Avbe Ako Na Sunu Yi Vbe Ebe Iwinna Na Loo Vbe Ne Iko Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima
NOVEMBER 4-10
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | 1 JỌN 1-5
“Wa Ghẹ Hoẹmwẹ Agbọn Na, Ra Emwikemwi Nọ Ghi Re Ọghe Agbọn Na Nẹ”
(1 Jọn 2:15, 16) Wa ghẹ hoẹmwẹ agbọn na, ra emwikemwi nọ ghi re ọghe agbọn na nẹ. Adeghẹ uwẹ hoẹmwẹ agbọn na, ahoo ọghe Erha, ẹi rre uwu uwẹ. 16 Emwi hia ni re ọghe agbọn na, emwi nọ yẹẹ egbe orukhọ na, emwi ne emwa ne agbọn bẹghe ne ọ vbe ya ghan, ọkpa nọ ke ehe ne Evbavba ye rre, ẹi rrọọ, agbọn na ẹre ehia ke rre.
w05 1/1 10 ¶13
Rhie Owẹ Lele Igiemwi Ne Jesu Rhie Yotọ
13 Emwa eso sẹtin kha wẹẹ, ẹi re emwi hia nọ rre agbọn na ẹre ọ wa re emwi dan. Sokpan, agbọn na kevbe oyọnyọn ni rrọọ gha sẹtin rhie ima ekhọe hin ugamwẹ e Jehova rre. Te Esu mwamwa agbọn na vbe odẹ nọ gha ya ya ima khian rree ne Jehova. Rhunmwuda ọni, adeghẹ ima na hoẹmwẹ emwikemwi nọ ghi re ọghe agbọn na nẹ, ọ gha khọnrẹn wẹẹ ẹi wa re emwi dan, ọ gha sẹtin zẹ ẹbe. (1 Timoti 6:9, 10) Ọghe ne ẹmwata, te agbọn Esu wa vuọn ne emwi dan kevbe emwi nọ gha sẹtin mu ima ekhọe rhia. Deghẹ ima na gha ghee ughe ne emwa na yin uyinmwẹ alama oghẹ, igbinnoguo ra ne emwa na khu emwi ewe khian, ma sẹtin do gha roro ẹre wẹẹ, avbe uyinmwẹ vbenian ma de emwi nọ rhia, ẹghẹ nii, ma ghi gha hoo ne ima gha yin vberriọ. Deghẹ ẹfe na khu khian ra okpe ẹki na do ọre emwi ne emwa ne ima gu mu obọ mu ye okaro vbe arrọọ ọghe iran, ma sẹtin do gha ya egbe taa iran.—Matiu 6:24; 1 Kọrinti 15:33.
(1 Jọn 2:17) Agbọn na, kevbe emwi ne agbọn gualọ ni rrọọ hia, te ehia rhie gberra khian, sokpan, ọmwa ne ọ ru vbene Evbavba hoo, ọ gha rrọọ ẹdẹdẹmwẹdẹ.
w13 8/15 27 ¶18
De Aro Ọmwa Nọ Khẹke Ne U Gha Khin?
18 Ma gha kọ emwi ne Jọn tae ye ekhọe, ọ gha ru iyobọ ne ima ya gban egbe ne “emwikemwi nọ ghi re ọghe agbọn na nẹ.” E Jọn keghi kha wẹẹ: “Agbọn na, kevbe emwi ne agbọn gualọ ni rrọọ hia, te ehia rhie gberra khian, sokpan, ọmwa ne ọ ru vbene Evbavba hoo, ọ gha rrọọ ẹdẹdẹmwẹdẹ.” (1 Jọn 2:17) Ọ sẹtin ye vbe na miẹn wẹẹ te agbọn Esu na khian wa gha rrọọ vbe etẹbitẹ, sokpan, ọ gha sẹ ufomwẹ vbe ẹdẹ ọkpa. Emwi ọkpa i rrọọ vbe agbọn Esu na nọ khian gha rrọọ vbe etẹbitẹ. Ma ghaa ye ọna rre vbe ẹghẹ hia, ma i khian de ye ifi ọghe Esu.
Gualọ Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
(1 Jọn 2:7, 8) Wa ne ọse mwẹ, iyi ne I gbẹn gie uwa na i re ọghọgbọn, iyi nẹdẹ nii nọ, ne uwa ka mwẹ ke omuhẹn gha dee. Iyi nẹdẹ na ọrọre ikporhu ne uwa ka họn nẹ. 8 Vbene ọ rhirhi gha ye hẹ, iyi ne I gbẹn gie uwa, ọghọgbọn nọ, a miẹn ẹmwata nọ rrọọ vbe uwu Kristi nẹ, uwanmwẹ ẹre ọ ghi wa ladian nian.
w13 9/15 10 ¶14
Ma Gha Sẹtin Mu Ẹtin Yan Ilele Ọghe Jehova
14 Ilele nibun wa rre Abọ Ọghe Baibol Na Ya Urhuẹvbo E Grik Gbẹn, nọ ru iyobọ ne ima ya gha hoẹmwẹ egbe. Jesu khare wẹẹ, uhi nogieva nọ ghi kpọlọ sẹ ọre, “gha hoẹmwẹ ogieva ruẹ zẹ vbe egbe ruẹ.” (Mat 22:39) E Jems ne ọtien Jesu keghi vbe tie ahoẹmwọmwa “uhi arriọba.” (Jems 2:8) Vbe ebe ne ukọ e Jọn gbẹn, ọ na wẹẹ: “Iyi ne I gbẹn gie uwa na i re ọghọgbọn, iyi nẹdẹ nii nọ, ne uwa ka mwẹ ke omuhẹn gha dee.” (1 Jọn 2:7, 8) De iyi ne Jọn tie ẹre “iyi nẹdẹ”? Iyi ne Jesu yi vbekpae ahoẹmwọmwa ẹre ọ ghaa guan kaẹn. Evba gu tiẹre iyi “nẹdẹ” ọre wẹẹ, Jesu ka yi iyi na yotọ nẹ ọkpẹre, e Jọn ke do guan kaẹn rẹn. Ẹghẹ ne Jesu ka ya yi iyi na ẹre Jọn tie ẹre “ke omuhẹn gha dee.” Sokpan, “ọghọgbọn” ẹre iyi na vbe khin rhunmwuda, te ọ khẹke ne emwa ni lele iyi na gha mwẹ ahoẹmwọmwa ne ẹi re ọghe ọkẹnrẹn. Ẹi mwẹ egbe ahoẹmwọmwa vbenian ma ru iyobọ ne erhuanegbe Jesu zẹvbe ne edanmwẹ ughughan ya gha rhiegbe ma vbe arrọọ ọghe iran. Zẹvbe erhuanegbe Kristi, ma wa gbọyẹmwẹ ye adia ne ima miẹn, nọ ru iyobọ ne ima ya gban egbe ne uyinmwẹ a gua ye ẹgẹn ọmwa ọkpa. Te uyinmwẹ na wa gu emwa nagbọn obọ ro. Ma i sẹtin gha mwẹ ahoẹmwọmwa daa ogieva ima deghẹ ima mwẹ uyinmwẹ vbenian.
(1 Jọn 5:16, 17) Adeghẹ orhiọnkpa mu ọtiọnrẹn vbe ọ ru orukhọ ne ẹi si uwu, wẹẹ ne ọ na erhunmwu ghee Osanobua, ne ọ gha rhie arrọọ nẹẹn. Ọghe iran ne orukhọ iran i re ne ọ si uwu ọre a kha. Sokpan orukhọ ne ọ si uwu rrọọ. I ma wẹẹ ne uwa na erhunmwu ghee Osanobua ye ọni 17 Emwi ne a baku ru hia, orukhọ iran hia khin, sokpan orukhọ ne ẹi si uwu rrọọ.
it-1 862 ¶5
Ayabọ
Ẹi re emwi dan deghẹ ima na na erhunmwu ne Osanobua yabọ emwa ọvbehe, uhiẹn ma sẹtin vbe na erhunmwu ne etẹn hia ni rre iko. Erriọ ẹre Mosis ru ẹre, vbe ọ na erhunmwu ne agbẹnvbo Izrẹl, ọ keghi miẹn kue wẹẹ iran ru orukhọ, ọ na vbe rinmwian Osanobua ne ọ yabọ iran; te Osanobua wa họn erhunmwu ẹnrẹn. (Nọm 14:19, 20) Vbe ẹghẹ ne a na ya Ọgua Osa fi ohan gi Osanobua, e Solomọn keghi na erhunmwu gie Osanobua ne ọ yabọ Ivbi Izrẹl deghẹ iran na roro iro fi uyinmwẹ werriẹ vbe iran gha ru orukhọ. (1 Ọba 8:30, 33-40, 46-52) Vbe ẹghẹ ne Ẹzra na gha na erhunmwu ne Ivbi e Ju ni ke imu rre vbe Babilọn, ọ keghi miẹn kue wẹẹ, iran gele ru orukhọ. Erhunmwu ne Ẹzra na ne Ivbi e Ju kevbe ibude ne ọ rhie ne iran, keghi gu Ivbi e Ju kpa ya fi uyinmwẹ werriẹ, ne Osanobua mieke na yabọ iran. (Ẹzr 9:13–10:4, 10-19, 44) E Jems khare wẹẹ, deghẹ ọmwa rhọkpa rrọọ ne ọ khuọnmwi vbe odẹ ọghe orhiọn, ọ ghi bu avbe ediọn ni rre uwu iko ne iran na erhunmwu nẹẹn, adeghẹ ọmwa nii ru orukhọ, “a ghi vbe ya orukhọ ne ọ te ru bọe.” (Jems 5:14-16) Vbọrhirhighayehẹ, ọ mwẹ orukhọ eso “nọ si uwu,” ọna ọre orukhọ ne a ru daa orhiọn nọhuanrẹn. Ọmwa ne ọ ru orukhọ vbenian ọre ọmwa ne ọ mema ru emwi dan yangbe yangbe. Ọmwa vbenian i khian sẹtin miẹn ayabọ vbe obọ Osanobua. Ọ ma khẹke ne Ovbiotu e Kristi gha na erhunmwu ne Osanobua yabọ emwa ni ru orukhọ vbenian.—1 Jọn 5:16; Mat 12:31; Hib 10:26, 27; ya ghee uhunmwuta nọ khare wẹẹ, SIN, I; SPIRIT.
E Baibol Na Tie
(1 Jọn 1:1–2:6) Ẹmwẹ arrọọ nọ wa rrọọ ke omuhẹn gha dee, ọre ima gbẹẹn ebe ẹre gie uwa na. Ma họẹn nẹ, ma ye aro ima miẹn ọnrẹn, vbe ẹmwata, te ima miẹn ọnrẹn, ma na vbe ye obọ kan rẹn. 2 Ugbẹn vbe arọọ na ghi khian ne a ye aro bẹghe nẹ, ma tobọ mwa miẹn ọnrẹn, rhunmwuda ọni, ma keghi ta ẹmwẹ ọnrẹn, ma keghi ta ẹmwẹ arrọọ etẹbitẹ nii, nọ gha gu Evbavba rrọọ, ne a vbe do rhie ma ima, ma uwa. 3 Emwi ne aro mwa sẹe, kevbe ne ehọ mwa họẹn, ọre ima vbe tama uwa ne uwa miẹn ehe na ya egbe ba mwa vbe uwu ne ima na gu Evbavba mu obọ kevbe Ovbi ẹre ighẹ Jesu Kristi. 4 Te ima gbẹn ebe na ne ọyẹnmwẹ mwa miẹn ehe na gha re nọ gbae. 5 Ọna ọrọre ẹmwẹ ne ima họn vbe unu Ovbi ẹre, ne ima vbe do tama uwa: Uwanmwẹ ẹre Osanobua khin, ebiebi i vbe rre uwu irẹn hiehie. 6 Adeghẹ ma khare khekherriọ ighẹ irẹn ma gba mu obọ, ma na vbe gha ye rre uwu ebiebi, ọhọnhoghe ma khin, vbe ẹmwẹ ne ima guan kevbe emwi ne ima ru. 7 Sokpan deghẹ ma rre uwu uwanmwẹ zẹ vbene irẹn vbe rre uwu uwanmwẹ, ẹghẹ nii, ẹre ima na gu egbe mu obọ, esagiẹn Jesu ne Ovbi ẹre ghi ye ima khian ne ọ huanrẹn hin orukhọ hia rre. 8 Deghẹ ima khare ighẹ ma i mwẹ orukhọ, te ima rẹrẹ egbe mwa, ẹmwata i vbe rre uwu ima. 9 Sokpan adeghẹ ima miẹn orukhọ mwa kue ma Osanobua, irẹn gha mu eyan ọghẹe sẹ, ọ ghi ru vbene ọ keyi, ọ gha ya orukhọ mwa bọ mwa, ọ ghi vbe kpe mwa hin uwu abakuru mwa hia rre. 10 Ma gha kha ighẹ ima ma ru orukhọ, ma ye Osanobua mwa khian ọhọnhoghe, ẹmwẹ ọnrẹn i vbe rre uwu ima.
2 Ivbi mwẹ, te I gbẹn ebe na gie uwa ne uwa ghẹ miẹn ehe na rukhọ, sokpan, adeghẹ ọmwaikọmwa ghi vbe ru orukhọ, ma mwẹ ọmwa ne ọ rinmwian ne ima vbe ehe ne Evbavba ye, ọni ọre Jesu Kristi ne ọmwata. 2 Rhunmwuda Kristi tobọ ẹre ọrọre ne a rhunmwuda ẹre ya orukhọ mwa bọ mwa, ẹi vbe re orukhọ ọghomwa ọkpa, sokpan orukhọ emwa hia. 3 Ma gha lele uhi ne Osanobua yi ru emwi, ẹghẹ nii ẹre aro mwa gha na dae ighẹ ma gele rẹn ọnrẹn. 4 Adeghẹ orhunmwunọkpa khare wẹẹ, “Mẹ rẹn ọnrẹn” ighẹ ẹi vbe ya uhi ẹre ru emwi, ọmwa vberriọ, ọhọnhoghe nọ, ẹmwata i vbe rre uwu ẹre. 5 Sokpan ọmwa ne ọ ya ẹmwẹ ọnrẹn ru emwi, ọrọre ọmwa ne a ye ahoo ne ọ mwẹ ghee Osanobua khian nọ gbae. Vbenian ẹre ima gha ya rẹn ighẹ uwu Osanobua ọre ima ye. 6 Ọmwa ne ọ khare ighẹ uwu Osanobua ẹre irẹn ye, we ne ọ gha yin zẹ vbene Jesu Kristi yin rin.
NOVEMBER 11-17
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | 2 JỌN 1–JUD
“Te Ima Gha Hia Vbe Odẹ Ke Odẹ Ne Ima Mieke Na Sẹtin Dia Odẹ Ẹmwata Ya”
(Jud 3) Wa ne ọse mwẹ ni ghaan, ẹghẹ ne I na wa gha hia ne I gbẹn ebe gie uwa, vbekpa imiẹnfan ne ọre ọghe ima hia, ẹre ọ na wa do la mwẹ ekhọe ne I gbẹn ebe gie uwa, ne I ya rhie igiọdu ne uwa, ne uwa gha gbinna nẹẹn khian ighẹ iyayi ni ne Osanobua rhie ne emwa rẹn hia uhukpa nii.
w04 9/15 11-12 ¶8-9
Gi Ẹtin Ọghe Nọyaẹnmwa Gha Rhie Ẹrhiọn Yọ Ruẹ Iwu
8 Evbagbẹn Nọhuanrẹn keghi ru iyobọ ne ima ya rẹn obẹlẹ ughughan ne Esu loo, ne ọ mieke na sẹtin mu ima rẹrẹ. (2 Kọrinti 2:11) Ọmwa esi ẹre Job ghaa khin sokpan, Esu keghi loo obẹlẹ ughughan ya danmwẹ ọnrẹn ghee. Vbe igiemwi, ivbi ẹre hia kevbe eguọmwadia re nibun keghi wulo, emianmwẹ nọ wegbe keghi dekun ẹnrẹn, avbe ọsiọre kegha zaan rẹn, ọ miẹn ukpokpo vbe obọ ẹgbẹe ọre, emwi ewe hia nọ mwẹ na vbe wii ẹre. Ena hia keghi ya iro han e Job, ọ na do gha roro ẹre wẹẹ, te Osanobua ghi fi iyeke gbe irẹn. (Job 10:1, 2) Vbe ẹdẹnẹrẹ, Ivbiotu e Kristi nibun vbe werriẹ aro daa egbe ọlọghọmwa ne Job werriẹ aro daa. Agharhemiẹn wẹẹ, ẹi re Esu ẹre ọ wa si avbe ọlọghọmwa na hia, ọ gha sẹtin la evba la ima egbe.
9 Te edanmwẹ ughughan nọ gha sẹtin si ima digiẹn vbe odẹ ọghe orhiọn ghi wa kpọkua vbe ẹdẹnẹrẹ. Vbe agbọn ne ima ye na, emwa nibun keghi bizugbe emwi orhiọn rhunmwuda emwi ewe na khu khian. Ugha iyẹn eso kevbe ughe ne iran mu ladian vbe ẹkpẹti ughe keghi ya emwa roro ẹre wẹẹ, uyinmwẹ alama oghẹ keghi ya ọmwa sọyẹnmwẹ kevbe wẹẹ, ẹi rhie ikuanegbe ne ọmwa. Yevbesọni, te emwa nibun ghi “hoẹmwẹ egberọkhọmwẹ vbe ne iran i na hoẹmwẹ Osanobua.” (2 Timoti 3:1-5) Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima ziga ne ima mieke na sẹtin da imudiase ọghe ima yi, vbe ẹi erriọ, iziro vbenian sẹtin si ima digiẹn vbe odẹ ọghe orhiọn.—Jud 3.
Gualọ Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
(Jud 4) Rhunmwuda, emwa dan eso rẹnrẹn la uwu ima vbe na ma na rẹn, iran gha mu ikporhu ẹmwẹ ẹseọhẹ Osanobua khian ne iran miẹn ehe na rhie otọ ne uyinmwẹ alama oghẹ ọghe iran, ne iran miẹn ehe na he Jesu Kristi yotọ, ọmwa ne ọre Arowa ọkpa ne ima mwẹ kevbe Nọyaẹnmwa. Ẹghẹ nọ kpẹre nọ gberra, ẹre Ebe ta ẹmwẹ abu abe gbe emwa na yotọ ighẹ nọ do sẹ iran egbe na.
(Jud 12, NW) Iran ye vbe okuta ni lẹre ye ototọ amẹ vbe idugie ahoẹmwọmwa, rhunmwuda evbare ọzuọ ọghe ifaegbua ọghe iran. Ẹgẹn iran ọkpa ọre iran gua yi. Iran ye vbe ubimwẹ amẹ ne ẹhoho mu khian, amẹ ọnrẹn i rhọọ. Iran ye vbe erhan ne ẹi mọ, ọ gha khọn rẹn nọ gha re ẹghẹ orhọ, erhan na vu ẹre uhe mu fua nẹ, nọ wa wu fẹẹrẹ.
it-2 279
Idugie Ahoẹmwọmwa
E Baibol ma guan kaẹn vbene a ya gha do ugie na hẹ ra inugba ne a ghaa do ugie na vbe ukpo. (Jud 12) Ẹi re Jesu ra avbe ukọ ọghẹe ẹre ọ wẹẹ ne Ivbiotu e Kristi gha do ugie na vbe ẹghẹ nii. Ugie na ma vbe gha re emwi ne ẹi mwẹ a ma ru ra ugie na khian wa gha do khian. Emwa eso khare wẹẹ, ugie na keghi re ẹghẹ ne Ivbiotu e Kristi ni fe ya le evbare ọbọbọtizọ, iran ghi gie na tie etẹn ne obọ ma sẹ ọre ne iran do deba iran sọyẹnmwẹ egbe. Odẹ vbenian, emọ ne ẹi mwẹ erha, ikhuo ni dẹgbẹe, etẹn ni fe kevbe ne obọ ma sẹ ọre ghi miẹn ẹkpotọ ya ya egbe rhorho egbe.
it-2 816
Okuta
Emwi na ya ẹmwẹ e Grik ọvbehe nọ re spi·lasʹ kha ọre okuta ra obuẹ ni lẹre ye ototọ amẹ. Te Jud ya ẹmwẹ na gie ikpia dan ni rẹnrẹn la uwu iko. Okuta ni lẹre ye ototọ amẹ sẹtin zẹ ẹbe vbe okọ ẹzẹ gha dekun ẹnrẹn, ọ sẹtin wa ya enene okọ ẹzẹ nii. Erriọ avbe ikpia dan na vbe gha ye, uyinmwẹ iran sẹtin zẹ ẹbe vbuwe iko. E Jud keghi gie iran zẹvbe: “Okuta ni lẹre ye ototọ amẹ vbe idugie ahoẹmwọmwa.”—Jud 12, NW.
(Jud 14, 15, NW) Inọk ne ọre ọmwa nogie ihinrọn ke egbe Adam wa gha dee zẹẹ, ẹre ọ ta ẹmwẹ iran na yotọ vbe ẹghẹ nii wẹẹ: “Ghee, Nọyaẹnmwa keghi rre ke irẹn kevbe ọkhọngborrie odibo ọghẹe ni huanrẹn. 15 Ne ọ do bu ohiẹn iran hia, ne ọ do bu abe gbe avbe emwa dan hia, rhunmwuda emwi dan hia ne iran ru, kevbe rhunmwuda ẹmwẹ ihin hia ne iran ne emwa dan ta ya fi ukpẹ gie Osanobua!”
wp17.1 12 ¶1
“Ọ Ya Ẹko Rhiẹnrhiẹn Osanobua”
De ẹmwẹ akhasẹ ne Inọk ta yotọ? Ọ keghi kha wẹẹ: “Ghee, Nọyaẹnmwa keghi rre ke irẹn kevbe ọkhọngborrie odibo ọghẹe ni huanrẹn. Ne ọ do bu ohiẹn iran hia, ne ọ do bu abe gbe avbe emwa dan hia, rhunmwuda emwi dan hia ne iran ru, kevbe rhunmwuda ẹmwẹ ihin hia ne iran ne emwa dan ta ya fi ukpẹ gie Osanobua!” (Jud 14, 15, NW ) U gha gbarokotọ ghee vbene Inọk ya ta ẹmwẹ akhasẹ na, te ọ tae vbene a miẹn wẹẹ, ọ sunu nẹ. Erriọ ẹre avbe akhasẹ nibun ghi ya gha ta ẹmwẹ akhasẹ. Vbe ima miẹn ruẹ vbe ọna? Odẹ ne Inọk ya ta ẹmwẹ akhasẹ na rhiẹre ma wẹẹ, ẹi mwẹ ọ ma sunu!—Aizaia 46:10.
wp17.1 12 ¶3
“Ọ Ya Ẹko Rhiẹnrhiẹn Osanobua”
Te ọ khẹke ne ima ya egbe tae igiemwi esi ọghe Inọk, ma ghi gha ghee agbọn na vbene Jehova ghee ẹre. Igiuhunmwu ọghe ibuohiẹn ne Inọk kporhu ẹre wa vbe dekaẹn ẹghẹ ne ima ye na. Ẹmwẹ akhasẹ na gha ye mwẹ amusẹ vbe odaro agharhemiẹn wẹẹ, ọ ka mwẹ amusẹ nẹ vbe ẹghẹ nẹdẹ, vbe Jehova ya okpamẹ fuẹn emwa dan hia vbe ẹghẹ e Noa. Ọfuan nii keghi re igiemwi ọghe vbene Osanobua khian ya do guọghọ emwa dan hia vbe odaro. (Matiu 24:38, 39; 2 Pita 2:4-6) Zẹvbe nọ ghaa ye vbe ẹghẹ nii, Osanobua kevbe avbe odibo ọghẹe ne ai sẹtin ka wa vbe muegbe nẹ, ne iran khian ya guọghọ agbọn dan na. Ọ khẹke ne ima hia gha yee ẹmwẹ akhasẹ na rre, ma ghi vbe gha tama emwa ọvbehe vbekpa re. A sẹtin miẹn wẹẹ, ẹgbẹe ọghe ima kevbe avbe ọse ima i ga e Jehova, rhunmwuda ọni, ma sẹtin do gha roro ẹre wẹẹ ima ọkpa ẹre ọ ghi wa ga e Jehova. Sokpan, vbe na ghee Inọk e Jehova i khian sẹ ima rae!
E Baibol Na Tie
(2 Jọn 1-13) Ọmwa nii ne ọre Ediọn ọre ọ gbẹẹn ebe na gie okpokhuo nii, ke ẹe kevbe ivbi ẹre ne I hoẹmwẹ ọnrẹn ẹsẹse. Ẹi re imẹ ọkpa, sokpan emwa hia ne ọ ghi rẹn ẹmwata nẹ, ọre ọ hoẹmwẹ ruẹn. 2 Rhunmwuda wẹẹ, ẹmwata rre uwu ima nẹ, ọ gha vbe gu ima gha rrọọ rhinrin ẹdẹ. 3 Osanobua ne Erha, kevbe Jesu Kristi ne Ovbi Evbavba ne ọ rhie ẹseọhẹ, itohan kevbe ọfumwegbe ne ima, ne ọ gele gha re ọghomwa vbe ẹmwata kevbe ahoẹmwọmwa. 4 Umiẹn vbene ẹko rhiẹnrhiẹn mwẹ uan hẹ, vbe I miẹn wẹẹ eso vbe avbe ivbi uẹ rrọọ vbe uwu ẹmwata zẹ vbene Evbavba yi ẹre iyi ne ima. 5 Rhunmwuda ọnii, ọre I na nọ ruẹn nian okpokhuo ne ọ ghaan wẹẹ, ne uwa gie ima hia gha hoẹmwẹ egbe. Ẹi zẹdẹ re iyi ọgbọn ọre I gbẹn ebe ẹre guẹ, iyi ne a mu ye ima otọ ke omuhẹn wa gha dee ọre nọ. 6 Ahoẹmwọmwa ne I ta ẹmwẹ ọnrẹn na ọrọre wẹẹ, ne ima gha ya avbe iyi ne Osanobua yi ru emwi. Nene iyi, zẹ vbene uwa họẹn ke omuhẹn gha dee ọrọre wẹẹ: wa hia gha rrọọ vbe uwu ahoẹmwọmwa. 7 Avbe ọrẹrẹ ọmwa ni bun vẹ ku agbọn hia, emwa ni ma tae wẹẹ Jesu Kristi gele khian ọmwa ne ọ sẹtin wu. Egbe ọmwa vberriọ, ọrẹrẹ ọmwa nọ. Rẹn ọrọre oghian Kristi. 8 Wa ghi khẹ yegbe nian khekherriọ, ne uwa ghẹ ya mu emwi ne uwa winna yi nẹ fua, sokpan ne ere ne ọ rrọọ sẹ uwa obọ vbe ne ọ vọẹn. 9 Ọmwakọmwa ne ọ ma rhie owẹ lele emwi ne Jesu ma emwa ẹre, sokpan ọ keghi fian yan rẹn, ẹi mwẹ Osanobua. Sokpan ọmwa ne ọ rhie owẹ lele emwi ne ọ ma emwa ẹre, ọ mwẹ Erha kevbe Ọmọ. 10 Rhunmwuda ọnii, omwa gha bu ruẹ la owa vbe ne a na miẹn wẹẹ, ọ ma rhie iruẹmwi na rre, ghẹ giẹe la owa. Ghẹ kue zẹdẹ khama rẹn wẹẹ, “Ọfumwegbe nọ wuẹn.” 11 Rhunmwuda, ọmwa ne ọ na erhunmwu ọfumwegbe nẹẹn ọ gu ẹre mwẹ obọ vbe iwinna dan ne ọ winna. 12 I wa mwẹ emwi ni bun ne I gha tama ruẹn, sokpan ẹi re ebe vbe ẹmu ne a ya gbẹn ebe ọre I gha ya ta ẹe, sokpan, I mwẹ ọnrẹn vbe ekhọe ne I do miẹn uwẹ aro, ne I wa tobọ mwẹ guẹ guan, ne ọyẹnmwẹ miẹn ehe na sẹ mwa fo. 13 Avbe ivbi ọtuẹn ne okhuo ni ghaan giotuẹ uwa.
NOVEMBER 18-24
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | ARHIE MAAN 1-3
“I Rẹn Emwi Ne U Ru Nẹ”
(Arhie Maan 1:20, NW) Ọnọna ọrọre oro emwi ne a yae kha ighẹ orhọnmwẹ ihinrọn, ne u bẹghe vbe obọ erha ọmwa mwẹ, kẹ kevbe avbe erhan ọmukpa ọghe igoru ihinrọn nii, avbe orhọnmwẹ ihinrọn nii, ọrọre avbe odibosa ọghe avbe iko ihinrọn nii, avbe erhan ọmukpa ọrọre avbe iko ihinrọn nii.
w12 10/15 14 ¶8
De Aro Uyinmwẹ Nọ Khẹke Ne U Gha Mwẹ?
8 E Baibol khare wẹẹ, Jesu da ‘orhọnmwẹ ihinrọn yi vbe obọ erha ọmwa.’ “Orhọnmwẹ” na keghi mudia ye avbe ediọn ni re etẹn na hannọ zẹ. Sokpan, ọ vbe mudia ye ediọn hia ni rre iko vbe ẹdẹnẹrẹ. Jesu ẹre ọ dia avbe “orhọnmwẹ” na ra ediọn ni rre uwu iko vbe odẹ nọ khẹke. Ma ghaa yee ọna rre, ọ gha ru iyobọ ne ima ya gha rhie ọghọ ne iran, ma ghi vbe gha lele adia ọghe iran. (Arhie 1:16, 20) Zẹvbe uhunmwuta ọghe iko, e Jesu ẹre ọ dia emwi hia ne ediọn hia ni rre iko ru. E Baibol wẹẹ, aro Jesu “ye vbe erhẹn” nọ rhiema wẹẹ aro ọre sotọ vbe emwi hia ne ediọn ru. Nọnaghiyerriọ, deghẹ ọdiọn rhọkpa ba odẹ ku, ọ ghi dia re ye odẹ nọ khẹke vbe ẹghẹ nọ khẹke zẹẹ. (Arhie 1:14) Vbọrhirhighayehẹ, te ọ khẹke ne ima gha rhie ọghọ nọ khẹke ne etẹn ne Jehova ya orhiọn nọhuanrẹn zẹ. E Pọl keghi kha wẹẹ: “Wa gha họn ẹmwẹ ne avbe ọkaolotu uwa, wa gha ru vbene iran khare. Iran ẹre ọ gbaroghe orhiọn uwa vbe ne ai na hẹwẹ, rhunmwuda ighẹ iran na iyẹn iwinna iran ma Osanobua. Wa gha ghi gha họn ẹmwẹ ne iran nẹ, iran ghi gha ya ọyẹnmwẹ winna iwinna iran, adeghẹ ẹi ghi yerriọ, iran ghi gha ye ẹkorriaramwẹ winnaẹn, iyobọ ọkpa i rrọọ ne ọni gha ru ne uwa.”—Hib 13:17.
(Arhie Maan 2:1, 2, NW) “Gbẹn ebe gie odibosa ọghe iko ne ọ rre Ẹfisọs vbenian wẹẹ: Uhunmwu ne ọ gie ẹre ọ na khin ighẹ ọmwa ne ọ viọ orhọnmwẹ ihinrọn mwẹ vbe obọ erha ọmwa rẹn, ne ọ khian yo khian rre vbe adesẹ avbe erhan ọmukpa igoru ihinrọn nii. 2 ‘I rẹn emwi ne u ru nẹ. I rẹn vbene u kakabọ winna hẹ, kevbe vbene u zinegbe emwi sẹ hẹ. I rẹnrẹn wẹẹ ui rhie otọ ne avbe emwa dan, u vbe danmwẹ iran ghee nẹ, ighẹ iran ni wẹẹ ukọ iran khin, vberriọ iran i zẹdẹ re ọre, u keghi gualọ otọ iran miẹn wẹẹ ọhọnhoghe iran khin.
w12 4/15 29 ¶11
Jehova Keghi Dia Ima Ye Odẹ Imiẹnfan
11 Umian nọ rre ebe Arhie Maan uhunmwu ẹnrẹn 2 kevbe 3, ya ima rẹn wẹẹ, Jesu ne Ọba bẹghe emwi hia nọ ghaa sunu vbe iko nọ rre Esia Mainọ. Umian nii vbe rhiẹre ma wẹẹ, ọ vbe gha bẹghe emwi ne dọmwadẹ etẹn ghaa ru vbuwe iko. Vbe igiemwi, ọ keghi sunu ye eni etẹn eso, ọ na tian iran ye iwinna esi ne iran ru, ọ na vbe rhie adia ne etẹn ni ma gha yin ẹse. De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe ọna? Ke ukpo 1914 gha dee, iko ihinrọn na guan kaẹn vbe umian na, keghi mudia ye Ivbiotu e Kristi na hannọ zẹ. Adia ne Jesu vbe rhie ne etẹn vbe iko vbe ẹghẹ nii vbe kaẹn etẹn hia vbe iko ọghe Ivbiotu e Kristi vbe ẹdẹnẹrẹ. Nọnaghiyerriọ, ọ gha gia na kha wẹẹ, e Jehova ẹre ọ gele ya e Jesu su eguọmwadia re vbe ẹdẹnẹrẹ. Vbe ima khian ya sẹtin miẹn ere hẹ vbe odẹ ne Jesu ya su ima?
w01 1/15 20-21 ¶20
Gha Khian Lele Otu E Jehova
20 Ne ima mieke na sẹtin gha khian lele otu e Jehova, ọ khẹke ne ima rẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ zẹ Jesu nọ gha re uhunmwuta ọghe iko. (Ẹfisọs 5:22, 23) Ebe Aizaia 55:4 vbe kha wẹẹ: ‘Mẹ ne [Jehova] yae ru ọkaolotu kevbe ne ọ khaevbisẹ yan avbe uhunmwu ẹvbo. Obọ ọre ẹre I la rhie ẹtin mwẹ ma iran.’ Ọkaolotu nọ gbegba ẹre Jesu gele khin. Ọ rẹn avbe ohuan ọghẹe, ọ vbe rẹn emwi ne dọmwadẹ iran ru. Vbe Jesu do gualọ otọ emwi nọ ghaa sunu vbe iko ihinrọn nọ ghaa rre Esia Mainọ, igba isẹn ẹre ọ tama iran wẹẹ: “I rẹn emwi ne [uwa] ru nẹ.” (Arhie Maan 2:2, 19; 3:1, 8, 15) Jesu kevbe Jehova vbe rẹn emwi ne ima gualọ. Vbene Jesu te maa erhuanegbe ẹre vbene a ya na erhunmwu hẹ, ọ keghi kha wẹẹ: “Erha uwa rẹn emwi ne uwa i mwẹ nẹ wa te do nọ rẹn.”—Matiu 6:8-13.
Gualọ Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
(Arhie Maan 1:7) Ghee, ọ dee ke irẹn kevbe ikpakpa iso, emwa hia gha miẹn ọnrẹn, erriọ vbe nọ ne iran ni ye asoro so ẹre. Emwa ni rre otọ agbọn hia gha khiẹ rhunmwuda ẹre. Erriọ ọ gha ye, Isẹ.
kr 226 ¶10
Arriọba Osanobua Gha Guọghọ Avbe Eghian Rẹn Hia
10 Ibuohiẹn. Eghian Osanobua hia gha bẹghe emwi nọ khian kakabọ si ohan ye iran egbe. Jesu khare wẹẹ: “Ẹkponi, Ovbi ọmwa gha ye egbe ladian, ọ ghi ke ikpakpa iso gha dee ke irẹn kevbe ẹtin kevbe uyi.” (Mak 13:26) Emwi ọyunnuan nọ khian sunu na gha rhiẹre ma wẹẹ, te Jesu do buohiẹn avbe eghian Osanobua. Vbe abọ ọvbehe vbe ẹmwẹ akhasẹ na, nọ dekaẹn ẹdẹ okiekie, e Jesu keghi rhan otọ re sayọ, ibuohiẹn nọ khian rhiegbe ma vbe ẹdẹ okiekie. Erre ọghe ohuan kevbe ẹwe ẹre Jesu na guan kaẹn emwi nọ khian sunu na. (Tie Matiu 25:31-33, 46.) Vbe erre na, Jesu keghi kha wẹẹ, a gha buohiẹn emwa ni ye Arriọba Osanobua ike zẹvbe “ohuan” kevbe wẹẹ iran “ghi kpaegbe mudia,” iran ghi vbe “tọn uhunmwu mu rhunmwuda ẹghẹ imiẹnfan [ọghe iran] sẹ otọ fo.” (Luk 21:28) Sokpan, a gha buohiẹn avbe eghian Osanobua zẹvbe “ẹwe” kevbe wẹẹ iran “ghi gbe eve ua” rhunmwuda, iran rẹnrẹn wẹẹ ọfuan ọghe iran sẹ otọ nẹ.—Mat 24:30; Arhie 1:7.
(Arhie Maan 2:7, NW) Rhunmwuda ọni, adeghẹ u mwẹ ehọ khekherriọ, u ghi họn ẹmwẹ ne orhiọn tama avbe iko: Avbe emwa ni khọnmiotọ nẹ, I gha rhie asẹ ne iran, ne iran ya re vbe ọmọ erhan ọghe arrọọ nii, nọ rre uwu e paradais ọghe Osanobua.’
w09 1/15 31 ¶1
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Arhie Maan—I
2:7—Vbọ re “paradais ọghe Osanobua”? Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ etẹn na hannọ zẹ ẹre ako na guan kaẹn, ọni rhiema wẹẹ, e paradais nọ rre ẹrinmwi nọ re ehe ne Osanobua ye, ẹre a guan kaẹn vbe ako na. A gha rhie asẹ ne etẹn na hannọ zẹ, “ne iran ya re vbe ọmọ erhan ọghe arrọọ.” Ẹghẹ nii, iran ghi do gha mwẹ arrọọ ne ẹi sẹtin wu.—1 Kọr 15:53.
E Baibol Na Tie
(Arhie Maan 1:1-11) Emwi na gbẹn ye ebe na ọrọre avbe emwi ne Jesu Kristi viọ ne a miẹn. Osanobua ẹre ọ viọ avbe emwi na nẹẹn ne ọ viọ ma avbe eguọmwadia Osanobua, avbe emwi ne ọ ra do sunu vbe ọ ma he kpẹe. Jesu keghi gie odibosa ne ọ ya viọ avbe emwi na ma e Jọn ne ọguọmwadia ẹre. 2 Jọn vbe ta emwi ne ọ miẹn hia ladian nẹ. Iyẹn ne ọ naẹn vbe ekpa uhunmwu ne Osanobua gie rre ọre ọ na khin, ke ẹe kevbe emwi ne Jesu Kristi rhie ladian ne ọ miẹn. 3 Ẹwerẹ ọmwa ne ọ tie ẹre, ẹwerẹ emwa hia ni vbe damwehọ ẹmwẹ ne a ya urhu akhasẹ gie rre na, ọ na vbe gha ru vbene a gbẹẹn ye uwu ebe na. Rhunmwuda ẹghẹ ne emwi na hia ra na sunu sẹ otọ fo nẹ. 4 E Jọn ọre ọ gie uhunmwu na gie avbe esọsi ihinrọn ni rre otọ Esia. Ẹseọhẹ kevbe ọfumwegbe ọrọre ọghe uwa ke ehe ne Osanobua ye gha dee, Ọmwa ne ọ rrọọ banbanna, ọmwa ne ọ ka gha rrọọ yi ke ne ọ khian vbe gha rrọọ, kevbe ke ehe ne avbe orhiọn ihinrọn ni rre odaro ẹkete ẹre ye gha dee. 5 Kevbe ke ehe ne Jesu Kristi ne ọre osẹe ẹmwata ye gha dee, ọmọdiọn ne a biẹe kevbe ne a vbe huẹn kpa vbe idin, ọmwa ne ọre ne ọ kha emwisẹ yan avbe ọba ni rre otọ agbọn hia. Rẹn hoẹmwẹ mwa, ọ keghi ya ekpa uwu ne ọ wu fannọ ima kua hin obọ orukhọ mwa rre. 6 Ọ keghi ya ima ru arriọba avbe ohẹn ne ima gha ga Osanobua ẹre kevbe Erha ẹe. Ọghe Jesu Kristi ọre uyi kevbe ẹtin gha khin ẹdẹ kevbe ẹdẹdẹmwẹdẹ, Isẹ. 7 Ghee, ọ dee ke irẹn kevbe ikpakpa iso, emwa hia gha miẹn ọẹn, erriọ vbe nọ ne iran ni ye asoro so ẹe. Emwa ni rre otọe agbọn hia gha khiẹ rhunmwuda ẹre. Erriọ ọ gha ye, Isẹ. 8 “Mẹ ọrọre Alfa kevbe Omega,” erriọ Nọyaẹnmwa Osanobua ne Oghodua khare, ọmwa ne ọ rrọọ banbanna, ne ọ ka rrọọ dee yi, kevbe ne ọ khian vbe gha rrọọ ẹdẹ ne ọ dee. 9 Mẹ ọrọre Jọn ne ọtẹn uwa ne okpia, ọmwa ne ọ kugbe ba Kristi, ọ na vbe gu uwa gha ghae vbe uwu oya uwa kevbe Arriọba ẹre, kevbe uwu izinegbe. Iran keghi ya mu mwẹ fi otọe ne amẹ lẹga ne a tie ẹre Patmọs, rhunmwuda ighẹ I ta ẹmwẹ Osanobua kevbe ẹmwata ne Jesu rhie ladian ne a miẹn. 10 Vbe Ẹdẹ Nọyaẹnmwa, Orhiọn keghi hin yan mwẹ, I keghi họn urhu ne ọ la ọkpa ne ọ davan zẹ vbe okpe, ọ kegha guan vbe iyeke mwẹ. 11 Ọ keghi kha wẹẹ, “Gbẹnnẹ emwi ne u miẹn ye otọ ne u rhie ebe ni gie avbe esọsi ihinrọn na: ni rre Ẹfisọs, Smaina, Pẹgamọm, Tiatira, Sadis, Filadẹlfia kevbe Laodisia.”
NOVEMBER 25–DECEMBER 1
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | ARHIE MAAN 4-6
“Emwi Ne Ikpia Enẹ Ni Hin Ẹsin Khian Demu”
(Arhie Maan 6:2) I ghi tọn aro mu, I keghi bẹghe ẹsin nọfua ọkpa. Ọmwa ne ọ hin ẹnrẹn, mu uhanbọ mwẹ, a keghi vbe mu ẹrhu ẹde nẹẹn. Ọ keghi ladian zẹ vbe ọmwa ne ọ khọn miotọ nẹ, ọ ra vbe ya khọnmiotọ.
wp17.3 4 ¶3
De Emwa Nọ Re Ikpia Enẹ Ni Hin Ẹsin Khian?
De ọmwa nọ hin ẹsin nọfua khian? Emwi ne ebe Arhie Maan tae ya ima rẹn ọmwa nọ khin. Ọ keghi kha wẹẹ, irẹn ọre “Ẹmwẹ Osanobua.” (Arhie Maan 19:11-13) E Jesu ẹre a tie ẹre Ẹmwẹ Osanobua rhunmwuda irẹn ọre ọmunu ọghe Osanobua. (Jọn 1:1, 14) Yevbesọni, a vbe tie ẹre “Ọba avbe iran ne ọba kevbe Nọ yan iran ni yan emwa.” E Baibol vbe tie ẹre “Ọmwata Kevbe Ne Ọ Ta Uhunmwu Ẹmwẹ.” (Arhie Maan 19:16) Vbene ẹmwata, Ọba nọ mwẹ ẹtin ẹre Jesu gele khin, sokpan ẹi loo ẹtin ẹnrẹn ghee ihan. Ọrheyerriọ, emwi eso sẹtin ye susu yọ ruẹ aro.
wp17.3 4 ¶5
De Emwa Nọ Re Ikpia Enẹ Ni Hin Ẹsin Khian?
De ẹghẹ ne iran ya suẹn gha hin ẹsin? E Jesu ọre ọmwa nọ hin ẹsin nokaro. Sokpan, a mu e Jesu ye ukpo Ọba nẹ, ọ ke suẹn gha hin ẹsin khian. (Arhie Maan 6:2) De ẹghẹ na ya mu e Jesu ye ukpo Ọba vbe ẹrinmwi? Ẹi re ọwarọkpa vbe Jesu rhiọ kpaegbe gha rrie ẹrinmwi, ẹre Jehova ya muẹn ye ukpo Ọba. E Baibol ya ima rẹn wẹẹ, te Jesu ka zin egbe la ẹghẹ eso. (Hibru 10:12, 13) Jesu vbe gi erhuanegbe ẹre rẹn emwi eso nọ khian sunu, nọ gha ya iran rẹn ẹghẹ ne irẹn khian ya suẹn gha kha zẹvbe Ọba vbe ẹrinmwi. Ọ na gi iran rẹn wẹẹ, emwi gha kakabọ wegbe vbe uhunmwu otagbọn vbe ẹghẹ ne irẹn khian ya suẹn gha kha zẹvbe Ọba. Ọ na wẹẹ, okuo, ukhunmwu kevbe okpe emianmwẹ ghi gha rre ehe hia. (Matiu 24:3, 7; Luk 21:10, 11) Vbe Okuo Ọgbagbọn Nokaro ghi suẹn gha khọn vbe ukpo 1914, ọ keghi dewarorua wẹẹ, ẹghẹ nọ wegbe ne Baibol tie ẹre “ẹdẹ okiekie” ẹre a ghi ye.—2 Timoti 3:1-5.
(Arhie Maan 6:4-6) Ẹsin ọvbehe keghi ladian, ọna keghi baa. Ọmwa ne ọ hin ẹnrẹn, a keghi rhie ẹtin nẹẹn ne ọ ya si okuo ye agbọn, ne emwa ne agbọn gha gbele egbe iran rua, a keghi mu umozo nọkhua ye ọre obọ. 5 Iyeke ọni, Oteghe Ohuan keghi rhan ebe ne a gbae ne ogieha, I keghi vbe họn emwi ne a yi ne ọ ma wu ne ogieha, ọ wẹẹ, “Gha dee!” I ghi tọn aro mu, ya ghee ẹsin nekhui. Ọmwa ne ọ hin ẹnrẹn keghi viọ esikel ne a ya mwa emwi eva mwẹ obọ. 6 I keghi họn emwi ne ọ ye vbe urhu ọmwa, ọ kegha ke ehe ne avbe emwi ne a yi ni ma wu enẹ nii ye rre, ọ wẹẹ, “Ovbi ọduẹki ọka ọkpa ọre a gha ya gha ha ọmwa osa iwinna ẹdẹ hoho, obọ eha vbe uwu enẹ ovbi ọduẹki ọka irhuarhua, ọre a gha ya gha ha ọmwa osa iwinna ẹdẹ hoho. Sokpan ghẹ rhia iran rua ighẹ avbe ofigbọn oliv kevbe wain.”
wp17.3 5 ¶2
De Emwa Nọ Re Ikpia Enẹ Ni Hin Ẹsin Khian?
Ọmwa nọ hin ẹsin na khian keghi mudia ye ihe okuo. Yẹrẹro wẹẹ, ẹi re agbẹnvbo ọkpa kẹkan ẹre ọ si okuo yi, ọ keghi si okuo ye uhunmwu otagbọn hia. Vbe ọ ghi rre ukpo 1914, Okuo Ọgbagbọn Nokaro keghi suẹn gha khọn. Emwi vbenian ma he ka sunu ẹdẹ. Vbe iyeke ọni, Okuo Ọgbagbọn Nogieva na vbe suẹn gha khọn, ọna ẹre ọ ghi kue khọ sẹ. Ayahọmwaehọ eso rhiẹre ma wẹẹ, emwa ne okuo he gbele ke ukpo 1914 gha dee gberra ẹbo 100 (100 million). Emwa nibun ẹre ọ wa vbe miẹn ikuanegbe.
wp17.3 5 ¶4-5
De Emwa Nọ Re Ikpia Enẹ Ni Hin Ẹsin Khian?
“I ghi tọn aro mu, ya ghee ẹsin nekhui. Ọmwa ne ọ hin ẹnrẹn keghi viọ esikel ne a ya mwa emwi eva mwẹ obọ. I keghi họn emwi ne ọ ye vbe urhu ọmwa, ọ kegha ke ehe ne avbe emwi ne a yi ni ma wu enẹ nii ye rre, ọ wẹẹ, ‘Ovbi ọduẹki ọka ọkpa ẹre a gha ya gha ha ọmwa osa iwinna ẹdẹ hoho, obọ eha vbe uwu enẹ ovbi ọduẹki ọka irhuarhua, ẹre a gha ya gha ha ọmwa osa iwinna ẹdẹ hoho. Sokpan ghẹ rhia iran rua ighẹ avbe ofigbọn oliv kevbe wain.’”—Arhie Maan 6:5, 6.
Ọmwa nọ hin ẹsin na khian keghi mudia ye ukhunmwu. Ukhunmwu na guan kaẹn mwa gha khọ sẹrriọ wẹẹ, ikọbọ ọkpa ọghe igho na tie ẹre denarius nọ re igho ne owinna miẹn vbe ẹdẹ hoho vbe ẹghẹ nẹdẹ, ẹre a khian ya gha dẹ Ovbi ọduẹki ọka ọkpa (quart). (Matiu 20:2) Igho na kha na, ẹre a khian vbe ya dẹ obọ eha vbe uwu enẹ ovbi ọduẹki ọka irhuarhua (three quarts of barley), rhunmwuda ọka kẹkan ẹre ọ maan sẹ ọka irhuarhua. Ọna gha sẹ a ya koko ẹgbẹe ne emwa na bun ra? Ọna ẹre ọ si ẹre ne a na ya obọ sekhae ne emwa vbe umian nii ne iran gha tete evbare ne iran re vbe ẹdẹgbegbe. Ọna ẹre a yae kha ne a na wẹẹ ne iran ghẹ ‘rhia ofigbọn oliv kevbe wain rua.’
(Arhie Maan 6:8, NW) I ghi tọn aro mu, I keghi bẹghe ẹsin ne egbe ẹre fua banbanban. Iran kegha tie ọmwa ne ọ hin ẹnrẹn khian, “Uwu.” Idin keghi wa gha lele ẹre khian. A keghi rhie asẹ ne iran yan obọ ọkpa vbe a gha wa agbọn ye ihe enẹ, ne iran ya umozo kevbe ukhunmwu kevbe emianmwẹ, kevbe avbe aranmwẹ ni khọ ni rre otọ agbọn, gbele emwa.
wp17.3 5 ¶8-10
De Emwa Nọ Re Ikpia Enẹ Ni Hin Ẹsin Khian?
Ọmwa nọ hin ẹsin nogienẹ keghi mudia ye ihe uwu ne emwi ọhanabe ughughan nọ hẹ lele egbe khian si. Vbe iyeke ukpo 1914, ẹbo emwa nibun ẹre emianmwẹ na tie ẹre u gbe khui urho (Spanish flu) gbele. A gha ghae emwa ni rre otagbọn hia vbe ẹghẹ nii ye ihe eha, obọ ọkpa vbọ, nọ gha sẹ odẹ ẹbo emwa 500 (500 million) ẹre emianmwẹ na dekun!
Ọ ghi sẹ ẹghẹ, emianmwẹ nọ khọ sẹ u gbe khui urho na vbe suẹn gha gbele emwa. Emwa ni gualọ otọ emwi keghi kha wẹẹ, emwa ẹbo iyisẹn nibun ẹre emianmwẹ na tie ẹre smallpox gbele vbe odẹ ukpo 1901 ya sẹ ukpo 2000. Agharhemiẹn wẹẹ, avbe ọbo ebo wa ru ezanzan vbe nọ dekaẹn emianmwẹ nibun, te emianmwẹ na tie ẹre AIDS, tubakulọsis kevbe evbirraro (malaria) wa ye gbele ẹbo emwa nibun do fi ebanban.
Vbọrhirhighayehẹ, uwu ẹre okuo, ukhunmwu kevbe emianmwẹ si. Yevbesọni idin ẹre emwa hia ni wulo rrie.
Gualọ Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
(Arhie Maan 4:4) A keghi yọyọ ẹkete enẹyanugie ọvbehe lẹga ẹkete nii, ediọn enẹyanugie keghi tota yan iran, a keghi yọ iran ogbọnmwọkpa, iran keghi vbe mu ẹde igoru rhuẹ.
(Arhie Maan 4:6) Vbe odaro ẹkete nii, emwi ọkpa nọ yevbe okun ne ughegbe ke gha rrọọ, ọ keghi wa hian vbe amẹ evbu, vbe obọ ọkpọkpa ọghe ẹkete nii, emwi ne a yi ne ọ ma he wu enẹ keghi lẹga ẹre, aro keghi gba iran egbe hia, kevbe odaro kevbe odiyeke.
re 76-77 ¶8
Ai Miẹn Emwi Ne A Ya Gie Ẹkete Ọghe Jehova
8 E Jọn rẹnrẹn wẹẹ, avbe ohẹn ẹre ọ ghaa winna vbe ibọkpọ ọghe Jehova vbe ẹghẹ Ivbi Izrẹl. Rhunmwuda ọni, emwi ne ọ miẹn vbe umian gha wa kpa re odin. Ọ keghi kha wẹẹ: “A keghi yọyọ ẹkete enẹyanugie ọvbehe lẹga ẹkete nii, ediọn enẹyanugie keghi tota yan iran, a keghi yọ iran ogbọnmwọkpa, iran keghi vbe mu ẹde igoru rhuẹ.” (Arhie Maan 4:4) Yẹrẹro wẹẹ, ẹi re avbe ohẹn ẹre Jọn bẹghe sokpan ediọn enẹyanugie ni mu ẹde ọghe igoru rhuẹ vbe na ghee ọba ẹre ọ bẹghe. De emwa ne avbe ediọn na khin? Etẹn na hannọ zẹ ẹre iran khin. E Jehova ghi huẹn iran kpaegbe nẹ, ọ na mu iran ye ukpo ne ọ yan rẹn wẹẹ irẹn khian mu iran yi vbe ẹrinmwi. Vbe ima ya rẹn hẹ?
re 80 ¶19
Ai Miẹn Emwi Ne A Ya Gie Ẹkete Ọghe Jehova
19 De emwi ne avbe evbayi nii mudia yi? Umian ne Ezikiẹl ne akhasẹ miẹn ya ima rẹn ewanniẹn ọghe inọta na. Ezikiẹl keghi bẹghe e Jehova vbe ọ rre uhunmwu ẹkete vbe ikẹkẹ okuo. Evbayi enẹ ne Ezikiẹl miẹn ni ghaa lele Jehova khian vbe khọ ne Jọn miẹn vbe umian. (Ezikiẹl 1:5-11, 22-28) Ezikiẹl keghi dọlegbe miẹn Jehova vbe ọ rre uhunmwu ẹkete vbe ikẹkẹ okuo kevbe evbayi enẹ ni lelẹe khian. Vbe ọ ghi guan kaẹn evbayi enẹ na, ọ keghi tie iran e kerubu. (Ezikiẹl 10:9-15) Evbayi enẹ ne Jọn miẹn mudia ye ihe kerubu hia ne Jehova mwẹ. Avbe odibo na wa mwẹ ukpo nọ yo vbe ẹrinmwi. Ẹi khian zẹdẹ kpa e Jọn odin vbe ọ bẹghe avbe kerubu vbe ehe ne Jehova ye rhunmwuda vbe ibọkpọ ọghe Jehova vbe ẹghẹ Ivbi Izrẹl, amazẹ ọghe kerubu eva na ya igoru ma ghaa rre uhunmwu ẹkpẹti ile nọ mudia ye ẹkete ọghe Jehova. Adesẹneva ọghe kerubu eva na, ẹre Jehova ke gha rhie adia ne agbẹnvbo ọghe Izrẹl.—Ẹksọdọs 25:22; Psalm 80:1.
(Arhie Maan 5:5) Ẹghẹ nii ọre ọkpa vbe uwu avbe ediọn nii na khama mwẹ wẹẹ, “Ghẹ ghi viẹ! Ghee oduma ne ọ ke uniẹn e Juda rre, ọmọ nọkhua ne ovbi uniẹn Devid, khọn miotọ nẹ, ọ gha rhan emwi ne a ya gba ẹre ihinrọn nii, ọ ghi vbe rhan ebe nii, ne a kiri.”
cf 36 ¶5-6
“Ghee Oduma Ne Ọ Ke Uniẹn E Juda Rre”
5 Aranmwẹ nọ kakabọ mwẹ udinmwẹ ẹre oduma khin. Uwẹ he ka mudia ye odaro oduma nọ dido nẹ ra? Deghẹ emwi vbenian he ka sunu, ọni rhiema wẹẹ te a gbogba ga oduma nii. Ọrheyerriọ, te ohan khian ye gha mu ruẹ vbe u gha miẹn oduma vberriọ, rhunmwuda, u rẹnrẹn wẹẹ ohan emwi rhọkpa i muẹn. Ẹi khabe ne Baibol na kha wẹẹ ‘oduma ẹre ọ wegbe sẹ vbe uwu aranmwẹ oha hia, emwi ọkpa nọ khue ẹre udu i vbe rrọọ.’ (Itan 30:30) Egbe udinmwẹ vbenian ẹre Kristi mwẹ.
6 Gi ima ziro yan odẹ eha ne Kristi ya rhiẹre ma wẹẹ irẹn mwẹ egbe udinmwẹ ọghe oduma. Nokaro, ọ keghi sinmwi oseghe ne imamwaemwi ẹmwata. Nogieva, ọ ma gha gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa. Nogieha, ọ keghi mudia gbain vbe ọ werriẹ aro daa ukpokpo. Nia ma gha guan kaẹn vbene ima khian ya sẹtin gha mwẹ udinmwẹ vbe na ghee Jesu, ọ gha khọnrẹn wẹẹ ọmwa ne ohan mu ẹre ima khin.
E Baibol Na Tie
(Arhie Maan 4:1-11) Ẹghẹ na ọre I na vbe miẹn umian ọvbehe, I na bẹghe urho ne a kie ye otọ ọkpa vbe ẹrinmwi. Urhu ne ọ ye vbe ne a si orhu, ne ọ ka gha gu mwẹ guan usin keghi kha wẹẹ, “Hin odukhunmwu gha die edinran, I gha rhie emwi ne ọ gha sunu vbe iyeke ọnọna ma ruẹn.” 2 Vbe ọwarọkpa nii, Orhiọn keghi hin yan mwẹ. Vbe odukhunmwu vbe ẹrinmwi, ẹkete ọkpa kegha rrọọ, orhunmwuọkpa keghi tota yọọ. 3 Ugbaro ẹre kegha fi wainwain vbe ne okuta ighobioye ye, zẹ vbe giaspa kevbe kanẹlian, lẹga ẹkete nii, ikpin amẹ keghi rrọọ ọ, a gha ghe ẹre, ọ yevbe emwi ne raghoragho. 4 A keghi yọyọ ẹkete enẹyanugie ọvbehe lẹga ẹkete nii, ediọn enẹyanugie keghi tota yan iran, a keghi yọ iran ogbọnmwọkpa, iran keghi vbe mu ẹde igoru rhuẹ. 5 Awanwan avan nukhunmwu kegha yayan ladian ke uwu ẹkete nii rre, deba owogho kevbe avan nukhunmwu ni vannọ yan egbe. Ukpekhọe ne a rhu, kegha baa vbe odaro ẹkete nii, ena keghi re orhiọn ihinrọn ọghe Osanobua. 6 Vbe odaro ẹkete nii, emwi ọkpa ne ọ yevbe okun ne ughegbe ke gha rrọọ, ọ keghi wa hian vbe ame evbu, vbe obọ ọkpọkpa ọghe ẹkete nii, emwi ne a yi ne ọ ma he wu enẹ keghi lẹga ẹre aro keghi gba iran egbe hia, kevbe odaro kevbe odieke. 7 Emwi ne a yi ne ọ ma he wu ne okaro keghi ye vbe oduma, ne ogieva ye vbe ovbi ẹkhuia ẹmila, ne ogieha kegha mwe ugbaro ne ọ khọ ọghe ọmwa ne agbọn, ne ogienẹ keghi ye vbe oghohọn ne ọ tin khian. 8 Ọkpọkpa vbe uwu avbe emwi ne a yi ni ma he wu ni, keghi mwe ifuẹn ehan, aro keghi vọn iran egbe hia ke aro kevbe iyeke, iran i vbe da obo ihuan ne iran so yi avan kevbe asọn wẹẹ: “Ne ọ huanrẹn, ne ọ huanrẹn, ne ọ huanrẹn, ọre Osanobua ne Oghodua khin. Ọmwa ne ọ ka rrọọ de, ne ọ rrọọ banbanna, kevbe ne ọ khian gha rrọọ vbe ẹghẹ ne ọ dee.” 9 Ẹghẹ hia ne emwi ne a yi ni ma wu nii ya so ihuan uyi kevbe ọghọ kevbe ekpọnmwẹ ghe ọmwa ne ọ tota vbe ẹkete nii, 10 avbe ediọn enẹyanugie nii ghi dele gbe otọ vbe odaro ọmwa ne ọ tota vbe ẹkete nii, iran ghi ya uhunmwu rhanmwa otọ ne ọmwa ne ọ rrọọ ẹdẹ kevbe ẹdẹdẹmwẹdẹ. Iran ghi filo ẹde iran ku odaro ẹkete nii, iran ghi wẹẹ: 11 “Nọyaẹnmwa kevbe Osanobua mwa! Wẹ sẹe ne ọ gha miẹn uyi kevbe ọghọ, kevbe ẹtin. Rhunmwuda wẹ ọre ọ yi emwi hia. Zẹ vbene u hoo, ọre u ya rhie arrọọ ne iran kevbe ẹfe.”