U “Guẹ Vbene A Ya Mwẹ Isọkẹn Hẹ” Ra?

1. Vbọ re isọkẹn kevbe wẹẹ, de emwi nẹi re isọkẹn?

EMWI ne u mwẹ sẹ ruẹ ọkẹn ra? Ọmwa nọ mwẹ isọkẹn ọre ọmwa nọ sọyẹnmwẹ rhunmwuda nọ na rhie aro tua afiangbe nọ sọyẹnmwẹ ọnrẹn. Ẹ i vian ra nọ gha kpokpo egbe ba ẹmwẹ emwi nẹi mwẹ. Vbọrhirhighayehẹ, ọna ma rhie ma wẹẹ, ẹ i hoo ne irẹn gha mwẹ alaghodaro vbe ẹdagbọn ọnrẹn. Vbe igiemwi, te ọ khẹke ne Ovbi Otu e Kristi hia nọ rhiegba ye ugamwẹ e Jehova sayọ. (Rom 12:1; 1 Tim 3:1) Ọrheyerriọ, ọ ghaa re ọmwa ne emwi sẹ ọre ọkẹn, ẹ i khian gha kpokpo egbe deghẹ iwinna nọ te hoo nọ ru vbe ugamwẹ e Jehova ma sẹ ọre obọ.

2. De ẹbe nọ rrọọ deghẹ emwi ne ọmwa mwẹ ma sẹ ọre ọkẹn?

² Adeghẹ emwi ne ọmwa mwẹ i sẹ ọre ọkẹn, ọ sẹtin zẹ ẹbe. Ọmwa ne emwi i sẹ ọre ọkẹn sẹtin rhie asọn ba avan ya gha winna, nọ mieke na gha mwẹ emwi ewe eso nẹi mwẹ iyobọ nọ ye nẹẹn. Ọ keghi re emwi nọ da ọmwa wẹẹ, Ivbi Otu e Kristi eso do igho kevbe emwi ọvbehe ne aro iran viẹn yi rhie. Iran sẹtin gha tama egbe iran wẹẹ, ‘Ọ khẹke ne I gha mwẹ emwi na,’ ‘Ẹ i re eban ẹre I ke khẹ ne emwi na sẹ mwẹ obọ,’ ra ‘I gha ha igho na werriegbe vbọ gha sẹ ẹghẹ.’ Sokpan, ẹ i zẹdẹ ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova vbe ọmwa ghaa rraa. (Itan 30:9) Ọ mwẹ etẹn eso ne iwinna ne iran te ya aro yi ma sẹ iran obọ vbe ugamwẹ e Jehova, ọna keghi ya ohu mu iran sẹrriọ wẹẹ, iran na ghi sẹ e Jehova rae. (Gal 6:9) Vbọ ghi zẹ ne ọmwa nọ ga e Jehova na ru egbe emwi vberriọ? A sẹtin miẹn wẹẹ, emwi nọ mwẹ ma sẹ ọre ọkẹn.

3. De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe ẹmwẹ igiọdu nọ rre ebe Filipai 4:​11, 12?

³ Ma hia gha sẹtin gha mwẹ isọkẹn. Ukọ ighẹ e Pọl khare wẹẹ, ‘emwi ne irẹn he miẹn vbe agbọn ma irẹn ẹre nẹ wẹẹ, ne irẹn gi emwi ne irẹn mwẹ gha sẹ irẹn ọkẹn, vbene emwi rhirhi gha ye irẹn hẹ.’ (Tie Filipai 4:​11, 12.) Uwu eghan ẹre ọ na ta ẹmwẹ na. Ọrheyerriọ, te ọ ye gha sẹ ọyẹnmwẹ. Rhunmwuda, ọ “guẹ vbene a ya mwẹ isọkẹn hẹ.” Adeghẹ ọ na gha lọghọ ima ne emwi ne ima mwẹ gha sẹ ima ọkẹn, ẹmwẹ ne ukọ ighẹ e Pọl tae kevbe igiemwi ọghẹe, ya ima rẹn wẹẹ, ma gha sẹtin gha mwẹ isọkẹn. Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, ma i khian wa sẹtin ya aro yọ wẹẹ, ẹghẹ hia ma khian wa ya gha mwẹ isọkẹn. Nọghayayerriọ, te ima gha guẹ vbene a mwẹ isọkẹn hẹ. Odẹ vbo? Gi ima guan kaẹn emwi eha nọ gha ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ isọkẹn.

GHA MWẸ EKHỌE ỌKPỌNMWẸSE

4. Ma ghaa mwẹ ekhọe ọkpọnmwẹse, vbọ khian ya ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ isọkẹn? (1 Tẹsalonaika 5:18)

⁴ Ekhọe ọkpọnmwẹse keghi ru iyobọ ne ọmwa ya gha mwẹ isọkẹn. (Tie 1 Tẹsalonaika 5:18.) Vbe igiemwi, ma ghaa kpọnmwẹ e Jehova ye emwi na ya yin agbọn ne ima mwẹ, ma i khian gha kpokpo egbe ye emwi ne ima gualọ ra emwi ne ima i mwẹ. Adeghẹ ima na vbe gha kpọnmwẹ e Jehova ye iwinna ne ima ru vbe ugamwẹ ọghẹe, ọ ghi gua ima kpa ya gha ru iwinna nii ẹse, ne ima gha te ya gha ya egbe hia gualọ iwinna ọvbehe vbe ugamwẹ e Jehova. Ẹ i khabe ne Baibol na rhie igiọdu ne ima, ne ima gha kpọnmwẹ e Jehova vbe ima ghaa na erhunmwu! Ma ghaa mwẹ ekhọe ọkpọnmwẹse, ọ gha ru iyobọ ne ima, ne ima gha mwẹ “ọfunmwegbe ọghe Osanobua nọ gberra ne ọmwa gha sẹtin rẹn otọ re.”​—Fil 4:​6, 7.

5. De emwi eso nọ si ẹre nọ na te khẹke ne Ivbi Izrẹl gha kpọnmwẹ ẹse? (Vbe ya ghee efoto.)

⁵ Gi ima guan kaẹn emwi nọ sunu daa Ivbi Izrẹl. Ẹ i avbiẹ inugba ẹre iran vian ma e Jehova wẹẹ, iran i mwẹ evbare ne iran te gha re vbe Igipt. (Nọm 11:​4-6) Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, emwi wa gele wegbe mu iran vbe uwu ato. Ọrheyerriọ, de emwi nọ gha te ru iyobọ ne iran ya gha mwẹ isọkẹn? Ọ te khẹke ne iran muẹn roro, emwi ne Jehova he ru ne iran. Vbe iran rre Igipt, iran keghi rri oya ne udẹn oya ne ẹvbi zẹvbe eviẹn, sokpan, e Jehova keghi hihiẹ orueghe igbe yan Ivbi Igipt. Iran ghi fan Ivbi Izrẹl nẹ, Ivbi Izrẹl keghi “viọ ẹfe Ivbi Igipt gha rrie,” iran viọ esiliva, igoru kevbe ukpọn. (Ẹks 12:​35, 36) Vbe Ivbi Igipt ghi khu Ivbi Izrẹl sẹ Okun Nọ Baa, e Jehova keghi ru emwi ọyunnuan, ọ na waa okun nii ye ihe eva. Vbe iran mu okhian la uwu ato, e Jehova kegha kpemehe mana ne iran vbe ẹdẹgbegbe. De emwi ne Ivbi Izrẹl ghi vian ba na? Emwi ne Ivbi Izrẹl mwẹ ma sẹ iran ọkẹn, ẹ i re rhunmwuda wẹẹ, iran ma miẹn evbare re, sokpan rhunmwuda ne iran ma na kpọnmwẹ e Jehova ye emwi ne iran mwẹ ẹre ọ si ẹre.

6. De emwi eso nọ gha ru iyobọ ne ima ya gha kpọnmwẹ ẹse?

⁶ Vbua khian ya sẹtin gha re ọmwa nọ kpọnmwẹ ẹse hẹ? Vbe okaro, hia ne u rhie ẹghẹ ya gha muẹn roro vbe ẹdẹgbegbe emwi ughughan ne u sọyẹnmwẹ ọnrẹn. U sẹtin kue gbẹnnẹ eva ra eha vbọ ye otọ. (Eve 3:​22, 23) Nogieva, gha kpọnmwẹ ẹse. Hia ne u gha kpọnmwẹ emwa ọvbehe ye ẹse ne iran ru nuẹn. Nọ ghi wa sẹ ehia, ọre ne u gha kpọnmwẹ e Jehova vbe ẹghẹ hia. (Psm 75:1) Nogieha, emwa ni kpọnmwẹ ẹse ẹre ọ khẹke ne u gu ru ọse. Ọmwa ghaa gu emwa ni kpọnmwẹ ẹse mu obọ, ọ ghi vbe gha kpọnmwẹ ẹse, sokpan, ọ ghaa gu emwa ni vian mu obọ, ọ sẹtin vbe do gha vian. (Diut 1:​26-28; 2 Tim 3:​1, 2, 5) Adeghẹ ima na gha kpọnmwẹ ẹse vbe ẹghẹ hia, ma i khian miẹn ẹghẹ ya gha kpokpo egbe ba ẹmwẹ emwi ne ima i mwẹ.

7. De emwi nọ ya Aci do gha kpọnmwẹ ẹse, de ere nọ la ẹre miẹn?

⁷ Gi ima guan kaẹn emwi nọ sunu daa ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Aci, nọ rre Indonesia. Ọ khare wẹẹ: “Vbe ẹghẹ ne emianmwẹ COVID-19 ya gha vẹwae, I na gha ya vbene emwi ye mwẹ hẹ gie ọghe etẹn ne ima gba ga. Rhunmwuda ọni, I ma ghi gha mwẹ isọkẹn.” (Gal 6:4) Vbọ ru iyobọ nẹẹn ya fi iziro ọghẹe werriẹ? Aci khare wẹẹ, “I kegha muẹn roro vbe ẹdẹgbegbe, emwi ni bun ne I sẹ ọyẹnmwẹ ọnrẹn rhunmwuda ne I na rre otu e Jehova. Ẹre I na ghi kpọnmwẹ e Jehova ye emwi hia nọ he ru mẹ. Rhunmwuda ọni, I na ghi do gha mwẹ isọkẹn.” Adeghẹ ọyẹnmwẹ i ghi sẹ ruẹ rhunmwuda vbene emwi ye ruẹ hẹ, hia ne u ru emwi ne ọtẹn nokhuo na ru, ne u mieke na gha mwẹ ekhọe ọkpọnmwẹse.

GHA MU EGBE RRIE OTỌ

8. Vbọ sunu daa e Berọk?

⁸ Ọ ghaa mwẹ ẹghẹ ne Berọk ne ọgbenbe ọghe Jerimaia ma ya gha sẹ ọyẹnmwẹ. Iwinna na we ne Berọk ru i re iwinna nọ khẹkhẹ, te ọ gha ru iyobọ ne akhasẹ ighẹ e Jerimaia ya tama Ivbi Izrẹl ẹbe nọ khian rhuan iran, rhunmwuda ne iran na gha re emwa ẹsoghodan. Sokpan, ne Berọk gha te ya rhie aro tua iwinna ne Jehova waa ẹre, iwinna emwi nọ gualọ na muẹn. E Jehova keghi loo akhasẹ ighẹ e Jerimaia ya tama Berọk wẹẹ: “Te aro ruẹ ghi viẹn ye emwi nọ hin okhuan ra? Ghẹ ru vberriọ.” (Jer 45:​3-5) Te ọ yevbe ne Jehova ghaa tama rẹn wẹẹ: “Gi emwi ne u mwẹ nian gha sẹ ruẹ ọkẹn.” E Berọk keghi lele adia na, ọ na ye gha re ọsie Jehova.

9. Zẹvbe nọ rre ebe 1 Kọrint 4:​6, 7, de vbene imuegberriotọ khian ya ru iyobọ ne ima hẹ? (Vbe ya ghee avbe efoto.)

⁹ Ugbẹnso, Ovbi Otu e Kristi sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, te ọ wa khẹke ne irẹn gha ru iwinna eso vbe uwu iko. Ọ sẹtin gha mwẹ egbe iziro vbenian rhunmwuda wẹẹ, ọ gua wa ru iwinna eso, ọ wegbe obọ ra ọ kpẹẹ re nọ ke ga e Jehova. Vbọrhirhighayehẹ, iwinna nọ te rhie aro yi sẹtin sẹ emwa ọvbehe obọ vbe uwu iko. De emwi nọ khian ghi ru vbe egbe emwi vbenian gha sunu? Ọ sẹtin muẹn roro ẹmwẹ ne Pọl tae vbe ebe 1 Kọrint 4:​6, 7. (Tie ẹre.) Emwi ke emwi ne ima gua wa ru, kevbe iwinna ne ima rhirhi gha ru vbe ugamwẹ e Jehova, obọ e Jehova ẹre ehia ke rre. Ẹ i re te ima maan gbe ẹre ọ si ẹre ne Jehova na ye avbe emwi na ru ima ẹse, sokpan, rhunmwuda ẹse ne kpataki ọghẹe ẹre ọ si ẹre nọ na ye ena hia ru ima ẹse.​—Rom 12:​3, 6; Ẹfis 2:​8, 9.

10. Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya gha mu egbe rrie otọ?

¹⁰ Ma ghaa mu igiemwi ọghe Jesu roro, ọ gha ru iyobọ ne ima ya gha mu egbe rrie otọ. Gi ima guan kaẹn emwi nọ sunu vbe asọn ne Jesu kpe owẹ ọghe avbe ukọ ọghẹe. Ukọ ighẹ e Jọn khare wẹẹ: “Jesu rẹnrẹn wẹẹ [1] Evbavba viọ emwi hia ye irẹn obọ nẹ, ọ vbe rẹn wẹẹ, [2] eke ne Osanobua ye ẹre irẹn ke rre, kevbe wẹẹ, [3] te irẹn vbe bu Osanobua khian, . . . ọ na suẹn gha kpe erhuanegbe ẹre owẹ.” (Jọn 13:​3-5) Jesu gha te gha roro ẹre wẹẹ, erhuanegbe ẹre, ẹre ọ te khẹke nọ gha kpe irẹn owẹ. Sokpan, vbe ẹghẹ ne Jesu na gha rre uhunmwu otagbọn na, ọ ma gha roro ẹre wẹẹ, te ọ khẹke ne irẹn fe ye obọ mu iso, kevbe na gha họn usi irẹn rre. (Luk 9:58) Jesu kegha re ọmwa nọ mu egbe rrie otọ; te emwi nọ mwẹ wa gha sẹ ọre ọkẹn. Igiemwi esiesi ẹre ọ rhie ye otọ ne ima.​—Jọn 13:15.

11. De vbene imuegberriotọ ya ru iyobọ ne Dennis ya gha mwẹ isọkẹn?

¹¹ Ọtẹn Nokpia Dennis nọ ke Netherlands rre wa hia nọ lele igiemwi ọghe Jesu, sokpan ọ ma gha khuẹrhẹ nẹẹn. Ọ khare wẹẹ: “Ugbẹnso, a gha mu iwinna eso ne ọtẹn vbe iko, ẹ i zẹdẹ ya ẹko rhiẹnrhiẹn mwẹ rhunmwuda i roro ẹre wẹẹ, mẹ ẹre ọ te khẹke nọ gha ru iwinna nii, ọna rhie ẹre ma wẹẹ, I i mu egbe rrie otọ kevbe wẹẹ, I i mwẹ isọkẹn. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne emwi vbenian ya sunu, I ghi ya tie avbe uhunmwuta ni guan kaẹn imuegberriotọ. Vbe JW Library^®, I mwẹ ako ọghe ebe nọhuanrẹn eso ne I sama yi nọ guan kaẹn imuegberriotọ, ne I mieke na rherhe miẹn ọnrẹn vbe I gha khian tie ẹre. I vbe danlod ọta eso ni guan kaẹn imuegberriotọ ye efoni mwẹ, ẹghẹ hia ẹre I ya danmwehọ avbe ọta na.a I keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, iwinna ne ima ru, te ima yae rhie uyi gie Jehova, ẹ i re te ima yae rhie uyi gie egbe ima. Ma hia wa mwẹ iyobọ ne ima ye vbe emwi ughughan ne Jehova ru vbe otu ọghẹe vbe ẹdẹnẹrẹ.” Adeghẹ iwinna ne u te hoo ne u ru vbe ugamwẹ e Jehova ma he sẹ ruẹ obọ, hia ne u gha mu egbe rrie otọ. Ọna gha ru iyobọ nuẹn ya sikẹ e Jehova sayọ, u ghi vbe gha mwẹ isọkẹn.​—Jems 4:​6, 8.

GHA MU EMWI NE U YA ARO YI RORO

12. De emwi ne ima ya aro yi nọ ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ isọkẹn? (Aizaia 65:​21-25)

¹² Ma ghaa muẹn roro emwi esiesi ne ima ya aro yi vbe odaro, ọ ghi ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ isọkẹn. Ẹmwẹ ne Jehova tae ne akhasẹ ighẹ Aizaia gbẹn ye otọ, rhie ẹre ma wẹẹ, e Jehova rẹn ọlọghọmwa ne ima ye vbe ẹdẹnẹrẹ, kevbe wẹẹ, ọ gha do kie ima oya. (Tie Aizaia 65:​21-25.) Ma gha dia owa ne mose mose ya. Ma ghi gha mwẹ iwinna nọ maan, ma ghi miẹn evbare nọ maan ni bun kevbe nọ rhiẹnrhiẹn gha re. Ma i khian gha mu ohan wẹẹ, emwi nọ wegbe gha sunu daa ima ra emọ ne ima biẹlẹ. (Aiz 32:​17, 18; Ẹzik 34:25) Emwi nọ maan khẹ ima vbe odaro, ẹ i mwẹ nẹ ghẹ sunu.

13. De ẹghẹ eso nọ khẹke ne ima ya rhie aro tua emwi ne ima ya aro yi?

¹³ Ẹghẹ na ẹre ọ wa ya khẹke ne ima rhie aro tua emwi ne ima ya aro yi ẹsẹsẹmwẹse. Vbọzẹ? Rhunmwuda, “ẹdẹ okiekie” ẹre ima ye na kevbe wẹẹ, ma vbe werriẹ aro daa ọlọghọmwa nọ wegbe. (2 Tim 3:1) E Jehova wa ru iyobọ ne ima vbe ẹdẹgbegbe, ọ rhie adia kevbe ẹtin ne ima ya sẹtin zin egbe. (Psm 145:14) Vbe deba ọni, emwi ne ima ya aro yi gha sẹtin ru iyobọ ne ima vbe ima ghaa rre uwu ọlọghọmwa. Ọ gha kẹ, ọ lọghọ ruẹ ne u sẹtin kpemehe ne ẹgbẹe ruẹ. Te ọna ghi rhie ma wẹẹ, erriọ ẹre ọ khian wa gha ye khian ra? Hiehie! E Jehova yan rẹn wẹẹ, irẹn gha kpemehe emwi ne ima gualọ nian, kevbe wẹẹ, irẹn gha ru enọ sẹ ọni vbe Paradais. (Psm 9:18; 72:​12-14) A sẹtin miẹn wẹẹ, u rre uwu obalọ, iro han ruẹ, ra ọ mwẹ emianmwẹ nọ wegbe ne u khuọnmwi. Te ọna ghi rhie ma wẹẹ, ọghuẹ fo nẹ ra? Hiehie. Te a khian ho emianmwẹ kevbe uwu bẹkun vbe agbọn ọgbọn nọ dee. (Arhie 21:​3, 4) Emwi ne ima ya aro yi na keghi ya ima mwẹ isọkẹn, ọ vbe mu orhiọn ima sẹ otọ. Ma gha sẹtin gha mwẹ isọkẹn ọ gha khọnrẹn wẹẹ, emwa ya obọ dan mu ima, ma khuọnmwi ra ma werriẹ aro daa ọlọghọmwa ni bun ọvbehe. Vbọzẹ? Rhunmwuda ma rẹnrẹn wẹẹ, “ọlọghọmwa . . . nẹi khian kpẹẹ vbe otọ ẹre ima ya egbe miẹn nian,” ma vbe rẹn wẹẹ, vbe agbọn ọgbọn nọ dee, e Jehova gha sọfurre ye ọlọghọmwa hia ne ima werriẹ aro daa nian.​—2 Kọr 4:​17, 18.

14. De emwi ne ima gha ru, ne ima mieke na gele ya ekhọe hia yayi wẹẹ, e Jehova gha mu eyan rẹn hia sẹ?

¹⁴ Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, emwi ne ima ya aro yi gha sẹtin ru iyobọ ne ima ya gha mwẹ isọkẹn, de emwi ne ima gha ru ne ima mieke na gele yayi wẹẹ, e Jehova gha muẹn eyan rẹn sẹ? Zẹvbe ne ọmwa mu ughẹdẹ ye aro, nọ mieke na sẹtin bẹghe emwi nọ rre urria ẹse, erriọ ẹre ọ vbe khẹke ne ima ru emwi eso, ne emwi ne ima ya aro yi vbe Paradais ghẹ mieke na ye vbirhivbirhi vbe aro ima. Adeghẹ ima na gha si osi, rhunmwuda wẹẹ, usẹ igho sẹ ima, ọ khẹke ne ima gha muẹn roro, vbene emwi khian gha ye hẹ vbe agbọn ọgbọn, rhunmwuda, a i khian ghi gha miẹn ivbiogue, amaiwẹ te a khian ghi gha ru osa. Deghẹ ima na gha kpokpo egbe rhunmwuda wẹẹ, iwinna ne ima te hoo ne ima ru vbe ugamwẹ e Jehova ma sẹ ima obọ, ọ khẹke ne ima muẹn roro, ẹkpotọ nọ khian kie ne ima ya ga e Jehova vbe etẹbitẹ, ma ghi vbe do gha re emwa ni gbae. (1 Tim 6:19) Ọ sẹtin wa gha lọghọ ima vbe okaro ne ima sẹtin gha muẹn roro, afiangbe ne ima khian sọyẹnmwẹ ọnrẹn vbe odaro, ne ima gha te ya gha si osi ye ọlọghọmwa ne ima ye nian. Sokpan, deghẹ ima na gha hia ne ima gha muẹn roro vbe ẹghẹ hia emwi ne Jehova khian do ru ne ima, ma i khian ghi gha si osi ba ẹmwẹ ọlọghọmwa ne ima ye.

15. Vbua miẹn ruẹ vbe ẹmwẹ ne Christa tae?

¹⁵ Gi ima guan kaẹn vbene emwi ne ima ya aro yi ya ru iyobọ ne Christa ne ọvbokhan Dennis ne ima ka guan kaẹn sin. Ọ khare wẹẹ: “Ọ mwẹ emianmwẹ ne I khuọnmwi nọ si ẹre ne avbe inian ni rre egbe mwẹ ma na ghi wegbe, rhunmwuda ọni, I i sẹtin khian, I ma tota ye wheelchair I ghi lovbiẹ ye ebẹdi. Obalọ ne I ye i gia gie. Vbọ ma he kpẹẹ gbe na, ọbo ebo keghi tama mwẹ wẹẹ, emianmwẹ na i khian fo vbe otọ. Sokpan vbe ọwara ọkpa nii, I na tama egbe mwẹ wẹẹ, ‘Ọbo ebo na ma rẹn emwi ne I ya aro yi.’ Emwi ne I ya aro yi ẹre I rhie aro tua, ọna ẹre ọ mu mwẹ orhiọn sẹ otọ. Agharhemiẹn wẹẹ, I werriẹ aro daa ọlọghọmwa ni bun vbe agbọn na, I ya aro yọ wẹẹ, I gha sọyẹnmwẹ arrọọ vbe etẹbitẹ vbe agbọn ọgbọn!”

“NỌ NE IRAN NI GUALỌ E JEHOVA, EMWI NỌ MAAN RHỌKPA I KHIAN VBEE IRAN”

16. Vbọzẹ ne Ọba ighẹ e Devid na sẹtin kha wẹẹ, “emwi nọ maan rhọkpa i khian vbee iran” ni gualọ e Jehova?

¹⁶ Ọ gha khọnrẹn ne eguọmwadia e Jehova gha mwẹ isọkẹn, iran gha ye werriẹ aro daa edanmwẹ. Ọ gha sẹ eha ni wulo vbe ivbi Ọba ighẹ e Devid. A ba ẹre ifiẹzọ, a yae dẹ, ukpo ni bun ẹre ọ vbe ya gha rhie uhunmwu lẹre khian rhunmwuda ọba nọ ghaa hoo nọ gbe ẹre rua. Vbe uwu ena hia, ọ na ye kha wẹẹ: “Nọ ne iran ni gualọ e Jehova, emwi nọ maan rhọkpa i khian vbee iran.” (Psm 34:​9, 10) Vbọzẹ nọ na sẹtin si agbada vbe unu ta ẹmwẹ na? Vbe na ghee Devid, ma ne eguọmwadia e Jehova rẹnrẹn wẹẹ, ẹ i mwẹ ma ma werriẹ daa ọlọghọmwa, sokpan ma mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ọ gha kpemehe emwi ne ima gele gualọ ne ima. (Psm 145:16) Ma gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ ne ima ya zin egbe ọlọghọmwa nọ rhirhi gha khin. Ma gha sẹtin gha mwẹ isọkẹn.

17. Vbọzẹ ne u na hoo ne u guẹ vbene a ya mwẹ isọkẹn hẹ?

¹⁷ E Jehova hoo ne emwi ne u mwẹ gha sẹ ruẹ ọkẹn. (Psm 131:​1, 2) Nọnaghiyerriọ, hia ne u guẹ vbene a ya mwẹ isọkẹn hẹ. Adeghẹ u na hia ne u gha mwẹ ekhọe ọkpọnmwẹse, u na gha mu egbe rrie otọ, u na vbe rhie aro tua emwi ne ima ya aro yi, u ghi vbe sẹtin kha wẹẹ: “Ukhu nọ sẹ mwẹ obọ wa sẹ mwẹ ọkẹn.”​—Psm 16:​5, 6.