovbi ẹre na tie ẹre Banaia nọ gua wa khọn okuo, kẹ kevbe ekhaẹmwẹ 22 ni ke ẹwae ọghe Zadọk rre, ni rhie obọ ye Devid iyeke. (1 Krọ 11:​22-25; 12:​26-28) Te avbe ikpia na wa gha hoo ne iran gbogba gae Devid kevbe ne iran ma ẹre ọba.

7. (a) De emwa eso ne igiemwi ọghe iran gha sẹtin ya ima gha mwẹ udinmwẹ vbe ẹdẹnẹrẹ? (b) Vbua miẹn ruẹ vbe obọ Ọtẹn Nokpia Nsilu vbe vidio na?

⁷ Ọ wa ya ima mwẹ udinmwẹ vbe ima ghaa muẹn roro, igiemwi ọghe emwa ni ye Arriọba e Jehova ike. Ọba mwa ighẹ Jesu Kristi ma zẹdẹ gha mwẹ obọ vbe ẹmwẹ otu azẹ ọghe agbọn Esu na. (Mat 4:​8-11; Jọn 6:​14, 15) Ẹghẹ hia, ẹre ọ ya mu ẹtin yan e Jehova nọ rhie ẹtin ne irẹn. Etẹn eso wa vbe rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ ni wa rhie igiemwi esi yotọ, iran ma deba ivbiyokuo, iran i vbe mwẹ obọ vbe ẹmwẹ otu azẹ. U sẹtin ya tie okha ọghe iran vbe jw.org?a

RU IYOBỌ NE ETẸN ỌVBEHE

8. De ẹghẹ ne ediọn gha ya sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, iran mwẹ udinmwẹ, ne iran mieke na sẹtin ru iyobọ nọ khẹke ne etẹn?

⁸ Te ọ wa yẹẹ eguọmwadia e Jehova ne iran gha ru iyobọ ne egbe. (2 Kọr 8:4) Vbọrhirhighayehẹ, ugbẹnso iran wa gualọ udinmwẹ ne iran mieke na sẹtin ru vberriọ. Vbe igiemwi, okuo ghaa khọn vbe ẹvbo, avbe ediọn rẹnrẹn wẹẹ, ẹ i mwẹ etẹn ma gha gualọ iyobọ, igiọdu kevbe emwi nọ gha ru iyobọ ne iran ya rhikhan mu e Jehova, ya sẹ egbe emwi na ya yin agbọn. Rhunmwuda ne iran na kakabọ hoẹmwẹ avbe ohuan ọghe Jehova, avbe ediọn keghi mu arrọọ ọghe iran ye ikpadede ne iran mieke na kpemehe emwi ne etẹn gualọ. (Jọn 15:​12, 13) Odẹ vbenian te iran rhie ẹre ma wẹẹ, iran mwẹ udinmwẹ vbe na ghee Zadọk.

9. Zẹvbe nọ rre ebe 2 Samuẹl 15:​27-29, de emwi ne Devid we ne Zadọk ru? (Vbe ya ghee efoto.)

⁹ Ọ mwẹ asẹ ọkpa ne arrọọ ọghe Devid ya gha rre ikpadede. Absalọm ne ovbi ẹre, kegha hoo nọ ya ẹtin vbe iwegbe miẹn ọnrẹn ukpo ọba. (2 Sam 15:​12, 13) E Devid keghi lẹẹ hin e Jerusalẹm rre vbe ọwara ọkpa nii! Ọ na tama eguọmwadia ẹre wẹẹ: “Te ima gha zẹgiẹ ladian na miẹn ehe na miẹn uhunmwu vbe obọ Absalọm!” (2 Sam 15:14) Avbe eguọmwadia ẹre khian ghi kpa, e Devid na do bẹghe ẹre wẹẹ, te ọ khẹke ne irẹn sẹ emwa eso rae ye Jerusalẹm, ne iran mieke na gha rhie aro sotọ vbe egbe Absalọm, iran ghi do gha tama irẹn emwamwa ne Absalọm mwamwa. E Zadọk kevbe avbe ohẹn ọvbehe ẹre Devid zẹ nọ gha rhie aro sotọ vbe egbe Absalọm. (Tie 2 Samuẹl 15:​27-29.) Te ọ wa khẹke ne iran gha begbe. Emwi ne Devid we ne iran ru na i zẹdẹ khuẹrhẹ, uhiẹn deghẹ iran ma begbe, ọ sẹtin miẹn iran uhunmwu. Ọmwa nọ rẹn ọghe enegbe ẹre ọkpa, ne egbe balọ, kevbe nọ ya erhae dẹ ẹre Absalọm ghaa khin. Muẹn roro emwi ne Absalọm gha te ya aro e Zadọk kevbe avbe ohẹn nikẹre miẹn, akpawẹ, ọ do rẹn wẹẹ, iran rhie aro sotọ vbe egbe irẹn rhunmwuda e Devid!

10. De vbene Zadọk kevbe emwa ọvbehe ya gbogba ga e Devid hẹ?

¹⁰ E Devid keghi tama e Zadọk vbe Husiai ni re ọse nọ gba ẹko ẹre, ne iran ru iyobọ ne irẹn, ne irẹn mieke na sẹtin ru emwi ne irẹn mwamwa. (2 Sam 15:​32-37) Husiai keghi lele emwi ne Devid tama rẹn, ọ na ba ru vbe na miẹn wẹẹ obọ ọghe Absalọm irẹn ye, rhunmwuda ọni, Absalọm keghi gba ẹko ẹre. Ọ na ghi bu Absalọm ude vbekpa vbe na gha ya khọnmiotọ yan e Devid, ọna keghi kie ẹkpotọ ne Devid nọ mieke na miẹn ẹghẹ ya mu egbe yotọ, a i rẹn deghẹ Absalọm mu okuo rre. Iyeke ọni, Husiai keghi gi e Zadọk vbe Abiata rẹn emwamwa ọghe Absalọm. (2 Sam 17:​8-16) Iran eva na ghi gia miẹn wẹẹ, iyẹn na sẹ obọ e Devid. (2 Sam 17:17) Vbe ẹtin e Jehova, e Zadọk kevbe avbe ohẹn nikẹre keghi ru iyobọ ne Devid ne obọ eghian ghẹ vba re.​—2 Sam 17:​21, 22.

11. De vbene ima khian ya gha mwẹ udinmwẹ vbe na ghee Zadọk vbe ima ghaa ru iyobọ ne etẹn ima?

¹¹ Adeghẹ ẹkpotọ na kie ne ima ya ru iyobọ ne etẹn ima vbe ẹghẹ nọ wegbe, vbe ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma mwẹ udinmwẹ vbe na ghee Zadọk? (1) Gha lele adia. Vbe egbe ẹghẹ vbenian, te ọ wa khẹke ne ima gha mwẹ akugbe. Gha lele adia nọ ke obọ otu rre. (Hib 13:17) Te ọ khẹke ne ediọn hia vbe ẹghẹ hia, ne iran gha mu ukpa mu uwerhẹn ghee avbe adia ni dekaẹn vbene iran khian ya sẹtin mu egbe yotọ khẹ odekun ẹrhia kevbe emwi ne iran gha ru vbe odekun ẹrhia gha sunu. (1 Kọr 14:​33, 40) (2) Gha mwẹ udinmwẹ sokpan gha begbe. (Itan 22:3) Gha ya ẹwaẹn ru emwi. Ghẹ ru emwi nọ gha mu arrọọ ruẹ ye ikpadede. (3) Mu ẹtin yan e Jehova. Yerre wẹẹ, e Jehova ma hoo ne emwi dan rhọkpa sunu daa uwẹ vbe etẹn. E Jehova gha gbaroghe ruẹ zẹvbe ne u ya hia ne u ru iyobọ ne etẹn.

12-13. Vbe ima miẹn ruẹ vbe obọ e Viktor kevbe Vitalii? (Vbe ya ghee efoto.)

¹² Gia guan kaẹn etẹn ima nikpia eva na tie ẹre Viktor kevbe Vitalii, ni ghaa viọ evbare kevbe amẹ gie etẹn ne iran gba ga vbe Ukraine. E Viktor khare wẹẹ, “Te ima wa gha gualọ evbare vbe ehe hia. Ma wa mobọ gha họn vbe emwa ghaa filo osisi vbe ọkpẹn eke ne ima ye. Ọtẹn nokpia ọkpa keghi viọ evbare vbe eke nọ viọ evbare yi ya ru iyobọ ne ima. Evbare ne ọtẹn na viọ rre, ẹre etẹn ya gha gaga egbe vbe ọwara ẹghẹ eso. Zẹvbe ne ima ya gha viọ avbe evbare nii ye uwu imọto, ugbe nọ wẹwẹ ọkpa keghi de ye ọkpẹn eke ne ima ye, ke eke ne ima ye gha rrie eke nọ de yi kegha re odẹ ibata 66 (20 m). Vbe ẹdẹrriọ nii, ẹdẹ ohoho ẹre I wa ya gha na erhunmwu ne Jehova rhie udinmwẹ mẹ, ne I mieke na sẹtin ye gha ru iyobọ ne etẹn.”

¹³ E Vitalii khare wẹẹ, “Te ima wa gele gha gualọ udinmwẹ. Ẹghẹ okaro ne I ya kpa ya ru iyobọ ne etẹn, ughaẹdẹ 12 ẹre I gbe vbe odẹ. Te I wa gha na erhunmwu gie Jehova vbene I te ya sẹ eke ne I rrie.” E Vitalii wa gha mwẹ udinmwẹ, sokpan te ọ wa vbe gha begbe. Ọ vbe kha wẹẹ: “I kegha rinmwian e Jehova nọ rhie ẹwaẹn mẹ kevbe nọ ru iyobọ mẹ ne I ghẹ khian gberra uwu. Ukpo ne arriọba kpasẹ yi ọkpa ẹre I fi imọto la. Te amuẹtinyan mwẹ ghi wegbe sayọ, vbe I bẹghe vbene etẹn ya winna kugbe hẹ. Etẹn eso viọ emwi ni degbe odẹ hin odẹ rre, etẹn eso gu ima si evbare kevbe emwi eso ne etẹn gualọ koko, iran na vbe gu ima viọ ọre ye uwu imọto, iran vbe kpemehe evbare kevbe ehe ne ima gha dia vbene ima te sẹ ehe ne ima rrie.”

GHẸ SẸ E JEHOVA RAE

14. Vbọ ye ọmwa hẹ, vbe ọmwa na hoẹmwẹ ọnrẹn gha sẹ e Jehova rae?

¹⁴ Te ọ wa da ọmwa sẹ ugboloko vbe ọmwa ima vbe uwu ẹgbẹe ra ọse nọ sikẹ ima gha sẹ e Jehova rae. (Psm 78:40; Itan 24:10) Adeghẹ ọ na gha re ọmwa ne ima kakabọ hoẹmwẹ ọnrẹn, ẹre ọ khian na da ima sẹ. Adeghẹ emwi vbenian sunu daa ruẹ, igiemwi esi ọghe Zadọk gha ru iyobọ nuẹn.

15. Vbọzẹ nọ na khẹke ne Zadọk gha mwẹ udinmwẹ, nọ mieke na sẹtin rhikhan mu e Jehova? (1 Ọba 1:​5-8)

¹⁵ E Zadọk ma sẹ e Jehova rae vbe ọsiọre ne kankankan ighẹ Abiata fi iyeke gbe Devid. Odẹ ẹghẹ ne Devid ya wu ẹre ọna ya sunu. Vbe uwu ẹghẹ na, ovbi ẹre ighẹ Adonaija kegha hia nọ ya ẹtin vbe iwegbe la ukpo ọba ne Jehova mwamwa khẹ e Sọlomọn. (1 Krọ 22:​9, 10) Abiata keghi ya egbe ba Adonaija. (Tie 1 Ọba 1:​5-8.) Emwi ne Abiata ru na rhie ẹre ma wẹẹ, ẹ i re Devid ọkpa ẹre ọ sọtẹ daa, ọ vbe sọtẹ daa e Jehova! Ẹ i mwẹ emwi nọ sunu na ma da e Zadọk sẹ ugboloko. Odẹ ukpo 40 ẹre irẹn vbe Abiata ya gha winna kugbe zẹvbe ohẹn. (2 Sam 8:17) Iran eva vbe gba gha gbaroghe “Ẹkpẹti Ile ọghe Osanobua ọghe ẹmwata.” (2 Sam 15:29) Vbene ọ te sẹ ẹghẹ na, iran eva ẹre ọ gba rhie obọ ye Devid iyeke, iran vbe gba ru iwinna ọvbehe vbe ugamwẹ e Jehova.​—2 Sam 19:​11-14.

16. De emwi ne ima yayi wẹẹ, ẹre ọ ru iyobọ ne Zadọk nọ na sẹtin rhikhan mu e Jehova?

¹⁶ Te Zadọk wa ye rhikhan mu e Jehova, agharhemiẹn wẹẹ, Abiata ma ru vberriọ. Ọ ma gha mwẹ ẹghẹ ọkpa ne Devid ya gha mu ohan wẹẹ, e Zadọk gha sẹ irẹn rae. E Devid ghi họn emwamwa ne Adonaija mwamwa, ọ na tama e Zadọk, e Netan, kevbe Benaia ne iran ma e Sọlomọn ọba. (1 Ọba 1:​32-34) Ẹ i mwẹ e Zadọk ma miẹn emwi ruẹ vbe obọ emwa vbe na ghee Netan, kevbe emwa ọvbehe ni ghaa ya ẹkoata ga e Jehova kevbe ni rhie obọ ye Devid iyeke. (1 Ọba 1:​38, 39) A ghi ma e Sọlomọn ọba nẹ, e Sọlomọn “na rhie Zadọk ne ohẹn ye ihe Abiata.”​—1 Ọba 2:35.

17. Vbe ima khian ya ya egbe taa e Zadọk hẹ, vbe ọmwa ne ima hoẹmwẹ ọnrẹn gha sẹ e Jehova rae?

¹⁷ Vbua khian ya ya egbe taa e Zadọk hẹ? Hia ne u rhikhan mu e Jehova vbe ọmwa ne u hoẹmwẹ ọnrẹn gha sẹ e Jehova rae. (Jọs 24:15) E Jehova gha ru iyobọ nuẹn, ọ ghi vbe rhie udinmwẹ nuẹn ya ru emwi nọ khẹke. Gha na erhunmwu gie Jehova vbe ẹghẹ hia, u ghi vbe gha gu emwa ni ya ekhọe hia gae mu obọ. Ọ wa yẹẹ e Jehova vbe ima gha rhikhan muẹn, ọ gha vbe san ima ẹse.​—2 Sam 22:26.

18. Vbua miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Marco kevbe Sidse?

¹⁸ Gi ima guan kaẹn igiemwi ọghe ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre Marco kevbe ọvbokhan rẹn ighẹ e Sidse, ivbi iran nikhuo eva keghi sẹ e Jehova rae. E Marco khare wẹẹ: “A gha biẹ ọmọ, ke ẹghẹ na wa ya biẹ ọmọ nii kpa ẹre evbibiẹ ọre ya hoẹmwẹ ọnrẹn, ọna ẹre ọ si ẹre ne evbibiẹ emọ na gbogba ga ivbi iran ne emwi dan rhọkpa ghẹ sunu daa iran. Rhunmwuda ọni, emwi nọ da ọmwa sẹ ọre i rrọọ vbe iran gha sẹ e Jehova rae.” Ọ na vbe kha wẹẹ: “E Jehova ẹre ọ wa ru iyobọ ne ima ke ẹghẹ gha dee. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne egbe ya wọọ mwẹ, ọvbokhan mwẹ ghi rhie igiọdu mẹ, ẹghẹ ke ẹghẹ ne egbe ya wọọ ọre, mẹ ghi vbe rhie igiọdu nẹẹn.” Ọvbokhan rẹn ighẹ e Sidse khare wẹẹ: “Ma i ghẹ te sẹtin zin egbe akpawẹ, e Jehova ma rhie ẹrhiọn ne ima gualọ ne ima. I na gha roro ẹre wẹẹ, imẹ ẹre ọ si ẹre ne ivbi mwẹ na sẹ e Jehova rae, ẹre I na ghi khama e Jehova vbene emwi ye mwẹ hẹ. Vbọ ma he kpẹẹ vba, ọtẹn nokhuo ọkpa ne I ma he miẹn ke ukpo nibun gha dee keghi bu mwẹ gha dee, ọ na viọ obọ yọ mwẹ izabọ, ọ na zin aro yọ mwẹ aro, ọ keghi tama mwẹ wẹẹ: ‘E Sidse, yerre wẹẹ, ẹ i re uwẹ ẹre ọ si ẹre!’ E Jehova wa ru iyobọ mẹ ya gha ya ọyẹnmwẹ gae.”

19. De emwi nọ khẹke ne u ru?

¹⁹ E Jehova hoo ne eguọmwadia ẹre hia gha mwẹ udinmwẹ vbe na ghee Zadọk. (2 Tim 1:7) Vbọrhirhighayehẹ, irẹn ma hoo ne ima mu ẹtin yan egbe ima. Ọ hoo ne ima mu ẹtin yan irẹn. Rhunmwuda ọni, ẹghẹ ke ẹghẹ ne u ya gualọ udinmwẹ, u ghi tu tie Jehova. Gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ọ gha ya ruẹ gha mwẹ udinmwẹ vbe na ghee Zadọk!​—1 Pit 5:10.