AKO IRUẸMWI 28
IHUAN 123 Gia Gha Ya Ẹkoata Lele Emwamwa Ọghe Osa
U Gele Rẹn Ẹmwata Ra?
“Wa mudia gbain, ne uwa ya ugbẹkun ọghe ẹmwata gba ẹkun.”—ẸFIS 6:14.
OLIKA ẸMWẸ
Ma gha guan kaẹn vbene ima khian ya rẹn alughaẹn nọ rre uwu ẹkpo ẹmwata ne Jehova ma ima re kevbe ohoghe ne Esu kevbe emwa ni gbodan ghee ima ta khian.
1. Vbọ ye ruẹ hẹ ne u na rre odẹ ẹmwata?
ẸMWATA nọ rre uwu e Baibol wa yẹẹ eguọmwadia e Jehova. Avbe ẹmwata na ẹre ọ ya ima mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe. (Rom 10:17) Ma do bẹghe ẹre nẹ wẹẹ, e Jehova ẹre ọ ru emwamwa iko ọghe Ivbi Otu e Kristi nọ gha “re orrẹ kevbe ẹyotọ ọghe ẹmwata.” (1 Tim 3:15) Ekhọe hia ma vbe ya lele adia ọghe emwa “ni mu asanikaro” vbe uwu iko, iran na ẹre ọ rhan otọ ẹmwata nọ rre uwu e Baibol ma ima, iran ẹre ọ vbe dia ima ne ima mieke na sẹtin gha ru emwi nọ yẹẹ Osanobua.—Hib 13:17.
2. Zẹvbe nọ rre ebe Jems 5:19, de emwi eso nọ gha sẹtin sunu daa ima vbe ima gha ghi rẹn ẹmwata nẹ?
2 Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ma rẹn odẹ ẹmwata nẹ, ma na vbe gha lele adia nọ ke obọ otu e Jehova rre, ma gha ye sẹtin la hin odẹ ẹmwata rre deghẹ ima ma begbe. (Tie Jems 5:19.) Emwi ne Esu ghọghọ yi ọre ne ima gha kpitan ye ẹmwẹ nọ rre uwu e Baibol kevbe adia nọ ke obọ otu e Jehova rre.—Ẹfis 4:14.
3. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima ye gha lele odẹ ẹmwata khian? (Ẹfisọs 6:13, 14)
3 Tie Ẹfisọs 6:13, 14. Vbe nẹi khian ghi kpẹẹ gbe, Esu gha ta ohoghe ya mu agbẹnvbo nibun rẹrẹ ne iran mieke na gha gbodan ghee Jehova. (Arhie 16:13, 14) Ọ vbe khẹke ne ima kọe ye orhiọn wẹẹ, te Esu khian ye gha hia sayọ nọ mu eguọmwadia e Jehova rẹrẹ. (Arhie 12:9) Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima ma egbe ima emwi, ne ima mieke na rẹn alughaẹn nọ rre uwu ẹkpo ẹmwata kevbe ohoghe, ma ghi vbe gha lele odẹ ẹmwata khian. (Rom 6:17; 1 Pit 1:22) Ọna ẹre ọ khian tae deghẹ ima gha miẹn uhunmwu vbe orueghe nọkhua!
4. Vbe ima khian zẹ iro yan vbe ako iruẹmwi na?
4 Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn emwi eva nọ gha ru iyobọ ne ima ya rẹn ẹmwata nọ rre Baibol kevbe nọ gha ru iyobọ ne ima ya gha lele adia nọ ke obọ otu e Jehova rre. Iyeke ọni, ma ghi do guan kaẹn emwi eha ne ima gha sẹtin ru nọ gha ru iyobọ ne ima ya gha lele odẹ ẹmwata khian.
EMWI NỌ GHA RU IYOBỌ NE IMA YA RẸN ẸMWATA
5. De vbene imuohan ọghe Jehova khian ya ru iyobọ ne ima ya rẹn ẹmwata hẹ?
5 Imuohan ọghe Jehova. Ma ghaa mwẹ imuohan ọghe Jehova, ma ghi do hoẹmwẹ ọnrẹn sẹrriọ wẹẹ, ma i khian gha hoo ne ima ru emwi nọ gha sọnnọ ọnrẹn. Ma keghi hia vbe odẹ ke odẹ ne ima rẹn alughaẹn nọ rre uwu ẹkpo ẹmwata kevbe ohoghe, ne ima mieke na sẹtin ye gha re ọsie Jehova. (Itan 2:3-6; Hib 5:14) Ọ ma khẹke ne imuohan ne ima mwẹ ne emwa nagbọn sẹ ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Jehova rhunmwuda, emwi nọ sọnnọ e Jehova ẹre ọ mobọ yẹẹ emwa nagbọn.
6. De emwi ne Ivbi Izrẹl igbe ni ya ba otọ e Kenan ghee ta, rhunmwuda ne iran na gha mu ohan emwa nagbọn?
6 Deghẹ ima na mu ohan emwa nagbọn sẹ Osanobua, ọna sẹtin si ima hin odẹ ẹmwata rre. Gia guan kaẹn igiemwi ọghe ikpia 12 ni ke ẹwae ọghe Izrẹl rre, ni ya ba Otọ Na Ru Eyan Rẹn ghee. Nọ ne iran igbe vbọ, imuohan ne iran ghaa mwẹ ne Ivbi Kenan sẹ ahoẹmwọmwa ne iran ghaa mwẹ ne Jehova. Iran keghi tama Ivbi Izrẹl nikẹre wẹẹ: “Ma ma wegbe sẹ nọ gha dekun iran; iran ni rre evba wegbe sẹ ima.” (Nọm 13:27-31) Vbe aro emwa nagbọn, Ivbi Kenan mwẹ ẹtin sẹ Ivbi Izrẹl, ẹmwata gele wa na khin. Sokpan ọmwa nọ we Ivbi Izrẹl i khian sẹtin khọnmiotọ yan eghian ọghe iran, ma zẹdẹ rẹn e Jehova. Ọ te khẹke ne iran igbe nii rhie aro tua emwi ne Jehova hoo ne Ivbi Izrẹl ru. Ọ te vbe khẹke ne iran vbe gha muẹn roro, emwi ne Jehova ru ne iran vbọ ma he kpẹẹ gbe. Akpawẹ iran ru vberriọ, iran gha te do bẹghe ẹre wẹẹ, Ivbi Kenan ma sẹ emwi rhọkpa vbe eke ne Jehova ne Oghodua ye. E Jọsua vbe Kelẹb keghi lughaẹn ne avbe ikpia na nẹi mwẹ amuẹtinyan, te Jọsua vbe Kelẹb wa gha hoo ne iran ye gha re ọsie Jehova. Iran keghi tama Ivbi Izrẹl nikẹre wẹẹ: “Adeghẹ ẹko e Jehova rhiẹnrhiẹn ghee ima, ọ gha viọ ima gha rrie evba, ọ ghi mu otọ . . . nii ne ima.”—Nọm 14:6-9.
7. De emwi ne ima gha ru ne ima mieke na gele gha mwẹ imuohan ọghe Jehova? (Vbe ya ghee efoto.)
7 Te ọ khẹke ne ima gha hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha ru emwi nọ yẹẹ e Jehova, ọna gha ru iyobọ ne ima ya gele gha mwẹ imuohan ọghe Jehova. (Psm 16:8) Zẹvbe ne u ya tie avbe okha ni rre Baibol, u ghi nọ egbuẹ wẹẹ, ‘Akpawẹ imẹ nọ, de emwi ne I gha te ru?’ Gia kha wẹẹ, u rre evba vbe Ivbi Izrẹl igbe, ni ya ba otọ e Kenan ghee do na iyẹn ohoghe. U gha te ya iran yi ra, ne u vbe gi ohan emwa nagbọn gha mu ruẹ ra? Ra u gha te gi ahoẹmwọmwa ne u mwẹ ne Jehova wegbe sẹ ohan nọ mu ruẹ? U gha te họn ẹmwẹ ne Jehova ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ohan mu ruẹ ra? Orre nii ọghe Ivbi Izrẹl ma zẹdẹ yayi wẹẹ, ẹmwata ẹre Jọsua vbe Kelẹb ghaa ta. Rhunmwuda ọni, ẹkpotọ ma ghi kie ne iran ya la Otọ Na Ru Eyan Rẹn.—Nọm 14:10, 22, 23.
De emwa ne u gha te ya ẹmwẹ ọnrẹn yi? (Ghee okhuẹn 7)
8. De aro ọmwa nọ khẹke ne ima gha khin kevbe wẹẹ, vbọzẹ?
8 Imuegberriotọ. Emwa ni mu egbe rriotọ ẹre Jehova gie odẹ ẹmwata ma. (Mat 11:25) Ne ima na mu egbe rriotọ, ẹre ọ zẹe ighẹ ima kue yọ ne emwa ru iyobọ ne ima ya rẹn ẹmwata nọ rre Baibol. (Iwinna 8:30, 31) Sokpan, te ọ khẹke ne ima gha begbe ne ima ghẹ do gha tọn egbe mu. Rhunmwuda ma ghaa tọn egbe mu, ma sẹtin do gha roro ẹre wẹẹ, vbene ibude ni rre Baibol kevbe nọ ke obọ otu e Jehova rre gba, erriọ iziro ọghe ima vbe gba.
9. Vbọ khian ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ mieke na do gha tọn egbe mu?
9 Ma gha rẹn we ima ma sẹ emwi rhọkpa vbe eke ne Jehova ye, ọ gha ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ gha tọn egbe mu. (Psm 8:3, 4) Ma sẹtin vbe na erhunmwu ne Jehova ru iyobọ ne ima, ne ima gha re ọmwa nọ mu egbe rriotọ kevbe nọ gia ma ẹre emwi. E Jehova gha ru iyobọ ne ima, ne ima mieke na rẹn wẹẹ, ibude ni rre Ẹmwẹ ọghẹe kevbe nọ ke obọ otu ọghẹe rre ẹre ọ maan sẹ ọghe obọ ima. U ghaa tie Baibol, hia ne u yẹrẹro, odẹ eso ne Jehova he ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ emwa ni mu egbe rriotọ, kevbe wẹẹ, irẹn khuiwu emwa ni tọn egbe mu. U ghi vbe hia ne u ye gha mu egbe rriotọ adeghẹ a na mu iwinna ne kpataki nuẹn vbe ugamwẹ e Jehova nọ gha ya emwa gha rhie ọghọ nuẹn.
VBENE IMA KHIAN YA SẸTIN GHA LELE ODẸ ẸMWATA KHIAN
10. De emwa ne Jehova he loo ya dia emwa rẹn?
10 Mu ẹtin yan adia nọ ke obọ otu rre. Vbe ẹghẹ nẹdẹ, e Jehova keghi loo e Mozis kevbe Jọsua ya rhie adia ne Ivbi Izrẹl. (Jọs 1:16, 17) E Jehova kegha fiangbe Ivbi Izrẹl ẹghẹ ke ẹghẹ ne iran ya họn ẹmwẹ ne Mozis vbe Jọsua, zẹvbe emwa ne irẹn ya zẹ ihe egbe. Ukpo nibun ghi gberra nẹ, vba da mu iko ọghe Ivbi Otu e Kristi gbọọ, avbe ukọ 12 ẹre ọ ghaa rhie adia ne eguọmwadia e Jehova. (Iwinna 8:14, 15) Ọ ghi sẹ ẹghẹ, avbe ediọn ọvbehe ni rre Jerusalẹm na deba iran. Rhunmwuda ne etẹn na gha lele adia ọghe iran, “etẹn ni rre iko na gha wegbe yọ, erriọ ẹre iran vbe ya gha muan yọ vbe ẹdẹgbegbe.” (Iwinna 16:4, 5) Vbe ẹdẹnẹrẹ, ma wa vbe miẹn afiangbe vbe ima ghaa lele adia nọ ke obọ otu e Jehova rre. Sokpan, vbe ima yayi wẹẹ, ọ khian gha ye Jehova hẹ adeghẹ ima i họn ẹmwẹ ne emwa ne irẹn zẹ nọ gha su ima? Emwi nọ sunu vbe ẹghẹ ne Jehova na gha su Ivbi Izrẹl rrie Otọ Na Ru Eyan Rẹn gha ya ima rẹn ewanniẹn ọghe inọta na.
11. De emwi nọ sunu daa emwa ni gbodan ghee Mozis zẹvbe ọmwa ne Jehova zẹ nọ gha su Ivbi Izrẹl? (Vbe ya ghee efoto.)
11 Vbe asẹ ọkpa vbe Ivbi Izrẹl ghi mu okhian rrie Otọ Na Ru Eyan Rẹn, ikpia eso na rhie ọghọ na kegha gbodan ghee Mozis, iran na vbe gha gbodan ye iwinna ne Jehova waa ẹre. Iran keghi kha wẹẹ: “Emwa ni huanrẹn ẹre emwa nii hia khin [ẹ i re wa re Mozis ọkpa], e Jehova vbe gu ima hia rrọọ.” (Nọm 16:1-3) Ẹmwata nọ wẹẹ, vbe aro Osanobua emwa ni huanrẹn ẹre “emwa nii hia” khin, sokpan e Mozis ẹre Jehova zẹ nọ gha su iran. (Nọm 16:28) Ne iran na gha zaan e Mozis, e Jehova ẹre iran ghaa zaan. Iran ma rhie aro tua emwi ne Jehova gualọ; emwi ne iran gaulọ ẹre iran rhie aro tua, ọni ọre ne iran gha mwẹ asẹ, kevbe ne emwa gha họn usi iran rre. Osanobua keghi gbele avbe ọkaolotu ọghe emwa ni sọtẹ daa ẹre kevbe emwa ni ya egbe ba iran. (Nọm 16:30-35, 41, 49) Vbe ẹdẹnẹrẹ, e Jehova wa vbe khuiwu emwa ni gbodan ghee adia nọ ke obọ otu ọghẹe rre.
De obọ ọghe emwa ne u gha te gha ye? (Ghee okhuẹn 11)
12. Vbọzẹ ne ima gha na sẹtin mu ẹtin yan otu e Jehova?
12 Ọ khẹke ne ima mu ẹtin yan otu e Jehova vbe ẹghẹ hia. A gha ru afiwerriẹ eso ye odẹ ne ima ya rẹn otọ imamwaemwi eso ni rre Baibol ra odẹ ne ima ya ru emwi eso vbe ugamwẹ e Jehova, te ọ khẹke ne emwa ni mu asanikaro rhie obọ lelẹe vbobọvbobọ. (Itan 4:18) Emwi nọ mobọ ya iran ru vberriọ, ọre rhunmwuda wẹẹ, iran hoo ne iran ru emwi nọ yẹẹ e Jehova. Iran keghi hia vbe odẹ ke odẹ ne iran gha lele adia nọ rre Baibol vbe iran gha khian ru azẹ, adia na ẹre eguọmwadia e Jehova hia vbe lele.
13. Vbọ re “ẹmwẹ nọ maan hia,” kevbe wẹẹ, vbọ khẹke ne ima ru?
13 “Ye gha rhie owẹ lele ẹmwẹ nọ maan hia.” (2 Tim 1:13) “Ẹmwẹ nọ maan hia” ọre imamwaemwi ẹmwata hia ni rre Baibol. (Jọn 17:17) Avbe imamwaemwi vbenian ẹre emwi hia ne ima yayi hẹnhẹn egbe yan. Otu e Jehova keghi ma ima re wẹẹ, ọ khẹke ne ima hia ne ima rhie owẹ lele avbe imamwaemwi na. Ma gha ru vberriọ, e Jehova gha fiangbe ima.
14. De emwi nọ rhie ẹre ma wẹẹ, Ivbi Otu e Kristi eso ma ghi gha ya “ẹmwẹ nọ maan hia” ru emwi?
14 De emwi nọ gha sẹtin sunu deghẹ ima ma dobọ muẹn “ẹmwẹ nọ maan hia”? Vbe igiemwi, vbe ẹghẹ ọghe avbe ukọ, Ivbi Otu e Kristi kegha na iyẹn eso wẹẹ, ẹdẹ ọghe Jehova rre nẹ. A sẹtin miẹn wẹẹ, emwa ghaa roro ẹre wẹẹ, ọ mwẹ elẹta ne Pọl gbẹn, nọ na ta egbe ẹmwẹ vberriọ. Etẹn eso ni rre Tẹsalonaika keghi ya iyẹn ohoghe na yi vbene iran ma na ka gualọ otọ re, uhiẹn iran na kue gha na iyẹn ohoghe na khian. A i ghẹ te sẹtin mu iran rẹrẹ akpawẹ iran ma mianmian emwi ne Pọl ma iran re vbe ẹghẹ nọ na gha gu iran rre evba. (2 Tẹs 2:1-5) E Pọl keghi ya obọ sekhae ne etẹn wẹẹ, ẹ i re emwi hia ne iran họn ẹre iran khian wa gha yayi. Ne emwi vbenian ghẹ mieke na sunu daa iran vbe odaro, e Pọl keghi rhie ibude ne avbe etẹn na vbe ebe nogieva nọ gbẹn gie iran, ọ khian ghi mu ebe nii sẹ ufomwẹ, ọ na wẹẹ: “Mẹ ne Pọl giotuẹ uwa, mẹ tobọ mwẹ ẹre ọ ya obọ mwẹ gbẹn ọnrẹn. Erriọ ẹre I ya gbẹn ebe mwẹ hia, ne uwa mieke na rẹn wẹẹ imẹ ẹre ọ gbẹn ọnrẹn.”—2 Tẹs 3:17.
15. De emwi nọ gha ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ ya ohoghe yi katekate ọ gha yevbe na miẹn wẹẹ, ẹmwata nọ? Ru igiemwi yọ. (Vbe ya ghee avbe efoto.)
15 Vbe ima miẹn ruẹ vbe ibude ne Pọl rhie ne etẹn ni rre Tẹsalonaika? Ma gha họn iyẹn nọ ma gua ilele ọghe Baibol ro ra nọ kpa ọmwa odin, ọ khẹke ne ima loo ẹwaẹn. Vbe ẹghẹ ọghe Soviet Union, avbe eghian ọghe ima keghi ghae elẹta ne avbe etẹn ima, iran na ta ohoghe wẹẹ igiogbẹ ọghe ima ẹre avbe elẹta na ke rre. Vbe nene elẹta, iran keghi rhie igiọdu ne etẹn eso ne iran mu otu ọghe obọ iran gbọọ. Ọ na wa khọ wẹẹ, otu ẹre ọ gele gbẹn elẹta nii rre. Sokpan avbe etẹn ni mudia ẹse ma de ye ifi na. Iran keghi bẹghe ẹre wẹẹ, emwi nọ rre elẹta nii ma gua ẹre ro, emwi na he ma iran re. Vbe ẹdẹnẹrẹ, avbe eghian ọghe ima keghi hia ne iran loo intanẹt ya mu ima rẹrẹ, ne ima ghẹ mieke na gha mwẹ akugbe. Ne ima gha te ya “gi odẹ ne [ima] ya roro emwi rherhe wa gha lighi ye [ima] aro,” ọ khẹke ne ima mu ukpa mu uwerhẹn ghee emwi ne ima họẹn ra emwi ne ima tie re, deghẹ ọ gua emwi nọ rre uwu e Baibol ro.—2 Tẹs 2:2; 1 Jọn 4:1.
Ghẹ ya ẹmwẹ ohoghe yi, ọ gha khọnrẹn nọ yevbe na miẹn wẹẹ, ẹmwata nọ (Ghee okhuẹn 15)a
16. Zẹvbe nọ rre ebe Rom 16:17, 18, de emwi nọ khẹke ne ima ru deghẹ ọmwa na kpa hin odẹ ẹmwata rre?
16 Gu emwa ni mwẹ ẹkoata daa e Jehova gha rrọọ vbe uwu akugbe. Osanobua hoo ne ima gha mwẹ akugbe vbe odẹ ne ima ya gae. Emwi ọkpa i rrọọ nọ khian wannọ ima deghẹ ima na dobọ mu ẹmwata. Ọmwaikọmwa nọ gban egbe hin odẹ ẹmwata rre keghi si ighaegbe ye uwu iko, ọna ẹre ọ si ẹre ne Osanobua na ya obọ sekhae ne ima, ne ima gha “lẹẹ ne emwa vberriọ.” Vbe ẹ i re erriọ, ma tobọ ima sẹtin do la hin odẹ ẹmwata rre.—Tie Rom 16:17, 18.
17. De afiangbe ne ima gha miẹn deghẹ ima na rẹn ẹmwata kevbe wẹẹ, ma na vbe dobọ muẹn?
17 Ma gha rẹn ẹmwata, ma na vbe dobọ muẹn, ma ghi do kakabọ sikẹ e Jehova, amuẹtinyan ọghe ima ghi vbe do wegbe sayọ. (Ẹfis 4:15, 16) Ẹghẹ nii, Esu i khian sẹtin ya imamwaemwi ohoghe mu ima rẹrẹ, vbe deba ọni, e Jehova ghi gbogba ga ima vbe ẹghẹ orueghe nọkhua. Ye gha lele odẹ ẹmwata khian, u gha ru vberriọ “Osa ọghe ọfunmwegbe gha gu [ruẹ] gha rrọọ.”—Fil 4:8, 9.
IHUAN 122 Gha Mwẹ Imudiase, Ghẹ Beghe!
a EMWI NE EFOTO NA DEMU: Efoto na keghi re orhiema ọghe emwi nọ gele sunu vbe ukpo nibun nọ gberra. A keghi gbẹn elẹta gie etẹn ni ghaa rre Soviet Union, a na tama iran wẹẹ, igiogbẹ ẹre ọ ke rre, sokpan avbe eghian ẹre ọ wa gha do ẹki nọ rre iran obọ. Vbe ẹdẹnẹrẹ, avbe eghian ọghe ima sẹtin vbe loo intanẹt ya ta ohoghe vbekpa otu e Jehova.