Rhiegba Ye Iwinna Ikporhu Iyẹn Nọ Maan Vbene Jesu Ru Ẹre

1. De emwi ọkpa nọ ya eguọmwadia e Jehova lughaẹn ne emwa ọvbehe?

EMWI ọkpa nọ ya eguọmwadia e Jehova lughaẹn ne emwa ni kha wẹẹ, Ivbi Otu e Kristi ẹre iran khin, ọre odẹ ne iran ya ya ekhọe hia kporhu. (Taitọs 2:14) Sokpan, ẹghẹ eso rrọọ ne ima i ya mwẹ aguakpa ne ima ya rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Egbọre, u gha wa kue ye ẹmwẹ ne ọdiọn ọkpa nọ ya ekhọe hia winna khare, vbe ọ khare wẹẹ, “Ugbẹnso, ẹ i zẹdẹ khọn mwẹ ne I ladian vbe ikporhu.”

2. De emwi eso nọ gha sẹtin yae gha lọghọ ne ima rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan?

² Ugbẹnso, iwinna ugamwẹ ọvbehe ghi wa gha gbe ima otiti, sokpan, ọ gha sẹ ọghe ikporhu, ọ sẹtin gha lọghọ ima. Vbọzẹ? Ma gha rhiegbe ye iwinna owa ugamwẹ na bọlọ kevbe na dọlọ yi, ma gha ru iyobọ ne etẹn ne odekun ẹrhia sunu daa, ra ma gha rhie igiọdu ne etẹn ọvbehe, ma ghi wa gha bẹghe vbene iwinna ne ima ru ya biẹ ọmọ esi hẹ vbobọvbobọ. Ọ wa ya ima sọyẹnmwẹ vbe ima ghaa deba etẹn ima winna rhunmwuda ọfunmwegbe kevbe ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ, ma vbe rẹn wẹẹ, iran wa gbọyẹmwẹ ye emwi ne ima ru ne iran. Sokpan, a sẹtin miẹn wẹẹ, ọ kpẹẹ re ne ima ke kporhu vbe ẹdogbo ọkpa, sokpan, emwa ni rre evba i mobọ mwẹ alaghodaro vbe odẹ ọghe orhiọn. Ra, a sẹtin miẹn wẹẹ, emwa i zẹdẹ rhie ehọ ne ima ta yi. Ma vbe rẹn wẹẹ, zẹvbe ne agbọn Esu na ya sikẹ ufomwẹ, ukpokpo ne ima miẹn vbe iwinna ikporhu sẹtin do tua sayọ. (Mat 10:22) Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan kevbe ne ima vbe gha ru sayọ?

3. De vbene ebe Luk 13:​6-9 ya gie odẹ ne Jesu ya rhiegba ye iwinna ikporhu?

³ Ma gha wa miẹn emwi ruẹ vbe obọ e Jesu vbe nọ dekaẹn na rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Vbe Jesu rre uhunmwu otagbọn na, ẹghẹ ọkpa i rrọọ nọ ma ya rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Uhiẹn, vbene ẹghẹ ya khian, te ọ kue gha ru sayọ. (Tie Luk 13:​6-9.) Vbe na ghee ọmwa nọ gbaroghe ugbo e vaẹn, nọ ya ikpiha gbaroghe erhan e fig nọ ma ghi mọ vbe okiekie, e Jesu keghi ya odẹ ukpo eha gha kporhu ma Ivbi e Ju, sokpan ni bun sẹ vbe uwu iran ma danmwehọ ẹre. Vbọrhirhighayehẹ, vbene ọmwa nọ gbaroghe ugbo e vaẹn nii ma gi egbe wọọ ọre vbe ọ gbaroghe erhan e fig nii, e Jesu ma vbe gi egbe emwa wọọ ọre, ra nọ rhunmwuda ọni kha wẹẹ, irẹn i ghi kporhu iyẹn nọ maan. Nọghayayerriọ, e Jesu keghi rhiegba ye ikporhu sayọ, nọ mieke na sẹtin ru iyobọ ne iran ya rẹn otọ emwi nọ ma iran re.

4. De emwi enẹ ne Jesu ru ne ima khian guan kaẹn?

⁴ Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn vbene Jesu ya rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, katekate vbe uki ehan nokiekie nọ gbe vbe agbọn. (Ya ghee study note nọ khare wẹẹ, “After these things” nọ rre Luk 10:1.) Ma gha sẹtin rhiegba ye iwinna ikporhu adeghẹ ima na ya emwi ne Jesu ma emwa re ru emwi kevbe deghẹ ima na gha ya egbe taa ẹre. Gi ima zẹ iro yan emwi enẹ ne ima gha miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Jesu: (1) Ahoo ọghe Jehova ẹre ọ mu karo vbe ẹdagbọn ọnrẹn, (2) ọ rẹn otọ avbe ẹmwẹ akhasẹ ni rre uwu e Baibol, ọ vbe ru emwi nọ gua ahoo ọghe Osanobua ro, (3) ọ mu ẹtin yan e Jehova we ọ gha ru iyobọ ne irẹn, (4) ọ vbe gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwa eso gha rhie ehọ ne irẹn ta yi.

AHOO ỌGHE JEHOVA ẸRE Ọ MU KARO

5. De vbene Jesu ya rhie ẹre ma wẹẹ, ahoo ọghe Osanobua ẹre irẹn mu karo?

⁵ Te Jesu wa rhiegba ye iwinna ikporhu “iyẹn nọ maan ọghe Arriọba Osanobua” rhunmwuda ọ rẹnrẹn wẹẹ, emwi ne Osanobua hoo ne irẹn ru ẹre nọ. (Luk 4:43) Iwinna ikporhu ẹre Jesu mu karo vbe ẹdagbọn ọnrẹn. Uhiẹn, vbọ ghi bu ẹghẹ ne Jesu khian ya wu, te ọ ye gha “lele dọmwadẹ ẹvbo kevbe dọmwadẹ igue khian, ọ na gha ma emwa emwi.” (Luk 13:22) Erriọ ẹre ọ vbe ya gha ma erhuanegbe ẹre ni bun emwi, ne iran mieke na deba ẹre ru iwinna ikporhu na.​—Luk 10:1.

6. De vbene iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ya rhilọ ginna avbe iwinna ọvbehe ne ima ru vbe ugamwẹ e Jehova? (Vbe ya ghee efoto.)

⁶ Erriọ ẹre ọ vbe ye vbe ẹdẹnẹrẹ, iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ọre iwinna nọ ghi ru ekpataki sẹ ne Jehova vbe Jesu we ne ima ru. (Mat 24:14; 28:​19, 20) Iwinna ke iwinna ne ima ru vbe ugamwẹ e Jehova mwẹ vbe nọ ya rhilọ ginna iwinna ikporhu iyẹn nọ maan hẹ. Vbe igiemwi, eso vbe uwu ima bọlọ avbe owa ugamwẹ ne emwa ne ima kporhu ma mieke na gha die evba do ga e Jehova, iwinna na vbe ru vbe Bẹtẹl wa vbe ru iyobọ ye iwinna ikporhu na. Odekun ẹrhia gha sunu, ma keghi hia ne ima kpemehe emwi hia ne etẹn ima gualọ ne iran mieke na sẹtin dọlegbe suẹn iwinna ikporhu kevbe iko na yo. Ma gha yerre wẹẹ, iwinna ikporhu ọre iwinna nọ ghi ru ekpataki sẹ ne Jehova we ne ima ru, ọ gha ru iyobọ ne ima ya rhiegba yọ. Ọdiọn ọkpa na tie ẹre János, nọ rre Hungary khare wẹẹ: “I keghi ye egbe mwẹ ẹre rre wẹẹ, iwinna ọvbehe i rre ugamwẹ e Jehova nọ gha sẹtin rhie ihe iwinna ikporhu; iwinna ikporhu ọre iwinna nọ ghi ru ekpataki sẹ.”

7. Vbọzẹ ne Jehova na hoo ne ima ye gha kporhu? (1 Timoti 2:​3, 4)

⁷ Adeghẹ ima na gha ghee emwa vbene Jehova vbe ya ghee iran, ọ gha ru iyobọ ne ima ya rhiegba ye iwinna ikporhu. Ọ hoo ne emwa ni bun họn iyẹn nọ maan na, ne iran vbe do gha ga irẹn. (Tie 1 Timoti 2:​3, 4.) Rhunmwuda ọni, ọ keghi ma ima emwi ne ima mieke na sẹtin ru iwinna na ẹse, ne emwa mieke na sẹtin miẹn fan. Vbe igiemwi, e brochure nọ mwẹ uhunmwuta nọ khare wẹẹ, Hoẹmwẹ Emwa​—Ya Emwa Khian Erhuanegbe keghi ru iyobọ ne ima, ne ima mieke na sẹtin gu emwa ruẹ e Baibol vbe odẹ nọ gha ya iran do khian eguọmwadia e Jehova. Ọ gha khọnrẹn we emwa ma rhie ehọ ne ima ta yi nian, ẹkpotọ sẹtin vbe kie ne iran ya ru vberriọ, vbene orueghe nọkhua te sẹ ufomwẹ. Emwi ne ima tama iran nian sẹtin ya iran do ga e Jehova vbe odaro. Sokpan, deghẹ ima ma na dobọ ikporhu yi ẹre ọna khian na sẹtin sunu.

Ọ KEGHI HIA NỌ RẸN OTỌ ẸMWẸ AKHASẸ NI RRE BAIBOL

8. Ne Jesu na rẹn otọ avbe ẹmwẹ akhasẹ ni rre Baibol, vbọ ya ru iyobọ nẹẹn hẹ ya loo ẹghẹ ọre ẹse?

⁸ Te Jesu wa rẹn otọ vbene ẹmwẹ akhasẹ ni rre Baibol khian ya sẹ hẹ. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, ukpo eha vbe ukhiọnmwẹ ẹre irẹn khian ya ru iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. (Dan 9:​26, 27) Ọ vbe rẹn emwi ne Ebe Nọhuanrẹn khare vbekpa ẹghẹ ne irẹn khian ya wu kevbe vbene irẹn khian ya wu hẹ. (Luk 18:​31-34) Avbe emwi ne Jesu rẹnrẹn na keghi ru iyobọ nẹẹn ya gha loo ẹghẹ ọre ẹse. Rhunmwuda ọni, ọ keghi rhiegba ye iwinna ikporhu nọ mieke na ru iwinna na mu ye ọre obọ.

9. Ma gha rẹn otọ ẹmwẹ akhasẹ ni rre uwu e Baibol, vbọ ya gua ima kpa ya rhiegba ye iwinna ikporhu hẹ?

⁹ Ma gha rẹn otọ avbe ẹmwẹ akhasẹ ni rre Baibol, ọ gha ru iyobọ ne ima ya rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Ma rẹnrẹn wẹẹ, ovbi ẹghẹ kherhe ẹre ọ ghi kẹ vbe agbọn Esu na. Ma vbe rẹn wẹẹ, emwi ni ghi sunu kevbe uyinmwẹ ne emwa ghi yin vbe ẹdẹnẹrẹ keghi re emwi ne Baibol we ọ khian gha sunu vbe ẹdẹ okiekie. Ma vbe bẹghe vbene Anglo-American World Power kevbe Russia kẹ kevbe emwa ni ye ẹre ike ya gu egbe suan hẹ, te ọna wa vbe muẹn sẹ emwi ne Baibol we ọ khian sunu “vbe ẹghẹ okiekie ẹdẹ,” nọ dekaẹn ọba ọghe ahọ kevbe ọba ọghe okuọ. (Dan 11:40) Ma vbe rẹn wẹẹ, atata owẹ ne ebe Daniẹl 2:​43-45 guan kaẹn mudia ye ihe Anglo-American World Power. Ma wa mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, vbe nẹi khian ghi kpẹẹ gbe, zẹvbe ne ẹmwẹ akhasẹ na rhie ẹre ma, Arriọba Osanobua gha do guọghọ arriọba emwa nagbọn hia fẹẹrẹ. Avbe ẹmwẹ akhasẹ na ya ima rẹn wẹẹ, kherhe ẹre ọ ghi kẹ na agbọn na sẹ ufomwẹ, ne ima na vbe rẹn wẹẹ, ẹghẹ kherhe ẹre ọ ghi kẹ, ọ keghi gua ima kpa ya rhiegba ye iwinna ikporhu.

10. De odẹ ọvbehe ne ẹmwẹ akhasẹ gha ya sẹtin gua ima kpa ya rhiegba ye iwinna ikporhu?

¹⁰ Ọ vbe gbe ima otiti ne ima gi emwa rẹn ẹmwẹ akhasẹ ni rre uwu e Baibol. Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Carrie, nọ rre Dominican Republic khare wẹẹ, “I gha muẹn roro emwi ni maan ne Jehova khian ru ne ima vbe odaro, ọ ghi gua mwẹ kpa ne I ya tama emwa ọvbehe vbekpa ẹmwata nọ rre uwu e Baibol. I gha bẹghe emwi ne emwa werriẹ aro daa vbe ẹdẹnẹrẹ, ọ wa dewarorua wẹẹ, te ọ wa khẹke ne iran vbe rẹn vbekpa emwi ne Jehova khian ru ne ima vbe odaro.” Ẹmwẹ akhasẹ ni rre uwu e Baibol keghi rhie igiọdu ne ima, ne ima rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan rhunmwuda ma rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova rre ima iyeke. Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Leila, nọ rre Hungary khare wẹẹ: “Emwi nọ rre ebe Aizaia 11:​6-9 keghi ru iyobọ mẹ ya kporhu ma emwa hia, uhiẹn, vbe ọ yevbe na miẹn wẹẹ, iran i khian rhie ehọ mẹ ta yi. I rẹnrẹn wẹẹ, vbe ẹtin e Jehova, a i miẹn ọmwa nẹi khian sẹtin fi werriẹ.” Ọtẹn Nokpia Christopher, nọ ke Zambia rre khare wẹẹ: “Te iwinna ikporhu iyẹn nọ maan gele wa vẹwae la uhunmwu otagbọn na hia fẹẹrẹ zẹvbe ne ebe Mak 13:10 tae yotọ, egie nọkhua ẹre I wa ye ne I na rre usun emwa ni mu ẹmwẹ akhasẹ na sẹ.” De ẹmwẹ akhasẹ eso ni gua ruẹ kpa, ne u na ye kporhu?

Ọ KEGHI MU ẸTIN YAN E JEHOVA WE Ọ GHA RU IYOBỌ NE IRẸN

11. Vbọzẹ nọ na khẹke ne Jesu mu ẹtin yan e Jehova, nọ mieke na sẹtin rhiegba ye iwinna ikporhu? (Luk 12:​49, 53)

¹¹ Te Jesu wa mu ẹtin yan e Jehova we ọ gha ru iyobọ ne irẹn ya rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Agharhemiẹn wẹẹ, te Jesu wa gha begbe nẹ ghẹ ru emwi nọ gha sọnnọ emwa, ọ vbe rẹn wẹẹ, iyẹn nọ maan ọghe Arriọba Osanobua gha si imuanẹmwẹ, kevbe wẹẹ, emwa ni bun gha gbodan ghee irẹn rhunmwuda ẹre. (Tie Luk 12:​49, 53.) Rhunmwuda ikporhu ne Jesu ghaa kpee, avbe ọkaolotu ugamwẹ keghi hia inugba nọ khin ne iran gbe ẹre rua. (Jọn 8:59; 10:​31, 39) Sokpan, e Jesu na ye gha kporhu rhunmwuda, ọ rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova rre irẹn iyeke. Ọ khare wẹẹ: “Ẹ i re imẹ ọkpa ẹre ọ rrọọ; Evbavba nọ gie mwẹ rre gu mwẹ rrọọ. . . . Ọ ma fi iyeke gbe mwẹ, rhunmwuda, ẹghẹ hia ẹre I ya ru emwi nọ yẹẹ ọre.”​—Jọn 8:​16, 29.

12. De vbene Jesu ya ru iyobọ ne erhuanegbe ẹre hẹ, ne iran mieke na ye gha kporhu vbe iran ghaa werriẹ aro daa ukpokpo?

¹² Jesu keghi ye erhuanegbe ẹre rre wẹẹ, iran gha sẹtin mu ẹtin yan e Jehova, nọ ru iyobọ ne iran. Ẹghẹ hia ẹre ọ ya gha tama iran wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ ne iran, uhiẹn vbe iran ghaa werriẹ aro daa ukpokpo. (Mat 10:​18-20; Luk 12:​11, 12) Ọ na vbe gi iran rẹn wẹẹ, te ọ khẹke ne iran gha begbe. (Mat 10:16; Luk 10:3) Ọ tama iran wẹẹ, ne iran ghẹ gbagba iyẹn nọ maan ye ọmwa rhọkpa egbe adeghẹ ọ ma na hoo nọ danmwehọ. (Luk 10:​10, 11) Ọ na vbe tama iran ne iran lẹẹ vbe emwa ghaa zẹ iran kpokpo. (Mat 10:23) Agharhemiẹn wẹẹ, e Jesu rhiegba ye iwinna ikporhu kevbe wẹẹ, ọ mu ẹtin yan e Jehova, ọ ma ya egbe ẹre fialasẹ, nọ mu arrọọ ọghẹe ye ikpadede.​—Jọn 11:​53, 54.

13. Vbọzẹ ne u na mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ nuẹn?

¹³ Emwa ni bun wa gbodan ghee iwinna ikporhu ne ima ru vbe ẹdẹnẹrẹ, rhunmwuda ọni, ma wa gualọ iyobọ e Jehova ne ima mieke na sẹtin rhiegba ye iwinna na. (Arhie 12:17) Vbọzẹ ne u gha na sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ nuẹn? Gia guan kaẹn erhunmwu ne Jesu na nọ rre ebe Jọn uhunmwu ẹnrẹn 17. E Jesu keghi tama e Jehova nọ gbaroghe avbe ukọ ọghe irẹn, e Jehova na gele ru vberriọ. Ebe Iwinna gi ima rẹn vbene ọ ya ru iyobọ ne avbe ukọ ya rhiegba ye iwinna ikporhu agharhemiẹn wẹẹ, a ghaa zẹ iran kpokpo. Vbe erhunmwu nii, Jesu na vbe nọ e Jehova nọ gbaroghe emwa hia ni mu ẹtin yan emwi ne avbe ukọ ọghẹe ghaa kporhu ẹre. Uwẹ keghi rre usun iran na. E Jehova wa ye ru emwi ne Jesu nọ rẹn vbe erhunmwu vbe ẹghẹ nii; Ọ gha ru iyobọ nuẹn zẹvbe nọ vbe ru iyobọ ne avbe ukọ.​—Jọn 17:​11, 15, 20.

14. Vbọ ya ima rẹn wẹẹ, ma gha sẹtin rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan? (Vbe ya ghee efoto.)

¹⁴ Zẹvbe ne ima ya sikẹ ufomwẹ agbọn na, ọ sẹtin gha lọghọ ne ima sẹtin rhiegba ye iwinna ikporhu, sokpan ma rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ nọ khẹke ne ima. (Luk 21:​12-15) Vbe na ghee Jesu vbe erhuanegbe ẹre, ma i gbagbae ye emwa egbe ne iran danmwehọ ima, ma i vbe gu iran muan ẹmwẹ. Uhiẹn vbe a gha mu awua ye iwinna ima, te etẹn ima ye hia ne iran ye gha kporhu, rhunmwuda, e Jehova ẹre iran mu ẹtin yan, ẹ i re ẹtin obọ iran. Zẹvbe ne Jehova ya rhie ẹtin ne eguọmwadia ẹre ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ ọghe avbe ukọ, ọ vbe rhie ẹtin ne ima vbe ẹdẹnẹrẹ, “ne iwinna ikporhu mieke na . . . da otọ ẹsẹse,” vbene irẹn gualọe yi. (2 Tim 4:17) U gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, adeghẹ u na mu ẹtin yan e Jehova, u gha sẹtin rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan.

Ọ GHAA MWẸ ILẸKẸTIN WẸẸ, EMWA GHA RHIE EHỌ NE IRẸN TA YI

15. De emwi nọ rhie ẹre ma wẹẹ, te Jesu wa gele yayi wẹẹ, emwa gha danmwehọ iyẹn nọ maan?

¹⁵ Te Jesu wa gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwa gha danmwehọ irẹn. Ọna ẹre ọ ya iwinna ikporhu iyẹn nọ maan gha gbe ẹre otiti. Vbe igiemwi, vbọ ghi rre ufomwẹ ukpo 30 C.E., Jesu keghi bẹghe ẹre wẹẹ, emwa ni bun wa mu egbe ne iran khian ya rhie ehọ ne irẹn ta yi, ẹre ọ na ghi ya iran ya gie ugbo, ne emwiokọ ọghẹe sẹ nẹ na rhọ. (Jọn 4:35) Vbọ ghi rre odẹ ukpo ọkpa vba, Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre wẹẹ: “Emwiokọ na khian rhọ wa bun.” (Mat 9:​37, 38) Ọ ghi sẹ ẹghẹ, ọ na dọlegbe vbe kha wẹẹ: “Emwiokọ na khian rhọ wa bun . . . Wa rinmwian enọ yan iwinna emwiokọ na rhọ, nọ gie emwa, ne iran ya rhọ emwiokọ ọghẹe.” (Luk 10:2) E Jesu wa gha mwẹ ọnrẹn vbe orhiọn wẹẹ, emwa gha danmwehọ iyẹn nọ maan, ọ na vbe gha ghọghọ vbe iran ghi ru vberriọ.​—Luk 10:21.

16. De vbene erre ne Jesu zẹ ya rhie ẹre ma wẹẹ, iyẹn nọ maan ọghe Arriọba Osanobua gha biẹ ọmọ esi? (Luk 13:​18-21) (Vbe ya ghee efoto.)

¹⁶ E Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre ne iran gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ẹmwẹ ne iran kporhu ẹre gha biẹ ọmọ esi, ọna keghi ru iyobọ ne iran ya rhiegba ye iwinna ikporhu. Vbe igiemwi, gi ima zẹ iro yan erre eva. (Tie Luk 13:​18-21.) Jesu keghi loo ikpẹ e mọstad ya gie iyẹn nọ maan ọghe Arriọba Osanobua, nọ rhie ma wẹẹ, iyẹn nọ maan na gha vẹwae la uhunmwu otagbọn na hia, vbene emwi rhọkpa i khian na sẹtin mu idobo yọ. Ọ na vbe ya eyist zẹ erre ọghe vbene iyẹn nọ maan khian ya vẹwae, ọ ghi vbe ya emwa ni bun ru afiwerriẹ ne emwa i khian rherhe bẹghe. Te Jesu wa ru iyobọ ne erhuanegbe ẹre ya bẹghe ẹre wẹẹ, te ikporhu ne iran kpee khian ru iyobọ ne emwa ni bun.

17. De emwi eso nọ si ẹre nọ na khẹke ne ima ya aro yọ wẹẹ, emwa ni bun gha miẹn iyẹn nọ maan na yi?

¹⁷ Ma ghaa muẹn roro vbene ikporhu ne ima kpee he ya ru iyobọ ne emwa ni bun vbe uhunmwu otagbọn hia, ọ keghi ru iyobọ ne ima ya rhiegba ye ikporhu. Vbe ukpo ukpo, ẹbo emwa ni bun ẹre ọ rrie Ugie Ayere, ma wa vbe gu iran ruẹ e Baibol. Arriaisẹn emwa ni bun ẹre ọ vbe dinmwiamẹ, iran ghi vbe do deba ima vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Ma ma rẹn inu emwa ni khian danmwehọ ikporhu ne ima kpee, sokpan, ma rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova si oghẹn ne gbii koko, ni khian miẹn uhunmwu vbe orueghe nọkhua nọ dee. (Arhie 7:​9, 14) E Jehova nọ re ọmwa nọ yan iwinna na, mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwa ni bun gha ye miẹn iyẹn nọ maan na yi, rhunmwuda ọni, ọ khẹke ne ima ye gha kporhu.

18. Zẹvbe ne ima ya kporhu vbe ẹdẹnẹrẹ de emwi ne ima hoo ne emwa bẹghe?

¹⁸ Te a wa rẹn erhuanegbe Jesu ye emwa ni rhiegba ye iwinna ikporhu. Vbe emwa bẹghe vbene ẹmwẹ ya de hẹ vbe unu avbe ukọ ọghe Jesu, “ọ na do vẹ ne iran rẹn wẹẹ, iran ghaa lele Jesu khian.” (Iwinna 4:13) Zẹvbe ne ima ya kporhu vbe ẹdẹnẹrẹ, te ọ vbe khẹke ne aro emwa dae wẹẹ, ma ya egbe taa e Jesu vbe odẹ nọ ya rhiegba ye iwinna ikporhu.